ทำไมคนถึงตกหลุมข้อมูลลวง
-
0:07 - 0:10ในปี 1901 เดวิด ฮานิก ตีพิมพ์บทวิจัย
-
0:10 - 0:14ที่เปลี่ยนความเข้าใจเรื่องการรับรส
ของเราไปตลอดกาล -
0:14 - 0:18งานวิจัยของเขานำไปสู่
แผนที่ลิ้นที่เรารู้จักทุกวันนี้: -
0:18 - 0:22ภาพที่อธิบายส่วนต่าง ๆ ของลิ้น
ออกเป็น 4 ส่วน -
0:22 - 0:24จากภาพนี้
-
0:24 - 0:27ต่อมรับรสที่ปลายลิ้น
จะจับความหวาน -
0:27 - 0:30ส่วนความขมจะจับได้
ที่โคนลิ้น -
0:30 - 0:35ส่วนต่อมรับรสด้านข้าง
จะจับรสเค็มและเปรี้ยว -
0:35 - 0:38ตั้งแต่ถูกคิดค้นมา
มีการตีพิมพ์แผนที่ลิ้น -
0:38 - 0:40ในตำราและหนังสือพิมพ์
-
0:40 - 0:44ปัญหาเดียวของแผนที่ลิ้นนี้คือ
มันผิด -
0:44 - 0:47ความจริงแล้วมันไม่ใช่ภาพที่อธิบาย
-
0:47 - 0:50สิ่งที่ฮานิกค้นพบเลย
-
0:50 - 0:53แผนที่ลิ้นเป็นความเข้าใจผิด
ที่พบได้ทั่วไป -
0:53 - 0:56หรือบางอย่างที่คนส่วนใหญ่เชื่อ
แต่เป็นความเชื่อที่ผิด -
0:56 - 0:59แล้วความเข้าใจผิดแบบนี้
เกิดขึ้นได้อย่างไร -
0:59 - 1:03แล้วอะไรทำให้คนเชื่อใน
ข้อมูลปลอม ๆ อย่างง่ายดาย -
1:03 - 1:07จริงอยู่ที่ว่าที่มาของแผนที่ลิ้น
เริ่มจาก เดวิด ฮานิก -
1:07 - 1:10ส่วนหนึ่งในงานวิจัยของเขา
ที่มหาวิทยาลัยไลป์ซิก -
1:10 - 1:16ฮานิกวิเคราะห์การรับรส
พื้นฐานสี่รสของลิ้น -
1:16 - 1:20โดยใช้ซูโครสสำหรับรสหวาน
ไควไนน์ซัลเฟตสำหรับรสขม -
1:20 - 1:24กรดไฮโดรคลอริคสำหรับรสเปรี้ยว
และเกลือสำหรับรสเค็ม -
1:24 - 1:29ฮานิกใช้ตัวสิ่งเหล่านี้เพื่อเปรียบเทียบ
ส่วนต่าง ๆ ของลิ้น -
1:29 - 1:31ทั่วทั้งลิ้น
-
1:31 - 1:34เขาหวังที่จะเข้าใจกลไกทางสรีระวิทยา
-
1:34 - 1:36ที่มีผลต่อรสทั้งสี่
-
1:36 - 1:40และข้อมูลของเขาก็บอกว่า
การรับรสแต่ละรส -
1:40 - 1:43มีความแตกต่างกันในแต่ละส่วนของลิ้น
-
1:43 - 1:47ส่วนที่รับรสหวานได้มากที่สุด
อยู่ที่ปลายลิ้น -
1:47 - 1:52ส่วนรสขมจะเข้มข้นที่โคนลิ้น
และรสเค็มจะเข้มข้นตรงนี้ -
1:52 - 1:55และรสเปรี้ยวจะอยู่ที่
ด้าวข้างของลิ้น -
1:55 - 1:58แต่ฮานิกจดบันทึกอย่างระมัดระวัง
ว่าทุกส่วนของลิ้น -
1:58 - 2:01สามารถรับได้ทุกรสชาติ
-
2:01 - 2:07และส่วนที่เขาระบุว่ารับรสใดได้เป็นพิเศษ
ก็แตกต่างจากส่วนอื่นเพียงเล็กน้อยเท่านั้น -
2:07 - 2:09เหมือนกับการเข้าใจผิดเรื่องอื่น ๆ
-
2:09 - 2:13แผนที่ลิ้นเป็นตัวแทนของ
ความบิดเบือนจากต้นฉบับ -
2:13 - 2:16แต่ลักษณะของ
ความบิดเบือนนั้นอาจจะแตกต่างกัน -
2:16 - 2:19ความเข้าใจผิดบางอย่างมีเรื่องของ
การบิดเบือนข้อมูลด้วย -
2:19 - 2:23ข้อมูลเท็จถูกสร้างมา
เพื่อทำให้คนเข้าใจผิด -
2:23 - 2:26แต่ความเข้าใจผิดหลายครั้ง
ซึ่งรวมถึงแผนที่ลิ้นด้วย -
2:26 - 2:30มีต้นเหตุมาจากการบิดเบือนข้อมูล -
ข้อมูลเท็จหรือข้อมูลที่สร้างความเข้าใจผิด -
2:30 - 2:35ผลก็คือความไม่ถูกต้องที่ไม่ได้ตั้งใจ
-
2:35 - 2:39ข้อมูลที่ผิดมักเกิดขึ้นจาก
ความเข้าใจผิดและความผิดพลาดของคน -
2:39 - 2:42แต่ความคิดพลาดที่นำไปสู่ความเข้าใจผิด
-
2:42 - 2:45ก็มีหลากหลาย
-
2:45 - 2:46ในกรณีของแผนที่ลิ้น
-
2:46 - 2:49ฮานิกเขียนงานศึกษาด้วยภาษาเยอรมัน
-
2:49 - 2:53ซึ่งหมายความว่าคนที่จะเข้าใจ
ก็มีแค่ผู้อ่านที่คล่องภาษาเยอรมัน -
2:53 - 2:57และเป็นผู้เชี่ยวชาญในวงวิชาการของฮานิก
-
2:57 - 3:02นั่นทำให้เกิดการบอกปากต่อปาก
ที่เปลี่ยนงานของฮานิก -
3:02 - 3:05ทุกครั้งที่มันถูกเผยแพร่ออกไปยังสาธารณะ
-
3:05 - 3:08หลังจากงานวิจัยของฮานิกไม่ถึงศตวรรษ
-
3:08 - 3:11หนังสือพิมพ์ย้ำอย่างผิด ๆ ว่าการทดลองนี้
-
3:11 - 3:16พิสูจน์แล้วว่าโคนลิ้นรับรสหวาน
ได้น้อยมาก -
3:16 - 3:19ความผิดพลาดอีกอย่าง
ในความแพร่หลายของแผนที่ลิ้น -
3:19 - 3:22คือรูปที่เกิดจากงานของฮานิก
-
3:22 - 3:27ในปี 1912 แผนที่ลิ้นแบบหยาบ ๆ
ถูกตีพิมพ์ในหนังสือพิมพ์ -
3:27 - 3:29อธิบายไขความลับ
-
3:29 - 3:32เบื้องหลังการศึกษาการรับรสและกลิ่น
-
3:32 - 3:36นอกจากเครื่องหมายบนลิ้นแล้ว
ภาพในบทความ -
3:36 - 3:40ยังอธิบายแผนภาพ
ที่ซับซ้อนของฮานิกอย่างง่าย ๆ -
3:40 - 3:45รูปแบบต่าง ๆ ของภาพง่าย ๆ นี้
กลายเป็นสิ่งที่ถูกอ้างอิงถึงซ้ำ ๆ -
3:45 - 3:49และบ่อยครั้งโดยไม่มีการให้เครดิต
หรือคำนึงถึงงานของฮานิกเลย -
3:49 - 3:53ในที่สุดภาพนี้ก็ถูกเผยแพร่
ในตำราเรียนและห้องเรียน -
3:53 - 3:58เพื่ออธิบายถึงวิธีการที่เรารับรส
-
3:58 - 4:01แต่บางทีปัจจัยที่ส่งผลให้เกิด
การเข้าใจคลาดเคลื่อนมากที่สุด -
4:01 - 4:04คือความง่ายของการเล่าเรื่อง
-
4:04 - 4:05หลาย ๆ ครั้ง
-
4:05 - 4:10แผนที่ดังกล่าวเติมเต็มความต้องการเรื่องราว
ที่ชัดเจนของเราเกี่ยวกับโลกรอบตัว -
4:10 - 4:15สิ่งที่โลกวิทยาศาสตร์อันยุ่งเหยิง
ไม่ได้ให้กับเราเท่าไหร่นัก -
4:15 - 4:16ตัวอย่างเช่น
-
4:16 - 4:21รสชาติที่เรารับได้นั้นซับซ้อน
กว่าที่งานของฮานิกบอก -
4:21 - 4:27อูมามิ ก็เป็นหนึ่งในรสชาติ
และได้รับการยอมรับให้เป็นรสที่ห้าของเรา -
4:27 - 4:30หลายคนยังถกเถียงกันถึง
รสชาติต่าง ๆ -
4:30 - 4:34อย่าง รสมัน ๆ รสด่าง รสเหมือนโลหะ
และรสเหมือนน้ำ -
4:34 - 4:36ทุกครั้งที่เราได้ยินเรื่องราวดี ๆ
-
4:36 - 4:40มันยากที่จะเปลี่ยนความเข้าใจของเรา
ต่อข้อมูลนั้น ๆ -
4:40 - 4:42แม้จะมีหลักฐานใหม่ ๆ มาแย้งก็ตาม
-
4:42 - 4:47ดังนั้น ครั้งหน้าหากคุณเห็นแผนภาพอย่างง่าย
หรืออ่านเรื่องราวที่น่าประหลาดใจ -
4:47 - 4:50พยายามคงไว้ซึ่งสมมติฐานอย่างเหมาะสม
-
4:50 - 4:53เพราะความเข้าใจผิดอาจทิ้งความขม
-
4:53 - 4:55เอาไว้ที่ทุกส่วนของลิ้นของคุณ
- Title:
- ทำไมคนถึงตกหลุมข้อมูลลวง
- Speaker:
- โจเซฟ ไอแซค
- Description:
-
more » « less
รับชมบทเรียนฉบับเต็มได้ที่ https://ed.ted.com/lessons/why-people-fall-for-misinformation-joseph-isaac
ในปี 1901 เดวิด ฮานิกตีพิมพ์งานวิจัยที่นำมาสู่ภาพแผนที่ลิ้นที่เรารู้จักกันในวันนี้ แผนภาพที่จำแนกส่วนต่าง ๆ ของลิ้นออกเป็น 4 ส่วน และถูกตีพิมพ์ลงตำราเรียนและหนังสือพิมพ์ มีปัญหาเพียงอย่างเดียวคือ แผนที่ดังกล่าวนั้นผิด แล้วความเข้าใจผิดแบบนี้แพร่หลายไปได้อย่างไร และอะไรทำให้คนเชื่อข้อมูลเท็จอย่างง่ายด้าย โจเซฟ ไอแซค จะทำการเจาะลึกเข้าไปในโลกของความเข้าใจผิด
บทเรียนโดย โจเซฟ ไอแซค กำกับโดย CUB Animation
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:57
|
Sakunphat Jirawuthitanant approved Thai subtitles for Why people fall for misinformation | |
|
|
Sakunphat Jirawuthitanant accepted Thai subtitles for Why people fall for misinformation | |
|
|
Sakunphat Jirawuthitanant edited Thai subtitles for Why people fall for misinformation | |
|
Dollaya Piumsuwan edited Thai subtitles for Why people fall for misinformation | |
|
|
Dollaya Piumsuwan edited Thai subtitles for Why people fall for misinformation | |
|
|
Dollaya Piumsuwan edited Thai subtitles for Why people fall for misinformation | |
|
|
Dollaya Piumsuwan edited Thai subtitles for Why people fall for misinformation | |
|
|
Dollaya Piumsuwan edited Thai subtitles for Why people fall for misinformation |