-
Burada bizə f funksiyası
-
bərabərdir natural loqarifma
kökaltında x verilmişdir.
-
Bu videoda etmək istədiyimiz
-
f-in törəməsini tapmaqdır.
-
Burada açar olaraq f funksiyasını iki
-
funksiyanın tərkibi kimi götürə bilərik.
-
Nə baş verdiyini diaqram
çəkməklə göstərə bilərik ?
-
Yaxşı, əgər x-i bizim f
funksiyamıza daxil etsək,
-
ilk etməli olduğumuz nədir?
-
Kvadrat kökünü tapmalıyıq.
-
Belə ki, hər hansı x ilə başlasaq,
onu daxil edirik,
-
ilk etməli olduğunuz isə,
onun kvadrat kökünü tapmaqdır.
-
Siz x-in kvadratını almaq üçün
-
daxil edilənin kvadrat
kökünü tapmalısınız,
-
Və sonra etməlisiniz?
-
Siz əvvəlcə bunun
kvadrat kökünü sonra isə,
-
natural loqarifmasını götürməlisiniz.
-
Dedik ki, bunun loqarifmasını götürürük,
-
siz bunu natural loqarifma olan digər
-
funksiyaya daxil edikdə görə bilərsiniz .
-
İçinə hər nəsə daxil edilə bilər.
-
Mən bu kiçik kvadratları düzəldərək
-
verilən ilə nə etməli
olduğunuzu göstərirəm.
-
Bəs sonra nə əldə edirik ?
-
Bununla kvadrat kökaltında x-in
natural loqarifmasını əldə edirik.
-
Kökaltında x-in natural loqarifması.
-
Hansı ki, x-in f funksiyasına bərabərdir.
-
Gördüyünüz kimi x-in f
funksiyasına bu dəstənin,
-
ya da bu bütün dəstənin, ya da ki
-
funksiyaların birləşməsi deyə bilərsiniz.
-
Bu x-in f funksiyası mahiyyətcə,
-
iki funksiyanın birləşməsidir.
-
Siz veriləni bir funksiyaya ,
-
ondan alınan nəticəni
isə digər funksiyaya daxil edirsiz.
-
Burada daxil edilən ifadədən asılı
-
olmayaraq kökaltı ifadə
alacaq u funksiyası var,
-
belə ki, x-in u funksiyası
kökaltında x-ə bərabərdir.
-
Sonra bunun nəticəsini alırıq
-
və bunu v adlandırdığımız
digər funksiyaya daxil edirik,
-
bəs v-də nə olacaq?
-
Burada hər hansı daxil edilənin
natural loqarifmik qiymətini alırıq.
-
Bu halda, f-in, ya da v-nin
-
diaqramındakı halda bu da
natural loqarifmik qiymətini alır.
-
Daxil edilən kökaltında x ifadəsi idi,
-
nəticəsi isə kvadrat kökaltı
x-in natural loqarifmadır.
-
Əgər daxil edilən x ilə
v-i yazmaq istəsək,
-
deyərdik ki, bu natural loqarifmadır,
-
sadəcə x-in natural loqarifmasıdır.
-
Burada, gördüyümüz kimi əvvəldən
-
rənglədiyim funksiyaya bərabərdir,
-
x-in f funkiyası kvadrat kökaltında
-
x-in natural loqarifmasına bərabərdir.
-
Deməli, bu kökaltı x-in v funksiyası ya
da əsası x-in u funksiyası olan v funksiyasına bərabərdir.
-
Deməli , bu birləşmə sizə deyir ki,
-
əgər mən burada
törəməsini tapmağa çalışsam,
-
zəncir qaydası çox faydalı olar.
-
Zəncir qaydası bizə x-in
f funksiyasının törəməsinin
-
daxili funksiyaya uyğun olan
-
kənar funksiya kimi görünən
-
funksiyanın törəməsinə bərabər olacaq.
-
Beləki, bu v funksiyasının x-in
-
u funksiyası əsasından törəməsi
-
vurulsun x-ə uyğun olaraq
-
daxili funksiyanın törəməsi.
-
u-nun, x-in u funksiyasının törəməsi.
-
Bəs, biz bunları necə hesablayacayıq?
-
Biz x-in u funksiyasının
törəməsini tapmasını bilirik,
-
və x-in v funksiyası, x-in u
funksiyasının törəməsi,
-
xatırlayırsınızsa , kvadrat kökaltında x
x üstü 1/2 qüvvəti ilə
-
eynidir. Deməli, qüvvət üstü
qaydasından istifadə edə bilərik,
-
1/2 önə gətirsək
1/2 vur x almış olarıq
-
və üstlü qiyməti bir vahid azaltsaq
-
mənfi 1/2 alırıq ,
bu da mənfi 1/2 üstü qüvvət deməkdir.
-
Bəs, x-in v funksiyası,üzr istəyirəm,
x-in v funksiyasının törəməsi nədir?
-
x-in natural loqarifminin törəməsi
-
bir bölünsün x-dir,
bunu başqa videoda göstərmişik.
-
Biz artıq x-in u və x-in v
funksiyasının törəməsini bilirik.
-
Bəs , x-in u funksiya əsasından
v funksiyasının törəməsi nədir?
-
x-in u funksiya əsasından
v funksiyasında, harda görsək
-
biz bunu əvəz edirik, gəlin
bir az daha səliqə yazaq,
-
biz bunu x-in u funksiyası
ilə əvəz edirik.
-
Beləliklə, x-in u funksiya
əsasından v funksiyası
-
bir bölünsün x-in u funksiyasına bərabər olacaq.
-
Bir bölünsün x-in u funksiyası bərabərdir...
-
bir bölünsün x-in u funksiyası
-
kvadrat kökaltında x-ə bərabərdir.
-
Bir bölünsün kvadrat kökaltında x.
-
Bunu müəyyən edirik ki,
-
Bir bölünsün kvadrat kökaltında x-dir,
-
və bu x-in u funksiyasıını
müəyyən edrik ki,
-
1/2 vurulsun x üstü mənfi 1/2-ə,
-
x üstü mənfi 1/2-ə,
bunu təzədən 1/2 vurulsun
-
bir bölünsün x üstü mənfi
1/2 kimi dəyişdirək ,
-
hansı ki, 1/2 vurulsun bir bölünsün
kvadrat kökaltında x ilə eynidir,
-
ya da bir bölünsün 2 kök
altında x kimi yaza bilərik.
-
Bəs bununla nə əldə edəcəyik?
-
Bu da bərabər olacaq yaşılla yazdığımız
-
x-in u funksiya əsasından
v funksiyası ,bir bölünsün kökaltında x-ə.
-
vurulsun, vurulsun x-in u
funksiyasının törəməsi də bir bölünsün 2
-
kökaltında x. İndi bu nəyə bərabər olacaqdır?
-
Aha, indi bu bərabər olacaq...
-
bunda ancaq cəbrdən istifadə edəcəyik,
-
bir bölünsün,
2 və kök altında x
-
vurulsun kökaltında
x-miz bizə sadəcə x verir.
-
Beləliklə,bir bölünsün
iki x-ə qədər sadələşdi.
-
Ümid edirəm ki, bu məntiqli oldu,
-
Fikrimi çatdırmaq üçün diaqram çəktimki ,
-
beyin əzələləriniz birləşmə
-
funksiyalarını tanımağa başlasın,
-
və sonra bu ifadələrin bəzilərini
-
riyazi hesablama sinfinizdə ya da
hesablama kitablarınızda
-
görəcəyiniz zəncir qaydası ilə
-
bir az daha mənalandırdım
-
Daha çox təcrübə qazandıqca,
bütün bunları yazmaq
-
məcburiyyətində qalmadan , mahiyyətini
anlayaraq bunu edə biləcəksiniz.
-
Yaxşı , bax,
Mənim bir tərtibatım var.
-
Bu kök altında x-in
natural loqarifmasıdır.
-
bu isə x-in u funksiyası əsasından v-dir
-
Beləliklə, etmək istədiyim şey,
-
bu daxili funksiya ilə uyğun bu kənar
-
funksiyanın törəməsini almaqdır.
-
Nəyəsə uyğun olaraq
nəyinsə natural
-
loqarifmanın törəməsi
bir bölünsün nəsədir.
-
Bu bir bölünsün nəsədir.
-
nəyinsə natural loqarifmanın törəməsi
-
Nəyəsə uyğun olaraq
bir bölünsün nəsədir.
-
Buna görədə biz bunu sadəcə burda etdik.
-
Bu barədə düşünməyin bir yolu daha
, x-in natural loqarifması nə olardı?
-
Bu bir bölünsün x-dir,
lakin bu x-in loqarifması deyil.
-
Bu bir bölünsün kökaltında x-dir,
-
beləki bu bir bölünsün
kökaltında x olacaq
-
daxili funksiayaya uyğun olaraq
-
kənar funksiyanin törəməsini götürüsünüz
-
və bu dəfə daxili funksiyanın
-
x-ə görə törəməni vurursunuz.
-
Və işimiz bitdi.