< Return to Video

Kwanini umsome nyota wa bunilizi za sayansi Octavia E Butler?- Ayana Jamieson and Moya Bailey

  • 0:08 - 0:10
    Baada ya vita ya nuklea vya kusikitisha
  • 0:10 - 0:15
    Lilith Iyapo anaamka baada ya
    miaka 250 ya mapumziko
  • 0:15 - 0:19
    kujikuta amezungukwa na kundi la
    viumbe linaloitwa Oankali.
  • 0:19 - 0:22
    Hawa viumbe walioendelea sana
    walitaka kubadilishana DNA
  • 0:22 - 0:23
    kwa kuzaliana na binadamu
  • 0:23 - 0:28
    ili kila kinasaba cha kiumbe kisambae
    na kiwe na nguvu kushinda kingine.
  • 0:28 - 0:32
    Njia pekee wanayotoa ni kinga ya uzazi
    kwa jamii yote ya binadamu.
  • 0:32 - 0:35
    Je ubiinadamu utakubali kuingia kwenye
    biolojia isiyojulikana,
  • 0:35 - 0:38
    au wang'ang'anie asili yao na wapotee?
  • 0:38 - 0:41
    Maswali kama haya yamejaa kwenye
    "Dawn" ya Olivia Butler,
  • 0:41 - 0:44
    ya kwanza kwenye simulizi yake ya utatu
    ya "Lilith's Brood".
  • 0:44 - 0:47
    Msimuliaji anayeona mbali aliyebadilisha
    bunilizi ya kisayansi,
  • 0:47 - 0:50
    Butler amejenga dunia za kustaajabisha
    katika kazi yake --
  • 0:50 - 0:53
    na kufumbua mafumbo
    yanayotuweka macho usiku.
  • 0:53 - 0:55
    Alizaliwa mwaka 1947,
  • 0:55 - 0:59
    Butler alikua na aibu na mpole akiishi
    Pasadena, California.
  • 0:59 - 1:01
    Aliota hadithi akiwa na umri mdogo,
  • 1:01 - 1:04
    na punde akaanza kuziandika hizi
    fikra kwenye karatasi.
  • 1:04 - 1:07
    Na miaka kumi na mbili, alimuomba
    mama yake mashine ya kuchapa
  • 1:07 - 1:12
    baada ya filamu ya bunilizi ya sayansi
    iitwayo "Msichana Shetani kutoka Mars"
  • 1:12 - 1:14
    Kutokuvutiwa na alichokiona,
  • 1:14 - 1:17
    Butler alijua angeweza kusimulia
    simulizi nzuri zaidi.
  • 1:17 - 1:19
    Iliyojaa za bunilizi za sayansi
    wanaume weupe mashujaa
  • 1:19 - 1:23
    wanaolipua viumbe au wanakua
    wakombozi wa watu weusi.
  • 1:23 - 1:27
    Butler alitaka kuandika wahusika tofauti
    kwa ajili ya watazamaji tofauti.
  • 1:27 - 1:31
    Alileta uelewa na kina kwenye
    uwakilishaji wa uzoefu wao.
  • 1:31 - 1:32
    Kwa Butler,
  • 1:32 - 1:36
    ubunifu haukua tu kwa kupanda mbegu
    za bunilizi za sayansi--
  • 1:36 - 1:41
    lakini pia njia ya kupona dunia isiyo na
    haki kwa mapatano ya mtu mwenyewe.
  • 1:41 - 1:43
    Kazi yake huchukua sehemu
    zenye mateso za duniani
  • 1:43 - 1:48
    kama ubaguaji unaotakana na rangi,
    jinsia, hali au uwezo,
  • 1:48 - 1:52
    na kumkaribisha msomaji
    kuzitafakari kwenye muktadha mpya.
  • 1:52 - 1:54
    Moja ya riwaya zake zinazopendwa,
  • 1:54 - 1:55
    ya "Mithali ya Mpanzi,"
  • 1:55 - 1:57
    Inafwata huu mpangilio.
  • 1:57 - 2:00
    Inaelezea hadithi ya Lauren Oya Olamina
  • 2:00 - 2:04
    akielekea njiani kupitia California ya
    karibuni, iliyoharibiwa na tamaa ya jumla,
  • 2:04 - 2:07
    ukosefu wa haki, na uharibifu wa
    mazingira.
  • 2:07 - 2:09
    Akipambana na huruma kubwa,
  • 2:09 - 2:12
    au hali kwenye kitabu inayomfanya
    asikie uchungu wa wenzie,
  • 2:12 - 2:14
    na mara chache, furaha yao.
  • 2:14 - 2:18
    Lauren anaanza safari na kundi la
    wakimbizi kutafuta sehemu ya kupumzika.
  • 2:18 - 2:23
    Hapo, wanajaribu kuishi kutokana na dini
    yake aliyoigundua, mbegu-dunia,
  • 2:23 - 2:25
    ambayo inategemea kanuni
  • 2:25 - 2:28
    kua binadamu wanatakiwa wafuate
    dunia inayobadilika kila mara.
  • 2:28 - 2:31
    Safari ya Lauren ina mizizi kwenye
    uhalisi wa maisha-
  • 2:31 - 2:33
    California Prop 187,
  • 2:33 - 2:37
    ambayo ilijaribu kuzuia wahamiaji bila
    vibali haki za msingi za kibinadamu,
  • 2:37 - 2:39
    kabla ilionekana kutotambulika kwenye
    katiba.
  • 2:39 - 2:43
    Butler siku zote aliweka habari
    zinazoendelea kwenye uandishi wake.
  • 2:43 - 2:47
    Kwenye mwendelezo wake mwaka 1998 wa
    "Mithali ya Mpanzi", "Mithali ya Talanta,"
  • 2:47 - 2:49
    aliandika kuhusu mgombea uraisi
  • 2:49 - 2:54
    anayewatawala Wamarekani kwa ukweli
    taswira na "mikanda ya umeme."
  • 2:54 - 2:56
    Msemo wake? "Fanya Marekani bora tena."
  • 2:56 - 2:58
    Wakati watu wakitambua utabiri wake,
  • 2:58 - 3:02
    Butler alivutiwa pia na kufwatilia
    tena historia.
  • 3:02 - 3:04
    Mfano
    "Jamaa" inaelezea hadithi ya
  • 3:04 - 3:06
    mwanamke anayerudishwa nyuma
    ya muda mara kwa mara
  • 3:06 - 3:09
    kwenye shamba la Maryland la mababu zake.
  • 3:09 - 3:14
    Mwanzoni, anagundua kwamba kazi yake
    ni kuokoa maisha ya mwananume mweupe
  • 3:14 - 3:16
    ambae atambaka nyanya yake.
  • 3:16 - 3:20
    Asipomuokoa, yeye mweyewe
    atasitishwa kuwepo
  • 3:20 - 3:23
    Haya matatizo makali yanamlazimisha Dana
    kutazama majanga yanayoendelea
  • 3:23 - 3:27
    ya utumwa na ubakaji yanayowakabili
    wanawake Weusi.
  • 3:27 - 3:29
    Na simulizi zake za wanawake
    kuanzisha jumuiya mpya,
  • 3:29 - 3:32
    wasafiri wa mda wakishinda
    fitina za kihistoria,
  • 3:32 - 3:34
    na viumbe tofauti kushabihiana,
  • 3:34 - 3:39
    Butler alikuwa na ushawishi wa kushangaza
    kwenye umaarufu unaokua wa Afrofuturism.
  • 3:39 - 3:40
    Hio ni harakati ya utamaduni
  • 3:40 - 3:45
    ambapo waandishi na wasanii Weusi ambao
    wanavutiwa na ya nyuma, sasa na ya mbele,
  • 3:45 - 3:50
    kutoa kazi zinazojumuisha mazingaombwe,
    historia, teknolojia na mengine mengi.
  • 3:50 - 3:53
    Wakati Lauren anakuja kujifunza kwenye
    "Mithali ya Mpanzi,"
  • 3:53 - 3:55
    "Kila unachogusa unabadilisha.
  • 3:55 - 3:58
    Kila unachobadilisha kinakubadilisha wewe.
  • 3:58 - 4:01
    Ukweli pekee usiopinda ni Mabadiliko."
Title:
Kwanini umsome nyota wa bunilizi za sayansi Octavia E Butler?- Ayana Jamieson and Moya Bailey
Speaker:
Ayana Jamieson and Moya Bailey
Description:

Angalia mafunzo yote: https//ed.ted.com/lessons/why-should-you-read-sci-fi-superstar-octavia-e-butler-ayana-jamieson-and-moya-bailey

Bunilizi za sayansi nyingi zinawahusisha wanaume weupe ambao wanaua viumbe au wanawaokoa watu wa rangi. Octavia E. Butler alijua angeweza kuhadithia simulizi nzuri zaidi. Alijenga dunia za kushangaza zenye watu wa kila aina, wenye mambo mbalimbali na ya kina kwenye majaribio yao. Ayana Jamieson na Moya Bailey wanazama kwenye kazi za mwanasimulizi mwenye maono aliyegeuza bunilizi za sayansi.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:01

Swahili subtitles

Revisions