Խոսքերն ուղղեք սրտին/Մառլին Լաշետ, TEDx Թրոնդհեյմ

Այս ելույթը հեռարձակվել է տեղական համայնքի կազմակերպած TEDx միջոցառման ժամանակ՝ օգտագործելով TED ասուլիս ձևաչափը: Իմացեք ավելին http://ted.com/tedx լեզուների բույրերի և այն մասին, թե ինչպես հիվանդ գորտը կարող է փրկել ձեր օրը:
Մառլինը բանասեր է և հաղորդակցման մասնագետ է, ով շատ է սիրում պատմություններ պատմել և լեզուներ ուսումնասիրել:
Իր ամենայն լրջությամբ ուրախ բլոգում, նա գրում է բազմալեզվության զվարճալիքների և օգուտների, ինչպես նաև մշակութային տարբերությունների մասին: Իր բլոգի պատմությունները հիմնված են իր՝ որպես պոլիգլոտ կյանքի անեկդոտների վրա և խարսխված են լեզվաբանական և մշակութային բացահայտումների և փորձի վրա:

Անգլերենը մոտ 350 միլիոն մարդկանց
մայր լեզուն է:

Եվս 2 միլիարդ մարդ սովորում և խոսում են

անգլերեն որպես երկրորդ կամ երրորդ լեզու:

Եթե խոսում եք անգլերեն,

ապա կարող եք ձեր մտքերը հասկացնել
2,5 միլիարդ մարդու:

Ինչո՞ւ պետք է սովոեք ևս մեկ օտար լեզու:

Ժամանակի անհեթեթ վատնում է, այնպես չէ՞:

Հարավային սևամորթ աֆրիկացիները
խստորեն քննադատում էին

Նելսոն Մանդելային Աֆրիկաանս
լեզվով խոսելու համար:

Նա պատասխանեց.

«Երբ մարդու հետ խոսում եք
իրեն հասկանալի լեզվով,

ձեր ասածը հասնում է գլխին:

երբ խոսում եք իր սեփական լեզվով,

ձեր ասածը հասնում է սրտին»:

Ահա թե բանն ինչումն է.

Եթե ուզում եք հաղթել ինչ որ մեկին,

պետք է ձեր ասածը իրենց սրտերիին հասնի…

Հռոմի պապերը շատ լավ գիտեն դա:

Հովհաննես Պողոս II Պապը
սահուն խոսում էր 10 լեզվով,

իսկ մի տասնյակ այլ լեզվի տիրապետում էր
տարրական մակարդակով:

Ուր որ գնում էր, միշտ տեղի ժողովրդին
բարևում էր

առնվազն մի քանի նախադասությամբ
իրենց մայրենի լեզվով,

և սա կարևոր դեր էր խաղում
իր համբավի հարցում:

Մարդիկ, ում ներկայիս կամ
ապագա սկեսուրը , զոքանչը,

օտարերկրացիներ են,
նույպես տեղյակ են սրա մասին:

Գուցե նրանք անգլերեն խոսեն
իրենց ընկերուհների հետ,

բայց երբ ուզում են լավ հարաբերությունների
մեջ լինել աղջկա մոր հետ,

երիտասարդ տղաները սովորում են
անգամ ամենաբարդ լեզուները,

ներառյալ հոլանդերենը:

(Ծիծաղ)

Եվ հիմնականում սա աշխատում է:

Ինչո՞ւ:

Մեր մայր լեզուն միահյուսված է

մեր անհատականության և ինքնության հետ:

Մեր անհատական պատմությունը խորը արմատներով

թափանցում է մեր մայր լեզվի մեջ:

Ինչքան հիշողություններ,
զգացմունքներ են կապված այն բառերի,

արտահայտությունների, քերականության հետ,
որի հետ մեծացել ենք:

Այսպիսով, եթե սովորում եք
մեկ այլ մարդու լեզուն,

դրանով ցույց եք տալիս,
որ անկեղծորեն հետաքրքրված եք

իրենց կյանքով և իրենց անհատականությամբ:

Սկեսուրն կամ զոքանչն
ինչպե՞ս իրենց գովաբանված չզգա:

Երբ լսում եք ձեր սեփական լեզուն,
ձեզ զգում ես կապի մեջ:

Երբ ճանապարհորդում եք,

և օտար լեզուն օգտագործում եք
օրեր կամ շաբաթներ,

հենց որ բարձրանում ես ինքնաթիռ,

և օդանավի անձնակազմը ձեզ ողջունում է
ձեր մայր լեզվով,

գիտեք, որ տուն եք գնում:

Եթե մայր լեզուն բույր ունենար,

կարծում եմ դա թխվածքաբլիթների
բույր կլիներ,

և հանգստացնող հավի մսով սուպի,

կամ տատիկ օդեկոլոնի,

գուցե նաև մի քիչ նավթալինի բույր:

Հնարավոր է, որ հենց սա է պատճառը,
թե ինչու արհեստական լեզուները,

օրինակ էսպերանտոն, երբեք այդքան
տարածում չգտան, ինչպես որ ակնկալվում էր:

Ինչքան էլ որ խելամտորեն է կառուցված,

և պարզ է ու հեշտ սովորելու համար,

ոչ մի երկիր չի ընդունել արհեստական լեզուն
որպես երկրի պետական լեզու:

Եվ ոչ էլ երկար ժամանակ
արհեստական լեզուները

սիստեմատիկորեն դասավանդվել են

մեծ մասշտաբներով:

Այնուամենայնիվ, անկախ բնական
լեզուների դժվարություններից,

ինչպիսիք են օրինակ՝
զայրացնող բացառությունները,

ուղղագրության և արտասանության
միջև անհամապատասխանությունները,

երբեմն նաև քերականության բարդությունը,

անկախ այս ամեն ինչից,

մենք նախընտրում ենք սովորել լեզուներ,
որոնք օրգանապես ստեղծվել են մաարդկանց հետ:

Կառուցողական լեզուները հասնում են գլխին:

Բնական լեզուներից թխվածքաբլիթների
բույր է գալիս:

Ըստ Նելսոն Մանդելայի՝ Աֆրիկաանս սովորելը
նշանակում էր «ճանաչել թշնամուդ»:

Նա ասում էր. «Պետք է իմանալ նրանց լեզուն,
նրանց ցանկությունները,

նրանց հույսերն ու վախերը, եթե ուզում ես
հաղթել նրանց»:

Նա այդպես էլ արեց, և դա աշխատեց:

Բայց խոսքը միշտ
թշնամիներին չի վերաբերում, չէ՞:

Սա վերաբերում է մարդկային
հարաբերությունների ցանկացած տեսակի:

Եվ ես վերջին մարդը կլինեմ, որ պնդեմ,

թե սկեսուրները
կամ զոքանչները թշնամիներ են,

ըստ սահմանման:

Մոտ 7 կամ 8 տարի առաջ,

Լեհաստանում մեքենա էի վարում
ընտանիքիս հետ:

Խանութները արդեն փակվում էին,
իսկ մենք պետք է սնունդ գնեինք:

Վերջապես մի սուպերմարկետ տեսանք
փողոցի հակառակ կողմում:

Միակ տարբերակը նրանց հասնելու
մինչև որ կփակվեին, շրջադարձ կատարելն էր:

Ես հենց այդպես էլ արեցի:

Հավանաբար վտանգավոր էր:

Անշուշտ, հակաօրինական էր:

Ավտոկանգառում, նախքան ես կհասցնեի
անջատել մեքենայի շարժիչը,

լսեցի «թըխկ-թըխկ»:

Արագ իջեցրի պատուհանը, և
հայտնվեցին զույգ աչքեր:

Աչքերից յուրաքանչյուր զույգը
մի ոստիկանի էր պատկանում:

Հիմա, ես սահուն լեհերեն չեմ խոսում

շատ ժամանակ,

բայց ժամանակին ես պարզ խոսակցություններ
կարողանում էի վարել:

Բայց այդ իրավիճակում, մեղավոր խղճով,

աչք-աչքի երկու համազգեստով ոստիկանի հետ,

իմ իմացած ցանկացած լեհերեն
բառ չորացել էր ներսումս:

Նույնիսկ մի պահ մտքովս չանցավ

փորձել անգլերենով դուրս
գալ այս իրավիճակից:

Անգլերենը հավանաբար ինձ լեզվական
առավելություն կտար,

բայց գուցե անգլերենի
պատճառով ոստիկանը անհարմար զգար իրեն:

Այպես, որոշեցի կպած մնալ լեհերենին:

Ինչպե՞ս:

Ուղեղիս լեհերենի այն
փոքրիկ անկյունը դատարկ էր,

բացի մի բանից:

Մի բան կար, որ ես այնքան էի կրկնել,

որ անգգամ քնած ժամանակ կարող էի կրկնել:

Դա մանկական մի բանաստեղծություն է

մի հիվանդ գորտի մասին:

Ծիծաղ:

Իմացածս դա էր:

Գիտեմ, որ տարօրինակ է, բայց ես սկսեցի.

(Լեհերեն) «Մի հիվանդ գորտ

գնաց բժիշկի ու ասեց, որ հիվանդացել է:

Բժիշկը դրեց ակնոցները,
որովհետև շատ ծեր էր»:

Նայեցի ոստիկանին:

Նրանք ապշած ինձ էին նայում:

Ծիծաղ:

Հիշում եմ, որ նրանցից մեկը գլուխը քորեց:

Հետո ժպտացին:

Նրանք ժպտացին:

Դա էլ իր հերթին ինձ անկաշկանդ դարձրեց,

այնպես որ մի քանի համապատասխան բառեր

գլորվեցին հետ իմ գլխի մեջ:

Կակազելով կարողացա մի քանի
այսպիսի նախադասություններ ասել.

«Շատ ներողություն, սննդի կարիք ունեինք,
այլևս չի կրկնվի»:

Նրանք ինձ բաց թողեցին:

Երբ վազում էի խանութ, նրանք ասեցին
(լեհերեն) “Szczęśliwej podróży!"

«Բարի ճանապարհ»:

Մտադրություն չունեմ ձեզ հրահրելու,
որ լեզուներ սովորեք,

որ կարողանաք ճանապարհորդել աշխարհով մեկ,
օրենքներ խախտեք և անպատիժ մնաք:

Բայց այս փոքրիկ դրվագ բացահայտում է,
թե ինչպես մի քանի բառեր,

ինչքան էլ պարզ ու հիմար որ լինեն,

կարող են ուղիղ սրտի մեջ մտնել
ու սիրտը հալեցնել:

Ի դեպ, հիվանդ գորտին
փոխարինող մի բան էլ կար:

Մի բան էլ կար, որ ես այդքան լավ գիտեի:

Խմելու երգը:

Ծիծաղ:

Բայց դրանով ես ծիծաղ չէի վաստակի,

այլ հավանաբար ինձ կտանեին
մոտակա բաժանմունք՝

արյան թեստ հանձնելու:

Կարիք չկա, որ շատ լեզուներ սովորեք,

և կարիք էլ չկա, որ մանրամասնորեն սովորեք:

Մի քանի բառն էլ բավական է:

Սրտին ուղղված մի քանի բառն ավելի
մեծ ազդեցություն ունի,

քան գլխին ուղղված հազարավոր բառեր:

Կարող եք ընտրել միշտ
անգլերեն խոսեք և հանդիպեք մեջտեղում:

Բայց կարող եք ընտրել լինել այն անձը,
ով կանցնի միջնագիծը,

և կհանդիպի իր նոր ծանոթին,
կամ մրցակցին, ով էլ որ լինի,

և հանդիպել նրանց իրենց տիրույթում:

Այլ մարդկանց լեզվով խոսելը
ձեզ թույլ չի դարձնում:

Այն ապացուցում է, որ դուք ուժեղ եք:

Վերջում հաղթում է այն մարդը,
ով քաջություն ունի

անցնել միջնագիծը:

Մի՛ վախեցեք սխալվելուց:

Այս դեպքում էլ բոնուս կա:

Եթե սխալվում եք,

ուրիշներին հնարավրություն եք տալիս
օգնել ձեզ, առաջ գալ և հանդիպել ձեզ:

Եվ այս կերպ ձեր հենց նոր ստեղծած
կապերը ավելի ամուր կլինեն:

Ուրեմն, դուք ուզում եք,
որ ձեզ հասկանա՞ն,

թե՞ուզում եք կապեր ստեղծել:

Եկեք բորորս էլ շարունակենք
օգտագործել անգլերենը:

Որ կարողանանք հաղորդակցվենք այնպիսի
խառը լսարանի հետ, ինչպես այսօր TEDx-ում:

Անգլերենը հզոր գործիք է
գիտելիքներ կիսելու համար,

գլոբալ խնդիրների վերաբերյալ
միջազգային հաղորդակցման համար:

Անկախ ամեն ինչից, անգլերենը
դեպի 365 միլիոն սրտեր տանող մայրուղի է:

365 միլիոն մարդու համար անգլերենից
թխվածքաբլիթի բույր է գալիս:

Բայց ինչո՞ւ կանգ առնել այդտեղ:

Ինչո՞ւ մի քիչ ջանք չթափենք և սովորենք

գոնե մեկ այլ լեզու ևս:

Դեռ այնքա՛ն թխվածքաբլիթների բույրեր կան:

Եկեք գնանք և փորձենք մի նոր թխվածքաբլիթ:

Շնորհակալություն:

(Ծափահարություններ)