< Return to Video

Renkleri nasıl görürüz - Colm Kelleher

  • 0:15 - 0:19
    Işığın bir tür dalga olduğunu
    ve bir nesnenin renginin,
  • 0:19 - 0:22
    yansıttığı ışık dalgalarının frekansı
    ile ilgili olduğunu duymuşsunuzdur.
  • 0:22 - 0:24
    Yüksek frekanslı ışık
    dalgaları mor görünürken,
  • 0:24 - 0:26
    alçak frekanslılar kırmızı görünür
  • 0:26 - 0:28
    ve aradaki frekanslar da sarı,
  • 0:28 - 0:29
    yeşil,
  • 0:29 - 0:30
    turuncu
  • 0:30 - 0:31
    ve diğerleri olur.
  • 0:31 - 0:33
    Bu düşünceye fiziksel renk diyebilirsiniz,
  • 0:33 - 0:37
    çünkü rengin, ışığın kendi
    fiziksel özelliği olduğunu söyler.
  • 0:37 - 0:39
    İnsan algısına bağlı değildir.
  • 0:39 - 0:41
    Her ne kadar yanlış olmasa da,
  • 0:41 - 0:44
    öykünün bütünü olduğu da söylenemez.
  • 0:44 - 0:47
    Örneğin, şu resmi
    daha önce görmüşsünüzdür.
  • 0:47 - 0:52
    Gördüğünüz gibi, kırmızı ile yeşil
    ışıkların kesişim bölgesi sarı.
  • 0:52 - 0:54
    Düşünürsek, bu oldukça tuhaf.
  • 0:54 - 0:57
    Işık bir dalga olduğundan,
    iki ayrı frekans
  • 0:57 - 0:59
    birbiriyle hiç etkileşmez.
  • 0:59 - 1:01
    Uyum içinde şarkı söyleyen şarkıcılar gibi
  • 1:01 - 1:02
    birlikte var olmalıdırlar.
  • 1:02 - 1:05
    Öyleyse sarı görünen bu bölgede,
  • 1:05 - 1:07
    iki farklı tür ışık dalgası bulunur:
  • 1:07 - 1:09
    Biri kırmızı frekanslı,
  • 1:09 - 1:11
    biri de yeşil frekanslı.
  • 1:11 - 1:13
    Orada sarı ışık falan yoktur.
  • 1:13 - 1:14
    Peki nasıl olur da,
  • 1:14 - 1:17
    kırmızı ve yeşil ışığın karıştığı
  • 1:17 - 1:19
    bu bölge bize sarı görünür?
  • 1:19 - 1:22
    Bunu anlamak için, biraz
    biyoloji bilmek gerek;
  • 1:22 - 1:25
    özellikle de insanların renkleri
    görüşüne ilişkin.
  • 1:25 - 1:29
    Işık algılaması, retina denilen ve
    göz küresinin arkasını kaplayan
  • 1:29 - 1:32
    kağıt inceliğindeki
    hücre katmanlarında olur.
  • 1:32 - 1:36
    Retinada iki farklı tür
    ışık algılayan hücre bulunur:
  • 1:36 - 1:38
    Rodlar ve koniler.
  • 1:38 - 1:41
    Rod hücreleri düşük ışık
    koşullarında görüş için kullanılır
  • 1:41 - 1:43
    ve bunlardan tek çeşit vardır.
  • 1:43 - 1:46
    Koni hücrelerinin öyküsü ise başka.
  • 1:46 - 1:49
    Koni hücreleri üç çeşittir ve
    kabaca karşılık geldikleri renkler
  • 1:49 - 1:49
    kırmızı,
  • 1:49 - 1:50
    yeşil
  • 1:50 - 1:51
    ve mavidir.
  • 1:51 - 1:53
    Siz bir renk gördüğünüzde,
  • 1:53 - 1:57
    her bir koni kendi ayrık
    iletisini beyne gönderir.
  • 1:57 - 2:01
    Örneğin, sarı ışığın,
    sarı frekanslı gerçek sarı ışığın
  • 2:01 - 2:03
    gözünüze geldiğini varsayalım.
  • 2:03 - 2:06
    Sarıyı varlamak için özel bir koniniz yok,
  • 2:06 - 2:08
    ama sarı biraz yeşile yakın,
  • 2:08 - 2:10
    biraz da kırmızıya yakın.
  • 2:10 - 2:13
    O nedenle hem kırmızı
    hem de yeşil koniler etkinleşir
  • 2:13 - 2:16
    ve her biri beyne bunu
    belirten bir sinyal yollar.
  • 2:16 - 2:18
    Elbette kırmızı koni ile yeşil koniyi
  • 2:18 - 2:21
    eşzamanlı etkinleştirmenin
    bir yolu daha vardır:
  • 2:21 - 2:25
    Kırmızı ışık ile yeşil ışığın
    aynı anda var olması.
  • 2:25 - 2:28
    Önemli olan, beyninizin
    aynı sinyali almasıdır.
  • 2:28 - 2:31
    Gördüğünüz ışığın sarı frekanslı ya da
  • 2:31 - 2:35
    yeşil ile kırmızı frekansların karışımı
    olması önemsizdir.
  • 2:35 - 2:39
    İşte bu yüzden, ışık için
    kırmızı artı yeşil, sarı eder.
  • 2:39 - 2:43
    Peki neden karanlıkta
    renkler algılanmaz?
  • 2:43 - 2:45
    Retinadaki rod hücreleri,
  • 2:45 - 2:47
    düşük ışık koşullarında
    baskınlaşır da ondan.
  • 2:47 - 2:49
    Tek bir çeşit rod hücresi olduğundan,
  • 2:49 - 2:53
    beyne ulaştırılabilen
    tek çeşit sinyal vardır:
  • 2:53 - 2:55
    Işık var veya ışık yok.
  • 2:55 - 2:57
    Sadece tek çeşit ışık
    varlayıcısına sahip olmak
  • 2:57 - 3:00
    renkleri görme şansı tanımaz.
  • 3:00 - 3:02
    Sonsuz çeşitlilikte fiziksel renk vardır,
  • 3:02 - 3:05
    ama bizim sadece üç
    çeşit konimiz olduğundan,
  • 3:05 - 3:08
    şu üç rengin doğru karışımları ile
  • 3:08 - 3:12
    beynin herhangi bir rengi gördüğünü
    düşünmesi sağlanabilir:
  • 3:12 - 3:14
    Kırmızı, yeşil ve mavi.
  • 3:14 - 3:18
    İnsan gözünün bu özelliği
    gerçek dünyada gerçekten yararlıdır.
  • 3:18 - 3:20
    Örneğin, televizyon üretimi.
  • 3:20 - 3:23
    Gerçek dünyaya benzetim için,
  • 3:23 - 3:25
    televizyonunuza sonsuz çeşitte
    renk koymak yerine
  • 3:25 - 3:28
    televizyon üreticilerinin
    sadece üçünü koyması yeter:
  • 3:28 - 3:29
    Kırmızı, yeşil ve mavi.
  • 3:29 - 3:32
    Onlar için büyük şans, gerçekten.
Title:
Renkleri nasıl görürüz - Colm Kelleher
Speaker:
Colm Kelleher
Description:

Dersin tamamı için : http://ed.ted.com/lessons/how-we-see-color-colm-kelleher

Gözünüzde üç tür renk almacı var: kırmızı, yeşil ve mavi. Ama dünyamızı oluşturan diğer renklerin muhteşem çiçek dürbünlerini nasıl görüyoruz? Colm Kelleher insanların kızıl kestaneden turkuaza tüm o renkleri nasıl gördüğünü açıklıyor.

Ders: Colm Kelleher, animasyon: TED-Ed.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:45
Meric Aydonat approved Turkish subtitles for How we see color
Halil Sarı accepted Turkish subtitles for How we see color
S Uzel edited Turkish subtitles for How we see color
S Uzel edited Turkish subtitles for How we see color
S Uzel edited Turkish subtitles for How we see color
S Uzel edited Turkish subtitles for How we see color
S Uzel edited Turkish subtitles for How we see color
S Uzel edited Turkish subtitles for How we see color
Show all

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.