1
00:00:10,170 --> 00:00:11,172
Bạn đã bao giờ nhận thấy

2
00:00:11,172 --> 00:00:12,570
trăng tròn thì trông lớn hơn

3
00:00:12,570 --> 00:00:14,042
khi ở gần đường chân trời

4
00:00:14,042 --> 00:00:15,976
hơn là khi trên đỉnh đầu?

5
00:00:15,976 --> 00:00:17,530
Nếu vậy, bạn không phải là người duy nhất đâu.

6
00:00:17,530 --> 00:00:19,730
Người ta đã tự hỏi về hiệu ứng kỳ lạ này

7
00:00:19,730 --> 00:00:21,105
kể từ thời cổ đại,

8
00:00:21,105 --> 00:00:23,600
và đáng ngạc nhiên thay, chúng ta vẫn chưa có

9
00:00:23,600 --> 00:00:24,315
được một lời giải thích xác đáng nào,

10
00:00:24,315 --> 00:00:26,358
nhưng đó không phải là vì thiếu cố gắng.

11
00:00:26,358 --> 00:00:28,626
Một số trong những tư duy vĩ đại nhất trong lịch sử-

12
00:00:28,626 --> 00:00:29,395
Aristotle,

13
00:00:29,395 --> 00:00:30,084
Ptolemaios,

14
00:00:30,084 --> 00:00:30,816
Da Vinci,

15
00:00:30,816 --> 00:00:31,560
Decartes

16
00:00:31,560 --> 00:00:33,286
-Tất cả họ đều đã trăn trở về vấn đề này

17
00:00:33,286 --> 00:00:36,645
và thất bại trong việc tìm ra
một lời giải thích đầy đủ cho nó.

18
00:00:36,645 --> 00:00:38,317
Một trong những ý tưởng đầu tiên được đề xuất

19
00:00:38,317 --> 00:00:40,426
đó là hình ảnh của mặt trăng trên bầu trời

20
00:00:40,426 --> 00:00:42,797
thực sự là lớn hơn khi ở gần chân trời.

21
00:00:42,797 --> 00:00:45,728
Có lẽ bầu khí quyển trái đất hoạt động như một ống kính khổng lồ,

22
00:00:45,728 --> 00:00:48,343
phóng to Mặt Trăng khi nó lên cao và đứng yên tại chỗ.

23
00:00:48,343 --> 00:00:50,680
Nhưng điều giải thích này không phù hợp.

24
00:00:50,680 --> 00:00:52,816
Trên bất cứ điều gì, sự khúc xạ của khí quyển

25
00:00:52,816 --> 00:00:55,100
sẽ làm cho mặt trăng nhìn hơi nhỏ hơn.

26
00:00:55,100 --> 00:00:56,561
Hơn nữa, nếu bạn thực sự đánh giá

27
00:00:56,561 --> 00:00:57,926
kích thước của phần nhìn thấy được của mặt trăng

28
00:00:57,926 --> 00:00:59,940
tại các vị trí khác nhau,

29
00:00:59,940 --> 00:01:00,594
nó không thay đổi gì cả.

30
00:01:00,594 --> 00:01:02,438
Thế thì tại sao có nó vẫn có vẻ lớn hơn

31
00:01:02,438 --> 00:01:03,822
khi nó ở trên cao?

32
00:01:03,822 --> 00:01:06,141
Điều này có thể là một số dạng ảo ảnh quang học.

33
00:01:06,141 --> 00:01:08,207
Câu hỏi là dạng nào?

34
00:01:08,207 --> 00:01:11,113
Một trong những câu trả lời có thể là ảo ảnh Ebbinghaus,

35
00:01:11,113 --> 00:01:13,327
nơi các vật giống hệt nhau có thể được nhìn thấy khác hẳn

36
00:01:13,327 --> 00:01:14,796
vì kích thước tương đối

37
00:01:14,796 --> 00:01:17,100
của những vật bao quanh chúng.

38
00:01:17,100 --> 00:01:21,295
Đây là hai vòng tròn ở trung tâm có cùng kích thước

39
00:01:21,295 --> 00:01:23,323
Có lẽ mặt trăng trông lớn hơn khi gần chân trời

40
00:01:23,323 --> 00:01:25,206
bởi vì nó ở cạnh những cây nhỏ,

41
00:01:25,206 --> 00:01:25,843
những nhà ở,

42
00:01:25,843 --> 00:01:27,680
và những tòa tháp xa xa,

43
00:01:27,680 --> 00:01:29,143
Nhưng khi mặt trăng lên cao hơn,

44
00:01:29,143 --> 00:01:31,648
thì nó sẽ lọt thỏm vào màn đêm rộng lớn.

45
00:01:31,648 --> 00:01:34,128
và có vẻ nhỏ hơn khi so sánh

46
00:01:34,128 --> 00:01:37,096
Một khả năng khác là ảo ảnh Ponzo nổi tiếng.

47
00:01:37,096 --> 00:01:39,515
Nếu bạn đã bao giờ cố gắng để vẽ tranh phong cảnh,

48
00:01:39,515 --> 00:01:41,864
bạn biết rằng cái gì càng gần đường chân trời

49
00:01:41,864 --> 00:01:43,818
thì các bạn càng phải vẽ nó nhỏ hơn.

50
00:01:43,818 --> 00:01:46,593
Não của chúng ta tự động bù đắp cho việc này

51
00:01:46,593 --> 00:01:48,706
bằng nhìn nhận vật mà gần đường chân trời

52
00:01:48,706 --> 00:01:50,876
sẽ lớn hơn kích thước thật của nó.

53
00:01:50,876 --> 00:01:52,787
Hai màu vàng trong bản vẽ này

54
00:01:52,787 --> 00:01:53,904
có kích thước tương tự,

55
00:01:53,904 --> 00:01:55,572
nhưng một có vẻ lớn hơn

56
00:01:55,572 --> 00:01:57,412
bởi vì chúng ta giải thích nó như là hiện tượng lùi

57
00:01:57,412 --> 00:01:59,042
xa hơn vào đường chân trời.

58
00:01:59,042 --> 00:02:01,379
Vì vậy, giữa Ponzo và Ebbinghaus,

59
00:02:01,379 --> 00:02:02,911
hình như chúng ta đã giải quyết được những bí ẩn

60
00:02:02,911 --> 00:02:03,995
của ảo ảnh mặt trăng,

61
00:02:03,995 --> 00:02:06,375
nhưng, thật không may, là có một vài chi tiết

62
00:02:06,375 --> 00:02:08,354
làm phức tạp hóa mọi chuyện.

63
00:02:08,384 --> 00:02:11,352
Chỉ có một vấn đề, nếu chỉ là hiệu ứng Ebbinghaus

64
00:02:11,352 --> 00:02:12,884
thì chúng ta có thể nghĩ rằng những ảo ảnh Mặt Trăng

65
00:02:12,884 --> 00:02:16,112
sẽ biến mất đối phi công bay cao trên những đám mây

66
00:02:16,112 --> 00:02:18,066
vì khi đó sẽ không có bất kỳ vật thể nào khác nhỏ hơn

67
00:02:18,066 --> 00:02:19,599
gần chân trời.

68
00:02:19,599 --> 00:02:22,603
Nhưng trong thực tế, các phi công và các thủy thủ trên đại dương

69
00:02:22,603 --> 00:02:24,825
vẫn khẳng định rằng họ thấy ảo ảnh mặt trăng

70
00:02:24,825 --> 00:02:27,525
Mặt khác, nếu nó là chỉ khả năng tự điều chỉnh của não bộ

71
00:02:27,525 --> 00:02:29,663
cho kích thước của các vật thể gần chân trời,

72
00:02:29,663 --> 00:02:31,196
thì chúng ta sẽ trông đợi ảo ảnh Mặt Trăng

73
00:02:31,196 --> 00:02:33,488
có thể nhìn thấy trong hệ hành tinh,

74
00:02:33,488 --> 00:02:34,449
nơi toàn bộ bầu trời,

75
00:02:34,449 --> 00:02:35,619
bao gồm đường chân trời,

76
00:02:35,619 --> 00:02:38,789
được hiển thị trên một mái vòm hình cầu phía trên chúng ta.

77
00:02:38,789 --> 00:02:40,430
Nghiên cứu đã chỉ ra ,tuy nhiên,

78
00:02:40,430 --> 00:02:42,141
rằng điều này đã không xảy ra.

79
00:02:42,141 --> 00:02:43,257
Để làm cho vấn đề tồi tệ hơn,

80
00:02:43,257 --> 00:02:45,929
có vẻ như ảo ảnh mặt trăng biến mất hoàn toàn

81
00:02:45,929 --> 00:02:47,011
nếu bạn chỉ cần cuối xuống

82
00:02:47,011 --> 00:02:49,071
và nhìn vào mặt trăng giữa hai chân của bạn.

83
00:02:49,071 --> 00:02:51,379
Bây giờ, điều này trở nên thật buồn cười!

84
00:02:52,470 --> 00:02:54,551
Một trong những lời giải thích hứa hẹn nhất tới ngày hôm nay

85
00:02:54,551 --> 00:02:57,384
được gọi là hội tụ Micropsia.

86
00:02:57,384 --> 00:02:59,568
Bộ não của chúng ta đánh giá khoảng cách đến các vật thể

87
00:02:59,568 --> 00:03:01,108
và kích thước rõ ràng của chúng

88
00:03:01,108 --> 00:03:03,064
bởi trọng tâm của mắt của chúng ta.

89
00:03:03,064 --> 00:03:04,528
Khi nhìn vào đường chân trời,

90
00:03:04,528 --> 00:03:06,861
mắt của bạn tập trung vào khoảng cách ở xa

91
00:03:06,861 --> 00:03:09,200
và bộ não của bạn biết rằng bạn đang nhìn ra xa.

92
00:03:09,200 --> 00:03:11,178
Mặt trăng xuất hiện ở một kích thước nhất định.

93
00:03:11,178 --> 00:03:12,860
Bộ não của bạn nghĩ rằng nó là xa,

94
00:03:12,860 --> 00:03:13,705
mà thật ra là thế,

95
00:03:13,705 --> 00:03:16,585
Vì vậy, bạn tự nhiên kết luận mặt trăng phải lớn.

96
00:03:16,585 --> 00:03:18,619
Nhưng khi nhìn lên bầu trời đêm,

97
00:03:18,619 --> 00:03:20,505
không có gì cho mắt của bạn tập trung vào,

98
00:03:20,505 --> 00:03:22,344
vì thế nó mặc định là tập trung vào phần còn lại,

99
00:03:22,344 --> 00:03:25,261
đó là một điểm chỉ cách một vài mét.

100
00:03:25,261 --> 00:03:27,185
Bây giờ, bộ não của bạn nghĩ rằng mặt trăng rất gần

101
00:03:27,185 --> 00:03:28,343
so với thực tế,

102
00:03:28,343 --> 00:03:29,430
Vì vậy, bạn tự nhiên kết luận rằng

103
00:03:29,430 --> 00:03:32,169
Mặt Trăng cũng không lớn như bạn nghĩ .

104
00:03:32,169 --> 00:03:33,811
Thay vì giải thích lý do tại sao mặt trăng

105
00:03:33,811 --> 00:03:35,639
trông rất lớn ở gần chân trời,

106
00:03:35,639 --> 00:03:37,432
Hội tụ Microspia giải thích

107
00:03:37,432 --> 00:03:40,312
tại sao mặt trăng trông quá nhỏ khi trên không.

108
00:03:40,312 --> 00:03:42,125
Vẫn không hài lòng à?

109
00:03:42,125 --> 00:03:44,851
Vâng, thẳng thắn mà nói, nhiều khoa học gia cũng thế,

110
00:03:44,851 --> 00:03:47,841
vì vậy cuộc tranh luận về những ảo ảnh mặt trăng vẫn còn rất dữ dội

111
00:03:47,841 --> 00:03:50,346
và có thể tiếp tục chừng nào chúng ta còn nhìn thấy nó

112
00:03:50,346 --> 00:03:51,440
trên bầu trời đêm.