Vào tháng 7 năm 1911, vị giáo sư 35 tuổi - tốt nghiệp từ Yale rời trại trong rừng mưa nhiệt đới cùng nhóm của mình. Sau khi trèo qua một ngọn đồi dốc và lau khô mồ hôi trên trán, ông ấy tả lại khung cảnh dưới chân mình. Ông ấy thấy hiện ra từ dưới tán lá dầy của rừng mưa nhiệt đới mê cung kiến trúc đan xen nhau một cách khó tin này được xây bằng đá granite, kết hợp tuyệt đẹp. Điều đáng kinh ngạc ở dự án này nó là dự án đầu tiên được tài trợ bởi National Geographic, và nó đã cho tạp chí của NatGeo một trang bìa tuyệt đẹp vào năm 1912. Vị giáo sư này đã sử dụng thiết bị chụp ảnh tiên tiến nhất lúc đó để ghi lại hình ảnh khu vực, và thay đổi vĩnh viễn bộ mặt của thám hiểm. Nơi đó là Machu Picchu, được phát hiện và thăm dò bởi Hiram Bingham. Khi nhìn thấy nơi này, ông ấy đã hỏi, "Thật là một giấc mơ không tưởng. Có thể là gì được chứ?" Vậy nên hôm nay, 100 năm sau, tôi mời các bạn tới đây để tham gia môt hành trình tuyệt vời cùng tôi, một giáo sư 37 tuổi từ đại học Yale. (tiếng cổ vũ) Chúng tôi cũng chẳng làm gì ngoài sử dụng công nghệ tiên tiến nhất để vẽ nên bản đồ cả đất nước. Đây là giấc mơ bắt đầu từ Hiram Bingham, nhưng chúng tôi sẽ mở rộng nó ra toàn thế giới, khiến thám hiểm khảo cổ học trở nên không hạn chế, bao quát hơn, đạt tới một quy mô mới mà trước đây là không thể. Đó là lí do tại sao tôi vô cùng hào hứng được chia sẻ với các bạn hôm nay rằng chúng tôi sẽ bắt đầu kế hoạch của TED Prize 2016 tại Mỹ Latin, cụ thể hơn là Peru. (vỗ tay) Cảm ơn. Chúng ta sẽ tiếp quản giấc mơ không tưởng của Hiram Bingham và biến nó thành một tương lai tuyệt vời mà chúng ta đều có thể góp sức. Vậy Peru không chỉ có Machu Picchu. Nó có những trang sức vô cùng lộng lẫy, giống như các bạn có thể thấy ở đây. Có những bức tượng con người bằng gốm tuyệt vời của Moche. Có cả Những đường vẽ Nazca và vải dệt tuyệt đẹp. Là một phần trong kế hoạch của TED Prize, chúng tôi sẽ bắt tay với những tổ chức tuyệt vời, đầu tiên là DigitalGlobe, nhà cung cấp lớn nhất toàn thế giới về hình ảnh vệ tinh thương mại chất lượng cao. Họ sẽ giúp chúng tôi xây dựng một nền tảng điện toán đám đông đáng kinh ngạc mà họ có. Có thể vài người đã dùng nó trong vụ mất tích MH370 để tìm kiếm chiếc máy bay. Tất nhiên, họ cũng sẽ cung cấp cho chúng tôi hình ảnh vệ tinh. National Geographic sẽ giúp chúng tôi rèn luyện và tất nhiên là thám hiểm. Thêm nữa là việc cung cấp nội dung phong phú cho kế hoạch, bao gồm những hình ảnh lưu trữ mà các bạn thấy ở phần đầu buổi nói chuyện và một vài đoạn băng dữ liệu. Chúng tôi đã bắt đầu dựng và lên kế hoạch chi tiết, và tôi thật sự rất phấn khích. Vậy đây là phần tuyệt vời. Nhóm của tôi, dẫn đầu bởi Chase Childs, đã bắt tay vào xem xét những tấm ảnh vệ tinh. Tất nhiên, những gì bạn thấy ở đây chỉ là một vùng dữ liệu 0.3 mét. Đây là khu vực tên Chan Chan ở phía Bắc Peru. Nó có từ năm 850 sau Công nguyên. Một thành phố thật sự tuyệt, nhưng hãy nhìn kĩ hơn. Đây là loại và chất lượng dữ liệu mà các bạn đều có thể xem được. Các bạn có thể thấy từng khối kiến trúc, từng tòa nhà. Và chúng tôi thật sự đã bắt đầu tìm ra những vùng đất lạ trước kia. Chúng tôi có thể nói rằng là một phần của kế hoạch này, tất cả các bạn đều giúp tìm thấy hàng ngàn vùng đất lạc mất xưa kia, giống như nơi này, và vùng đất đầy hứa hẹn nơi đây. Thật không may, chúng tôi cũng phát hiện những khu vực bị trộm cắp nghiêm trọng, như các bạn thấy ở đây. Rất nhiều vùng đất ở Peru đang bị đe dọa, nhưng điều tuyệt vời là tất cả dữ liệu sẽ được chia sẻ với những nhà khảo cổ học đứng lên bảo vệ những vùng đất này. Vậy nên tôi vừa ở Peru về, gặp mặt Bộ trưởng Bộ Văn hóa và cả UNESCO. Chúng tôi sẽ hợp tác chặt chẽ với họ. Cũng để cho các bạn biết, ở khu vực sẽ có cả tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha, là điều chắc chắn cần thiết để đảm bảo người dân ở Peru và khắp Mỹ Latinh đều có thể tham gia. Đồng chủ tịch chính - người điều tra nghiên cứu của dự án là quý ngài đây, Giáo sư Luis Jaime Castillo, giáo sư tại Học viện Công giáo. Là một nhà khảo cổ học Peru đáng kính đồng thời là nguyên phó chủ tịch, Giáo sư Castillo sẽ giúp chúng tôi hợp tác và chia sẻ dữ liệu với các nhà khảo cổ học để họ có thể khám phá ra những vùng đất này. Ông cũng quản lí chương trình vẽ bản đồ nhờ máy bay không người lái, mà các bạn có thể thấy vài tấm ảnh từ đó sau lưng tôi đây và đây. Tất cả những dữ liệu này sẽ được đưa vào dự án, đồng thời ông cũng giúp ghi hình lại các khu vực mới các bạn tìm ra. Một đối tác khác của chúng tôi sẽ giúp đỡ trong việc rèn luyện, vươn xa hơn, cũng như các đơn vị bảo vệ khu vực là Sustainable Preservation Initiative, đứng đầu bởi Giáo sư Larry Coben. Vài người có thể không biết rằng có những nơi mà tồn tại song song các cộng đồng nghèo nhất thế giới với những vùng khảo cổ nổi tiếng nhất. Việc mà SPI làm là giúp củng cố những cộng đồng này, cụ thể là nữ giới, với định hướng làm kinh tế mới và dạy họ kinh doanh. Tức là giúp cho họ tạo nên những món đồ thủ công tuyệt tác để bán cho khách du lịch. Điều này cho phụ nữ khả năng giữ gìn di sản văn hóa của họ và làm chủ nó. Tôi đã có dịp dành chút thời gian cùng 24 người phụ nữ ở một khu vực khảo cổ nổi tiếng là Pachacamac, ngay ngoài Lima. Những người phụ nữ này truyền cảm hứng đến khó tin và điều tuyệt vời là SPI sẽ giúp chúng ta tạo nên biến chuyển cho những cộng đồng xung quanh khu vực mà các bạn đã góp phần tìm ra. Peru chỉ mới là khởi đầu. Chúng tôi sẽ mở rộng nền tảng này ra toàn thế giới nhưng tôi đã nhận được hàng ngàn email tham gia từ mọi người khắp thế giới -- giáo sư, giảng viên, sinh viên, và những nhà khảo cổ học khác -- những người rất nóng lòng được giúp. Thực tế, họ đã đề xuất cả những địa điểm tuyệt vời cho chúng tôi để giúp khám phá, bao gồm Atlantis. Tôi không biết liệu chúng tôi có đi tìm Atlantis không, song chẳng thể đoán được. Tôi chỉ là quá háo hức được triển khai kế hoạch này. Nó sẽ được chính thức khởi động vào cuối năm nay. Và tôi phải nói rằng, nếu như những gì nhóm của tôi đã tìm ra trong vài tuần qua là dấu hiệu nào đó, thì những gì thế giới này tìm ra sẽ vượt qua những gì chúng ta tưởng tượng. Giờ thì hãy ngồi vững trên lưng lạc đà nhé. Cảm ơn rất nhiều. (vỗ tay) Cảm ơn các bạn. (vỗ tay)