< Return to Video

Chain rule example

  • 0:00 - 0:02
    Burada bizə f funksiyası
  • 0:02 - 0:06
    bərabərdir natural loqarifma
    kökaltında x verilmişdir.
  • 0:06 - 0:07
    Bu videoda etmək istədiyimiz
  • 0:07 - 0:10
    f-in törəməsini tapmaqdır.
  • 0:10 - 0:15
    Burada açar olaraq f funksiyasını iki
  • 0:15 - 0:18
    funksiyanın tərkibi kimi götürə bilərik.
  • 0:18 - 0:20
    Nə baş verdiyini diaqram
    çəkməklə göstərə bilərik ?
  • 0:20 - 0:23
    Yaxşı, əgər x-i bizim f
    funksiyamıza daxil etsək,
  • 0:23 - 0:25
    ilk etməli olduğumuz nədir?
  • 0:25 - 0:26
    Kvadrat kökünü tapmalıyıq.
  • 0:26 - 0:30
    Belə ki, hər hansı x ilə başlasaq,
    onu daxil edirik,
  • 0:33 - 0:36
    ilk etməli olduğunuz isə,
    onun kvadrat kökünü tapmaqdır.
  • 0:36 - 0:40
    Siz x-in kvadratını almaq üçün
  • 0:40 - 0:42
    daxil edilənin kvadrat
    kökünü tapmalısınız,
  • 0:43 - 0:44
    Və sonra etməlisiniz?
  • 0:44 - 0:47
    Siz əvvəlcə bunun
    kvadrat kökünü sonra isə,
  • 0:47 - 0:48
    natural loqarifmasını götürməlisiniz.
  • 0:48 - 0:51
    Dedik ki, bunun loqarifmasını götürürük,
  • 0:51 - 0:53
    siz bunu natural loqarifma olan digər
  • 0:53 - 0:55
    funksiyaya daxil edikdə görə bilərsiniz .
  • 0:55 - 0:58
    İçinə hər nəsə daxil edilə bilər.
  • 0:58 - 0:59
    Mən bu kiçik kvadratları düzəldərək
  • 0:59 - 1:01
    verilən ilə nə etməli
    olduğunuzu göstərirəm.
  • 1:01 - 1:04
    Bəs sonra nə əldə edirik ?
  • 1:04 - 1:07
    Bununla kvadrat kökaltında x-in
    natural loqarifmasını əldə edirik.
  • 1:07 - 1:10
    Kökaltında x-in natural loqarifması.
  • 1:10 - 1:12
    Hansı ki, x-in f funksiyasına bərabərdir.
  • 1:12 - 1:16
    Gördüyünüz kimi x-in f
    funksiyasına bu dəstənin,
  • 1:19 - 1:21
    ya da bu bütün dəstənin, ya da ki
  • 1:21 - 1:24
    funksiyaların birləşməsi deyə bilərsiniz.
  • 1:24 - 1:27
    Bu x-in f funksiyası mahiyyətcə,
  • 1:27 - 1:30
    iki funksiyanın birləşməsidir.
  • 1:30 - 1:31
    Siz veriləni bir funksiyaya ,
  • 1:31 - 1:34
    ondan alınan nəticəni
    isə digər funksiyaya daxil edirsiz.
  • 1:34 - 1:36
    Burada daxil edilən ifadədən asılı
  • 1:36 - 1:39
    olmayaraq kökaltı ifadə
    alacaq u funksiyası var,
  • 1:39 - 1:43
    belə ki, x-in u funksiyası
    kökaltında x-ə bərabərdir.
  • 1:44 - 1:46
    Sonra bunun nəticəsini alırıq
  • 1:47 - 1:50
    və bunu v adlandırdığımız
    digər funksiyaya daxil edirik,
  • 1:50 - 1:51
    bəs v-də nə olacaq?
  • 1:51 - 1:54
    Burada hər hansı daxil edilənin
    natural loqarifmik qiymətini alırıq.
  • 1:54 - 1:57
    Bu halda, f-in, ya da v-nin
  • 1:57 - 2:00
    diaqramındakı halda bu da
    natural loqarifmik qiymətini alır.
  • 2:00 - 2:02
    Daxil edilən kökaltında x ifadəsi idi,
  • 2:02 - 2:05
    nəticəsi isə kvadrat kökaltı
    x-in natural loqarifmadır.
  • 2:05 - 2:08
    Əgər daxil edilən x ilə
    v-i yazmaq istəsək,
  • 2:08 - 2:10
    deyərdik ki, bu natural loqarifmadır,
  • 2:10 - 2:13
    sadəcə x-in natural loqarifmasıdır.
  • 2:14 - 2:16
    Burada, gördüyümüz kimi əvvəldən
  • 2:16 - 2:18
    rənglədiyim funksiyaya bərabərdir,
  • 2:18 - 2:21
    x-in f funkiyası kvadrat kökaltında
  • 2:22 - 2:25
    x-in natural loqarifmasına bərabərdir.
  • 2:25 - 2:31
    Deməli, bu kökaltı x-in v funksiyası ya
    da əsası x-in u funksiyası olan v funksiyasına bərabərdir.
  • 2:31 - 2:34
    Deməli , bu birləşmə sizə deyir ki,
  • 2:34 - 2:36
    əgər mən burada
    törəməsini tapmağa çalışsam,
  • 2:36 - 2:39
    zəncir qaydası çox faydalı olar.
  • 2:39 - 2:43
    Zəncir qaydası bizə x-in
    f funksiyasının törəməsinin
  • 2:43 - 2:46
    daxili funksiyaya uyğun olan
  • 2:46 - 2:48
    kənar funksiya kimi görünən
  • 2:48 - 2:50
    funksiyanın törəməsinə bərabər olacaq.
  • 2:52 - 2:54
    Beləki, bu v funksiyasının x-in
  • 2:55 - 2:57
    u funksiyası əsasından törəməsi
  • 2:59 - 3:01
    vurulsun x-ə uyğun olaraq
  • 3:01 - 3:03
    daxili funksiyanın törəməsi.
  • 3:03 - 3:07
    u-nun, x-in u funksiyasının törəməsi.
  • 3:07 - 3:09
    Bəs, biz bunları necə hesablayacayıq?
  • 3:09 - 3:11
    Biz x-in u funksiyasının
    törəməsini tapmasını bilirik,
  • 3:11 - 3:18
    və x-in v funksiyası, x-in u
    funksiyasının törəməsi,
  • 3:18 - 3:19
    xatırlayırsınızsa , kvadrat kökaltında x
    x üstü 1/2 qüvvəti ilə
  • 3:19 - 3:23
    eynidir. Deməli, qüvvət üstü
    qaydasından istifadə edə bilərik,
  • 3:23 - 3:26
    1/2 önə gətirsək
    1/2 vur x almış olarıq
  • 3:26 - 3:29
    və üstlü qiyməti bir vahid azaltsaq
  • 3:29 - 3:32
    mənfi 1/2 alırıq ,
    bu da mənfi 1/2 üstü qüvvət deməkdir.
  • 3:32 - 3:38
    Bəs, x-in v funksiyası,üzr istəyirəm,
    x-in v funksiyasının törəməsi nədir?
  • 3:38 - 3:41
    x-in natural loqarifminin törəməsi
  • 3:41 - 3:45
    bir bölünsün x-dir,
    bunu başqa videoda göstərmişik.
  • 3:45 - 3:48
    Biz artıq x-in u və x-in v
    funksiyasının törəməsini bilirik.
  • 3:48 - 3:53
    Bəs , x-in u funksiya əsasından
    v funksiyasının törəməsi nədir?
  • 3:53 - 3:57
    x-in u funksiya əsasından
    v funksiyasında, harda görsək
  • 3:57 - 4:01
    biz bunu əvəz edirik, gəlin
    bir az daha səliqə yazaq,
  • 4:01 - 4:04
    biz bunu x-in u funksiyası
    ilə əvəz edirik.
  • 4:04 - 4:05
    Beləliklə, x-in u funksiya
    əsasından v funksiyası
  • 4:05 - 4:08
    bir bölünsün x-in u funksiyasına bərabər olacaq.
  • 4:08 - 4:11
    Bir bölünsün x-in u funksiyası bərabərdir...
  • 4:11 - 4:14
    bir bölünsün x-in u funksiyası
  • 4:14 - 4:21
    kvadrat kökaltında x-ə bərabərdir.
  • 4:21 - 4:27
    Bir bölünsün kvadrat kökaltında x.
  • 4:27 - 4:30
    Bunu müəyyən edirik ki,
  • 4:30 - 4:32
    Bir bölünsün kvadrat kökaltında x-dir,
  • 4:32 - 4:36
    və bu x-in u funksiyasıını
    müəyyən edrik ki,
  • 4:36 - 4:39
    1/2 vurulsun x üstü mənfi 1/2-ə,
  • 4:39 - 4:44
    x üstü mənfi 1/2-ə,
    bunu təzədən 1/2 vurulsun
  • 4:44 - 4:46
    bir bölünsün x üstü mənfi
    1/2 kimi dəyişdirək ,
  • 4:46 - 4:52
    hansı ki, 1/2 vurulsun bir bölünsün
    kvadrat kökaltında x ilə eynidir,
  • 4:52 - 4:56
    ya da bir bölünsün 2 kök
    altında x kimi yaza bilərik.
  • 4:56 - 4:59
    Bəs bununla nə əldə edəcəyik?
  • 4:59 - 5:02
    Bu da bərabər olacaq yaşılla yazdığımız
  • 5:02 - 5:06
    x-in u funksiya əsasından
    v funksiyası ,bir bölünsün kökaltında x-ə.
  • 5:06 - 5:11
    vurulsun, vurulsun x-in u
    funksiyasının törəməsi də bir bölünsün 2
  • 5:11 - 5:15
    kökaltında x. İndi bu nəyə bərabər olacaqdır?
  • 5:15 - 5:17
    Aha, indi bu bərabər olacaq...
  • 5:17 - 5:20
    bunda ancaq cəbrdən istifadə edəcəyik,
  • 5:20 - 5:23
    bir bölünsün,
    2 və kök altında x
  • 5:23 - 5:24
    vurulsun kökaltında
    x-miz bizə sadəcə x verir.
  • 5:24 - 5:29
    Beləliklə,bir bölünsün
    iki x-ə qədər sadələşdi.
  • 5:30 - 5:31
    Ümid edirəm ki, bu məntiqli oldu,
  • 5:31 - 5:33
    Fikrimi çatdırmaq üçün diaqram çəktimki ,
  • 5:33 - 5:35
    beyin əzələləriniz birləşmə
  • 5:35 - 5:38
    funksiyalarını tanımağa başlasın,
  • 5:38 - 5:40
    və sonra bu ifadələrin bəzilərini
  • 5:40 - 5:42
    riyazi hesablama sinfinizdə ya da
    hesablama kitablarınızda
  • 5:42 - 5:44
    görəcəyiniz zəncir qaydası ilə
  • 5:44 - 5:45
    bir az daha mənalandırdım
  • 5:45 - 5:47
    Daha çox təcrübə qazandıqca,
    bütün bunları yazmaq
  • 5:47 - 5:50
    məcburiyyətində qalmadan , mahiyyətini
    anlayaraq bunu edə biləcəksiniz.
  • 5:50 - 5:53
    Yaxşı , bax,
    Mənim bir tərtibatım var.
  • 5:53 - 5:55
    Bu kök altında x-in
    natural loqarifmasıdır.
  • 5:55 - 5:58
    bu isə x-in u funksiyası əsasından v-dir
  • 5:58 - 6:00
    Beləliklə, etmək istədiyim şey,
  • 6:00 - 6:02
    bu daxili funksiya ilə uyğun bu kənar
  • 6:02 - 6:04
    funksiyanın törəməsini almaqdır.
  • 6:04 - 6:06
    Nəyəsə uyğun olaraq
    nəyinsə natural
  • 6:06 - 6:10
    loqarifmanın törəməsi
    bir bölünsün nəsədir.
  • 6:10 - 6:12
    Bu bir bölünsün nəsədir.
  • 6:12 - 6:15
    nəyinsə natural loqarifmanın törəməsi
  • 6:15 - 6:20
    Nəyəsə uyğun olaraq
    bir bölünsün nəsədir.
  • 6:20 - 6:23
    Buna görədə biz bunu sadəcə burda etdik.
  • 6:23 - 6:25
    Bu barədə düşünməyin bir yolu daha
    , x-in natural loqarifması nə olardı?
  • 6:25 - 6:29
    Bu bir bölünsün x-dir,
    lakin bu x-in loqarifması deyil.
  • 6:29 - 6:32
    Bu bir bölünsün kökaltında x-dir,
  • 6:32 - 6:33
    beləki bu bir bölünsün
    kökaltında x olacaq
  • 6:33 - 6:36
    daxili funksiayaya uyğun olaraq
  • 6:36 - 6:38
    kənar funksiyanin törəməsini götürüsünüz
  • 6:38 - 6:40
    və bu dəfə daxili funksiyanın
  • 6:40 - 6:42
    x-ə görə törəməni vurursunuz.
  • 6:42 - 6:44
    Və işimiz bitdi.
Title:
Chain rule example
Description:

more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
06:45

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions