< Return to Video

Astım hastalığının işleyişi nasıldır? - Christopher E.Gaw

  • 0:08 - 0:12
    Bir öksürük ya da
    bir hırıltı ile başlar.
  • 0:12 - 0:14
    Kısa süre içinde göğsünüz sıkışır.
  • 0:14 - 0:17
    Nefes alıp vermeniz hızlanıp,
    daha sığ bir hal alarak,
  • 0:17 - 0:19
    nefes darlığı hissetmenize yol açar.
  • 0:20 - 0:23
    Bunlar astım ataklarının
    yaygın görünen örnekleridir.
  • 0:23 - 0:28
    Dünya çapında, 300 milyondan fazla insan
    astımla savaşmaktadır
  • 0:28 - 0:32
    ve yılda yaklaşık 250.000 insan
    hayatını kaybetmektedir.
  • 0:32 - 0:37
    Peki ama insanlar niçin astıma yakalanır
    ve bu hastalığı ölümcül yapan şey nedir?
  • 0:37 - 0:40
    Astım solunum sistemini etkiler,
  • 0:40 - 0:42
    özellikle de bronş ve bronşiol gibi
  • 0:42 - 0:45
    küçük hava kanallarını.
  • 0:45 - 0:49
    Bu hava kanalları mukoza adı verilen
    bir tabakayla kaplıdır
  • 0:49 - 0:52
    ve bu katman düz kas
    tabakasıyla çevrelenmiştir.
  • 0:52 - 0:56
    Astım olan insanlarda,
    belirli tetikleyicilere karşı
  • 0:56 - 1:00
    aşırı tepkili hale getiren
    kronik bir iltihaplanma mevcuttur.
  • 1:00 - 1:03
    Astımı tetikleyen şeylerden bazıları:
    sigara dumanı,
  • 1:03 - 1:04
    polen,
  • 1:04 - 1:05
    toz,
  • 1:05 - 1:06
    parfüm kokusu,
  • 1:06 - 1:07
    egzersiz yapmak,
  • 1:07 - 1:08
    soğuk hava,
  • 1:08 - 1:09
    stres
  • 1:09 - 1:11
    ve hatta soğuk algınlığı.
  • 1:11 - 1:14
    Astım hastaları bu tetikleyicilere
    maruz kaldıklarında,
  • 1:14 - 1:19
    astım atakları ya da ateşlenme
    görülebilir.
  • 1:19 - 1:24
    Peki bu gündelik etmenler
    nasıl olur da astım ataklarına yol açar?
  • 1:24 - 1:27
    Astımlı kişi bir tetikleyiciye
    maruz kalırsa,
  • 1:27 - 1:33
    ciğerlerindeki hava kanallarını çevreleyen
    düz kas halkaları kasılır ve daralır.
  • 1:34 - 1:37
    Aynı zamanda, tetikleyici madde,
    iltihabı arttırarak
  • 1:37 - 1:39
    mukozal tabakanın şişmesine
  • 1:39 - 1:43
    ve daha fazla mukoza
    salgılanmasına neden olur.
  • 1:43 - 1:45
    Normal koşullar altında vücut,
  • 1:45 - 1:49
    mukozayı, polen ve toz gibi parçacıkları
    yakalamak ve temizlemek için kullanır.
  • 1:49 - 1:51
    Ancak astım atağı geçirilirken,
  • 1:51 - 1:57
    bu parçalar daralmış hava kanallarını
    tıkar ve nefes almayı güçleştirir.
  • 1:57 - 2:01
    Bu etkiler astım belirtilerine
    yol açar.
  • 2:01 - 2:05
    Bu kasılmalar göğüs sıkışması gibi
    etkilerle sonuçlanır.
  • 2:05 - 2:09
    Mukoza ve enfeksiyon artışı
    öksürüğe sebep olabilir.
  • 2:09 - 2:10
    Ya göğsümüzdeki hırıltı?
  • 2:10 - 2:13
    Bunun nedeni de;
    aldığımız havanın
  • 2:13 - 2:17
    daralmış hava kanallarından geçerken
    çıkardığı ıslık sesidir.
  • 2:18 - 2:22
    Bu belirtiler kişinin havasız kalmış gibi
    hissetmesine neden olabilir.
  • 2:22 - 2:25
    Mantıksız olsa bile,
    astım atağı sırasında
  • 2:25 - 2:29
    enfeksiyon, nefes almaktan ziyade
    nefes vermeyi zorlaştırabilir.
  • 2:29 - 2:33
    Zamanla bu, aşırı havalanma
    (hiperinflasyon) olarak bilinen,
  • 2:33 - 2:36
    ciğerlere aşırı hava dolmasına
    neden olur.
  • 2:36 - 2:40
    Ciğerlerin içine dolan bu hava
    vücudu zorlayarak,
  • 2:40 - 2:43
    nefes alıp vermeyi zorlaştırır.
  • 2:43 - 2:49
    Zamanla, organlara ve dokulara dağılan
    oksijenin azalmasına neden olabilir.
  • 2:49 - 2:53
    Bazen tedavi edilmeyen
    ağır astım ataklarında
  • 2:53 - 2:55
    vücut kendini toparlayamaz
  • 2:55 - 2:58
    ve oksijen eksikliğinden kaynaklı
    ölümler meydana gelebilir.
  • 2:58 - 3:01
    Öyleyse astım hastalarındaki
    bu rahatsız edici
  • 3:01 - 3:04
    ve ölümcül olabilen atakları
    nasıl önleyebiliriz?
  • 3:04 - 3:07
    Bunun bir yolu,
    tetikleyicilerin varlığını azaltmaktır.
  • 3:07 - 3:10
    Ne yazık ki dünyamız
    tahmin edilemez bir yerdir
  • 3:10 - 3:14
    ve tetikleyicilere maruz kalma
    her zaman kontrol altına alınamaz.
  • 3:14 - 3:19
    Astımın en önemli tedavi yöntemi olan
    solunum spreyleri burada devreye girer.
  • 3:19 - 3:24
    Bu spreyler, astım belirtilerini önleyip
    kontrol altına alır.
  • 3:24 - 3:27
    Solunum spreyi,
    sorunu kaynağında tedavi etmek için,
  • 3:27 - 3:33
    etkilenen hava kanalları boyunca
    sıvı bir buhar ya da ince bir toz gönderir.
  • 3:33 - 3:35
    Bu ilacın iki farklı formu vardır.
  • 3:35 - 3:37
    Bunlardan biri, beta-agonist içeren
  • 3:37 - 3:41
    semptomları anında tedavi eden
    ağrı kesici ilaçlardır.
  • 3:41 - 3:44
    Beta-agonist
    sıkışmış kasları rahatlatıp,
  • 3:44 - 3:50
    hava kanallarını açarak daha fazla havanın
    ciğerlere girip çıkmasını sağlar.
  • 3:50 - 3:53
    Diğer bir formu ise,
    kortikosteroid içeren,
  • 3:53 - 3:57
    astım semptomlarının uzun süreli
    tedavisinde kullanılan
  • 3:57 - 3:59
    önleyici ilaçlardır.
  • 3:59 - 4:03
    Kortikosteroidler hava kanallarının
    hassasiyetini ve iltihabını azaltarak
  • 4:03 - 4:06
    hastalığı kontrol altında tutabilir.
  • 4:06 - 4:09
    Bu ilaçlar, hava kanallarında
    kalıcı yaralara neden olacak
  • 4:09 - 4:10
    kronik iltihaplanmaların,
  • 4:10 - 4:12
    uzun vadeli hasarlarını önlerler.
  • 4:12 - 4:15
    Astım spreyinin çok etkili olduğu bilinir
  • 4:15 - 4:18
    ve birçok insanın daha iyi bir hayat
    yaşamasını sağlar.
  • 4:18 - 4:21
    Astımı tanımlamada ve nasıl tedavi
    edileceği konusunda
  • 4:21 - 4:23
    uzun bir yol almamıza rağmen
  • 4:23 - 4:25
    kesin nedenlerini hala bilmiyoruz.
  • 4:25 - 4:29
    Genetik ve çevresel faktörlerin
    astım hastalığı üzerinde
  • 4:29 - 4:31
    bir rol oynadığını ve
  • 4:31 - 4:34
    bu etkinin çocukluk döneminde
    başladığını sanıyoruz.
  • 4:34 - 4:38
    Son zamanlarda yapılan çalışmalar
    yoksulluğu astımla ilişkilendiriyor.
  • 4:38 - 4:39
    Bunun nedeni,
  • 4:39 - 4:43
    ek kirleticilere ve çevresel etkilere
    maruz kalmaktan tutun da,
  • 4:43 - 4:47
    tıbbi bakım veya tedavideki zorluklara
    kadar her şey olabilir.
  • 4:47 - 4:49
    Astım hakkındaki bilgimiz arttıkça,
  • 4:49 - 4:53
    insanların solunum yollarını
    mutlu ve sağlıklı tutmak için
  • 4:53 - 4:56
    daha iyi yollar bulabiliriz.
Title:
Astım hastalığının işleyişi nasıldır? - Christopher E.Gaw
Description:

Tüm dersi görüntüle : http://ed.ted.com/lessons/how-does-asthma-work-christopher-e-gaw

Dünya çapında 300 milyondan fazla insan astım hastalığıyla savaşmaktadır ve yılda yaklaşık 250.000 insan hayatını kaybetmektedir. Fakat insanlar neden astıma yakalanıyorlar ve bu bu hastalık nasıl ölümcül olabiliyor? Christopher E.Gaw bu hastalığın ana sebeplerini ve tedavi yöntemlerini anlatıyor.

Ders Christopher E.Gaw, animasyon Zadem Media.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:10

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.