[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:01.14,0:00:03.38,Default,,0000,0000,0000,,["Fakt, że matematyka\Nto logika symboliczna,
Dialogue: 0,0:00:03.38,0:00:05.77,Default,,0000,0000,0000,,jest jednym z największych\Nodkryć naszych czasów".]
Dialogue: 0,0:00:06.86,0:00:10.29,Default,,0000,0000,0000,,W XVI wieku matematyk Robert Recorde
Dialogue: 0,0:00:10.29,0:00:13.04,Default,,0000,0000,0000,,napisał "The Whetstone of Witte",
Dialogue: 0,0:00:13.04,0:00:15.97,Default,,0000,0000,0000,,podręcznik do algebry\Ndla angielskich studentów.
Dialogue: 0,0:00:15.97,0:00:21.12,Default,,0000,0000,0000,,Ale Recorde miał dość ciągłego\Npowtarzania słów "jest równy".
Dialogue: 0,0:00:21.12,0:00:22.63,Default,,0000,0000,0000,,Co zrobił?
Dialogue: 0,0:00:22.63,0:00:27.24,Default,,0000,0000,0000,,Zastąpił je dwoma równoległymi\Npoziomymi kreskami,
Dialogue: 0,0:00:27.24,0:00:32.26,Default,,0000,0000,0000,,bo według niego nic\Nnie mogło być bardziej równe.
Dialogue: 0,0:00:32.26,0:00:34.95,Default,,0000,0000,0000,,Czy mógł użyć czterech\Nkresek zamiast dwóch?
Dialogue: 0,0:00:34.95,0:00:36.20,Default,,0000,0000,0000,,Oczywiście.
Dialogue: 0,0:00:36.20,0:00:38.29,Default,,0000,0000,0000,,Czy kreski mogły być pionowe?
Dialogue: 0,0:00:38.29,0:00:40.70,Default,,0000,0000,0000,,Mogły i niektórzy tak pisali.
Dialogue: 0,0:00:40.70,0:00:44.100,Default,,0000,0000,0000,,Nie ma powodu, dla którego\Nznak równości wygląda właśnie tak.
Dialogue: 0,0:00:44.100,0:00:48.20,Default,,0000,0000,0000,,W pewnym momencie\Npo prostu się przyjął niczym mem.
Dialogue: 0,0:00:48.20,0:00:50.73,Default,,0000,0000,0000,,Matematycy używali go coraz częściej
Dialogue: 0,0:00:50.73,0:00:55.30,Default,,0000,0000,0000,,i w końcu znak stał się standardowym\Nsymbolem oznaczającym równość.
Dialogue: 0,0:00:55.30,0:00:56.97,Default,,0000,0000,0000,,Matematyka jest pełna symboli.
Dialogue: 0,0:00:56.97,0:00:57.74,Default,,0000,0000,0000,,Linie,
Dialogue: 0,0:00:57.74,0:00:58.56,Default,,0000,0000,0000,,kropki,
Dialogue: 0,0:00:58.56,0:00:59.30,Default,,0000,0000,0000,,strzałki,
Dialogue: 0,0:00:59.30,0:01:00.26,Default,,0000,0000,0000,,litery angielskie,
Dialogue: 0,0:01:00.26,0:01:01.21,Default,,0000,0000,0000,,greckie,
Dialogue: 0,0:01:01.21,0:01:02.19,Default,,0000,0000,0000,,indeksy górne
Dialogue: 0,0:01:02.19,0:01:03.35,Default,,0000,0000,0000,,i dolne.
Dialogue: 0,0:01:03.35,0:01:05.96,Default,,0000,0000,0000,,To wygląda jak niespójna papka.
Dialogue: 0,0:01:05.96,0:01:09.82,Default,,0000,0000,0000,,Taka ilość symboli może przerazić
Dialogue: 0,0:01:09.82,0:01:13.05,Default,,0000,0000,0000,,i nasunąć pytanie, skąd pochodzą.
Dialogue: 0,0:01:13.05,0:01:16.61,Default,,0000,0000,0000,,Czasem, jak zauważył sam Recorde,
Dialogue: 0,0:01:16.61,0:01:21.51,Default,,0000,0000,0000,,między znakiem a jego znaczeniem\Nistnieje podobieństwo.
Dialogue: 0,0:01:21.51,0:01:25.20,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład plus, znak dodawania,
Dialogue: 0,0:01:25.20,0:01:30.49,Default,,0000,0000,0000,,pochodzi od skrótu\Nłacińskiego słowa "et", czyli "i".
Dialogue: 0,0:01:30.49,0:01:33.84,Default,,0000,0000,0000,,Czasem wybór symbolu\Njest bardziej przypadkowy.
Dialogue: 0,0:01:33.84,0:01:36.57,Default,,0000,0000,0000,,Matematyk Christian Kramp
Dialogue: 0,0:01:36.57,0:01:40.18,Default,,0000,0000,0000,,oznaczył silnię wykrzyknikiem,
Dialogue: 0,0:01:40.18,0:01:44.68,Default,,0000,0000,0000,,tylko dlatego, że potrzebował\Nskrótowego oznaczenia na długie słowo.
Dialogue: 0,0:01:44.68,0:01:48.06,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie symbole zostały\Nwymyślone albo zapożyczone
Dialogue: 0,0:01:48.06,0:01:51.97,Default,,0000,0000,0000,,przez matematyków, którzy nie chcieli\Nciągle powtarzać tego samego,
Dialogue: 0,0:01:51.97,0:01:57.02,Default,,0000,0000,0000,,czy używać do oznaczenia\Nidei matematycznej wielu słów.
Dialogue: 0,0:01:57.02,0:01:59.68,Default,,0000,0000,0000,,Wiele symboli matematycznych to litery,
Dialogue: 0,0:01:59.68,0:02:03.82,Default,,0000,0000,0000,,zwykle z łaciny czy greki.
Dialogue: 0,0:02:03.82,0:02:08.03,Default,,0000,0000,0000,,Litery często oznaczają nieznane wartości
Dialogue: 0,0:02:08.03,0:02:11.19,Default,,0000,0000,0000,,albo stosunek między zmiennymi.
Dialogue: 0,0:02:11.19,0:02:15.25,Default,,0000,0000,0000,,Zastępują też konkretne liczby,
Dialogue: 0,0:02:15.25,0:02:21.02,Default,,0000,0000,0000,,których pełny zapis w formie dziesiętnej\Nbyłby kłopotliwy, a nawet niemożliwy.
Dialogue: 0,0:02:21.02,0:02:26.35,Default,,0000,0000,0000,,Ciągi liczb i całych równań\Nmożna też wyrazić za pomocą liter.
Dialogue: 0,0:02:26.35,0:02:29.49,Default,,0000,0000,0000,,Inne symbole oznaczają działania.
Dialogue: 0,0:02:29.49,0:02:32.19,Default,,0000,0000,0000,,Niektóre symbole są szczególnie pomocne,
Dialogue: 0,0:02:32.19,0:02:36.88,Default,,0000,0000,0000,,bo wyrażają wielokrotność działań\Nza pomocą jednego znaku.
Dialogue: 0,0:02:36.88,0:02:41.55,Default,,0000,0000,0000,,Wielokrotne dodanie tej samej liczby\Nmożna zastąpić znakiem mnożenia,
Dialogue: 0,0:02:41.55,0:02:44.48,Default,,0000,0000,0000,,więc działanie zajmie mniej miejsca.
Dialogue: 0,0:02:44.48,0:02:47.92,Default,,0000,0000,0000,,Pomnożenie liczby\Nprzez siebie wyraża potęga,
Dialogue: 0,0:02:47.92,0:02:51.21,Default,,0000,0000,0000,,która mówi, ile razy\Ntrzeba powtórzyć działanie.
Dialogue: 0,0:02:51.21,0:02:54.25,Default,,0000,0000,0000,,Długi łańcuch dodawania jednego po drugim
Dialogue: 0,0:02:54.25,0:02:57.21,Default,,0000,0000,0000,,zostaje zredukowany do sigmy.
Dialogue: 0,0:02:57.21,0:03:01.40,Default,,0000,0000,0000,,Te symbole skracają długie obliczenia,
Dialogue: 0,0:03:01.40,0:03:05.02,Default,,0000,0000,0000,,na których o wiele łatwiej się pracuje.
Dialogue: 0,0:03:05.02,0:03:07.95,Default,,0000,0000,0000,,Symbole mogą też zawierać instrukcje,
Dialogue: 0,0:03:07.95,0:03:10.64,Default,,0000,0000,0000,,jak wykonać działanie.
Dialogue: 0,0:03:10.64,0:03:13.96,Default,,0000,0000,0000,,Oto ciąg działań na pewnej liczbie.
Dialogue: 0,0:03:13.96,0:03:15.92,Default,,0000,0000,0000,,Pomyśl o jakiejś liczbie,
Dialogue: 0,0:03:15.92,0:03:17.39,Default,,0000,0000,0000,,podziel przez dwa,
Dialogue: 0,0:03:17.39,0:03:18.96,Default,,0000,0000,0000,,odejmij jeden,
Dialogue: 0,0:03:18.96,0:03:21.40,Default,,0000,0000,0000,,pomnóż wynik przez siebie,
Dialogue: 0,0:03:21.40,0:03:23.24,Default,,0000,0000,0000,,podziel przez trzy
Dialogue: 0,0:03:23.24,0:03:26.64,Default,,0000,0000,0000,,i dodaj do wszystkiego jeden.
Dialogue: 0,0:03:26.64,0:03:32.19,Default,,0000,0000,0000,,Bez tych symboli musielibyśmy\Nwszystko rozpisać jako ścianę tekstu.
Dialogue: 0,0:03:32.19,0:03:35.57,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki nim otrzymujemy\Nspójne eleganckie działanie.
Dialogue: 0,0:03:35.57,0:03:37.50,Default,,0000,0000,0000,,Czasem, jak w przypadku znaku równości,
Dialogue: 0,0:03:37.50,0:03:40.75,Default,,0000,0000,0000,,wygląd symboli podpowiada ich znaczenie.
Dialogue: 0,0:03:40.75,0:03:43.61,Default,,0000,0000,0000,,Inne są przypadkowe.
Dialogue: 0,0:03:43.61,0:03:46.68,Default,,0000,0000,0000,,Zrozumienie ich znaczenia\Nto kwestia zapamiętania
Dialogue: 0,0:03:46.68,0:03:52.02,Default,,0000,0000,0000,,i stosowania w różnych kontekstach,\Naż wejdą do głowy, jak w językach obcych.
Dialogue: 0,0:03:52.02,0:03:54.62,Default,,0000,0000,0000,,Gdybyśmy mieli spotkać obcych,
Dialogue: 0,0:03:54.62,0:03:58.76,Default,,0000,0000,0000,,to pewnie mieliby oni\Nzupełnie inne symbole.
Dialogue: 0,0:03:58.76,0:04:02.48,Default,,0000,0000,0000,,Ale jeśli ich sposób myślenia\Nchoć trochę przypominałby nasz,
Dialogue: 0,0:04:02.48,0:04:04.37,Default,,0000,0000,0000,,to też mieliby symbole.
Dialogue: 0,0:04:04.37,0:04:08.64,Default,,0000,0000,0000,,Te symbole mogłyby\Nnawet odpowiadać naszym.
Dialogue: 0,0:04:08.64,0:04:10.77,Default,,0000,0000,0000,,Byłby tam inny znak mnożenia,
Dialogue: 0,0:04:10.77,0:04:12.13,Default,,0000,0000,0000,,symbol liczby pi
Dialogue: 0,0:04:12.13,0:04:14.91,Default,,0000,0000,0000,,i oczywiście znak równości.