WEBVTT

00:00:06.776 --> 00:00:12.445
Elke twee seconden krijgt er iemand
ergens in de wereld een beroerte.

00:00:12.445 --> 00:00:17.878
Het zal een op de zes mensen
eens in hun leven overkomen.

00:00:17.878 --> 00:00:20.868
Een beroerte veroorzaakt
zuurstoftekort in de hersenen

00:00:20.868 --> 00:00:23.589
en is één van de
meestvoorkomende doodsoorzaken

00:00:23.589 --> 00:00:26.785
en een belangrijke oorzaak
van vermijdbare invaliditeit.

00:00:26.785 --> 00:00:31.279
Als iemand een beroerte krijgt,
is snelle medische hulp cruciaal

00:00:31.279 --> 00:00:34.729
en kan blijvende hersenschade
helpen voorkomen.

00:00:34.729 --> 00:00:37.438
Wat is eigenlijk de oorzaak
van een beroerte?

00:00:37.438 --> 00:00:40.849
En wat kunnen artsen doen
om ze te behandelen?

NOTE Paragraph

00:00:40.849 --> 00:00:44.520
Je hersenen zijn maar twee procent
van je lichaamsgewicht

00:00:44.520 --> 00:00:48.958
maar verbruiken meer dan 20%
van de zuurstof in je bloed.

00:00:48.958 --> 00:00:52.871
Die zuurstof gaat naar je hersenen
via een stelsel van slagaders.

00:00:52.871 --> 00:00:55.638
De halsslagaders voorzien
de voorkant van je hersenen,

00:00:55.638 --> 00:00:58.688
en wervelslagaders voorzien de achterkant.

00:00:58.688 --> 00:01:00.559
Deze zijn met elkaar verbonden,

00:01:00.559 --> 00:01:03.369
en vertakken in steeds kleinere aders

00:01:03.369 --> 00:01:07.380
om de miljarden neuronen de zuurstof
te geven die ze nodig hebben.

00:01:07.380 --> 00:01:09.489
Als de bloedstroom onderbroken wordt,

00:01:09.489 --> 00:01:13.529
stopt de zuurstoftoevoer
en gaan de hersencellen dood.

00:01:13.529 --> 00:01:15.490
Dat kan op twee manieren.

00:01:15.490 --> 00:01:20.481
Bij een hersenbloeding 
is een bloedvat kapot en lekt bloed.

00:01:20.481 --> 00:01:23.530
Het type dat vaker voorkomt,
is echter een herseninfarct,

00:01:23.530 --> 00:01:28.518
wanneer een bloedpropje het bloedvat
blokkeert en de bloedstroom doet stoppen.

NOTE Paragraph

00:01:28.518 --> 00:01:30.570
Waar komen deze propjes vandaan?

00:01:30.570 --> 00:01:33.591
Door een plotselinge verandering in het hartritme

00:01:33.591 --> 00:01:37.900
kunnen heel soms de kamers van het hart
niet meer normaal samentrekken.

00:01:37.900 --> 00:01:39.809
Dat remt de bloedstroom,

00:01:39.809 --> 00:01:45.132
waardoor bloedplaatjes, stollingsfactoren
en fibrine samenklonteren.

00:01:45.132 --> 00:01:46.731
Het propje kan worden meegevoerd

00:01:46.731 --> 00:01:50.381
naar de slagaders en aders
die de hersenen voorzien,

00:01:50.381 --> 00:01:54.092
totdat het belandt bij een vat
waar het niet meer doorheen kan.

00:01:54.092 --> 00:01:56.097
Dat heet een embolie

00:01:56.097 --> 00:02:00.535
en sluit de zuurstoftoevoer af
naar alle cellen stroomafwaarts.

00:02:00.535 --> 00:02:05.692
De hersenen hebben geen pijnreceptoren,
waardoor je de blokkade zelf niet voelt.

00:02:05.692 --> 00:02:08.672
Zuurstofgebrek vertraagt
de hersenfuncties echter

00:02:08.672 --> 00:02:11.582
en dat kan plotselinge,
merkbare gevolgen hebben.

00:02:11.582 --> 00:02:15.693
Als het aangedane gebied
het spraakgedeelte is,

00:02:15.693 --> 00:02:18.514
kan de patiënt onduidelijk gaan praten.

00:02:18.514 --> 00:02:22.142
Als de beroerte schade maakt
aan het deel dat spierbeweging regelt,

00:02:22.142 --> 00:02:26.633
kan het verlamming veroorzaken,
vaak aan één zijde van het lichaam.

NOTE Paragraph

00:02:26.633 --> 00:02:30.435
Als dat gebeurt , probeert het lichaam
dat gelijk te compenseren

00:02:30.435 --> 00:02:33.405
door de bloedstroom om te leiden
naar de aangedane plek,

00:02:33.405 --> 00:02:35.885
maar dat is geen perfecte oplossing.

00:02:35.885 --> 00:02:39.824
Uiteindelijk gaan
de zuurstofarme cellen dood,

00:02:39.824 --> 00:02:43.748
wat leidt tot ernstige,
soms blijvende hersenschade.

00:02:43.748 --> 00:02:48.390
Het is daarom van groot belang dat
er zo snel mogelijk medische hulp komt.

00:02:48.390 --> 00:02:51.370
Eerstelijnsbehandeling
is intraveneuze medicatie

00:02:51.370 --> 00:02:54.205
genaamd weefselplasminogeenactivator,

00:02:54.205 --> 00:02:55.884
dat de bloedprop kan opruimen,

00:02:55.884 --> 00:02:59.855
waarna het bloed weer
door de betreffende slagaders kan stromen.

00:02:59.855 --> 00:03:02.015
Als het binnen een paar uur wordt gegeven,

00:03:02.015 --> 00:03:05.415
neemt de kans op overleven enorm toe

00:03:05.415 --> 00:03:08.626
en worden blijvende gevolgen voorkomen.

NOTE Paragraph

00:03:08.626 --> 00:03:11.646
Als weefselplasminogeenactivator
niet kan worden gegeven

00:03:11.646 --> 00:03:13.976
omdat de patiënt
bepaalde medicatie gebruikt,

00:03:13.976 --> 00:03:15.595
ooit grote bloedingen heeft gehad,

00:03:15.595 --> 00:03:18.336
of als de prop bijzonder groot is,

00:03:18.336 --> 00:03:23.605
kunnen artsen iets doen dat
endovasculaire trombectomie heet.

00:03:23.605 --> 00:03:28.694
Met een fluorescerende kleurstof
die de aders oplicht onder röntgenstralen,

00:03:28.694 --> 00:03:33.146
brengt een arts een lange,
dunne flexibele buis in, genaamd catheter,

00:03:33.146 --> 00:03:35.375
in de slagader in een been

00:03:35.375 --> 00:03:38.508
en manoeuvreert hem
helemaal tot de blokkade.

00:03:38.508 --> 00:03:41.377
Dan wordt een grijpertje
door de catheter geleid.

00:03:41.377 --> 00:03:45.867
Deze klapt uit en haakt aan de prop vast
als hij er net achter zit.

00:03:45.867 --> 00:03:50.657
De prop wordt eruit getrokken
door de grijper en wordt verwijderd.

NOTE Paragraph

00:03:50.657 --> 00:03:53.589
Deze behandeling moet
zo snel mogelijk worden uitgevoerd

00:03:53.589 --> 00:03:55.338
om de hersenfunctie te redden,

00:03:55.338 --> 00:03:59.378
en dat betekent dat je snel moet uitvinden
of het een beroerte is.

00:03:59.378 --> 00:04:01.017
Hoe kom je daarachter?

00:04:01.017 --> 00:04:03.869
Dit zijn drie dingen
die je snel kunt doen.

00:04:03.869 --> 00:04:06.558
1 - Vraag de persoon om te lachen.

00:04:06.558 --> 00:04:11.118
Een kromme mond of een afhangend gezicht
kan op spierverlamming wijzen.

00:04:11.118 --> 00:04:13.879
2 - Vraag om de armen omhoog te doen.

00:04:13.879 --> 00:04:19.829
Als er een terugzakt, kan die zwakte
in een arm ook wijzen op een beroerte.

00:04:19.829 --> 00:04:23.919
3 - Vraag om een woord of zin te herhalen.

00:04:23.919 --> 00:04:26.788
Als de spraak onduidelijk
of vreemd klinkt,

00:04:26.788 --> 00:04:31.489
kan het zijn dat het spraakgedeelte
in de hersenen zuurstoftekort heeft.

00:04:31.489 --> 00:04:37.141
Dat wordt soms een FAST-test genoemd
en de T staat voor tijd.

00:04:37.141 --> 00:04:42.290
Als je een van deze verschijnselen ziet,
moet je gelijk 1-1-2 bellen.

00:04:42.290 --> 00:04:44.331
Het kan gaan om leven of dood.