< Return to Video

Đi tìm những nền văn minh lạc mất của Peru -- nhờ vào vệ tinh

  • 0:01 - 0:04
    Vào tháng 7 năm 1911,
  • 0:04 - 0:09
    vị giáo sư 35 tuổi - tốt nghiệp từ Yale
    rời trại trong rừng mưa nhiệt đới
  • 0:09 - 0:11
    cùng nhóm của mình.
  • 0:11 - 0:13
    Sau khi trèo qua một ngọn đồi dốc
  • 0:13 - 0:16
    và lau khô mồ hôi trên trán,
  • 0:16 - 0:19
    ông ấy tả lại khung cảnh dưới chân mình.
  • 0:19 - 0:22
    Ông ấy thấy hiện ra từ dưới
    tán lá dầy của rừng mưa nhiệt đới
  • 0:22 - 0:26
    mê cung kiến trúc đan xen nhau
    một cách khó tin này
  • 0:26 - 0:27
    được xây bằng đá granite,
  • 0:27 - 0:29
    kết hợp tuyệt đẹp.
  • 0:29 - 0:31
    Điều đáng kinh ngạc ở dự án này
  • 0:31 - 0:34
    nó là dự án đầu tiên được tài trợ
    bởi National Geographic,
  • 0:34 - 0:38
    và nó đã cho tạp chí của NatGeo
    một trang bìa tuyệt đẹp vào năm 1912.
  • 0:39 - 0:43
    Vị giáo sư này đã sử dụng thiết bị
    chụp ảnh tiên tiến nhất lúc đó
  • 0:43 - 0:44
    để ghi lại hình ảnh khu vực,
  • 0:44 - 0:48
    và thay đổi vĩnh viễn bộ mặt
    của thám hiểm.
  • 0:48 - 0:51
    Nơi đó là Machu Picchu,
  • 0:51 - 0:54
    được phát hiện và thăm dò
    bởi Hiram Bingham.
  • 0:55 - 0:57
    Khi nhìn thấy nơi này, ông ấy đã hỏi,
  • 0:57 - 0:59
    "Thật là một giấc mơ không tưởng.
  • 1:00 - 1:01
    Có thể là gì được chứ?"
  • 1:02 - 1:05
    Vậy nên hôm nay,
  • 1:05 - 1:07
    100 năm sau,
  • 1:07 - 1:11
    tôi mời các bạn tới đây để tham gia
    môt hành trình tuyệt vời cùng tôi,
  • 1:12 - 1:14
    một giáo sư 37 tuổi từ đại học Yale.
  • 1:14 - 1:17
    (tiếng cổ vũ)
  • 1:17 - 1:20
    Chúng tôi cũng chẳng làm gì ngoài
    sử dụng công nghệ tiên tiến nhất
  • 1:20 - 1:23
    để vẽ nên bản đồ cả đất nước.
  • 1:24 - 1:27
    Đây là giấc mơ bắt đầu từ Hiram Bingham,
  • 1:27 - 1:30
    nhưng chúng tôi sẽ mở rộng nó ra
    toàn thế giới,
  • 1:30 - 1:35
    khiến thám hiểm khảo cổ học trở nên
    không hạn chế, bao quát hơn,
  • 1:35 - 1:38
    đạt tới một quy mô mới
    mà trước đây là không thể.
  • 1:39 - 1:42
    Đó là lí do tại sao tôi vô cùng hào hứng
  • 1:42 - 1:44
    được chia sẻ với các bạn hôm nay
  • 1:44 - 1:49
    rằng chúng tôi sẽ bắt đầu
    kế hoạch của TED Prize 2016
  • 1:49 - 1:51
    tại Mỹ Latin,
  • 1:52 - 1:54
    cụ thể hơn là Peru.
  • 1:55 - 1:56
    (vỗ tay)
  • 1:56 - 1:58
    Cảm ơn.
  • 2:02 - 2:05
    Chúng ta sẽ tiếp quản giấc mơ
    không tưởng của Hiram Bingham
  • 2:06 - 2:09
    và biến nó thành một tương lai tuyệt vời
  • 2:09 - 2:12
    mà chúng ta đều có thể góp sức.
  • 2:12 - 2:14
    Vậy Peru không chỉ có Machu Picchu.
  • 2:14 - 2:17
    Nó có những trang sức vô cùng lộng lẫy,
  • 2:17 - 2:18
    giống như các bạn có thể thấy ở đây.
  • 2:18 - 2:22
    Có những bức tượng con người
    bằng gốm tuyệt vời của Moche.
  • 2:22 - 2:24
    Có cả Những đường vẽ Nazca
  • 2:24 - 2:26
    và vải dệt tuyệt đẹp.
  • 2:27 - 2:30
    Là một phần trong kế hoạch của TED Prize,
  • 2:30 - 2:33
    chúng tôi sẽ bắt tay với
    những tổ chức tuyệt vời,
  • 2:33 - 2:36
    đầu tiên là DigitalGlobe,
    nhà cung cấp lớn nhất toàn thế giới
  • 2:36 - 2:39
    về hình ảnh vệ tinh thương mại
    chất lượng cao.
  • 2:39 - 2:42
    Họ sẽ giúp chúng tôi
    xây dựng một nền tảng
  • 2:42 - 2:44
    điện toán đám đông
    đáng kinh ngạc mà họ có.
  • 2:44 - 2:45
    Có thể vài người đã dùng nó
  • 2:45 - 2:50
    trong vụ mất tích MH370
    để tìm kiếm chiếc máy bay.
  • 2:50 - 2:53
    Tất nhiên, họ cũng sẽ cung cấp
    cho chúng tôi hình ảnh vệ tinh.
  • 2:53 - 2:57
    National Geographic sẽ giúp chúng tôi
    rèn luyện và tất nhiên là thám hiểm.
  • 2:57 - 3:00
    Thêm nữa là việc cung cấp nội dung
    phong phú cho kế hoạch,
  • 3:00 - 3:04
    bao gồm những hình ảnh lưu trữ
    mà các bạn thấy ở phần đầu buổi nói chuyện
  • 3:04 - 3:08
    và một vài đoạn băng dữ liệu.
  • 3:08 - 3:10
    Chúng tôi đã bắt đầu dựng
    và lên kế hoạch chi tiết,
  • 3:10 - 3:12
    và tôi thật sự rất phấn khích.
  • 3:12 - 3:14
    Vậy đây là phần tuyệt vời.
  • 3:14 - 3:16
    Nhóm của tôi, dẫn đầu bởi Chase Childs,
  • 3:17 - 3:20
    đã bắt tay vào xem xét
    những tấm ảnh vệ tinh.
  • 3:20 - 3:23
    Tất nhiên, những gì bạn thấy ở đây
    chỉ là một vùng dữ liệu 0.3 mét.
  • 3:23 - 3:25
    Đây là khu vực tên Chan Chan
    ở phía Bắc Peru.
  • 3:25 - 3:27
    Nó có từ năm 850 sau Công nguyên.
  • 3:27 - 3:30
    Một thành phố thật sự tuyệt,
    nhưng hãy nhìn kĩ hơn.
  • 3:30 - 3:34
    Đây là loại và chất lượng dữ liệu mà
    các bạn đều có thể xem được.
  • 3:34 - 3:37
    Các bạn có thể thấy từng khối
    kiến trúc, từng tòa nhà.
  • 3:37 - 3:41
    Và chúng tôi thật sự đã bắt đầu tìm ra
    những vùng đất lạ trước kia.
  • 3:41 - 3:43
    Chúng tôi có thể nói rằng
    là một phần của kế hoạch này,
  • 3:43 - 3:47
    tất cả các bạn đều giúp tìm thấy
    hàng ngàn vùng đất lạc mất xưa kia,
  • 3:47 - 3:48
    giống như nơi này,
  • 3:49 - 3:51
    và vùng đất đầy hứa hẹn nơi đây.
  • 3:51 - 3:55
    Thật không may, chúng tôi cũng phát hiện
    những khu vực bị trộm cắp nghiêm trọng,
  • 3:55 - 3:57
    như các bạn thấy ở đây.
  • 3:57 - 3:59
    Rất nhiều vùng đất ở Peru
    đang bị đe dọa,
  • 3:59 - 4:01
    nhưng điều tuyệt vời là
    tất cả dữ liệu
  • 4:01 - 4:04
    sẽ được chia sẻ với
    những nhà khảo cổ học đứng lên
  • 4:04 - 4:05
    bảo vệ những vùng đất này.
  • 4:06 - 4:10
    Vậy nên tôi vừa ở Peru về,
    gặp mặt Bộ trưởng Bộ Văn hóa
  • 4:10 - 4:11
    và cả UNESCO.
  • 4:11 - 4:13
    Chúng tôi sẽ hợp tác chặt chẽ với họ.
  • 4:13 - 4:14
    Cũng để cho các bạn biết,
  • 4:14 - 4:17
    ở khu vực sẽ có cả tiếng Anh
    và tiếng Tây Ban Nha,
  • 4:17 - 4:19
    là điều chắc chắn cần thiết để đảm bảo
  • 4:19 - 4:23
    người dân ở Peru và khắp Mỹ Latinh
    đều có thể tham gia.
  • 4:23 - 4:27
    Đồng chủ tịch chính - người điều tra
    nghiên cứu của dự án là quý ngài đây,
  • 4:27 - 4:29
    Giáo sư Luis Jaime Castillo,
  • 4:29 - 4:32
    giáo sư tại Học viện Công giáo.
  • 4:32 - 4:36
    Là một nhà khảo cổ học Peru đáng kính
    đồng thời là nguyên phó chủ tịch,
  • 4:36 - 4:40
    Giáo sư Castillo sẽ giúp chúng tôi hợp tác
    và chia sẻ dữ liệu với các nhà khảo cổ học
  • 4:40 - 4:42
    để họ có thể khám phá ra
    những vùng đất này.
  • 4:42 - 4:46
    Ông cũng quản lí chương trình vẽ bản đồ
    nhờ máy bay không người lái,
  • 4:46 - 4:49
    mà các bạn có thể thấy vài tấm ảnh
    từ đó sau lưng tôi đây và đây.
  • 4:49 - 4:52
    Tất cả những dữ liệu này sẽ
    được đưa vào dự án,
  • 4:52 - 4:55
    đồng thời ông cũng giúp ghi hình lại
    các khu vực mới các bạn tìm ra.
  • 4:56 - 4:58
    Một đối tác khác của chúng tôi
  • 4:58 - 5:02
    sẽ giúp đỡ trong việc rèn luyện,
    vươn xa hơn,
  • 5:02 - 5:04
    cũng như các đơn vị bảo vệ khu vực
  • 5:04 - 5:06
    là Sustainable Preservation
    Initiative,
  • 5:06 - 5:07
    đứng đầu bởi Giáo sư Larry Coben.
  • 5:07 - 5:09
    Vài người có thể không biết
  • 5:09 - 5:11
    rằng có những nơi mà
    tồn tại song song
  • 5:11 - 5:15
    các cộng đồng nghèo nhất thế giới
    với những vùng khảo cổ nổi tiếng nhất.
  • 5:15 - 5:16
    Việc mà SPI làm
  • 5:16 - 5:18
    là giúp củng cố những cộng đồng này,
  • 5:18 - 5:20
    cụ thể là nữ giới,
  • 5:20 - 5:23
    với định hướng làm kinh tế mới
    và dạy họ kinh doanh.
  • 5:23 - 5:26
    Tức là giúp cho họ
    tạo nên những món đồ thủ công tuyệt tác
  • 5:27 - 5:28
    để bán cho khách du lịch.
  • 5:29 - 5:33
    Điều này cho phụ nữ khả năng
    giữ gìn di sản văn hóa của họ
  • 5:33 - 5:34
    và làm chủ nó.
  • 5:34 - 5:38
    Tôi đã có dịp dành chút thời gian
    cùng 24 người phụ nữ
  • 5:38 - 5:43
    ở một khu vực khảo cổ nổi tiếng
    là Pachacamac, ngay ngoài Lima.
  • 5:43 - 5:45
    Những người phụ nữ này
    truyền cảm hứng đến khó tin
  • 5:45 - 5:50
    và điều tuyệt vời là SPI sẽ giúp chúng ta
    tạo nên biến chuyển cho những cộng đồng
  • 5:50 - 5:52
    xung quanh khu vực
    mà các bạn đã góp phần tìm ra.
  • 5:53 - 5:55
    Peru chỉ mới là khởi đầu.
  • 5:55 - 5:58
    Chúng tôi sẽ mở rộng
    nền tảng này ra toàn thế giới
  • 5:58 - 6:00
    nhưng tôi đã nhận được
    hàng ngàn email tham gia
  • 6:00 - 6:03
    từ mọi người khắp thế giới --
    giáo sư, giảng viên, sinh viên,
  • 6:04 - 6:07
    và những nhà khảo cổ học khác --
    những người rất nóng lòng được giúp.
  • 6:07 - 6:12
    Thực tế, họ đã đề xuất cả những địa điểm
    tuyệt vời cho chúng tôi để giúp khám phá,
  • 6:12 - 6:14
    bao gồm Atlantis.
  • 6:14 - 6:16
    Tôi không biết liệu chúng tôi
    có đi tìm Atlantis không,
  • 6:16 - 6:17
    song chẳng thể đoán được.
  • 6:17 - 6:21
    Tôi chỉ là quá háo hức
    được triển khai kế hoạch này.
  • 6:21 - 6:23
    Nó sẽ được chính thức khởi động
    vào cuối năm nay.
  • 6:23 - 6:25
    Và tôi phải nói rằng,
  • 6:25 - 6:31
    nếu như những gì nhóm của tôi đã tìm ra
    trong vài tuần qua là dấu hiệu nào đó,
  • 6:31 - 6:35
    thì những gì thế giới này tìm ra
    sẽ vượt qua những gì chúng ta tưởng tượng.
  • 6:35 - 6:38
    Giờ thì hãy ngồi vững
    trên lưng lạc đà nhé.
  • 6:38 - 6:39
    Cảm ơn rất nhiều.
  • 6:40 - 6:41
    (vỗ tay)
  • 6:41 - 6:43
    Cảm ơn các bạn.
  • 6:43 - 6:45
    (vỗ tay)
Title:
Đi tìm những nền văn minh lạc mất của Peru -- nhờ vào vệ tinh
Speaker:
Sarah Parcak
Description:

Có hàng trăm ngàn vùng đất cổ thất lạc bị chôn vùi và lẩn khuất khắp thế giới. Nhà khảo cổ học vệ tinh Sarah Parcak quyết tâm tìm ra chúng trước những kẻ trộm cắp. Nhận được TED Prize 2016, Parcak đang xây dựng một công cụ khoa học - cộng đồng trực tuyến mang tên GlobalXplorer, mà sẽ tạo nên một đội quân nhà thám hiểm tình nguyện để tìm kiếm và bảo vệ những di sản còn ẩn giấu của thế giới. Trong buổi nói chuyện này, cô đưa ra cái nhìn tổng quan về nơi đầu tiên họ sẽ tìm kiếm: Peru -- quê hương của Machu Picchu, những đường vẽ Nazca và những kì quan khảo cổ khác đang chờ được tìm thấy.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:59

Vietnamese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.