WEBVTT

00:00:07.595 --> 00:00:11.705
Bir öksürük ya da
bir hırıltı ile başlar.

00:00:11.921 --> 00:00:14.314
Kısa süre içinde göğsünüz sıkışır.

00:00:14.314 --> 00:00:17.216
Nefes alıp vermeniz hızlanıp,
daha sığ bir hal alarak,

00:00:17.216 --> 00:00:19.464
nefes darlığı hissetmenize yol açar.

00:00:19.504 --> 00:00:23.205
Bunlar astım ataklarının
yaygın görünen örnekleridir.

00:00:23.225 --> 00:00:27.676
Dünya çapında, 300 milyondan fazla insan
astımla savaşmaktadır

00:00:27.676 --> 00:00:32.133
ve yılda yaklaşık 250.000 insan
hayatını kaybetmektedir.

00:00:32.383 --> 00:00:37.497
Peki ama insanlar niçin astıma yakalanır
ve bu hastalığı ölümcül yapan şey nedir?

00:00:37.497 --> 00:00:39.904
Astım solunum sistemini etkiler,

00:00:39.904 --> 00:00:42.378
özellikle de bronş ve bronşiol gibi

00:00:42.378 --> 00:00:45.055
küçük hava kanallarını.

00:00:45.205 --> 00:00:48.816
Bu hava kanalları mukoza adı verilen
bir tabakayla kaplıdır

00:00:48.816 --> 00:00:52.436
ve bu katman düz kas
tabakasıyla çevrelenmiştir.

00:00:52.436 --> 00:00:55.776
Astım olan insanlarda,
belirli tetikleyicilere karşı

00:00:55.776 --> 00:01:00.097
aşırı tepkili hale getiren
kronik bir iltihaplanma mevcuttur.

00:01:00.097 --> 00:01:03.297
Astımı tetikleyen şeylerden bazıları:
sigara dumanı,

00:01:03.297 --> 00:01:04.425
polen,

00:01:04.425 --> 00:01:05.212
toz,

00:01:05.212 --> 00:01:06.137
parfüm kokusu,

00:01:06.137 --> 00:01:07.066
egzersiz yapmak,

00:01:07.066 --> 00:01:08.096
soğuk hava,

00:01:08.096 --> 00:01:09.128
stres

00:01:09.128 --> 00:01:11.416
ve hatta soğuk algınlığı.

00:01:11.416 --> 00:01:14.457
Astım hastaları bu tetikleyicilere
maruz kaldıklarında,

00:01:14.457 --> 00:01:18.727
astım atakları ya da ateşlenme
görülebilir.

00:01:19.357 --> 00:01:24.488
Peki bu gündelik etmenler
nasıl olur da astım ataklarına yol açar?

00:01:24.488 --> 00:01:26.997
Astımlı kişi bir tetikleyiciye
maruz kalırsa,

00:01:26.997 --> 00:01:32.947
ciğerlerindeki hava kanallarını çevreleyen
düz kas halkaları kasılır ve daralır.

00:01:33.688 --> 00:01:36.928
Aynı zamanda, tetikleyici madde,
iltihabı arttırarak

00:01:36.928 --> 00:01:39.197
mukozal tabakanın şişmesine


00:01:39.197 --> 00:01:42.697
ve daha fazla mukoza
salgılanmasına neden olur.

00:01:42.697 --> 00:01:44.538
Normal koşullar altında vücut,

00:01:44.538 --> 00:01:49.498
mukozayı, polen ve toz gibi parçacıkları
yakalamak ve temizlemek için kullanır.

00:01:49.498 --> 00:01:51.343
Ancak astım atağı geçirilirken,

00:01:51.343 --> 00:01:56.888
bu parçalar daralmış hava kanallarını
tıkar ve nefes almayı güçleştirir.

00:01:57.268 --> 00:02:00.639
Bu etkiler astım belirtilerine
yol açar.

00:02:00.639 --> 00:02:04.909
Bu kasılmalar göğüs sıkışması gibi
etkilerle sonuçlanır.

00:02:04.909 --> 00:02:08.609
Mukoza ve enfeksiyon artışı
öksürüğe sebep olabilir.

00:02:08.609 --> 00:02:10.050
Ya göğsümüzdeki hırıltı?

00:02:10.050 --> 00:02:12.579
Bunun nedeni de;
aldığımız havanın

00:02:12.579 --> 00:02:17.399
daralmış hava kanallarından geçerken
çıkardığı ıslık sesidir.

00:02:18.219 --> 00:02:22.189
Bu belirtiler kişinin havasız kalmış gibi
hissetmesine neden olabilir.

00:02:22.189 --> 00:02:25.277
Mantıksız olsa bile,
astım atağı sırasında

00:02:25.277 --> 00:02:29.459
enfeksiyon, nefes almaktan ziyade
nefes vermeyi zorlaştırabilir.

00:02:29.459 --> 00:02:33.199
Zamanla bu, aşırı havalanma
(hiperinflasyon) olarak bilinen,

00:02:33.199 --> 00:02:36.339
ciğerlere aşırı hava dolmasına
neden olur.

00:02:36.339 --> 00:02:40.451
Ciğerlerin içine dolan bu hava
vücudu zorlayarak,

00:02:40.451 --> 00:02:43.283
nefes alıp vermeyi zorlaştırır.

00:02:43.283 --> 00:02:49.353
Zamanla, organlara ve dokulara dağılan
oksijenin azalmasına neden olabilir.

00:02:49.353 --> 00:02:52.530
Bazen tedavi edilmeyen
ağır astım ataklarında

00:02:52.530 --> 00:02:54.519
vücut kendini toparlayamaz

00:02:54.519 --> 00:02:58.099
ve oksijen eksikliğinden kaynaklı
ölümler meydana gelebilir.

00:02:58.099 --> 00:03:01.010
Öyleyse astım hastalarındaki
bu rahatsız edici

00:03:01.010 --> 00:03:03.919
ve ölümcül olabilen atakları
nasıl önleyebiliriz?

00:03:03.919 --> 00:03:07.348
Bunun bir yolu,
tetikleyicilerin varlığını azaltmaktır.

00:03:07.348 --> 00:03:10.353
Ne yazık ki dünyamız
tahmin edilemez bir yerdir

00:03:10.353 --> 00:03:13.893
ve tetikleyicilere maruz kalma
her zaman kontrol altına alınamaz.

00:03:13.893 --> 00:03:18.717
Astımın en önemli tedavi yöntemi olan
solunum spreyleri burada devreye girer.

00:03:18.717 --> 00:03:23.690
Bu spreyler, astım belirtilerini önleyip
kontrol altına alır.

00:03:23.690 --> 00:03:27.419
Solunum spreyi,
sorunu kaynağında tedavi etmek için,

00:03:27.419 --> 00:03:32.981
etkilenen hava kanalları boyunca
sıvı bir buhar ya da ince bir toz gönderir.

00:03:32.981 --> 00:03:35.018
Bu ilacın iki farklı formu vardır.

00:03:35.018 --> 00:03:36.994
Bunlardan biri, beta-agonist içeren

00:03:36.994 --> 00:03:40.802
semptomları anında tedavi eden
ağrı kesici ilaçlardır.

00:03:40.802 --> 00:03:43.911
Beta-agonist
sıkışmış kasları rahatlatıp,

00:03:43.911 --> 00:03:50.132
hava kanallarını açarak daha fazla havanın
ciğerlere girip çıkmasını sağlar.

00:03:50.132 --> 00:03:53.169
Diğer bir formu ise,
kortikosteroid içeren,

00:03:53.169 --> 00:03:56.573
astım semptomlarının uzun süreli
tedavisinde kullanılan

00:03:56.573 --> 00:03:58.572
önleyici ilaçlardır.

00:03:58.572 --> 00:04:02.943
Kortikosteroidler hava kanallarının
hassasiyetini ve iltihabını azaltarak

00:04:02.943 --> 00:04:05.763
hastalığı kontrol altında tutabilir.

00:04:05.763 --> 00:04:08.544
Bu ilaçlar, hava kanallarında
kalıcı yaralara neden olacak

00:04:08.544 --> 00:04:10.090
kronik iltihaplanmaların,

00:04:10.090 --> 00:04:12.272
uzun vadeli hasarlarını önlerler.

00:04:12.272 --> 00:04:15.044
Astım spreyinin çok etkili olduğu bilinir

00:04:15.044 --> 00:04:17.873
ve birçok insanın daha iyi bir hayat
yaşamasını sağlar.

00:04:17.873 --> 00:04:20.581
Astımı tanımlamada ve nasıl tedavi
edileceği konusunda

00:04:20.581 --> 00:04:22.563
uzun bir yol almamıza rağmen

00:04:22.563 --> 00:04:24.770
kesin nedenlerini hala bilmiyoruz.

00:04:24.770 --> 00:04:28.962
Genetik ve çevresel faktörlerin
astım hastalığı üzerinde

00:04:28.962 --> 00:04:30.681
bir rol oynadığını ve

00:04:30.681 --> 00:04:33.715
bu etkinin çocukluk döneminde
başladığını sanıyoruz.

00:04:33.715 --> 00:04:37.734
Son zamanlarda yapılan çalışmalar
yoksulluğu astımla ilişkilendiriyor.

00:04:37.734 --> 00:04:39.465
Bunun nedeni,

00:04:39.465 --> 00:04:43.139
ek kirleticilere ve çevresel etkilere
maruz kalmaktan tutun da,

00:04:43.139 --> 00:04:46.975
tıbbi bakım veya tedavideki zorluklara
kadar her şey olabilir.

00:04:46.975 --> 00:04:49.135
Astım hakkındaki bilgimiz arttıkça,

00:04:49.135 --> 00:04:52.723
insanların solunum yollarını
mutlu ve sağlıklı tutmak için

00:04:52.723 --> 00:04:55.513
daha iyi yollar bulabiliriz.