Điều gì khiến bạn đặc biệt? | Mariana Atencio | TEDxUniversityofNevada

Phóng viên Mariana Atencio từ đài NBC News đã đi khắp thế giới từ Haiti tới Hongkong. Trong cuộc trò chuyện của cô, Mariana kể cho chúng ta làm thế nào mà trải nghiệm của những người cô gặp trên đường và trong cộng đồng nhập cư của chính cô đã dạy cô rằng điểm chung duy nhất của chúng ta là đều là con người.

Cảm ơn các bạn.

Tôi là một phóng viên.

Công việc của tôi là trò chuyện
với mọi người từ mọi tầng lớp xã hội

khắp thế giới này.

Hôm nay, tôi muốn kể các bạn

tại sao tôi quyết định làm công việc này
và tôi đã học được điều gì.

Câu chuyện của tôi
bắt đầu ở Caracas, Venezuela,

tại Nam Mĩ, nơi tôi lớn lên;

một nơi mà đối với tôi đã,
và sẽ luôn,

chứa đầy phép thuật và những điều kì thú.

Từ khi còn rất nhỏ,

bố mẹ tôi đã muốn tôi
có tầm nhìn rộng ra thế giới.

Tôi nhớ có lần
lúc tôi tầm bảy tuổi,

bố tôi đến gần và nói,

"Mariana, bố sẽ gửi con và em gái con..."

- mới chỉ có sáu tuổi vào lúc đó -

"...tới một nơi mà không
ai nói tiếng Tây Ban Nha.

Bố muốn các con trải nghiệm
các nền văn hóa khác nhau."

Ông ấy nói mãi về lợi ích của việc
dành trọn một mùa hè

trong một trại hè ở Hoa Kì,

và nhấn mạnh một cụm từ nho nhỏ

mà tôi không thèm để ý lắm vào lúc đó:

"Con không bao giờ
đoán trước được tương lai."

Trong lúc đó, với tâm trí của
một đứa trẻ bảy tuổi

Tôi vẫn nghĩ chúng tôi
sắp sửa đến trại hè ở Miami.

(Tiếng cười)

Thậm chí nó còn có thể tốt hơn,

và chúng tôi sẽ đi
xa hơn về phía bắc, tới Orlando,

nơi Chuột Mickey sống.

(Tiếng cười)

Tôi đã rất phấn khích.

Tuy nhiên bố tôi lại có
một kế hoạch hơi khác chút.

Từ Caracas, ông gửi chúng tôi
tới Brainerd, Minnesota.

(Tiếng cười)

Chuột Mickey không ở đó,

(Tiếng cười)

và vì không có điện thoại,
không Snapchat, hay Instagram,

tôi không tìm được tí thông tin nào.

Khi chúng tôi tới đó,

một trong những
điều đầu tiên tôi chú ý

là tóc những đứa trẻ khác có
các kiểu sắc thái vàng,

và hầu hết có mắt xanh.

Và chúng tôi thì trông giống thế này.

Đêm đầu tiên, trưởng trại tập trung
mọi người lại bên đống lửa

và nói,

"Các nhóc, năm nay trại của
chúng ta rất có tính quốc tế;

chị em nhà Atencios
ở đây đến từ Venezuela."

(Tiếng cười)

Những đứa trẻ khác nhìn chúng tôi
như thể chúng tôi đến từ hành tinh khác.

Họ hỏi chúng tôi những câu hỏi như,

"Cậu biết bánh ham-bơ-gơ là gì không?"

Hay, "Cậu có đến trường
bằng lừa hay canô không?"

(Tiếng cười)

Tôi cố trả lời bằng
thứ tiếng Anh bồi của mình,

và họ cười phá lên.

Tôi biết họ không có ý xấu;

họ chỉ đang cố hiểu chúng tôi là ai,

và liên hệ với thế giới mà họ biết.

Chúng ta có thể giống họ,

hoặc giống các nhân vật
trong một quyển sách phiêu lưu,

như Aladin hay Cậu bé rừng xanh.

Chúng ta không giống người khác,

chúng ta không nói ngôn ngữ của họ,

chúng ta khác biệt.

Khi bạn mới bảy tuổi,
điều đó rất tổn thương.

Nhưng tôi cần chăm lo cho em gái tôi,

và nó khóc mỗi ngày ở trại hè.

Nên tôi quyết định làm ra vẻ dũng cảm,

và tiếp nhận mọi thứ có thể
về cách sống Mĩ.

Về sau, chúng tôi thực hiện một thứ gọi là
"thí nghiệm trại hè,"

trong 8 năm ở các thành phố khác nhau
mà nhiều người Mĩ còn chưa từng nghe đến.

Thứ tôi nhớ nhất là
khi cuối cùng tôi cũng 'khớp' với ai đó.

Kết bạn với một người là
một giải thưởng đặc biệt.

Tất cả đều muốn cảm thấy
được trân trọng và chấp nhận

và chúng ta nghĩ nó nên tự xảy ra,
nhưng không phải vậy.

Khi bạn khác biệt,
bạn phải nỗ lực để hòa nhập.

Bạn phải rất có ích,
thông minh, hoặc vui tính,

bất cứ thứ gì ngầu với
đám người bạn muốn chơi cùng.

Về sau, khi tôi học cấp 3,

bố tôi mở rộng kế hoạch mùa hè của ông,

và từ Caracas ông gửi tôi
tới Wallingford, Connecticut,

vào năm cuối cấp.

Lần này, tôi nhớ đã mơ mộng trên máy bay,

về "trải nghiệm trung học Mỹ" -
với một cái tủ khóa.

Nó sẽ rất hoàn hảo,

như trong bộ phim
yêu thích của tôi: "Saved by the Bell."

(Tiếng cười)

Tôi đến đó, và họ bảo tôi

người bạn cùng phòng tôi được ghép
cùng đang nóng lòng chờ đợi.

Tôi mở cửa ra,

và cô ấy ngồi đó trên cái giường,

với chiếc khăn trùm đầu.

Tên cô ấy là Fatima,
là người Hồi giáo đến từ Babrain,

và cô ấy không như tôi mong đợi.

Có lẽ cô ấy nhận ra sự thất vọng
của tôi khi tôi nhìn cô ấy

bởi tôi không cố che giấu nó.

Là một đứa trẻ tuổi teen,
tôi muốn hòa nhập hơn nữa,

tôi muốn trở nên nổi tiếng,

có thể có một người bạn trai cho dạ hội,

và tôi cảm thấy Fatima chắn đường tôi

với sự xấu hổ và
cách ăn mặc khắt khe của cô ấy.

Tôi không nhận ra rằng
tôi khiến cô ấy cảm thấy

như bọn trẻ con trong trại hè khiến tôi.

Đây như phiên bản trung học của câu hỏi

"Cậu biết ham-bơ-gơ là gì không?"

Sự ích kỉ nuốt chửng tôi

và tôi không thể đặt mình
vào vị trí của cô ấy.

Tôi sẽ nói thật với các bạn,

chúng tôi chỉ ở cùng nhau vài tháng,

bởi vì sau đó cô ấy được gửi đi
sống cùng với một cố vấn viên

thay vì những học sinh khác.

Tôi nhớ tôi đã nghĩ "À, cô ấy sẽ ổn thôi.

Chỉ là cô ấy khác biệt."

Khi chúng ta gắn nhãn ai đó là khác biệt,

nó làm mất phần người của họ.

Họ trở thành "thứ khác."

Họ không xứng cho ta bỏ thời gian,
không phải vấn đề của ta.

và thực tế, họ, "thứ khác",
còn có thể là nguồn gốc rắc rối của mình.

Vậy, làm thế nào để
chúng ta nhận ra điểm mù?

Nó bắt đầu bằng việc hiểu
điều gì khiến bạn khác biệt,

bằng việc trân trọng những điều đó.

Chỉ sau đó bạn mới biết trân trọng
điều khiến người khác đặc biệt.

Tôi nhớ khi tôi nhận ra nó.

Đó là một vài tháng sau đó.

Tôi tìm thấy bạn trai cho dạ hội,

kết bạn với một nhóm bạn,

và hầu như đã quên béng Fatima,

cho đến khi tất cả mọi người đăng kí một
chương trình tài năng vì từ thiện.

Bạn cần biểu diễn một tài năng.

Có vẻ như tất cả mọi người
đều có thứ gì đặc biệt để biểu diễn.

Vài người sẽ chơi đàn vi-ô-lông,

người khác sẽ kể một vở kịch độc thoại,

và tôi đã nghĩ

"Chúng tôi không biểu diễn
những thứ này ở nhà."

Nhưng tôi vẫn quyết tâm
tìm ra một thứ để diễn.

Khi ngày đó đến,

tôi lên sân khấu với cái loa boombox nhỏ,

và đặt nó sang một bên và nhấn "Bật,"

và một bài hát của nghệ sĩ ưa thích
của tôi, Shakira, vang lên.

Và tôi hát, "Bất cứ khi nào, bất cứ
nơi đâu, chúng ta thuộc về nhau,"

và tôi nói, "Tên tôi là Mariana,
và tôi sẽ đấu giá một lớp học nhảy."

Như thể toàn trường
đã giơ tay lên để trả giá.

Lớp học nhảy của tôi rất nổi bật,

khác xa với, như là, lớp học violin
thứ 10 được đấu giá hôm đó.

Khi trở về phòng kí túc,
tôi không cảm thấy khác biệt.

Tôi cảm thấy thực sự đặc biệt.

Đó là khi tôi bắt đầu nghĩ về Fatima,

một người mà tôi không thể nhìn ra
sự đặc biệt từ lần đầu gặp.

Cô ấy đến từ Trung Đông,

cũng giống gia đình của Shakira.

Cô ấy có thể dạy tôi
một hoặc hai bài múa bụng,

nếu tôi hỏi về nó.

Bây giờ, tôi muốn mọi người lấy tờ giấy

được phát cho từ đầu
buổi nói chuyện hôm nay,

và viết xuống điều khiến bạn đặc biệt,

và tôi muốn bạn nhìn vào nó.

Nếu bạn đang xem ở nhà,
lấy một mẩu giấy ra

và viết xuống điều khiến bạn khác biệt.

Bạn có thể cảm thấy thận trọng khi nhìn,

thậm chí là một chút xấu hổ,
hay có thể là tự hào.

Nhưng bạn cần bắt đầu chấp nhận nó.

Hãy nhớ, đó là bước đầu của việc
trân trọng điều khiến người khác đặc biệt.

Khi tôi trở về nhà ở Venezuela,

tôi bắt đầu hiểu những trải nghiệm đó
khiến tôi thay đổi như thế nào.

Khả năng nói nhiều ngôn ngữ khác nhau,

để định hướng những người
và địa điểm khác nhau,

cho tôi độ nhạy đặc biệt.

Cuối cùng tôi cũng hiểu ra

tầm quan trọng của việc
đặt mình vào vị thế người khác.

Đó là một phần quan trọng trong
lí do sao tôi trở thành phóng viên.

Đặc biệt vì tôi xuất thân từ
nơi được dán nhãn "sân sau",

"người nước ngoài bất hợp pháp"
"thế giới thứ 3","thứ khác"

tôi muốn làm điều gì đó để thay đổi.

Tuy nhiên, đúng lúc đó

chính phủ Venezuelan ngừng hoạt động

đài truyền hình lớn nhất đất nước.

Sự kiểm duyệt phát triển,

và bố tôi đến gần một lần nữa
và nói,

"Làm sao con làm một nhà báo ở đây được?

Con phải rời đi."

Đó là khi tôi chợt nhận ra.

Ông vẫn luôn trang bị tôi cho điều đó.

Đó là thứ tương lai dành cho tôi.

Vậy nên vào 2008, tôi thu dọn đồ,
và đến Hoa Kỳ,

lần này không với vé khứ hồi.

Tôi đau đớn nhận ra rằng,
năm 24 tuổi,

tôi trở thành một người tị nạn,
người nhập cư, người khác,

một lần nữa, và lần này
tôi sẽ không trở lại.

Tôi dành được học bổng học báo chí.

Tôi nhớ họ giao cho tôi
bài tập đầu tiên

là lấy tin của cuộc bầu cử lịch sử
của tổng thống Barack Obama.

Tôi cảm thấy thật may, thật đáng hi vọng.

Như kiểu là "Đúng vậy, chính nó.

Tôi đã đến một nước Mĩ
sau-phân-biệt-chủng-tộc,

nơi định nghĩa chúng ta
và bọn họ dần biến mất,

và có lẽ sẽ bị xóa bỏ
khi tôi còn sống.

Nhưng tôi đã sai, phải không?

Tại sao nhiệm kì của Barack Obama không
làm giảm căng thẳng chủng tộc trong nước?

Tại sao vẫn còn người cảm thấy bị đe dọa

bởi người nhập cư, LGBTQ,
và những nhóm thiểu số

những người chỉ đang cố tìm không gian

dành cho tất cả mọi người
trong nước Mĩ này?

Tôi không có câu trả lời vào lúc đó,

nhưng vào ngày 8-11-2016,

khi Donald Trump lên làm tổng thống,
tôi hiểu ra rằng

một phần lớn người bầu cử
coi họ là "người khác."

Có người coi họ là người đã
chiếm công việc của mình

hoặc những người khủng bố tiềm năng
nói một thứ ngôn ngữ khác.

Trong khi đó, nhóm thiểu số đôi khi chỉ
nhìn thấy sự chán ghét, không khoan dung

và thiển cận của bên đối diện.

Giống như chúng ta bị kẹt trong bong bóng
mà không ai muốn phá vỡ.

Cách duy nhất để làm,
cách duy nhất để thoát ra khỏi

là nhận ra bản chất khác biệt
nghĩa là có suy nghĩ khác biệt.

Cần sự dũng cảm để thể hiện sự tôn trọng.

Như Voltaire đã nói:

"Tôi có thể không đồng ý những gì bạn nói,

nhưng tôi sẽ đấu tranh đến chết
cho quyền được nói của bạn."

Không thể nhìn thấy điều tốt từ phía kia

khiến việc đối thoại bất khả thi.

Không có đối thoại, chúng ta sẽ
luôn lặp lại những sai lầm giống nhau,

vì chúng ta không học được điều gì mới.

Tôi đã đưa tin cho cuộc bầu cử 2016
cho đài NBC News.

Đó là công việc lớn đầu tiên của tôi
trong mạng lưới chủ đạo này,

nơi tôi chuyển tới từ đài
truyền hình Tây Ban Nha.

Và tôi muốn làm điều gì đó khác biệt.

Tôi chứng kiến kết quả bầu cử
với những gia đình không giấy tờ.

Ít người nghĩ đến chia sẻ khoảnh khắc với
những người không phải công dân,

nhưng đã đấu tranh mãnh liệt
để không thua vào đêm đó.

Khi nó trở nên rõ ràng là
Donald Trump đang thắng,

Cô bé tám tuổi tên Angelina
chạy tới tôi trong nước mắt.

Cô bé sụt sịt, và hỏi tôi
liệu mẹ bé có bị trục xuất không.

Tôi ôm cô bé và nói:
"Mọi việc sẽ ổn thôi."

nhưng thực sự tôi không biết.

Đây là bức ảnh chúng tôi chụp tối đó,
sẽ mãi mãi tồn tại trong tim tôi.

Đây là cô bé

tầm tuổi tôi khi tới trại hè ở Brainerd.

Cô bé biết cô bé là "người khác."

Cô đi bộ về nhà từ trường
trong sợ mãi, mỗi ngày,

rằng mẹ cô bé có thể bị mang đi.

Vậy, làm sao chúng ta đặt bản thân
vào tình cảnh của Angelina?

Làm sao chúng ta khiến
cô bé hiểu cô bé là đặc biệt,

và không phải là không xứng
có một gia đình đoàn tụ?

Khi quay cô bé và
những gia đình giống của cô,

tôi cố khiến mọi người coi họ là người,

chứ không phải "người ngoài bất hợp pháp."

Đúng, họ phá luật,
và họ phải bị phạt bởi điều đó,

nhưng họ đã trao mọi thứ cho đất nước này,

giống như nhiều người nhập cư trước đó.

Tôi đã kể cho bạn con đường phát triển
bản thân của tôi bắt đầu thế nào.

Để kết thúc, tôi muốn kể tôi đã vấp phải
cú sốc tồi tệ nhất thế nào,

một cú sốc ảnh hưởng to lớn tới tôi.

Ngày đó, 10-4-2014,

tôi đang lái xe đến đài, và tôi
nhận được một cuộc gọi từ bố mẹ.

"Con có đang truyền hình không?" Họ hỏi

Và tôi lập tức biết hẳn đã có gì xảy ra.

"Làm sao vậy?" Tôi nói

"Em gái của con gặp một tai nạn xe."

Như thể tim tôi ngừng đập.

Tay tôi siết chặt vô lăng,

và tôi nhớ đã nghe những lời:

"Nó có thể sẽ không bao giờ đi được nữa."

Họ nói cuộc đời bạn có thể
thay đổi trong một tích tắc.

Đời tôi chết vào khoảnh khắc đó.

Từ một nửa thành công của tôi,

chỉ cách nhau một tuổi,

và không thể cử động chân,

ngồi dậy, hoặc tự mặc đồ được nữa.

Đây không phải trại hè, nơi tôi
có thể khiến nó tốt hơn một cách thần kì.

Điều này thật khủng khiếp.

Trong 2 năm, em gái tôi
trải qua 15 cuộc phẫu thuật

và dành phần lớn thời gian trong xe lăn.

Nhưng đó không phải điều tồi tệ nhất.

Đó là một điều thật đau đớn, khó có thể
thành lời, kể cả bây giờ.

Đó là cách mọi người nhìn nó,

nhìn chúng tôi, đã thay đổi.

Mọi người không nhìn thấy
một luật sư thành công

hoặc một người thế hệ Y với
trí tuệ sắc sảo và lòng nhân hậu.

Mọi nơi chúng tôi qua,

tôi nhận ra mọi người chỉ thấy
một cô gái khốn khổ trong xe lăn.

Họ không thể thấy
điều gì vượt lên khỏi đó.

Sau khi chiến đấu như một chiến binh,

tôi có thể nói với các bạn
rằng em gái tôi đang bước đi,

và phục hồi tốt hơn
mong đợi của bất kì ai.

(Tiếng vỗ tay)

Cảm ơn.

Nhưng trong thử thách đau khổ đó,

tôi học được rằng có
những sự khác biệt thật tồi tệ,

và khó có thể tìm thấy mặt tốt của nó.

Em gái tôi không được
lợi gì từ việc xảy ra.

Nhưng nó dạy tôi: chị không thể để
sự khác biệt đó định nghĩa chị.

Khả năng tái tưởng tượng bản thân
vượt lên tất cả những gì mọi người thấy,

và nhiệm vụ khó khăn nhất,

nhưng cũng đẹp đẽ nhất.

Bạn thấy đấy, chúng ta đến
thế giới này với một cơ thể.

Những người có khó khăn
về mặt thể xác hoặc tinh thần,

những cộng đồng bị ảnh hưởng bởi
môi trường, người nhập cư, trai, gái,

con trai muốn mặc đồ con gái,
con gái với tiếng khàn,

những phụ nữ từng bị tấn công tình dục,

những vận động viên
quỳ xuống để biểu tình,

da đen, da trắng, châu Á, da đỏ,
em gái tôi, bạn, hay tôi.

Chúng ta đều muốn thứ mọi người muốn:
được ước mơ và được đạt được.

Nhưng đôi khi, xã hội nói với chúng ta,
và chúng ta nói với bản thân,

chúng ta không vừa với khuôn.

Chà, nếu bạn nhìn vào chuyện của tôi,

từ việc sinh ra ở một nơi khác biệt,
đến múa bụng ở trường trung học,

đến kể những câu chuyện
bạn không thường thấy trên tv,

thứ khiến tôi khác biệt

là thứ khiến tôi nổi bật và thành công.

Tôi đã đi du lịch khắp thế giới,

và nói chuyện với mọi người từ
mọi địa vị xã hội.

Bạn biết tôi học được điều gì không?

Điểm chung duy nhất của chúng ta
là đều là con người.

Vậy nên hãy đứng lên bảo vệ cho
chủng tộc của mình, cho loài người.

Hãy kêu gọi nó.

Hãy làm một nhà nhân văn
trước và sau tất cả mọi thứ khác.

Để kết thúc, tôi muốn mọi người lấy
hình dán, cái mẩu giấy đó

nơi bạn viết điều khiến bạn khác biệt,

và tôi muốn bạn tôn vinh nó
hôm nay và tất cả mọi ngày,

hét to nó từ mái nhà.

Tôi cũng khuyến khích bạn
tò mò hỏi,

"Mẩu giấy của người khác có gì?"

"Thứ gì đã khiến họ đặc biệt?"

Hãy tôn vinh những sự không hoàn hảo
khiến chúng ta trở nên đặc biệt.

Tôi hi vọng nó dạy bạn
rằng không ai là "bình thường."

Chúng ta đều khác biệt.

Chúng ta đều kì quặc, và độc nhất,

và đó là thứ khiến chúng ta là
con người theo cách thật tuyệt vời.

Cảm ơn các bạn rất nhiều.

(Tiếng vỗ tay)