< Return to Video

Skąd wzięły się symbole matematyczne? - John David Walters

  • 0:01 - 0:03
    ["Fakt, że matematyka
    to logika symboliczna,
  • 0:03 - 0:06
    jest jednym z największych
    odkryć naszych czasów".]
  • 0:07 - 0:10
    W XVI wieku matematyk Robert Recorde
  • 0:10 - 0:13
    napisał "The Whetstone of Witte",
  • 0:13 - 0:16
    podręcznik do algebry
    dla angielskich studentów.
  • 0:16 - 0:21
    Ale Recorde miał dość ciągłego
    powtarzania słów "jest równy".
  • 0:21 - 0:23
    Co zrobił?
  • 0:23 - 0:27
    Zastąpił je dwoma równoległymi
    poziomymi kreskami,
  • 0:27 - 0:32
    bo według niego nic
    nie mogło być bardziej równe.
  • 0:32 - 0:35
    Czy mógł użyć czterech
    kresek zamiast dwóch?
  • 0:35 - 0:36
    Oczywiście.
  • 0:36 - 0:38
    Czy kreski mogły być pionowe?
  • 0:38 - 0:41
    Mogły i niektórzy tak pisali.
  • 0:41 - 0:45
    Nie ma powodu, dla którego
    znak równości wygląda właśnie tak.
  • 0:45 - 0:48
    W pewnym momencie
    po prostu się przyjął niczym mem.
  • 0:48 - 0:51
    Matematycy używali go coraz częściej
  • 0:51 - 0:55
    i w końcu znak stał się standardowym
    symbolem oznaczającym równość.
  • 0:55 - 0:57
    Matematyka jest pełna symboli.
  • 0:57 - 0:58
    Linie,
  • 0:58 - 0:59
    kropki,
  • 0:59 - 0:59
    strzałki,
  • 0:59 - 1:00
    litery angielskie,
  • 1:00 - 1:01
    greckie,
  • 1:01 - 1:02
    indeksy górne
  • 1:02 - 1:03
    i dolne.
  • 1:03 - 1:06
    To wygląda jak niespójna papka.
  • 1:06 - 1:10
    Taka ilość symboli może przerazić
  • 1:10 - 1:13
    i nasunąć pytanie, skąd pochodzą.
  • 1:13 - 1:17
    Czasem, jak zauważył sam Recorde,
  • 1:17 - 1:22
    między znakiem a jego znaczeniem
    istnieje podobieństwo.
  • 1:22 - 1:25
    Na przykład plus, znak dodawania,
  • 1:25 - 1:30
    pochodzi od skrótu
    łacińskiego słowa "et", czyli "i".
  • 1:30 - 1:34
    Czasem wybór symbolu
    jest bardziej przypadkowy.
  • 1:34 - 1:37
    Matematyk Christian Kramp
  • 1:37 - 1:40
    oznaczył silnię wykrzyknikiem,
  • 1:40 - 1:45
    tylko dlatego, że potrzebował
    skrótowego oznaczenia na długie słowo.
  • 1:45 - 1:48
    Wszystkie symbole zostały
    wymyślone albo zapożyczone
  • 1:48 - 1:52
    przez matematyków, którzy nie chcieli
    ciągle powtarzać tego samego,
  • 1:52 - 1:57
    czy używać do oznaczenia
    idei matematycznej wielu słów.
  • 1:57 - 2:00
    Wiele symboli matematycznych to litery,
  • 2:00 - 2:04
    zwykle z łaciny czy greki.
  • 2:04 - 2:08
    Litery często oznaczają nieznane wartości
  • 2:08 - 2:11
    albo stosunek między zmiennymi.
  • 2:11 - 2:15
    Zastępują też konkretne liczby,
  • 2:15 - 2:21
    których pełny zapis w formie dziesiętnej
    byłby kłopotliwy, a nawet niemożliwy.
  • 2:21 - 2:26
    Ciągi liczb i całych równań
    można też wyrazić za pomocą liter.
  • 2:26 - 2:29
    Inne symbole oznaczają działania.
  • 2:29 - 2:32
    Niektóre symbole są szczególnie pomocne,
  • 2:32 - 2:37
    bo wyrażają wielokrotność działań
    za pomocą jednego znaku.
  • 2:37 - 2:42
    Wielokrotne dodanie tej samej liczby
    można zastąpić znakiem mnożenia,
  • 2:42 - 2:44
    więc działanie zajmie mniej miejsca.
  • 2:44 - 2:48
    Pomnożenie liczby
    przez siebie wyraża potęga,
  • 2:48 - 2:51
    która mówi, ile razy
    trzeba powtórzyć działanie.
  • 2:51 - 2:54
    Długi łańcuch dodawania jednego po drugim
  • 2:54 - 2:57
    zostaje zredukowany do sigmy.
  • 2:57 - 3:01
    Te symbole skracają długie obliczenia,
  • 3:01 - 3:05
    na których o wiele łatwiej się pracuje.
  • 3:05 - 3:08
    Symbole mogą też zawierać instrukcje,
  • 3:08 - 3:11
    jak wykonać działanie.
  • 3:11 - 3:14
    Oto ciąg działań na pewnej liczbie.
  • 3:14 - 3:16
    Pomyśl o jakiejś liczbie,
  • 3:16 - 3:17
    podziel przez dwa,
  • 3:17 - 3:19
    odejmij jeden,
  • 3:19 - 3:21
    pomnóż wynik przez siebie,
  • 3:21 - 3:23
    podziel przez trzy
  • 3:23 - 3:27
    i dodaj do wszystkiego jeden.
  • 3:27 - 3:32
    Bez tych symboli musielibyśmy
    wszystko rozpisać jako ścianę tekstu.
  • 3:32 - 3:36
    Dzięki nim otrzymujemy
    spójne eleganckie działanie.
  • 3:36 - 3:37
    Czasem, jak w przypadku znaku równości,
  • 3:37 - 3:41
    wygląd symboli podpowiada ich znaczenie.
  • 3:41 - 3:44
    Inne są przypadkowe.
  • 3:44 - 3:47
    Zrozumienie ich znaczenia
    to kwestia zapamiętania
  • 3:47 - 3:52
    i stosowania w różnych kontekstach,
    aż wejdą do głowy, jak w językach obcych.
  • 3:52 - 3:55
    Gdybyśmy mieli spotkać obcych,
  • 3:55 - 3:59
    to pewnie mieliby oni
    zupełnie inne symbole.
  • 3:59 - 4:02
    Ale jeśli ich sposób myślenia
    choć trochę przypominałby nasz,
  • 4:02 - 4:04
    to też mieliby symbole.
  • 4:04 - 4:09
    Te symbole mogłyby
    nawet odpowiadać naszym.
  • 4:09 - 4:11
    Byłby tam inny znak mnożenia,
  • 4:11 - 4:12
    symbol liczby pi
  • 4:12 - 4:15
    i oczywiście znak równości.
Title:
Skąd wzięły się symbole matematyczne? - John David Walters
Description:

Zapisz się na nasz newsletter: https://ed.ted.com/newsletter

Zobacz całą lekcję: https://ed.ted.com/lessons/where-do-math-symbols-come-from-john-david-walters

Matematyka jest pełna symboli. Linie, kropki, strzałki, litery angielskie, greckie, indeksy górne i dolne... To wygląda jak niespójna papka. Skąd się wzięły symbole matematyczne? John David Walters opowiada o ich pochodzeniu, pokazując, dlaczego symbole są tak ważne we współczesnej nauce.

Lekcja: John David Walters, animacja: Chris Bishop.

Ogromne podziękowania dla naszych sponsorów! Bez waszego wsparcia ten film by nie powstał.
Neil Harrison, Srikote Naewchampa, Benjamin & Shannon Pinder, Govind Shukla, Tejas Dc, Khalifa Alhulail, Faiza Imtiaz, Martin Stephen, Tyler Yoshizumi, Jerome Froelich, Jose Schroeder, Dan Paterniti, Jose Henrique Leopoldo e Silva, Mullaiarasu Sundaramurthy, Antinfinity, Gaurav Rana, Elnathan Joshua Bangayan, Elizabeth Cruz, Caleb Ross, Michael James Busa, Quinn Shen, Joshua Plant.

Sprawdź naszą stronę Patreon: https://www.patreon.com/teded
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:30

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.