WEBVTT

00:00:06.912 --> 00:00:09.912
ในปี 1901 เดวิด ฮานิก ตีพิมพ์บทวิจัย

00:00:09.912 --> 00:00:13.930
ที่เปลี่ยนความเข้าใจเรื่องการรับรส
ของเราไปตลอดกาล

00:00:13.930 --> 00:00:17.727
งานวิจัยของเขานำไปสู่
แผนที่ลิ้นที่เรารู้จักทุกวันนี้:

00:00:17.727 --> 00:00:22.278
ภาพที่อธิบายส่วนต่าง ๆ ของลิ้น
ออกเป็น 4 ส่วน

00:00:22.278 --> 00:00:23.588
จากภาพนี้

00:00:23.588 --> 00:00:27.028
ต่อมรับรสที่ปลายลิ้น
จะจับความหวาน

00:00:27.028 --> 00:00:29.700
ส่วนความขมจะจับได้
ที่โคนลิ้น

00:00:29.700 --> 00:00:34.985
ส่วนต่อมรับรสด้านข้าง
จะจับรสเค็มและเปรี้ยว

00:00:34.985 --> 00:00:37.915
ตั้งแต่ถูกคิดค้นมา
มีการตีพิมพ์แผนที่ลิ้น

00:00:37.915 --> 00:00:40.150
ในตำราและหนังสือพิมพ์

00:00:40.150 --> 00:00:43.660
ปัญหาเดียวของแผนที่ลิ้นนี้คือ
มันผิด

00:00:43.660 --> 00:00:46.930
ความจริงแล้วมันไม่ใช่ภาพที่อธิบาย

00:00:46.930 --> 00:00:49.890
สิ่งที่ฮานิกค้นพบเลย

00:00:49.890 --> 00:00:52.580
แผนที่ลิ้นเป็นความเข้าใจผิด
ที่พบได้ทั่วไป

00:00:52.580 --> 00:00:56.268
หรือบางอย่างที่คนส่วนใหญ่เชื่อ
แต่เป็นความเชื่อที่ผิด

00:00:56.268 --> 00:00:59.028
แล้วความเข้าใจผิดแบบนี้
เกิดขึ้นได้อย่างไร

00:00:59.028 --> 00:01:03.368
แล้วอะไรทำให้คนเชื่อใน
ข้อมูลปลอม ๆ อย่างง่ายดาย

NOTE Paragraph

00:01:03.368 --> 00:01:07.269
จริงอยู่ที่ว่าที่มาของแผนที่ลิ้น
เริ่มจาก เดวิด ฮานิก

00:01:07.269 --> 00:01:10.318
ส่วนหนึ่งในงานวิจัยของเขา
ที่มหาวิทยาลัยไลป์ซิก

00:01:10.318 --> 00:01:16.271
ฮานิกวิเคราะห์การรับรส
พื้นฐานสี่รสของลิ้น

00:01:16.271 --> 00:01:20.081
โดยใช้ซูโครสสำหรับรสหวาน
ไควไนน์ซัลเฟตสำหรับรสขม

00:01:20.081 --> 00:01:23.928
กรดไฮโดรคลอริคสำหรับรสเปรี้ยว
และเกลือสำหรับรสเค็ม

00:01:23.928 --> 00:01:28.911
ฮานิกใช้ตัวสิ่งเหล่านี้เพื่อเปรียบเทียบ
ส่วนต่าง ๆ ของลิ้น

00:01:28.911 --> 00:01:31.091
ทั่วทั้งลิ้น

00:01:31.091 --> 00:01:34.278
เขาหวังที่จะเข้าใจกลไกทางสรีระวิทยา

00:01:34.278 --> 00:01:36.361
ที่มีผลต่อรสทั้งสี่

00:01:36.361 --> 00:01:39.841
และข้อมูลของเขาก็บอกว่า
การรับรสแต่ละรส

00:01:39.841 --> 00:01:42.758
มีความแตกต่างกันในแต่ละส่วนของลิ้น

00:01:42.758 --> 00:01:47.068
ส่วนที่รับรสหวานได้มากที่สุด
อยู่ที่ปลายลิ้น

00:01:47.068 --> 00:01:51.844
ส่วนรสขมจะเข้มข้นที่โคนลิ้น
และรสเค็มจะเข้มข้นตรงนี้

00:01:51.844 --> 00:01:54.854
และรสเปรี้ยวจะอยู่ที่
ด้าวข้างของลิ้น

00:01:54.854 --> 00:01:57.908
แต่ฮานิกจดบันทึกอย่างระมัดระวัง
ว่าทุกส่วนของลิ้น

00:01:57.908 --> 00:02:00.838
สามารถรับได้ทุกรสชาติ

00:02:00.838 --> 00:02:06.591
และส่วนที่เขาระบุว่ารับรสใดได้เป็นพิเศษ
ก็แตกต่างจากส่วนอื่นเพียงเล็กน้อยเท่านั้น

NOTE Paragraph

00:02:06.591 --> 00:02:08.741
เหมือนกับการเข้าใจผิดเรื่องอื่น ๆ

00:02:08.741 --> 00:02:12.598
แผนที่ลิ้นเป็นตัวแทนของ
ความบิดเบือนจากต้นฉบับ

00:02:12.598 --> 00:02:15.698
แต่ลักษณะของ
ความบิดเบือนนั้นอาจจะแตกต่างกัน

00:02:15.698 --> 00:02:19.218
ความเข้าใจผิดบางอย่างมีเรื่องของ
การบิดเบือนข้อมูลด้วย

00:02:19.218 --> 00:02:23.248
ข้อมูลเท็จถูกสร้างมา
เพื่อทำให้คนเข้าใจผิด

00:02:23.248 --> 00:02:26.337
แต่ความเข้าใจผิดหลายครั้ง
ซึ่งรวมถึงแผนที่ลิ้นด้วย

00:02:26.337 --> 00:02:30.477
มีต้นเหตุมาจากการบิดเบือนข้อมูล - 
ข้อมูลเท็จหรือข้อมูลที่สร้างความเข้าใจผิด

00:02:30.477 --> 00:02:34.758
ผลก็คือความไม่ถูกต้องที่ไม่ได้ตั้งใจ

NOTE Paragraph

00:02:34.758 --> 00:02:39.107
ข้อมูลที่ผิดมักเกิดขึ้นจาก
ความเข้าใจผิดและความผิดพลาดของคน

00:02:39.107 --> 00:02:42.110
แต่ความคิดพลาดที่นำไปสู่ความเข้าใจผิด

00:02:42.110 --> 00:02:44.628
ก็มีหลากหลาย

00:02:44.628 --> 00:02:46.268
ในกรณีของแผนที่ลิ้น

00:02:46.268 --> 00:02:49.328
ฮานิกเขียนงานศึกษาด้วยภาษาเยอรมัน

00:02:49.328 --> 00:02:53.386
ซึ่งหมายความว่าคนที่จะเข้าใจ
ก็มีแค่ผู้อ่านที่คล่องภาษาเยอรมัน

00:02:53.386 --> 00:02:57.426
และเป็นผู้เชี่ยวชาญในวงวิชาการของฮานิก

00:02:57.426 --> 00:03:01.791
นั่นทำให้เกิดการบอกปากต่อปาก
ที่เปลี่ยนงานของฮานิก

00:03:01.791 --> 00:03:04.988
ทุกครั้งที่มันถูกเผยแพร่ออกไปยังสาธารณะ

00:03:04.988 --> 00:03:07.636
หลังจากงานวิจัยของฮานิกไม่ถึงศตวรรษ

00:03:07.636 --> 00:03:10.946
หนังสือพิมพ์ย้ำอย่างผิด ๆ ว่าการทดลองนี้

00:03:10.946 --> 00:03:15.865
พิสูจน์แล้วว่าโคนลิ้นรับรสหวาน
ได้น้อยมาก

NOTE Paragraph

00:03:15.865 --> 00:03:18.545
ความผิดพลาดอีกอย่าง
ในความแพร่หลายของแผนที่ลิ้น

00:03:18.545 --> 00:03:21.626
คือรูปที่เกิดจากงานของฮานิก

00:03:21.626 --> 00:03:26.543
ในปี 1912 แผนที่ลิ้นแบบหยาบ ๆ 
ถูกตีพิมพ์ในหนังสือพิมพ์

00:03:26.543 --> 00:03:29.393
อธิบายไขความลับ

00:03:29.393 --> 00:03:32.136
เบื้องหลังการศึกษาการรับรสและกลิ่น

00:03:32.136 --> 00:03:36.226
นอกจากเครื่องหมายบนลิ้นแล้ว
ภาพในบทความ

00:03:36.226 --> 00:03:40.226
ยังอธิบายแผนภาพ
ที่ซับซ้อนของฮานิกอย่างง่าย ๆ

00:03:40.226 --> 00:03:44.945
รูปแบบต่าง ๆ ของภาพง่าย ๆ นี้
กลายเป็นสิ่งที่ถูกอ้างอิงถึงซ้ำ ๆ

00:03:44.945 --> 00:03:49.461
และบ่อยครั้งโดยไม่มีการให้เครดิต
หรือคำนึงถึงงานของฮานิกเลย

00:03:49.461 --> 00:03:53.461
ในที่สุดภาพนี้ก็ถูกเผยแพร่
ในตำราเรียนและห้องเรียน

00:03:53.461 --> 00:03:57.516
เพื่ออธิบายถึงวิธีการที่เรารับรส

NOTE Paragraph

00:03:57.516 --> 00:04:01.336
แต่บางทีปัจจัยที่ส่งผลให้เกิด
การเข้าใจคลาดเคลื่อนมากที่สุด

00:04:01.336 --> 00:04:03.976
คือความง่ายของการเล่าเรื่อง

00:04:03.976 --> 00:04:04.966
หลาย ๆ ครั้ง

00:04:04.966 --> 00:04:10.148
แผนที่ดังกล่าวเติมเต็มความต้องการเรื่องราว
ที่ชัดเจนของเราเกี่ยวกับโลกรอบตัว

00:04:10.148 --> 00:04:14.998
สิ่งที่โลกวิทยาศาสตร์อันยุ่งเหยิง
ไม่ได้ให้กับเราเท่าไหร่นัก

00:04:14.998 --> 00:04:15.868
ตัวอย่างเช่น

00:04:15.868 --> 00:04:21.044
รสชาติที่เรารับได้นั้นซับซ้อน
กว่าที่งานของฮานิกบอก

00:04:21.044 --> 00:04:26.617
อูมามิ ก็เป็นหนึ่งในรสชาติ
และได้รับการยอมรับให้เป็นรสที่ห้าของเรา

00:04:26.617 --> 00:04:29.767
หลายคนยังถกเถียงกันถึง
รสชาติต่าง ๆ

00:04:29.767 --> 00:04:34.498
อย่าง รสมัน ๆ รสด่าง รสเหมือนโลหะ
และรสเหมือนน้ำ

NOTE Paragraph

00:04:34.498 --> 00:04:36.268
ทุกครั้งที่เราได้ยินเรื่องราวดี ๆ

00:04:36.268 --> 00:04:39.815
มันยากที่จะเปลี่ยนความเข้าใจของเรา
ต่อข้อมูลนั้น ๆ

00:04:39.815 --> 00:04:42.315
แม้จะมีหลักฐานใหม่ ๆ มาแย้งก็ตาม

00:04:42.315 --> 00:04:47.181
ดังนั้น ครั้งหน้าหากคุณเห็นแผนภาพอย่างง่าย
หรืออ่านเรื่องราวที่น่าประหลาดใจ

00:04:47.181 --> 00:04:49.911
พยายามคงไว้ซึ่งสมมติฐานอย่างเหมาะสม

00:04:49.911 --> 00:04:52.617
เพราะความเข้าใจผิดอาจทิ้งความขม

00:04:52.617 --> 00:04:54.907
เอาไว้ที่ทุกส่วนของลิ้นของคุณ