< Return to Video

Wat gebeurt er bij een beroerte? - Vaibhav Goswami

  • 0:07 - 0:12
    Elke twee seconden krijgt er iemand
    ergens in de wereld een beroerte.
  • 0:12 - 0:18
    Het zal een op de zes mensen
    eens in hun leven overkomen.
  • 0:18 - 0:21
    Een beroerte veroorzaakt
    zuurstoftekort in de hersenen
  • 0:21 - 0:24
    en is één van de
    meestvoorkomende doodsoorzaken
  • 0:24 - 0:27
    en een belangrijke oorzaak
    van vermijdbare invaliditeit.
  • 0:27 - 0:31
    Als iemand een beroerte krijgt,
    is snelle medische hulp cruciaal
  • 0:31 - 0:35
    en kan blijvende hersenschade
    helpen voorkomen.
  • 0:35 - 0:37
    Wat is eigenlijk de oorzaak
    van een beroerte?
  • 0:37 - 0:41
    En wat kunnen artsen doen
    om ze te behandelen?
  • 0:41 - 0:45
    Je hersenen zijn maar twee procent
    van je lichaamsgewicht
  • 0:45 - 0:49
    maar verbruiken meer dan 20%
    van de zuurstof in je bloed.
  • 0:49 - 0:53
    Die zuurstof gaat naar je hersenen
    via een stelsel van slagaders.
  • 0:53 - 0:56
    De halsslagaders voorzien
    de voorkant van je hersenen,
  • 0:56 - 0:59
    en wervelslagaders voorzien de achterkant.
  • 0:59 - 1:01
    Deze zijn met elkaar verbonden,
  • 1:01 - 1:03
    en vertakken in steeds kleinere aders
  • 1:03 - 1:07
    om de miljarden neuronen de zuurstof
    te geven die ze nodig hebben.
  • 1:07 - 1:09
    Als de bloedstroom onderbroken wordt,
  • 1:09 - 1:14
    stopt de zuurstoftoevoer
    en gaan de hersencellen dood.
  • 1:14 - 1:15
    Dat kan op twee manieren.
  • 1:15 - 1:20
    Bij een hersenbloeding
    is een bloedvat kapot en lekt bloed.
  • 1:20 - 1:24
    Het type dat vaker voorkomt,
    is echter een herseninfarct,
  • 1:24 - 1:29
    wanneer een bloedpropje het bloedvat
    blokkeert en de bloedstroom doet stoppen.
  • 1:29 - 1:31
    Waar komen deze propjes vandaan?
  • 1:31 - 1:34
    Door een plotselinge verandering in het hartritme
  • 1:34 - 1:38
    kunnen heel soms de kamers van het hart
    niet meer normaal samentrekken.
  • 1:38 - 1:40
    Dat remt de bloedstroom,
  • 1:40 - 1:45
    waardoor bloedplaatjes, stollingsfactoren
    en fibrine samenklonteren.
  • 1:45 - 1:47
    Het propje kan worden meegevoerd
  • 1:47 - 1:50
    naar de slagaders en aders
    die de hersenen voorzien,
  • 1:50 - 1:54
    totdat het belandt bij een vat
    waar het niet meer doorheen kan.
  • 1:54 - 1:56
    Dat heet een embolie
  • 1:56 - 2:01
    en sluit de zuurstoftoevoer af
    naar alle cellen stroomafwaarts.
  • 2:01 - 2:06
    De hersenen hebben geen pijnreceptoren,
    waardoor je de blokkade zelf niet voelt.
  • 2:06 - 2:09
    Zuurstofgebrek vertraagt
    de hersenfuncties echter
  • 2:09 - 2:12
    en dat kan plotselinge,
    merkbare gevolgen hebben.
  • 2:12 - 2:16
    Als het aangedane gebied
    het spraakgedeelte is,
  • 2:16 - 2:19
    kan de patiënt onduidelijk gaan praten.
  • 2:19 - 2:22
    Als de beroerte schade maakt
    aan het deel dat spierbeweging regelt,
  • 2:22 - 2:27
    kan het verlamming veroorzaken,
    vaak aan één zijde van het lichaam.
  • 2:27 - 2:30
    Als dat gebeurt , probeert het lichaam
    dat gelijk te compenseren
  • 2:30 - 2:33
    door de bloedstroom om te leiden
    naar de aangedane plek,
  • 2:33 - 2:36
    maar dat is geen perfecte oplossing.
  • 2:36 - 2:40
    Uiteindelijk gaan
    de zuurstofarme cellen dood,
  • 2:40 - 2:44
    wat leidt tot ernstige,
    soms blijvende hersenschade.
  • 2:44 - 2:48
    Het is daarom van groot belang dat
    er zo snel mogelijk medische hulp komt.
  • 2:48 - 2:51
    Eerstelijnsbehandeling
    is intraveneuze medicatie
  • 2:51 - 2:54
    genaamd weefselplasminogeenactivator,
  • 2:54 - 2:56
    dat de bloedprop kan opruimen,
  • 2:56 - 3:00
    waarna het bloed weer
    door de betreffende slagaders kan stromen.
  • 3:00 - 3:02
    Als het binnen een paar uur wordt gegeven,
  • 3:02 - 3:05
    neemt de kans op overleven enorm toe
  • 3:05 - 3:09
    en worden blijvende gevolgen voorkomen.
  • 3:09 - 3:12
    Als weefselplasminogeenactivator
    niet kan worden gegeven
  • 3:12 - 3:14
    omdat de patiënt
    bepaalde medicatie gebruikt,
  • 3:14 - 3:16
    ooit grote bloedingen heeft gehad,
  • 3:16 - 3:18
    of als de prop bijzonder groot is,
  • 3:18 - 3:24
    kunnen artsen iets doen dat
    endovasculaire trombectomie heet.
  • 3:24 - 3:29
    Met een fluorescerende kleurstof
    die de aders oplicht onder röntgenstralen,
  • 3:29 - 3:33
    brengt een arts een lange,
    dunne flexibele buis in, genaamd catheter,
  • 3:33 - 3:35
    in de slagader in een been
  • 3:35 - 3:39
    en manoeuvreert hem
    helemaal tot de blokkade.
  • 3:39 - 3:41
    Dan wordt een grijpertje
    door de catheter geleid.
  • 3:41 - 3:46
    Deze klapt uit en haakt aan de prop vast
    als hij er net achter zit.
  • 3:46 - 3:51
    De prop wordt eruit getrokken
    door de grijper en wordt verwijderd.
  • 3:51 - 3:54
    Deze behandeling moet
    zo snel mogelijk worden uitgevoerd
  • 3:54 - 3:55
    om de hersenfunctie te redden,
  • 3:55 - 3:59
    en dat betekent dat je snel moet uitvinden
    of het een beroerte is.
  • 3:59 - 4:01
    Hoe kom je daarachter?
  • 4:01 - 4:04
    Dit zijn drie dingen
    die je snel kunt doen.
  • 4:04 - 4:07
    1 - Vraag de persoon om te lachen.
  • 4:07 - 4:11
    Een kromme mond of een afhangend gezicht
    kan op spierverlamming wijzen.
  • 4:11 - 4:14
    2 - Vraag om de armen omhoog te doen.
  • 4:14 - 4:20
    Als er een terugzakt, kan die zwakte
    in een arm ook wijzen op een beroerte.
  • 4:20 - 4:24
    3 - Vraag om een woord of zin te herhalen.
  • 4:24 - 4:27
    Als de spraak onduidelijk
    of vreemd klinkt,
  • 4:27 - 4:31
    kan het zijn dat het spraakgedeelte
    in de hersenen zuurstoftekort heeft.
  • 4:31 - 4:37
    Dat wordt soms een FAST-test genoemd
    en de T staat voor tijd.
  • 4:37 - 4:42
    Als je een van deze verschijnselen ziet,
    moet je gelijk 1-1-2 bellen.
  • 4:42 - 4:44
    Het kan gaan om leven of dood.
Title:
Wat gebeurt er bij een beroerte? - Vaibhav Goswami
Description:

Volledige les: https://ed.ted.com/lessons/what-happens-during-a-stroke-vaibhav-goswami

Elke twee seconden krijgt ergens op de wereld iemand een beroerte (CVA). Een op de zes mensen krijgt ooit in zijn leven een beroerte. Door een beroerte krijgen de hersenen geen zuurstof, het is een van de meestvoorkomende doodsoorzaken en een van de hoofdoorzaken van vermijdbare invaliditeit. Maar welke oorzaken hebben beroertes eigenlijk? En wat kunnen artsen doen om ze te behandelen? Vaidhav Goswami neemt ons mee het lichaam in om het te verklaren.

Les: Vaibhav Goswami, animatie: Artrake Studio.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
05:00

Dutch subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.