Χακάροντας την εκμάθηση γλωσσών | Ο Μπένυ Λούις | TEDxWarsaw

«Μερικοί άνθρωποι απλώς δεν έχουν το γονίδιο της εκμάθησης γλώσσας». Η απόδειξη ότι αυτός ο ισχυρισμός είναι προφανώς αναληθής είναι για τον Μπένυ Λούις αποστολή ζωής. Μονόγλωσσος μέχρι που αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο, ο Μπένυ τώρα διοικεί το πιο δημοφιλές ιστολόγιο του κόσμου για την εκμάθηση γλωσσών και μαθαίνει αιγυπτιακά Αραβικά που είναι η γλώσσα υπ' αριθμόν δώδεκα, ή δεκατρία. Ποιος μετράει όμως;

Όταν ήμουν 21 ετών, μιλούσα μόνο Αγγλικά

πράγμα σύνηθες για όσους
προέρχονται από αγγλόφωνες χώρες,

και είχα πολλούς λόγους

να νομίζω ότι έτσι
θα ήταν η υπόλοιπη ζωή μου.

Το πίστευα βαθιά

διότι δεν είχα φυσικό ταλέντο,

είχα πολύ κακή μνήμη,

ακόμη δεν είχα τη δυνατότητα
να ταξιδεύω στη χώρα,

ήμουν πολύ μεγάλος, ένιωθα πολύ μεγάλος

και ήμουν σίγουρος

ότι θα απογοήτευα τους φυσικούς ομιλητές

και θα ντροπιαζόμουν.

Το κερασάκι στην τούρτα, στο σχολείο

τα πήγαινα άσχημα με τις γλώσσες.

Είχα πραγματικά την ευκαιρία
να μάθω γλώσσες

μετά την αποφοίτησή μου
απ' το Πανεπιστήμιο

με πτυχίο Ηλεκτρολόγου Μηχανολόγου,

εξακολουθώντας να μιλώ μόνο Αγγλικά,

όταν μετακόμισα στην Ισπανία.

Σκέφτηκα, αυτό είναι!

αυτό θα λύσει τα προβλήματά μου,

ζώντας στη χώρα.

Αμ δε!

Μετά από παραμονή έξι μηνών στην Ισπανία,

δε μπορούσα να μιλήσω Ισπανικά.

Ένα λογικό άτομο
θα τα παρατούσε σ' αυτό το στάδιο

και θα έπαιρνε το μήνυμα.

Όμως δεν είμαι και τόσο λογικός.

Σκέφτηκα λοιπόν

ότι αν αλλάξω την προσέγγισή μου

και αλλάξω τη στάση μου,

μπορεί να αλλάξω
και τις γλωσσικές μου δεξιότητες.

Το γεγονός που με ενέπνευσε
να αρχίσω να μαθαίνω γλώσσες

ήταν ότι συνάντησα έναν πολύγλωσσο.

Πολύγλωσσος είναι κάποιος που μπορεί
να μιλά πολλές γλώσσες.

Την πρώτη φορά που συναντάς
έναν τέτοιο άνθρωπο

δεν μπορείς παρά να εντυπωσιαστείς.

Όπως, λόγου χάρη, ο Ρίτσαρντ
από το Ηνωμένο Βασίλειο,

υπάρχει ένα βίντεο στο διαδίκτυο
όπου μιλά 16 γλώσσες.

Επιτρέψτε μου να σας δείξω
ένα μικρό απόσπασμα

για να τον δείτε:

Γαλλικά,

Εσθονικά

Τσέχικα

και Καταλανικά,

πράγμα πολύ εντυπωσιακό.

Έχουμε και τον Λούκα από την Ιταλία,

και τον ακούτε που μιλά:

Γερμανικά

και Πορτογαλικά.

Επίσης τη Σουζάνα,

που εμφανίζεται εδώ:

Ιταλικά,

Ρωσικά.

Ένα ακόμη πολύ εντυπωσιακό βίντεο
που είδα κάποτε

με αυτό το 16χρονο αγόρι
από την Αμερική, τον Τιμ,

που μιλά 20 γλώσσες σ΄ ένα βίντεο,

και μπορείτε να τον δείτε εδώ

Σενεγαλέζικα,

Γίντις,

Εβραϊκά,

Αραβικά, Τούρκικα,

Σουαχίλι

και Χίντι.

Ουάου!

Γνώρισα κάποιον σαν κι αυτούς
και εντυπωσιάστηκα πολύ.

Σκέφτηκα, «Έτσι θέλω να γίνω!»

Ο λόγος όμως που ήθελα να γίνω έτσι

είναι γιατί ήθελα ο κόσμος
να με θεωρεί έξυπνο,

να εντυπωσιάζεται μαζί μου,

και γνώρισα αυτόν τον πολύγλωσσο
όταν πρωτοπήγα στην Ισπανία

και με αυτό
το εντελώς επιφανειακό κίνητρο,

μόνο και μόνο
γιατί λέει να μαθαίνεις μια γλώσσα,

απέτυχα.

Αυτό λοιπόν που ανακάλυψα μετά από 6 μήνες

είναι ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα
όταν μαθαίνουμε γλώσσες,

αλλά δεν το ξέρουμε,

είναι το κίνητρο.

Πολλοί ξεκινάμε να μάθουμε μια γλώσσα
με λάθος κίνητρο.

Μαθαίνουμε τη γλώσσα απλώς
για να περάσουμε μια εξέταση,

να βελτιώσουμε
τις προοπτικές της καριέρας μας

ή, στη δική μου περίπτωση,

για επιφανειακούς λόγους
για να εντυπωσιάσω κόσμο.

Αυτό που διαπίστωσα

σε αυτούς τους πολύγλωσσους
που μόλις σας έδειξα στα βίντεο,

ο λόγος που μαθαίνουν τη γλώσσα

είναι διότι
είναι παθιασμένοι με τη γλώσσα,

είναι παθιασμένοι
με τη λογοτεχνία και τις ταινίες

και με την ικανότητα
να διαβάζουν σε μια γλώσσα

και ασφαλώς να τη χρησιμοποιούν
σε συνομιλίες με κόσμο.

Όταν λοιπόν άλλαξα
εκείνη την προτεραιότητα

μπόρεσα να μάθω κι εγώ γλώσσες.

Υπάρχουν πολλά πράγματα που οι άνθρωποι

νιώθουν ότι δε θα τους επιτρέψουν
να μάθουν μια γλώσσα.

Θα πω μερικά...

Νομίζω, υπάρχουν πέντε,
ρώτησα πολύ κόσμο,

υπάρχουν πέντε σημαντικοί λόγοι
που δε κατάφεραν να μάθουν γλώσσες.

Θα σας αναφέρω λοιπόν μερικούς.

Ο πρώτος είναι ότι δεν έχουν
το γονίδιο της γλώσσας ή ταλέντο.

Έλλειψη γονιδίου γλώσσας ή ταλέντο,

τι σημαίνει αυτό;

Εννοώ, μερικές φορές υπάρχει
μια αυτο-εκπληρούμενη προφητεία.

Στην περίπτωσή μου,

όταν έπρεπε να μάθω μια γλώσσα

ή τους έξι αποτυχημένους μήνες
που δεν έμαθα Ισπανικά,

έλεγα απλώς στον εαυτό μου,
«δεν έχω το γονίδιο της γλώσσας,

επομένως δεν υπάρχει λόγος
να δουλέψω για τη γλώσσα».

Επειδή δε δούλεψα

δεν έμαθα τη γλώσσα,

είναι φαύλος κύκλος,

όλα είναι στο κεφάλι μας.

Δεν υπάρχει γονίδιο της γλώσσας,

το έχουμε όλοι.

Ας φανταστούμε όμως κάποιους
που τα καταφέρνουν καλύτερα,

διότι το βλέπουμε στο σχολείο,

κάποιοι προχωρούν με γρηγορότερο ρυθμό
από τους υπόλοιπους.

Ας υποθέσουμε ότι υπάρχει
μια γενετική προδιάθεση

που δίνει σε κάποιους προβάδισμα
κατά 20% έναντι άλλων.

Καλό αυτό!

Αυτό δε σημαίνει
ότι εσείς δε μπορείτε,

σημαίνει ότι πρέπει να δουλέψετε
κατά 20% σκληρότερα.

Και διαπίστωσα,
τουλάχιστον σε ότι με αφορά,

όταν δουλεύω σκληρότερα, μπορώ να προλάβω
αυτούς που έχουν φυσικό ταλέντο

και ακόμη και να τους ξεπεράσω.

Επομένως, η έλλειψη ταλέντου
δεν είναι καλή δικαιολογία.

Ο επόμενος λόγος

είναι ότι είσαι πολύ μεγάλος
για να μάθεις μια ξένη γλώσσα.

Το ένιωσα αυτό χωρίς αμφιβολία

διότι μέχρι τα 21 μου
δεν έμαθα μια ξένη γλώσσα,

και πολλοί από εμάς νιώθουμε ότι τα παιδιά

ο εγκέφαλός τους είναι φτιαγμένος
να μαθαίνει γλώσσες καλύτερα.

Είναι όμως θέμα νευρολογίας

ή θα μπορούσε να είναι το περιβάλλον

στο οποίο το παιδί μαθαίνει τη γλώσσα;

Λοιπόν, μια μελέτη
του Πανεπιστημίου της Χάιφα στο Ισραήλ

έδειξε ότι κάτω από ορισμένες συνθήκες,

οι ενήλικες μαθαίνουν γλώσσες
καλύτερα από τα παιδιά.

Ακούγεται απίστευτο
αλλά πρόκειται για το περιβάλλον σας,

πρόκειται για το κίνητρό σας,

πρόκειται για τον ενθουσιασμό
και την ενθάρρυνση

που δέχεστε από άλλους ανθρώπους.

Σκεφτείτε το,

οι ενήλικες έχουν την τάση να μελετούν
παλιά σκονισμένα βιβλία γραμματικής

και να κάνουν ανιαρές ασκήσεις,

ενώ τα παιδιά παίζουν με τη γλώσσα,
διασκεδάζουν.

Διαπίστωσα λοιπόν ότι όταν το άλλαξα
για να ζήσω μέσα από τη γλώσσα,

χωρίς να μελετώ τη γλώσσα,
αλλά ζώντας μέσα στη γλώσσα,

τότε τα κατάφερνα καλύτερα.

Δεν είναι επομένως κανείς πολύ μεγάλος
για να μάθει μια γλώσσα.

Συνάντησα ανθρώπους που ξεκίνησαν
να μάθουν μια γλώσσα στα εξήντα τους.

και τα κατάφερναν.

Η άλλη δικαιολογία
που έχει ο κόσμος είναι,

ότι δεν μπορούν να ταξιδέψουν
στη χώρα σύντομα.

Βέβαια, αυτό πριν από 20 χρόνια
θα ήταν μια αξιόπιστη δικαιολογία

στις μέρες μας όμως ο κόσμος είναι
μικρότερος απ' όσο νομίζουμε.

Χάρη στο διαδίκτυο,

μπορούμε να συνδεθούμε με φυσικούς
ομιλητές στην άλλη άκρη του πλανήτη

και θα δείτε ότι σε πολλές περιπτώσεις,

ίσως να θέλουν
να μάθουν τη δική σας γλώσσα,

και τότε τα χρήματα δεν είναι καν θέμα,

διότι τους μαθαίνετε κάποια πράγματα
και σας μαθαίνουν κάποια πράγματα.

Ακόμη και αν ξεχάσουμε
για λίγο το διαδίκτυο,

πολλοί από εμάς ζουν
σε μεγάλες ή μικρές πόλεις

που είναι περισσότερο διεθνείς
απ΄ όσο νομίζουμε,

και όταν ταξίδευα στην Αμερική,

στο Κολόμπους στο Οχάιο,
απ' όλα τα μέρη, κατάφερα

να συναντήσω αυτόν τον πολύ ενδιαφέροντα
πολύγλωσσο με το όνομα Μωυσής,

και κάνει αυτό που του αρέσει
να αποκαλεί «ισοστάθμιση»,

όπου πηγαίνει σε κάποιο δημόσιο μέρος

και κοιτάζει αν μπορεί
να βρει κάποιους αλλοδαπούς

και να εξασκηθεί στη γλώσσα μαζί τους.

Πήγα μαζί του
σ' ένα εμπορικό κέντρο στο Κολόμπους,

και οι δυο μας καταφέραμε
να εξασκηθούμε σε δώδεκα γλώσσες,

και μπορείτε να δείτε εδώ
σε αυτό το κλιπάκι ότι μιλάει,

Καντονέζικα,

και Καμποζιανά,

και βλέπετε ότι ο τύπος πράγματι
εκτιμούσε την προσπάθειά του.

Μπορείτε λοιπόν να μάθετε
μια γλώσσα οπουδήποτε,

και ήθελα να το τραβήξω στα άκρα,

στο πρόσφατο μου σχέδιο
πήγα στο κέντρο της Βραζιλίας,

απ' όλα τα μέρη,

για να μάθω αιγυπτιακά Αραβικά.

Και τα κατάφερα,

γιατί παρόλο που δε συνάντησα Αιγύπτιους,

μπήκα στο Skype

και μιλούσα μία με δύο ώρες την ημέρα

και κατάφερα να συμμετέχω
σε διάφορα επίπεδα συζητήσεων.

Επομένως, όχι!

Το ότι δεν μπορείς να ταξιδέψεις στη χώρα
δεν είναι καλή δικαιολογία.

Η επόμενη δικαιολογία
που σκέφτεται ο κόσμος

είναι ότι δεν έχουν καλή μνήμη
για να θυμούνται όλες τις λέξεις.

Αυτό το ένιωσα σίγουρα κι εγώ

γιατί την πρώτη φορά
που προσπάθησα να μάθω Ισπανικά,

πήρα μια μεγάλη λίστα με λέξεις,

προσπάθησα να τις διαβάσω όλες

και τις ξέχασα πολύ γρήγορα.

Όμως, έρευνα
για τη δυνατότητα της μνήμης

έδειξε ότι

είναι καλύτερα όταν επαναλαμβάνεις
αυτές τις λέξεις με τη σωστή συχνότητα,

και υπάρχει αυτή η τεχνική που ονομάζεται

«Αραιή επανάληψη»,

όπου επαναλαμβάνεις τη λέξη

λίγο προτού την ξεχάσεις.

Φαίνεται κάπως σαν αυτή
την καμπύλη λησμόνησης

η κόκκινη γραμμή είναι
αυτό που συμβαίνει συνήθως

όταν πρωτοσυναντάς μια λέξη

αλλά για να τη βάλεις στο κεφάλι σου
και να μείνει εκεί

τότε απλώς την επαναλαμβάνεις
για να βεβαιωθείς ότι θα μείνει,

δηλαδή την επαναλαμβάνεις μια μέρα
αργότερα, κατόπιν μια εβδομάδα αργότερα

και μετά ένα μήνα αργότερα.

Υπάρχουν και εφαρμογές
στο έξυπνο κινητό σας

και δωρεάν προγράμματα
που μπορείτε να κατεβάσετε

που σας βοηθούν να το προγραμματίσετε.

Είναι υπέροχο,

αλλά μπορείτε να μάθετε τις λέξεις

γρηγορότερα και καλύτερα
αν συνδυάσετε αυτό

με την τεχνική του συνειρμού των εικόνων.

Ας υποθέσουμε, για παράδειγμα,
ότι ήθελα να μάθω

ότι η ισπανική λέξη για «χωράω»
είναι «caber».

Ε, τι θα λέγατε αν φανταστούμε ότι

είναι ελάχιστα πιθανό
να χωρέσουμε μια αρκούδα σ' ένα ταξί;

«Ταξί (cab)- αρκούδα (bear) είναι caber,
είναι «χωράω».

Αυτό το κάνουμε με πολλές λέξεις

και γίνεται πολύ εύκολο με τον καιρό

και μπορείτε να μάθετε λέξεις στο λεπτό.

Επομένως, όχι, η κακή μνήμη
δεν είναι δικαιολογία.

Η επόμενη,

και νομίζω η σημαντικότερη

είναι ότι ο κόσμος λέει πάντα,

ότι θα απογοητεύσουν
τους φυσικούς ομιλητές.

Ούτε αυτό είναι αλήθεια.

Έχω πάει σε πολλά μέρη,
έχω μιλήσει με πολύ κόσμο

και κάθε φορά που προσπαθώ
να χρησιμοποιήσω τη γλώσσα τους,

είναι καταχαρούμενοι,
είναι τόσο ευχαριστημένοι

μόνο που προσπαθώ!

Νιώθω ότι, ιδιαίτερα οι ενήλικες,

όταν μαθαίνουμε μια γλώσσα,
είμαστε τόσο τελειομανείς,

θέλουμε όλα να είναι σωστά,

και η τελειομανία είναι κακό πράγμα
στην εκμάθηση μιας γλώσσας,

διότι η γλώσσα είναι μέσο επικοινωνίας,

είναι ένας τρόπος να γνωρίσεις
νέους ανθρώπους, νέους πολιτισμούς,

και όταν το αποδεχτείς αυτό

μπορείς να κάνεις λάθη!

Έχω ένα στόχο να κάνω
200 τουλάχιστον λάθη ημερησίως

διότι τότε ξέρω ότι κάπου πάω,

χρησιμοποιώ τη γλώσσα!

Ντραπείτε λοιπόν,

πηγαίνετε έξω, μιλήστε με κόσμο

είναι εντάξει.

Πού νομίζετε ότι μάθαινα
μια γλώσσα καλύτερα:

εδώ;

ή εκεί;

(Γέλια)

Ο καθένας λοιπόν
μπορεί να μάθει μια γλώσσα

όταν τη χρησιμοποιεί με κόσμο,

και είναι εντάξει να τη χρησιμοποιεί νωρίς.

Και είναι τόσο σημαντικό

που δεν πρέπει να περιμένετε

μέχρι να μιλάτε τη γλώσσα τέλεια
και με άνεση και τα λοιπά.

Μπορείτε να ξεκινήσετε
γρηγορότερα απ' ότι περιμενατε

και ανοίγει τόσο πολλές πόρτες
σε άλλους πολιτισμούς.

Έτσι για παράδειγμα,

αφού είχα μάθει εκείνα
τα Αραβικά στη Βραζιλία,

πήγα στην Αίγυπτο

και πήγα βαθιά,
στην έρημο της Σαχάρας,

κάθησα στην άμμο με έναν Αιγύπτιο

και ήπιαμε τσάι,

και τα είπαμε λίγο:

(Στα Αραβικά)

(Στα Αραβικά)

και εγώ τα λέω αυτά

η Αίγυπτος είναι τόσο τεράστια,
τόσο μεγάλη,

είναι πολύ περισσότερο
από την πλατεία Ταχρίρ στο Κάιρο.

Τώρα, καθώς μιλούσα μαζί του,

χρησιμοποιούσα πότε-πότε λάθος λέξεις

και έκλινα λάθος ρήμα πότε-πότε

αλλά είναι εντάξει,

γιατί ακόμη
και σε αυτό το επίπεδο συνομιλίας

έκανα αυτή τη συναρπαστική
συζήτηση μαζί του.

Αυτό το έκανα και με άλλους πολιτισμούς
και άλλες γλώσσες

και κατάφερα να μάθω και λίγο από
την Αμερικάνικη νοηματική γλώσσα.

Και εδώ η Τζουλιάνα με ρωτάει

γιατί δεν έμαθα
την Ιρλανδέζικη νοηματική γλώσσα,

και είπα, γιατί όταν είμαι στην Ιρλανδία

θέλω να βελτιώσω
τα Ιρλανδικά και τα Γαελικά μου

που μιλάω εδώ:

(Ιρλανδέζικα)

Εδώ είμαι λοιπόν
στο Ιρλανδέζικο ραδιόφωνο

να μιλώ για τα ταξίδια μου και τα σχετικά,

και έκανα Ιρλανδέζικα
στο σχολείο για δέκα χρόνια

και δε κατάφερνα να πω
τις πιο στοιχειώδεις φράσεις.

Αλλά ως ενήλικας,

ξαναπήγα στην Ιρλανδία

και αποφάσισα να χρησιμοποιώ
τη γλώσσα ως αρχάριος.

Αυτό με βοήθησε να φτάσω
σε αυτό το στάδιο.

Και είναι εντάξει να είσαι αρχάριος,

είναι εντάξει να είσαι επικοινωνιακός,

αλλά όταν το πιάνεις,

το πας στο επόμενο επίπεδο,

και τότε τα καταφέρνεις καλά

Τα Γαλλικά μου είναι σε καλό επίπεδο,

τα Ισπανικά μου
και κάνα δυο άλλες γλώσσες.

΄Εχω εργαστεί ως επαγγελματίας μεταφραστής

όπως εδώ που κάνω
μια κουβεντούλα στα Γαλλικά:

(Στα Γαλλικά)

και είναι υπέροχο,
και αυτό σκέφτονται όλοι

όταν μαθαίνουν ξένες γλώσσες,

λένε, «Έτσι θέλω να γίνω,

θέλω να είμαι σε αυτό
το υψηλό επαγγελματικό επίπεδο,

να κάνω βαθιές φιλοσοφικές συζητήσεις»

και είναι φανταστικό

και ναι, είναι εντυπωσιακό να βλέπεις
τέτοιους ανθρώπους.

Αλλά αντί να είναι κανείς εντυπωσιακός,

νομίζω ότι είναι πολύ καλύτερα

όταν αποδέχεσαι το στάδιο του αρχάριου
στην εκμάθηση γλώσσας.

Μια από τις πιο καταπληκτικές εμπειρίες
που είχα,

ήταν ενώ ήμουν στην Κίνα, στο τραίνο,

2.000 χιλιόμετρα στα βάθη της Κίνας,

και είχα μια στοιχειώδη συνομιλία
του τύπου, «Πώς λέγεστε;»

και καταλήξαμε
να μου δώσουν το Κινέζικο όνομά μου

εκεί στο τραίνο,

και κοιτάξτε πως εξελίχτηκε:

(Στα Κινέζικα)

«Πώς λέγεστε;»

«Μπένυ»

(Στα Κινέζικα)

«Δεν έχω Κινέζικο όνομα»

και μετά η Λι Χουέι,

λέει, «Το όνομά σου είναι Πουν Λι»

γιατί αυτό ακούγεται να είναι
το φυσιολογικό σας όνομα

και σημαίνει ικανότητα ή δεξιότητα.

Ξέρετε,

ότι μπορώ απλώς να κάνω αυτή τη συζήτηση,

ακόμη και μια στοιχειώδη συνομιλία
στα Κινέζικα.

Και έχω ασφαλώς την ικανότητα,

και έχω τη δεξιότητα να μάθω μια γλώσσα.

Πάντα όμως τα είχα,

όπως όλοι μας.

Ο λόγος που έχω αυτή την ικανότητα

δεν είναι ότι έτσι γεννήθηκα
σε αντίθεση με άλλους,

είναι μια απόφαση που πήρα.

Ένα πρόβλημα που όλοι αντιμετωπίζουμε

είναι ότι τα πάμε καλύτερα

όταν μελετάμε και προετοιμαζόμαστε
για μια γλώσσα κάποτε

διότι αν το κάνουμε πολύ νωρίς

ο κόσμος θα τελειώσει
με όλη την απογοήτευση

που προκαλούμε στους ανθρώπους.

Η εβδομάδα έχει επτά ημέρες

και η «κάποια μέρα»
δεν είναι μια από αυτές.

Λέω, αντί να κοιτάζουμε
αν θα καταστραφεί ο κόσμος,

ένας ολόκληρος νέος κόσμος θα αρχίσει
αν δοκιμάσετε να μάθετε μια νέα γλώσσα.

Ελπίζω λοιπόν ότι θα προσπαθήσετε.

Ευχαριστώ.

(Χειροκρότημα)