< Return to Video

Khám phá mặt vật lý của Internet

  • 0:01 - 0:03
    Tôi chủ yếu viết về kiến trúc,
  • 0:03 - 0:05
    về những tòa nhà,
    và việc viết về kiến trúc
  • 0:05 - 0:08
    dựa trên một vài giả định.
  • 0:08 - 0:11
    Kiến trúc sư thiết kế tòa nhà,
    và nó thành một nơi
  • 0:11 - 0:13
    hay kiến trúc sư thiết kế
    toà nhà, và nó thành
  • 0:13 - 0:16
    thành phố, bất chấp sự pha trộn
    phức tạp của các thế lực
  • 0:16 - 0:17
    chính trị, văn hóa và kinh tế
    hình thành
  • 0:17 - 0:21
    những nơi này, vào cuối ngày,
    bạn có thể đến
  • 0:22 - 0:24
    và thăm nơi đó.
    Bạn có thể đi dạo quanh .
  • 0:24 - 0:25
    Có thể ngửi hay cảm nhận về chúng.
  • 0:26 - 0:26
    Và trải nghiệm ý nghĩa của nơi đó.
  • 0:28 - 0:30
    Nhưng điều làm tôi bất ngờ
    trong nhiều năm qua
  • 0:31 - 0:35
    là việc tôi đi ra ngoài ngày càng ít đi,
  • 0:35 - 0:40
    và tôi ngồi trước màn hình máy tính
    ngày càng nhiều hơn.
  • 0:40 - 0:41
    Đặc biệt từ năm 2007,
    khi tôi có một chiếc Iphone,
  • 0:43 - 0:44
    không chỉ ngồi trước màn hình cả ngày,
  • 0:45 - 0:45
    mà tôi còn thức đến cuối ngày
  • 0:48 - 0:50
    và nhìn vào cái màn hình bé tí
    tôi mang trong túi.
  • 0:50 - 0:52
    Điều làm tôi giật mình chính là
    không lâu thì
  • 0:53 - 0:56
    mối liên hệ giữa tôi và thế giới thực
    đã thay đổi.
  • 0:56 - 0:58
    Trong thời gian ngắn rất này, cho dù
  • 0:58 - 1:01
    bạn gọi điện suốt 15 năm qua
    hay trực tuyến trên mạng,
  • 1:01 - 1:04
    4 hoặc 5 năm liên tục truy cập mạng,
  • 1:04 - 1:07
    sự tương tác giữa chúng ta với thế giới
    xung quanh đã thay đổi
  • 1:07 - 1:09
    mối bận tâm luôn bị phân tán.
  • 1:09 - 1:12
    Chúng ta vừa nhìn vào màn hình,
  • 1:12 - 1:13
    vừa nhìn ra thế giới xung quanh.
  • 1:13 - 1:16
    Và điều khiến tôi giật mình hơn cả,
    điều khiến tôi
  • 1:16 - 1:19
    nhầm lẫn chính là thế giới
    bên trong màn hình
  • 1:19 - 1:23
    dường như chẳng có
    thực tại vật lý của chính nó.
  • 1:23 - 1:26
    Nếu bạn từng tìm hình ảnh trên Internet,
  • 1:26 - 1:29
    thì đây là những gì bạn tìm thấy,
    một bức ảnh nổi tiếng của Opte
  • 1:29 - 1:32
    trên Internet, giống như dải Ngân Hà,
    một không gian vô hạn
  • 1:32 - 1:34
    nơi mà ta dường như
    không có trên đó.
  • 1:34 - 1:36
    Chúng ta dường như không bao giờ
    có thể nắm toàn bộ.
  • 1:36 - 1:40
    Nó luôn gợi tôi nhớ về bức ảnh Trái Đất
    chụp bởi tàu Apollo,
  • 1:40 - 1:43
    ảnh về viên cẩm thạch màu xanh,
    nó cũng đều ngụ ý,
  • 1:43 - 1:45
    theo tôi nghĩ, chúng ta không thể
    hiểu hết toàn bộ.
  • 1:45 - 1:49
    Chúng ta luôn chỉ là những chấm li ti
    trên bề mặt bao la ấy.
  • 1:49 - 1:52
    Nếu có một thế giới và màn hình
    như thế này, và nếu có
  • 1:52 - 1:55
    một thế giới vật chất quanh tôi,
    tôi có lẽ chẳng thể
  • 1:55 - 1:58
    gom chúng lại một chỗ.
  • 1:58 - 2:01
    Và điều này đã xảy ra.
  • 2:01 - 2:04
    Tình cờ một ngày,
    mạng Internet của tôi bị hỏng
  • 2:04 - 2:07
    và một anh thợ đến sửa nó,
    anh ta bắt đầu với
  • 2:07 - 2:09
    mớ dây cáp bụi bẩn
    sau chiếc ghế bành,
  • 2:09 - 2:12
    mang ra trước nhà của tôi,
    vào tầng hầm và trở lại sân
  • 2:12 - 2:15
    dây cáp đầy bụi ở sau đi-văng,
  • 2:15 - 2:18
    Và sau đó anh ta thấy
    con sóc chạy dọc theo dây,
  • 2:18 - 2:20
    anh ấy nói:
    "Đây là vấn đề của anh đấy.
  • 2:20 - 2:25
    Một chú sóc đang nhai dây mạng"
    (Cười)
  • 2:25 - 2:28
    Và nó có vẻ kinh ngạc. Internet là
  • 2:28 - 2:31
    một ý tưởng siêu việt. Là một
    chuỗi các giao thức thay đổi
  • 2:31 - 2:35
    mọi thứ từ mua sắm đến hẹn hò
    đến các cuộc cách mạng.
  • 2:35 - 2:37
    Nó rõ ràng không phải là một thứ
  • 2:37 - 2:41
    mà con sóc có thể gặm được
    (Cười)
  • 2:41 - 2:43
    Thế nhưng điều đó có vẻ đúng.
  • 2:43 - 2:46
    Một chú sóc đúng là
    đã gặm dây mạng của tôi. (Cười)
  • 2:46 - 2:48
    Và tôi tưởng tượng
    những thứ sẽ xảy ra
  • 2:48 - 2:50
    nếu bạn giật sợi dây ra khỏi tường
    và bắt đầu
  • 2:50 - 2:52
    theo dấu. Nó đi nơi nào?
  • 2:52 - 2:55
    Mạng thật sự là nơi bạn có thể tham quan?
  • 2:55 - 2:57
    Tôi có thể đi đến đó?
    Tôi sẽ gặp ai?
  • 2:57 - 2:59
    Bạn biết, thật sự có chuyện xảy ra?
  • 3:00 - 3:02
    Đáp án, thu thập được, là không.
  • 3:03 - 3:06
    Đây là Internet, cái hộp màu đen với
    đèn đỏ ở trên này,
  • 3:07 - 3:09
    như được mô tả trong phim "The IT Crowd"
  • 3:10 - 3:13
    Bình thường nó đặt trên đỉnh tháp Big Ben,
  • 3:13 - 3:16
    vì đó là nơi bạn lĩnh hội tốt nhất,
  • 3:16 - 3:19
    nhưng họ đã thương lượng
    đồng nghiệp có thể mượn
  • 3:19 - 3:22
    vào một buổi chiều để dùng trong
    buổi thuyết trình công sở.
  • 3:22 - 3:25
    Người lớn tuổi dùng Internet
    bằng lòng bỏ nó,
  • 3:25 - 3:27
    trong thời gian ngắn,
    và cô gái nhìn và nói
  • 3:27 - 3:31
    "Đây là Internet sao? Toàn bộ hả?
    Nó nặng không?"
  • 3:32 - 3:35
    Họ nói: "Dĩ nhiên không, nó
    nhẹ như không ấy."
  • 3:35 - 3:38
    Và tôi thấy ngượng.
    Tôi đang tìm kiếm thứ đó
  • 3:38 - 3:40
    mà chỉ những người ngốc mới tìm.
  • 3:40 - 3:43
    Internet là đốm vô dạng ấy, hoặc nó là
  • 3:43 - 3:45
    một hộp đen ngu ngốc với cái đèn đỏ
    nhấp nháy phía trên
  • 3:45 - 3:47
    Không phải thế giới thực ngoài kia.
  • 3:47 - 3:51
    Nhưng thực ra, nó có tồn tại.
    Có một thế giới Internet thực ngoài kia,
  • 3:51 - 3:52
    và tôi mất 2 năm tham quan,
  • 3:52 - 3:56
    những nơi có Internet. Tôi đã vào những
    trung tâm dữ liệu khổng lồ
  • 3:56 - 3:58
    dùng nhiều năng lượng như
    các thành phố họ đến,
  • 3:58 - 4:01
    tôi đã thăm những nơi như thế,
    số 60 phố Hudson ở New York
  • 4:02 - 4:03
    một trong các tòa nhà trên thế giới,
  • 4:03 - 4:05
    một trong hàng tá tòa,
  • 4:05 - 4:09
    nơi có nhiều kết nối Internet
  • 4:09 - 4:10
    hơn bất cứ đâu.
  • 4:10 - 4:13
    Và sự kết nối đó
    rõ ràng là một tiến trình vật lí.
  • 4:13 - 4:16
    Nó là cầu dẫn của một mạng lưới, Facebook
  • 4:16 - 4:18
    hoặc Google, hoặc B.T, hoặc Comcast hoặc
    Time Warner, dù có là gì,
  • 4:18 - 4:21
    thường kết nối với
    một dây cáp vàng buộc lên
  • 4:21 - 4:23
    trần nhà và xuống cầu dẫn
    một mạng lưới khác,
  • 4:24 - 4:28
    đó là lý tính, nó mật thiết
    đến kinh ngạc.
  • 4:28 - 4:30
    Một tòa nhà như 60 Hudson,
    cũng như nhiều tòa nhà khác,
  • 4:31 - 4:33
    mạng lưới kết nối nội bộ cao
    gấp 10 lần
  • 4:33 - 4:35
    so với các tòa nhà kế tiếp.
  • 4:35 - 4:38
    Có một bản danh sách ngắn
    về những nơi này.
  • 4:38 - 4:40
    Tòa nhà 60 Hudson rất thú vị
    vì nó là nhà
  • 4:40 - 4:43
    khoảng nửa các mạng lưới rất quan trọng,
  • 4:43 - 4:45
    là những mạng lưới phục vụ đường cáp biển
  • 4:45 - 4:47
    dưới lòng đại dương,
  • 4:47 - 4:50
    kết nối Châu Âu, Châu Mỹ
    và tất cả chúng ta.
  • 4:50 - 4:53
    Và những dây cáp đó là cái
    tôi muốn tập trung.
  • 4:54 - 4:57
    Nếu Internet là một hiện tượng
    toàn cầu, nếu ta sống
  • 4:57 - 5:00
    trong một ngôi làng chung, đó là bởi
    nhiều dây cáp ở dưới
  • 5:00 - 5:02
    đại dương, dây cáp
    như thế này.
  • 5:02 - 5:05
    Và trong khuôn khổ này,
    chúng nhỏ đến không ngờ tới.
  • 5:05 - 5:07
    Bạn có thể cầm trong tay, chúng như
    vòi tưới nước.
  • 5:07 - 5:12
    Nhưng ở khuôn khổ khác, chúng có thể
    mở rộng đến kinh ngạc,
  • 5:12 - 5:14
    mở rộng như bạn có thể tưởng tượng.
  • 5:14 - 5:16
    Chúng trải rộng khắp đại dương.
    Chúng dài tới 3 hoặc 5
  • 5:16 - 5:18
    hoặc 8 ngàn dặm, và
  • 5:18 - 5:21
    nếu khoa học vật liệu
    và công nghệ tính toán
  • 5:21 - 5:24
    phức tạp đến không ngờ,
    thì tiến trình vật lý trở nên
  • 5:24 - 5:28
    cực kỳ đơn giản. Ánh sáng đi vào
    một đầu đại dương
  • 5:29 - 5:32
    và đi ra ở đầu khác, nó thường đến
  • 5:32 - 5:34
    từ một tòa nhà gọi là trạm đỗ
  • 5:34 - 5:37
    thường được giấu kín
    ở những vùng nhỏ cận bờ biển
  • 5:37 - 5:40
    và đặt nhiều bộ khuếch đại ở đáy đại dương
  • 5:40 - 5:43
    giống như một loại cá ngừ vây xanh,
    và cứ 50 dặm
  • 5:43 - 5:46
    chúng khuếch đại tín hiệu, và bởi vì
    tốc độ truyền tải
  • 5:46 - 5:49
    là cực lớn, đơn vị cơ bản là
    10 gigabit trên giây
  • 5:49 - 5:52
    tính theo bước sóng ánh sáng,
    có thể gấp hàng ngàn lần
  • 5:52 - 5:55
    tốc độ kết nối,hoặc
    chịu được 10000 luồng video,
  • 5:55 - 5:58
    không những vậy, bạn sẽ không chỉ
    đặt một bước sóng ánh sáng
  • 5:58 - 6:02
    thông qua sợi quang,
    bạn sẽ đặt được
  • 6:02 - 6:04
    50, 60 hoặc 70 bước sóng, ánh sáng
    màu khác nhau
  • 6:04 - 6:07
    qua một sợi quang, và bạn có thể có
  • 6:07 - 6:10
    8 sợi quang trong một dây cáp,
    4 đường truyền trong mỗi hướng.
  • 6:10 - 6:12
    Và chúng rất nhỏ bé, chỉ dày bằng
    một sợi tóc.
  • 6:13 - 6:15
    Rồi kết nối với lục địa
    ở nơi nào đó.
  • 6:15 - 6:17
    Chúng kết nối tại một cổng ra vào
    như thế này. Thật ra,
  • 6:17 - 6:20
    đây là nơi dây cáp dài
    5000 dặm được nối vào.
  • 6:20 - 6:24
    Đây là ở Halifax, nơi có dây cáp trải
    dài từ Halifax đến Ireland.
  • 6:25 - 6:28
    Và quang cảnh đang thay đổi. 3 năm trước,
  • 6:28 - 6:30
    khi tôi nghĩ về nó,
    có một dây cáp
  • 6:30 - 6:33
    ở dưới bờ tây của châu Phi, được miêu tả
  • 6:33 - 6:36
    bởi Steve Song là một đường mảnh màu đen
    trong bản đồ.
  • 6:37 - 6:40
    6 dây cáp và nhiều dây đang
    lắp đặt, 3 dây ở dưới mỗi bờ biển.
  • 6:40 - 6:43
    Bởi vì khi một quốc gia kết nối
    bằng một sợi cáp,
  • 6:43 - 6:45
    họ nhận ra như vậy là không đủ.
    Nếu dự định xây
  • 6:45 - 6:48
    một nền công nghiệp về nó, họ cần hiểu
    mối quan hệ giữa chúng
  • 6:48 - 6:51
    không mỏng manh nhưng bền vững,
    vì nếu một dây cáp đứt,
  • 6:51 - 6:53
    bạn phải đưa tàu ra biển,
  • 6:53 - 6:56
    ném mỏ neo qua một bên, kéo nó lên,
    tìm đầu kia,
  • 6:56 - 6:59
    sau đó hợp nhất hai đầu lại với nhau
    và đặt nó xuống.
  • 6:59 - 7:01
    Đó rõ ràng là một
    tiến trình vật lý mạnh mẽ.
  • 7:04 - 7:08
    Và đây là bạn của tôi, Simon Cooper,
    dạo gần đây
  • 7:08 - 7:10
    làm việc cho Tata Communications, cánh
    truyền thông của Tata
  • 7:10 - 7:13
    một tập đoàn công nghiệp lớn ở Ấn Độ.
  • 7:15 - 7:17
    Tôi chưa bao giờ gặp anh ấy.
    Chúng tôi chỉ giao tiếp
  • 7:17 - 7:19
    bằng hệ thống giao tiếp này,
    luôn khiến tôi
  • 7:19 - 7:22
    nghĩ anh ấy là người bên trong Internet.
    (Cười)
  • 7:24 - 7:27
    Anh ấy là người Anh.
    Công nghiệp dây cáp dưới biển
  • 7:27 - 7:31
    bị thống trị bởi người Anh,
    và họ dường như đều 42 tuổi.
  • 7:31 - 7:34
    (Cười) Vì họ đều bắt đầu cùng lúc
  • 7:34 - 7:36
    với sự bùng nổ khoảng 20 năm trước.
  • 7:37 - 7:39
    Tata khởi đầu là công ty
    truyền thông liên lạc
  • 7:39 - 7:42
    khi họ mua 2 dây cáp,
    một xuyên Đại Tây Dương
  • 7:42 - 7:45
    và một xuyên Thái Bình Dương,
    và tiến tới lắp đặt thêm linh kiện
  • 7:45 - 7:49
    lên trên chúng, cho đến khi họ đã xây dựng
    một vành đai quanh thế giới,
  • 7:49 - 7:51
    nghĩa là họ sẽ gửi số bit đó
    đến phía Đông hay Tây.
  • 7:51 - 7:53
    Đó đúng là chùm sáng vòng quanh thế giới,
  • 7:53 - 7:55
    và nếu một dây cáp ở Thái Bình Dương đứt,
    vành đai sẽ gửi chúng
  • 7:55 - 7:58
    theo hướng khác.
    Và sau khi làm việc đó,
  • 7:59 - 8:02
    họ bắt đầu tìm nơi
    để nối dây tiếp theo.
  • 8:02 - 8:05
    Họ tìm những nơi chưa được nối dây,
    nghĩa là
  • 8:05 - 8:07
    phía Bắc và Nam, chủ yếu là dây cáp
    cho châu Phi.
  • 8:07 - 8:11
    Điều làm tôi ngạc nhiên là hình dung
    về địa lý khó tin của Simon.
  • 8:11 - 8:14
    Anh ấy nghĩ về thế giới
    với tính mở rộng kinh ngạc này.
  • 8:14 - 8:17
    Và tôi đặc biệt thích thú
    vì tôi muốn xem
  • 8:17 - 8:20
    một trong những dây cáp được xây.
    Lúc đó,
  • 8:20 - 8:23
    trực tuyến ta trải qua khoảnh khắc
    của sự kết nối
  • 8:23 - 8:26
    những sự gần kề, một tweet
    hay bài đăng trên Facebook
  • 8:26 - 8:30
    hay một email, có một
    hệ quả vật lý ở đó.
  • 8:30 - 8:32
    Dường như đã xuất hiện một khoảnh khắc
    khi lục địa
  • 8:32 - 8:34
    đã được kết nối, và tôi muốn thấy điều đó.
  • 8:34 - 8:37
    Và Simon đang nghiên cứu một dây cáp mới,
  • 8:37 - 8:39
    WACS, hệ thống dây cáp Tây Phi, kéo dài
  • 8:39 - 8:41
    từ Lisbon xuống bờ tây của châu Phi,
  • 8:41 - 8:43
    tới Bờ Biển Ngà, Ghana, Nigeria, Cameroon.
  • 8:44 - 8:47
    Và anh ấy nói nó sẽ sớm hoàn thành,
    phụ thuộc vào
  • 8:47 - 8:48
    thời tiết, và anh ấy cho tôi biết khi nào,
  • 8:49 - 8:52
    và sau 4 ngày báo trước, anh ấy bảo
  • 8:52 - 8:55
    hãy đến bờ biển phía nam Lisbon này,
    và sau 9h
  • 8:55 - 8:57
    anh chàng này sẽ bước ra khỏi mặt biển.
    (Cười)
  • 8:58 - 9:02
    Và anh ấy sẽ mang theo sợi dây nylon xanh,
    một sợi dây nhẹ,
  • 9:02 - 9:06
    gọi là dây truyền tin, và đó là
    đường dẫn đầu tiên
  • 9:06 - 9:07
    giữa biển và đất liền, đường dẫn này
    sau đó sẽ được
  • 9:07 - 9:10
    áp dụng vào con đường dài ánh sáng dài
    9000 dặm này.
  • 9:12 - 9:14
    Sau đó xe ủi đất bắt đầu kéo dây cáp về từ
  • 9:14 - 9:18
    thuyền chuyên đặt dây cáp,
    và nó được thả nổi
  • 9:18 - 9:20
    trên chiếc phao khi trở về đúng nơi.
  • 9:20 - 9:23
    Bạn thấy kỹ sư người Anh
    đang quan sát.
  • 9:23 - 9:26
    Và khi nó trở về đúng vị trí,
    anh ta quay trở lại
  • 9:26 - 9:29
    mặt nước, cầm một con dao lớn,
    cắt từng cái phao,
  • 9:29 - 9:31
    và cái phao bất ngờ xuất hiện
    trên không trung, và dây cáp
  • 9:31 - 9:34
    rơi xuống đáy biển, và anh ấy làm vậy
  • 9:34 - 9:35
    kéo dài tới chiếc tàu
    và khi anh ấy đến nơi,
  • 9:35 - 9:38
    họ đưa anh ấy nước trái cây và bánh,
  • 9:38 - 9:40
    sau đó anh ấy lại nhảy xuống, bơi vào bờ
  • 9:40 - 9:43
    và hút xì gà. (Cười)
  • 9:48 - 9:50
    Và khi dây cáp đã ở trên bờ,
  • 9:51 - 9:53
    họ chuẩn bị để nối nó với phía bên kia,
  • 9:53 - 9:56
    cho cáp được đưa xuống từ trạm đỗ.
  • 9:57 - 10:00
    Và đầu tiên họ nhận một cái cưa sắt,
    sau đó họ bắt đầu
  • 10:00 - 10:02
    cạo đi phần nhựa bên trong, với một -
  • 10:02 - 10:05
    công việc như các đầu bếp,
    cuối cùng họ làm việc
  • 10:05 - 10:07
    như thợ kim hoàn để có
    những sợi mỏng như tóc
  • 10:07 - 10:09
    lót lên dây cáp đã đưa xuống,
  • 10:09 - 10:12
    và hợp chúng lại với cái máy đục lỗ này.
  • 10:12 - 10:15
    Khi bạn thấy những người này
    dùng những cái cưa sắt,
  • 10:15 - 10:18
    bạn sẽ không nghĩ rằng Internet
    là một đám mây nữa.
  • 10:18 - 10:21
    Đó bắt đầu thực sự là
    thứ có tính vật lý.
  • 10:22 - 10:24
    Và điều càng làm bất ngờ tôi là
  • 10:24 - 10:27
    dựa trên nhiều công nghệ phức tạp nhất,
  • 10:27 - 10:30
    càng có nhiều điều không tưởng,
    tiến trình vật lý
  • 10:30 - 10:34
    bản thân nó đã có được một thời gian dài,
    giống như văn hóa vậy.
  • 10:34 - 10:36
    Bạn thấy những lao động địa phương.
    Những kỹ sư Anh
  • 10:36 - 10:39
    đưa ra những chỉ dẫn cơ bản.
    Và quan trọng hơn,
  • 10:39 - 10:42
    các nơi đều giống nhau.
    Những dây cáp này vẫn kết nối
  • 10:42 - 10:44
    các thành phố cảng cổ điển,
    như Lisbon, Mombasa,
  • 10:44 - 10:47
    Mumbai, Singapore, New York.
  • 10:49 - 10:52
    Và khi quá trình trên bờ mất 3, 4 ngày,
  • 10:53 - 10:57
    khi nó hoàn thành,
    họ che miệng cống
  • 10:57 - 10:59
    ở trên, và cho cát vào đó,
  • 10:59 - 11:01
    và chúng ta quên mất nó.
  • 11:02 - 11:04
    Có vẻ chúng ta nói quá nhiều
    về đám mây,
  • 11:04 - 11:07
    nhưng mỗi khi chúng ta đưa gì đó lên mây,
  • 11:07 - 11:09
    chúng ta từ bỏ một số trách nhiệm về nó.
  • 11:09 - 11:12
    Ta ít được kết nối với nó.
    Ta khiến người khác lo lắng.
  • 11:12 - 11:14
    Và điều đó dường như không đúng lắm.
  • 11:14 - 11:16
    Có một câu nói nổi tiếng
    của Neal Stephenson
  • 11:16 - 11:19
    chúng ta nên biết gì đó về điện tín.
  • 11:21 - 11:22
    Và, chúng ta nên biết, tôi nghĩ,
    chúng ta nên biết
  • 11:22 - 11:25
    nguồn gốc của Internet,
    và chúng ta cần biết
  • 11:25 - 11:30
    cái gì là theo luật tự nhiên,
    kết nối tất cả chúng ta.
  • 11:30 - 11:32
    Cảm ơn. (Vỗ tay)
  • 11:32 - 11:34
    (Vỗ tay)
  • 11:34 - 11:36
    Cảm ơn. (Vỗ tay)
Title:
Khám phá mặt vật lý của Internet
Speaker:
Andrew Blum
Description:

Khi con sóc nhai sợi cáp quang và làm anh không kết nối internet được, nhà báo Andrew Blum bắt đầu tự hỏi Internet thật sự được làm ra bằng cái gì. Vì vậy anh bắt đầu tìm hiểu -- đường dây cáp quang dưới nước, những nút chuyển bí mật và những mối nối tạo nên mạng lưới.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
11:59

Vietnamese subtitles

Revisions