0:00:06.776,0:00:12.445
Elke twee seconden krijgt er iemand[br]ergens in de wereld een beroerte.

0:00:12.445,0:00:17.878
Het zal een op de zes mensen[br]eens in hun leven overkomen.

0:00:17.878,0:00:20.868
Een beroerte veroorzaakt[br]zuurstoftekort in de hersenen

0:00:20.868,0:00:23.589
en is één van de[br]meestvoorkomende doodsoorzaken

0:00:23.589,0:00:26.785
en een belangrijke oorzaak[br]van vermijdbare invaliditeit.

0:00:26.785,0:00:31.279
Als iemand een beroerte krijgt,[br]is snelle medische hulp cruciaal

0:00:31.279,0:00:34.729
en kan blijvende hersenschade[br]helpen voorkomen.

0:00:34.729,0:00:37.438
Wat is eigenlijk de oorzaak[br]van een beroerte?

0:00:37.438,0:00:40.849
En wat kunnen artsen doen[br]om ze te behandelen?

0:00:40.849,0:00:44.520
Je hersenen zijn maar twee procent[br]van je lichaamsgewicht

0:00:44.520,0:00:48.958
maar verbruiken meer dan 20%[br]van de zuurstof in je bloed.

0:00:48.958,0:00:52.871
Die zuurstof gaat naar je hersenen[br]via een stelsel van slagaders.

0:00:52.871,0:00:55.638
De halsslagaders voorzien[br]de voorkant van je hersenen,

0:00:55.638,0:00:58.688
en wervelslagaders voorzien de achterkant.

0:00:58.688,0:01:00.559
Deze zijn met elkaar verbonden,

0:01:00.559,0:01:03.369
en vertakken in steeds kleinere aders

0:01:03.369,0:01:07.380
om de miljarden neuronen de zuurstof[br]te geven die ze nodig hebben.

0:01:07.380,0:01:09.489
Als de bloedstroom onderbroken wordt,

0:01:09.489,0:01:13.529
stopt de zuurstoftoevoer[br]en gaan de hersencellen dood.

0:01:13.529,0:01:15.490
Dat kan op twee manieren.

0:01:15.490,0:01:20.481
Bij een hersenbloeding [br]is een bloedvat kapot en lekt bloed.

0:01:20.481,0:01:23.530
Het type dat vaker voorkomt,[br]is echter een herseninfarct,

0:01:23.530,0:01:28.518
wanneer een bloedpropje het bloedvat[br]blokkeert en de bloedstroom doet stoppen.

0:01:28.518,0:01:30.570
Waar komen deze propjes vandaan?

0:01:30.570,0:01:33.591
Door een plotselinge verandering in het hartritme

0:01:33.591,0:01:37.900
kunnen heel soms de kamers van het hart[br]niet meer normaal samentrekken.

0:01:37.900,0:01:39.809
Dat remt de bloedstroom,

0:01:39.809,0:01:45.132
waardoor bloedplaatjes, stollingsfactoren[br]en fibrine samenklonteren.

0:01:45.132,0:01:46.731
Het propje kan worden meegevoerd

0:01:46.731,0:01:50.381
naar de slagaders en aders[br]die de hersenen voorzien,

0:01:50.381,0:01:54.092
totdat het belandt bij een vat[br]waar het niet meer doorheen kan.

0:01:54.092,0:01:56.097
Dat heet een embolie

0:01:56.097,0:02:00.535
en sluit de zuurstoftoevoer af[br]naar alle cellen stroomafwaarts.

0:02:00.535,0:02:05.692
De hersenen hebben geen pijnreceptoren,[br]waardoor je de blokkade zelf niet voelt.

0:02:05.692,0:02:08.672
Zuurstofgebrek vertraagt[br]de hersenfuncties echter

0:02:08.672,0:02:11.582
en dat kan plotselinge,[br]merkbare gevolgen hebben.

0:02:11.582,0:02:15.693
Als het aangedane gebied[br]het spraakgedeelte is,

0:02:15.693,0:02:18.514
kan de patiënt onduidelijk gaan praten.

0:02:18.514,0:02:22.142
Als de beroerte schade maakt[br]aan het deel dat spierbeweging regelt,

0:02:22.142,0:02:26.633
kan het verlamming veroorzaken,[br]vaak aan één zijde van het lichaam.

0:02:26.633,0:02:30.435
Als dat gebeurt , probeert het lichaam[br]dat gelijk te compenseren

0:02:30.435,0:02:33.405
door de bloedstroom om te leiden[br]naar de aangedane plek,

0:02:33.405,0:02:35.885
maar dat is geen perfecte oplossing.

0:02:35.885,0:02:39.824
Uiteindelijk gaan[br]de zuurstofarme cellen dood,

0:02:39.824,0:02:43.748
wat leidt tot ernstige,[br]soms blijvende hersenschade.

0:02:43.748,0:02:48.390
Het is daarom van groot belang dat[br]er zo snel mogelijk medische hulp komt.

0:02:48.390,0:02:51.370
Eerstelijnsbehandeling[br]is intraveneuze medicatie

0:02:51.370,0:02:54.205
genaamd weefselplasminogeenactivator,

0:02:54.205,0:02:55.884
dat de bloedprop kan opruimen,

0:02:55.884,0:02:59.855
waarna het bloed weer[br]door de betreffende slagaders kan stromen.

0:02:59.855,0:03:02.015
Als het binnen een paar uur wordt gegeven,

0:03:02.015,0:03:05.415
neemt de kans op overleven enorm toe

0:03:05.415,0:03:08.626
en worden blijvende gevolgen voorkomen.

0:03:08.626,0:03:11.646
Als weefselplasminogeenactivator[br]niet kan worden gegeven

0:03:11.646,0:03:13.976
omdat de patiënt[br]bepaalde medicatie gebruikt,

0:03:13.976,0:03:15.595
ooit grote bloedingen heeft gehad,

0:03:15.595,0:03:18.336
of als de prop bijzonder groot is,

0:03:18.336,0:03:23.605
kunnen artsen iets doen dat[br]endovasculaire trombectomie heet.

0:03:23.605,0:03:28.694
Met een fluorescerende kleurstof[br]die de aders oplicht onder röntgenstralen,

0:03:28.694,0:03:33.146
brengt een arts een lange,[br]dunne flexibele buis in, genaamd catheter,

0:03:33.146,0:03:35.375
in de slagader in een been

0:03:35.375,0:03:38.508
en manoeuvreert hem[br]helemaal tot de blokkade.

0:03:38.508,0:03:41.377
Dan wordt een grijpertje[br]door de catheter geleid.

0:03:41.377,0:03:45.867
Deze klapt uit en haakt aan de prop vast[br]als hij er net achter zit.

0:03:45.867,0:03:50.657
De prop wordt eruit getrokken[br]door de grijper en wordt verwijderd.

0:03:50.657,0:03:53.589
Deze behandeling moet[br]zo snel mogelijk worden uitgevoerd

0:03:53.589,0:03:55.338
om de hersenfunctie te redden,

0:03:55.338,0:03:59.378
en dat betekent dat je snel moet uitvinden[br]of het een beroerte is.

0:03:59.378,0:04:01.017
Hoe kom je daarachter?

0:04:01.017,0:04:03.869
Dit zijn drie dingen[br]die je snel kunt doen.

0:04:03.869,0:04:06.558
1 - Vraag de persoon om te lachen.

0:04:06.558,0:04:11.118
Een kromme mond of een afhangend gezicht[br]kan op spierverlamming wijzen.

0:04:11.118,0:04:13.879
2 - Vraag om de armen omhoog te doen.

0:04:13.879,0:04:19.829
Als er een terugzakt, kan die zwakte[br]in een arm ook wijzen op een beroerte.

0:04:19.829,0:04:23.919
3 - Vraag om een woord of zin te herhalen.

0:04:23.919,0:04:26.788
Als de spraak onduidelijk[br]of vreemd klinkt,

0:04:26.788,0:04:31.489
kan het zijn dat het spraakgedeelte[br]in de hersenen zuurstoftekort heeft.

0:04:31.489,0:04:37.141
Dat wordt soms een FAST-test genoemd[br]en de T staat voor tijd.

0:04:37.141,0:04:42.290
Als je een van deze verschijnselen ziet,[br]moet je gelijk 1-1-2 bellen.

0:04:42.290,0:04:44.331
Het kan gaan om leven of dood.