1
00:00:15,330 --> 00:00:18,629
Işığın bir tür dalga olduğunu
ve bir nesnenin renginin,

2
00:00:18,629 --> 00:00:22,127
yansıttığı ışık dalgalarının frekansı
ile ilgili olduğunu duymuşsunuzdur.

3
00:00:22,137 --> 00:00:24,216
Yüksek frekanslı ışık
dalgaları mor görünürken,

4
00:00:24,216 --> 00:00:26,019
alçak frekanslılar kırmızı görünür

5
00:00:26,019 --> 00:00:27,931
ve aradaki frekanslar da sarı,

6
00:00:27,931 --> 00:00:28,733
yeşil,

7
00:00:28,733 --> 00:00:29,580
turuncu

8
00:00:29,580 --> 00:00:30,662
ve diğerleri olur.

9
00:00:30,662 --> 00:00:33,188
Bu düşünceye fiziksel renk diyebilirsiniz,

10
00:00:33,188 --> 00:00:36,677
çünkü rengin, ışığın kendi
fiziksel özelliği olduğunu söyler.

11
00:00:36,677 --> 00:00:39,085
İnsan algısına bağlı değildir.

12
00:00:39,085 --> 00:00:41,245
Her ne kadar yanlış olmasa da,

13
00:00:41,245 --> 00:00:43,748
öykünün bütünü olduğu da söylenemez.

14
00:00:43,748 --> 00:00:47,322
Örneğin, şu resmi
daha önce görmüşsünüzdür.

15
00:00:47,322 --> 00:00:51,781
Gördüğünüz gibi, kırmızı ile yeşil
ışıkların kesişim bölgesi sarı.

16
00:00:51,781 --> 00:00:54,156
Düşünürsek, bu oldukça tuhaf.

17
00:00:54,156 --> 00:00:56,833
Işık bir dalga olduğundan,
iki ayrı frekans

18
00:00:56,833 --> 00:00:58,895
birbiriyle hiç etkileşmez.

19
00:00:58,895 --> 00:01:00,902
Uyum içinde şarkı söyleyen şarkıcılar gibi

20
00:01:00,902 --> 00:01:02,468
birlikte var olmalıdırlar.

21
00:01:02,468 --> 00:01:04,741
Öyleyse sarı görünen bu bölgede,

22
00:01:04,741 --> 00:01:07,372
iki farklı tür ışık dalgası bulunur:

23
00:01:07,372 --> 00:01:08,907
Biri kırmızı frekanslı,

24
00:01:08,907 --> 00:01:10,667
biri de yeşil frekanslı.

25
00:01:10,667 --> 00:01:13,122
Orada sarı ışık falan yoktur.

26
00:01:13,122 --> 00:01:14,473
Peki nasıl olur da,

27
00:01:14,473 --> 00:01:16,620
kırmızı ve yeşil ışığın karıştığı

28
00:01:16,620 --> 00:01:18,542
bu bölge bize sarı görünür?

29
00:01:18,542 --> 00:01:22,054
Bunu anlamak için, biraz
biyoloji bilmek gerek;

30
00:01:22,054 --> 00:01:25,131
özellikle de insanların renkleri
görüşüne ilişkin.

31
00:01:25,131 --> 00:01:29,002
Işık algılaması, retina denilen ve
göz küresinin arkasını kaplayan

32
00:01:29,002 --> 00:01:31,672
kağıt inceliğindeki
hücre katmanlarında olur.

33
00:01:31,672 --> 00:01:35,532
Retinada iki farklı tür
ışık algılayan hücre bulunur:

34
00:01:35,532 --> 00:01:37,855
Rodlar ve koniler.

35
00:01:37,855 --> 00:01:40,787
Rod hücreleri düşük ışık
koşullarında görüş için kullanılır

36
00:01:40,787 --> 00:01:42,940
ve bunlardan tek çeşit vardır.

37
00:01:42,940 --> 00:01:45,672
Koni hücrelerinin öyküsü ise başka.

38
00:01:45,672 --> 00:01:48,504
Koni hücreleri üç çeşittir ve
kabaca karşılık geldikleri renkler

39
00:01:48,504 --> 00:01:49,338
kırmızı,

40
00:01:49,338 --> 00:01:50,214
yeşil

41
00:01:50,214 --> 00:01:51,318
ve mavidir.

42
00:01:51,318 --> 00:01:53,354
Siz bir renk gördüğünüzde,

43
00:01:53,354 --> 00:01:56,758
her bir koni kendi ayrık
iletisini beyne gönderir.

44
00:01:56,758 --> 00:02:01,048
Örneğin, sarı ışığın,
sarı frekanslı gerçek sarı ışığın

45
00:02:01,048 --> 00:02:03,155
gözünüze geldiğini varsayalım.

46
00:02:03,155 --> 00:02:06,052
Sarıyı varlamak için özel bir koniniz yok,

47
00:02:06,052 --> 00:02:08,088
ama sarı biraz yeşile yakın,

48
00:02:08,088 --> 00:02:09,853
biraz da kırmızıya yakın.

49
00:02:09,853 --> 00:02:12,772
O nedenle hem kırmızı
hem de yeşil koniler etkinleşir

50
00:02:12,772 --> 00:02:16,179
ve her biri beyne bunu
belirten bir sinyal yollar.

51
00:02:16,179 --> 00:02:18,475
Elbette kırmızı koni ile yeşil koniyi

52
00:02:18,475 --> 00:02:21,142
eşzamanlı etkinleştirmenin
bir yolu daha vardır:

53
00:02:21,142 --> 00:02:24,742
Kırmızı ışık ile yeşil ışığın
aynı anda var olması.

54
00:02:24,742 --> 00:02:28,120
Önemli olan, beyninizin
aynı sinyali almasıdır.

55
00:02:28,120 --> 00:02:31,302
Gördüğünüz ışığın sarı frekanslı ya da

56
00:02:31,302 --> 00:02:35,189
yeşil ile kırmızı frekansların karışımı
olması önemsizdir.

57
00:02:35,189 --> 00:02:39,328
İşte bu yüzden, ışık için
kırmızı artı yeşil, sarı eder.

58
00:02:39,328 --> 00:02:42,781
Peki neden karanlıkta
renkler algılanmaz?

59
00:02:42,781 --> 00:02:44,950
Retinadaki rod hücreleri,

60
00:02:44,950 --> 00:02:47,457
düşük ışık koşullarında
baskınlaşır da ondan.

61
00:02:47,457 --> 00:02:49,389
Tek bir çeşit rod hücresi olduğundan,

62
00:02:49,389 --> 00:02:52,586
beyne ulaştırılabilen
tek çeşit sinyal vardır:

63
00:02:52,598 --> 00:02:54,591
Işık var veya ışık yok.

64
00:02:54,591 --> 00:02:57,059
Sadece tek çeşit ışık
varlayıcısına sahip olmak

65
00:02:57,059 --> 00:02:59,713
renkleri görme şansı tanımaz.

66
00:02:59,713 --> 00:03:02,182
Sonsuz çeşitlilikte fiziksel renk vardır,

67
00:03:02,182 --> 00:03:04,830
ama bizim sadece üç
çeşit konimiz olduğundan,

68
00:03:04,830 --> 00:03:07,744
şu üç rengin doğru karışımları ile

69
00:03:07,744 --> 00:03:12,379
beynin herhangi bir rengi gördüğünü
düşünmesi sağlanabilir:

70
00:03:12,379 --> 00:03:14,065
Kırmızı, yeşil ve mavi.

71
00:03:14,065 --> 00:03:17,789
İnsan gözünün bu özelliği
gerçek dünyada gerçekten yararlıdır.

72
00:03:17,789 --> 00:03:20,079
Örneğin, televizyon üretimi.

73
00:03:20,079 --> 00:03:22,626
Gerçek dünyaya benzetim için,

74
00:03:22,626 --> 00:03:24,900
televizyonunuza sonsuz çeşitte
renk koymak yerine

75
00:03:24,900 --> 00:03:27,544
televizyon üreticilerinin
sadece üçünü koyması yeter:

76
00:03:27,544 --> 00:03:29,371
Kırmızı, yeşil ve mavi.

77
00:03:29,371 --> 00:03:32,034
Onlar için büyük şans, gerçekten.