Ảo ảnh mặt trăng - Andrew Vanden Heuvel

Xem bài học đầy đủ tại : http://ed.ted.com/lessons/the-moon-illusion-andrew-vanden-heuvel

Bạn có bao giờ nhận thấy rằng trăng tròn thì lớn hơn ở đường chân trời so với khi ở trên trời không? Thật ra, hai hình ảnh đó có kích thước giống hệt nhau- thế thì tại sao chúng ta lại thấy chúng khác biệt ? Các nhà khoa học cũng không chắc chắn, nhưng đã có nhiều giả thuyết cho hiện tượng này. Andrew Vanden Heuvel đã giải thích chi tiết về độ tập trung, khoảng cách và tỷ lệ ,những thứ đã góp phần làm nên hiện tượng bí ẩn của ảo ảnh mặt trăng.

Bài học: Andrew Vanden Heuvel, đồ họa: Kozmonot Animation Studio

Bạn đã bao giờ nhận thấy

trăng tròn thì trông lớn hơn

khi ở gần đường chân trời

hơn là khi trên đỉnh đầu?

Nếu vậy, bạn không phải là người duy nhất đâu.

Người ta đã tự hỏi về hiệu ứng kỳ lạ này

kể từ thời cổ đại,

và đáng ngạc nhiên thay, chúng ta vẫn chưa có

được một lời giải thích xác đáng nào,

nhưng đó không phải là vì thiếu cố gắng.

Một số trong những tư duy vĩ đại nhất trong lịch sử-

Aristotle,

Ptolemaios,

Da Vinci,

Decartes

-Tất cả họ đều đã trăn trở về vấn đề này

và thất bại trong việc tìm ra
một lời giải thích đầy đủ cho nó.

Một trong những ý tưởng đầu tiên được đề xuất

đó là hình ảnh của mặt trăng trên bầu trời

thực sự là lớn hơn khi ở gần chân trời.

Có lẽ bầu khí quyển trái đất hoạt động như một ống kính khổng lồ,

phóng to Mặt Trăng khi nó lên cao và đứng yên tại chỗ.

Nhưng điều giải thích này không phù hợp.

Trên bất cứ điều gì, sự khúc xạ của khí quyển

sẽ làm cho mặt trăng nhìn hơi nhỏ hơn.

Hơn nữa, nếu bạn thực sự đánh giá

kích thước của phần nhìn thấy được của mặt trăng

tại các vị trí khác nhau,

nó không thay đổi gì cả.

Thế thì tại sao có nó vẫn có vẻ lớn hơn

khi nó ở trên cao?

Điều này có thể là một số dạng ảo ảnh quang học.

Câu hỏi là dạng nào?

Một trong những câu trả lời có thể là ảo ảnh Ebbinghaus,

nơi các vật giống hệt nhau có thể được nhìn thấy khác hẳn

vì kích thước tương đối

của những vật bao quanh chúng.

Đây là hai vòng tròn ở trung tâm có cùng kích thước

Có lẽ mặt trăng trông lớn hơn khi gần chân trời

bởi vì nó ở cạnh những cây nhỏ,

những nhà ở,

và những tòa tháp xa xa,

Nhưng khi mặt trăng lên cao hơn,

thì nó sẽ lọt thỏm vào màn đêm rộng lớn.

và có vẻ nhỏ hơn khi so sánh

Một khả năng khác là ảo ảnh Ponzo nổi tiếng.

Nếu bạn đã bao giờ cố gắng để vẽ tranh phong cảnh,

bạn biết rằng cái gì càng gần đường chân trời

thì các bạn càng phải vẽ nó nhỏ hơn.

Não của chúng ta tự động bù đắp cho việc này

bằng nhìn nhận vật mà gần đường chân trời

sẽ lớn hơn kích thước thật của nó.

Hai màu vàng trong bản vẽ này

có kích thước tương tự,

nhưng một có vẻ lớn hơn

bởi vì chúng ta giải thích nó như là hiện tượng lùi

xa hơn vào đường chân trời.

Vì vậy, giữa Ponzo và Ebbinghaus,

hình như chúng ta đã giải quyết được những bí ẩn

của ảo ảnh mặt trăng,

nhưng, thật không may, là có một vài chi tiết

làm phức tạp hóa mọi chuyện.

Chỉ có một vấn đề, nếu chỉ là hiệu ứng Ebbinghaus

thì chúng ta có thể nghĩ rằng những ảo ảnh Mặt Trăng

sẽ biến mất đối phi công bay cao trên những đám mây

vì khi đó sẽ không có bất kỳ vật thể nào khác nhỏ hơn

gần chân trời.

Nhưng trong thực tế, các phi công và các thủy thủ trên đại dương

vẫn khẳng định rằng họ thấy ảo ảnh mặt trăng

Mặt khác, nếu nó là chỉ khả năng tự điều chỉnh của não bộ

cho kích thước của các vật thể gần chân trời,

thì chúng ta sẽ trông đợi ảo ảnh Mặt Trăng

có thể nhìn thấy trong hệ hành tinh,

nơi toàn bộ bầu trời,

bao gồm đường chân trời,

được hiển thị trên một mái vòm hình cầu phía trên chúng ta.

Nghiên cứu đã chỉ ra ,tuy nhiên,

rằng điều này đã không xảy ra.

Để làm cho vấn đề tồi tệ hơn,

có vẻ như ảo ảnh mặt trăng biến mất hoàn toàn

nếu bạn chỉ cần cuối xuống

và nhìn vào mặt trăng giữa hai chân của bạn.

Bây giờ, điều này trở nên thật buồn cười!

Một trong những lời giải thích hứa hẹn nhất tới ngày hôm nay

được gọi là hội tụ Micropsia.

Bộ não của chúng ta đánh giá khoảng cách đến các vật thể

và kích thước rõ ràng của chúng

bởi trọng tâm của mắt của chúng ta.

Khi nhìn vào đường chân trời,

mắt của bạn tập trung vào khoảng cách ở xa

và bộ não của bạn biết rằng bạn đang nhìn ra xa.

Mặt trăng xuất hiện ở một kích thước nhất định.

Bộ não của bạn nghĩ rằng nó là xa,

mà thật ra là thế,

Vì vậy, bạn tự nhiên kết luận mặt trăng phải lớn.

Nhưng khi nhìn lên bầu trời đêm,

không có gì cho mắt của bạn tập trung vào,

vì thế nó mặc định là tập trung vào phần còn lại,

đó là một điểm chỉ cách một vài mét.

Bây giờ, bộ não của bạn nghĩ rằng mặt trăng rất gần

so với thực tế,

Vì vậy, bạn tự nhiên kết luận rằng

Mặt Trăng cũng không lớn như bạn nghĩ .

Thay vì giải thích lý do tại sao mặt trăng

trông rất lớn ở gần chân trời,

Hội tụ Microspia giải thích

tại sao mặt trăng trông quá nhỏ khi trên không.

Vẫn không hài lòng à?

Vâng, thẳng thắn mà nói, nhiều khoa học gia cũng thế,

vì vậy cuộc tranh luận về những ảo ảnh mặt trăng vẫn còn rất dữ dội

và có thể tiếp tục chừng nào chúng ta còn nhìn thấy nó

trên bầu trời đêm.