1
00:00:06,776 --> 00:00:12,445
Elke twee seconden krijgt er iemand
ergens in de wereld een beroerte.

2
00:00:12,445 --> 00:00:17,878
Het zal een op de zes mensen
eens in hun leven overkomen.

3
00:00:17,878 --> 00:00:20,868
Een beroerte veroorzaakt
zuurstoftekort in de hersenen

4
00:00:20,868 --> 00:00:23,589
en is één van de
meestvoorkomende doodsoorzaken

5
00:00:23,589 --> 00:00:26,785
en een belangrijke oorzaak
van vermijdbare invaliditeit.

6
00:00:26,785 --> 00:00:31,279
Als iemand een beroerte krijgt,
is snelle medische hulp cruciaal

7
00:00:31,279 --> 00:00:34,729
en kan blijvende hersenschade
helpen voorkomen.

8
00:00:34,729 --> 00:00:37,438
Wat is eigenlijk de oorzaak
van een beroerte?

9
00:00:37,438 --> 00:00:40,849
En wat kunnen artsen doen
om ze te behandelen?

10
00:00:40,849 --> 00:00:44,520
Je hersenen zijn maar twee procent
van je lichaamsgewicht

11
00:00:44,520 --> 00:00:48,958
maar verbruiken meer dan 20%
van de zuurstof in je bloed.

12
00:00:48,958 --> 00:00:52,871
Die zuurstof gaat naar je hersenen
via een stelsel van slagaders.

13
00:00:52,871 --> 00:00:55,638
De halsslagaders voorzien
de voorkant van je hersenen,

14
00:00:55,638 --> 00:00:58,688
en wervelslagaders voorzien de achterkant.

15
00:00:58,688 --> 00:01:00,559
Deze zijn met elkaar verbonden,

16
00:01:00,559 --> 00:01:03,369
en vertakken in steeds kleinere aders

17
00:01:03,369 --> 00:01:07,380
om de miljarden neuronen de zuurstof
te geven die ze nodig hebben.

18
00:01:07,380 --> 00:01:09,489
Als de bloedstroom onderbroken wordt,

19
00:01:09,489 --> 00:01:13,529
stopt de zuurstoftoevoer
en gaan de hersencellen dood.

20
00:01:13,529 --> 00:01:15,490
Dat kan op twee manieren.

21
00:01:15,490 --> 00:01:20,481
Bij een hersenbloeding 
is een bloedvat kapot en lekt bloed.

22
00:01:20,481 --> 00:01:23,530
Het type dat vaker voorkomt,
is echter een herseninfarct,

23
00:01:23,530 --> 00:01:28,518
wanneer een bloedpropje het bloedvat
blokkeert en de bloedstroom doet stoppen.

24
00:01:28,518 --> 00:01:30,570
Waar komen deze propjes vandaan?

25
00:01:30,570 --> 00:01:33,591
Door een plotselinge verandering in het hartritme

26
00:01:33,591 --> 00:01:37,900
kunnen heel soms de kamers van het hart
niet meer normaal samentrekken.

27
00:01:37,900 --> 00:01:39,809
Dat remt de bloedstroom,

28
00:01:39,809 --> 00:01:45,132
waardoor bloedplaatjes, stollingsfactoren
en fibrine samenklonteren.

29
00:01:45,132 --> 00:01:46,731
Het propje kan worden meegevoerd

30
00:01:46,731 --> 00:01:50,381
naar de slagaders en aders
die de hersenen voorzien,

31
00:01:50,381 --> 00:01:54,092
totdat het belandt bij een vat
waar het niet meer doorheen kan.

32
00:01:54,092 --> 00:01:56,097
Dat heet een embolie

33
00:01:56,097 --> 00:02:00,535
en sluit de zuurstoftoevoer af
naar alle cellen stroomafwaarts.

34
00:02:00,535 --> 00:02:05,692
De hersenen hebben geen pijnreceptoren,
waardoor je de blokkade zelf niet voelt.

35
00:02:05,692 --> 00:02:08,672
Zuurstofgebrek vertraagt
de hersenfuncties echter

36
00:02:08,672 --> 00:02:11,582
en dat kan plotselinge,
merkbare gevolgen hebben.

37
00:02:11,582 --> 00:02:15,693
Als het aangedane gebied
het spraakgedeelte is,

38
00:02:15,693 --> 00:02:18,514
kan de patiënt onduidelijk gaan praten.

39
00:02:18,514 --> 00:02:22,142
Als de beroerte schade maakt
aan het deel dat spierbeweging regelt,

40
00:02:22,142 --> 00:02:26,633
kan het verlamming veroorzaken,
vaak aan één zijde van het lichaam.

41
00:02:26,633 --> 00:02:30,435
Als dat gebeurt , probeert het lichaam
dat gelijk te compenseren

42
00:02:30,435 --> 00:02:33,405
door de bloedstroom om te leiden
naar de aangedane plek,

43
00:02:33,405 --> 00:02:35,885
maar dat is geen perfecte oplossing.

44
00:02:35,885 --> 00:02:39,824
Uiteindelijk gaan
de zuurstofarme cellen dood,

45
00:02:39,824 --> 00:02:43,748
wat leidt tot ernstige,
soms blijvende hersenschade.

46
00:02:43,748 --> 00:02:48,390
Het is daarom van groot belang dat
er zo snel mogelijk medische hulp komt.

47
00:02:48,390 --> 00:02:51,370
Eerstelijnsbehandeling
is intraveneuze medicatie

48
00:02:51,370 --> 00:02:54,205
genaamd weefselplasminogeenactivator,

49
00:02:54,205 --> 00:02:55,884
dat de bloedprop kan opruimen,

50
00:02:55,884 --> 00:02:59,855
waarna het bloed weer
door de betreffende slagaders kan stromen.

51
00:02:59,855 --> 00:03:02,015
Als het binnen een paar uur wordt gegeven,

52
00:03:02,015 --> 00:03:05,415
neemt de kans op overleven enorm toe

53
00:03:05,415 --> 00:03:08,626
en worden blijvende gevolgen voorkomen.

54
00:03:08,626 --> 00:03:11,646
Als weefselplasminogeenactivator
niet kan worden gegeven

55
00:03:11,646 --> 00:03:13,976
omdat de patiënt
bepaalde medicatie gebruikt,

56
00:03:13,976 --> 00:03:15,595
ooit grote bloedingen heeft gehad,

57
00:03:15,595 --> 00:03:18,336
of als de prop bijzonder groot is,

58
00:03:18,336 --> 00:03:23,605
kunnen artsen iets doen dat
endovasculaire trombectomie heet.

59
00:03:23,605 --> 00:03:28,694
Met een fluorescerende kleurstof
die de aders oplicht onder röntgenstralen,

60
00:03:28,694 --> 00:03:33,146
brengt een arts een lange,
dunne flexibele buis in, genaamd catheter,

61
00:03:33,146 --> 00:03:35,375
in de slagader in een been

62
00:03:35,375 --> 00:03:38,508
en manoeuvreert hem
helemaal tot de blokkade.

63
00:03:38,508 --> 00:03:41,377
Dan wordt een grijpertje
door de catheter geleid.

64
00:03:41,377 --> 00:03:45,867
Deze klapt uit en haakt aan de prop vast
als hij er net achter zit.

65
00:03:45,867 --> 00:03:50,657
De prop wordt eruit getrokken
door de grijper en wordt verwijderd.

66
00:03:50,657 --> 00:03:53,589
Deze behandeling moet
zo snel mogelijk worden uitgevoerd

67
00:03:53,589 --> 00:03:55,338
om de hersenfunctie te redden,

68
00:03:55,338 --> 00:03:59,378
en dat betekent dat je snel moet uitvinden
of het een beroerte is.

69
00:03:59,378 --> 00:04:01,017
Hoe kom je daarachter?

70
00:04:01,017 --> 00:04:03,869
Dit zijn drie dingen
die je snel kunt doen.

71
00:04:03,869 --> 00:04:06,558
1 - Vraag de persoon om te lachen.

72
00:04:06,558 --> 00:04:11,118
Een kromme mond of een afhangend gezicht
kan op spierverlamming wijzen.

73
00:04:11,118 --> 00:04:13,879
2 - Vraag om de armen omhoog te doen.

74
00:04:13,879 --> 00:04:19,829
Als er een terugzakt, kan die zwakte
in een arm ook wijzen op een beroerte.

75
00:04:19,829 --> 00:04:23,919
3 - Vraag om een woord of zin te herhalen.

76
00:04:23,919 --> 00:04:26,788
Als de spraak onduidelijk
of vreemd klinkt,

77
00:04:26,788 --> 00:04:31,489
kan het zijn dat het spraakgedeelte
in de hersenen zuurstoftekort heeft.

78
00:04:31,489 --> 00:04:37,141
Dat wordt soms een FAST-test genoemd
en de T staat voor tijd.

79
00:04:37,141 --> 00:04:42,290
Als je een van deze verschijnselen ziet,
moet je gelijk 1-1-2 bellen.

80
00:04:42,290 --> 00:04:44,331
Het kan gaan om leven of dood.