< Return to Video

Peru'nun kayıp uygarlıklarının peşinde -- uydular ile

  • 0:01 - 0:04
    Temmuz 1911'de,
  • 0:04 - 0:07
    35 yaşında ve Yale mezunu bir profesör,
  • 0:07 - 0:11
    ekibiyle yağmur ormanındaki
    kampından yola çıktı.
  • 0:11 - 0:13
    Sarp bir tepeyi çıktıktan
  • 0:13 - 0:16
    ve alnındaki teri sildikten sonra,
  • 0:16 - 0:19
    altındaki manzarada
    gördüklerini betimledi.
  • 0:19 - 0:22
    Yağmur ormanının
    gür yapraklarının arasından,
  • 0:22 - 0:24
    granitten yapılma binaların
  • 0:24 - 0:28
    muazzam bir labirent oluşturduğunu gördü.
  • 0:29 - 0:31
    Bu projenin ilginç özelliği,
  • 0:31 - 0:34
    National Geographic'in
    desteklediği ilk proje olması
  • 0:34 - 0:38
    ve 1912'de derginin kapak
    fotoğrafı olmasıdır.
  • 0:38 - 0:41
    Bahsettiğim profesör, bölgeyi çekmek için
  • 0:41 - 0:44
    çağdaş fotoğrafçılık kullandı ve
  • 0:44 - 0:48
    böylece keşiflere karşı
    bakış açımızı değiştirdi.
  • 0:48 - 0:50
    Bölgenin ismi Machu Picchu,
  • 0:50 - 0:54
    keşfedip ortaya çıkaran
    ise Hiram Bingham.
  • 0:55 - 0:57
    Bölgeyi ilk gördüğünde
  • 0:57 - 0:59
    "Bu, imkânsız bir hayal gibi,
  • 0:59 - 1:02
    neresi acaba?" diye sordu.
  • 1:02 - 1:04
    Bugün,
  • 1:04 - 1:07
    yani 100 yıl sonra,
  • 1:07 - 1:11
    hepinizi, benimle -37 yaşında ve
    Yale mezunu bir profesörle-
  • 1:11 - 1:15
    müthiş bir yolculuğa davet ediyorum.
  • 1:15 - 1:16
    (Alkışlar)
  • 1:16 - 1:20
    En gelişmiş teknolojiyi kullanıp
  • 1:20 - 1:23
    bütün bir ülkenin haritasını çıkaracağız.
  • 1:23 - 1:26
    Bu, Hiram Bingham'in
    başlatmış olduğu bir amaç
  • 1:26 - 1:30
    ve biz, arkeolojik keşfi önceden
    mümkün olmamış
  • 1:30 - 1:34
    bir şekilde detaylandırıp
  • 1:34 - 1:39
    ve serbestleştirip dünyaya yayıyoruz.
  • 1:39 - 1:41
    İşte ben bu yüzden, bugün,
  • 1:41 - 1:44
    çok heyecanlıyım, çünkü
  • 1:44 - 1:48
    2016 TED Ödülü platformunu,
  • 1:48 - 1:52
    Latin Amerika'da, Peru'da,
  • 1:52 - 1:55
    başlatacağımızı size duyurmaktan
    onur duyuyorum.
  • 1:55 - 1:57
    (Alkışlar)
  • 1:57 - 1:58
    Teşekkür ederim.
  • 2:02 - 2:05
    Hiram Bingham'in imkânsız hayalini
  • 2:05 - 2:07
    beraber paylaşabileceğimiz,
  • 2:07 - 2:10
    mükemmel bir geleceğe dönüştüreceğiz.
  • 2:12 - 2:14
    Tabii ki Peru'nun sadece
    Machu Picchu'su yok.
  • 2:14 - 2:16
    Aynı zamanda göz kamaştırıcı
    mücevherleri de var.
  • 2:17 - 2:18
    Örneğin şurada görebildiğiniz gibi.
  • 2:18 - 2:22
    İnanılmaz Moche denilen,
    insan figürlü çömlekleri var.
  • 2:22 - 2:24
    Nazca çizgileri
  • 2:24 - 2:26
    ve inanılmaz dokumaları var.
  • 2:27 - 2:29
    TED Ödül platformu olarak
  • 2:29 - 2:32
    bazı organizayonlarla işbirliği yapacağız.
  • 2:33 - 2:35
    İlk olarak, yüksek çözünürlüklü
  • 2:35 - 2:39
    ticari uydu görüntüsü
    tedarikçisi DigitalGlobe ile.
  • 2:39 - 2:41
    Bize kitle kaynağı platformu
  • 2:41 - 2:44
    oluşturmada yardımcı olacaklar.
  • 2:44 - 2:46
    MH370 uçak kazasında uçağı araştırmak için
  • 2:46 - 2:49
    belki bazılarınız bu teknolojiyi
    daha önceden kullanmıştır.
  • 2:50 - 2:53
    Tabii ki, bize uydu görüntüsü
    de sağlayacaklar.
  • 2:53 - 2:55
    National Geographic, eğitimde ve
  • 2:55 - 2:57
    araştırmada bize yardımcı olacak.
  • 2:57 - 3:00
    Aynı zamanda, biraz önce gördüğünüz
  • 3:00 - 3:04
    arşivlenmiş fotoğraflar ve
    belgesellerden oluşan
  • 3:04 - 3:08
    geniş bir içerik sağlayacak.
  • 3:08 - 3:10
    Çok heyecanlıyım, çünkü
  • 3:10 - 3:12
    şimdiden platformu oluşturmaya başladık.
  • 3:12 - 3:14
    Şimdi harika kısıma geldik.
  • 3:14 - 3:16
    Chase Childs önderliğindeki ekibim,
  • 3:17 - 3:20
    uydu görüntülerine bakmaya başladı.
  • 3:20 - 3:23
    Şu anda gördüğünüz 0,3 metrelik bir veri.
  • 3:23 - 3:25
    Bu, Kuzey Peru'daki
    Chan Chan isimli bölge.
  • 3:25 - 3:27
    Milattan sonra 850'ye dayanıyor.
  • 3:27 - 3:30
    Gerçekten çok ilginç bir şehir
    ve şimdi yakınlaştıralım.
  • 3:30 - 3:34
    Bu, hepinizin görüp anlayabileceği
    kalitede bir veri.
  • 3:34 - 3:37
    Birbirinden ayrı binalar görebilirsiniz.
  • 3:37 - 3:41
    Şimdiden, önceden
    keşfedilmemiş yerler bulduk.
  • 3:41 - 3:43
    Size şimdiden söyleyebilirim,
    bu platform sayesinde
  • 3:43 - 3:47
    önceden keşfedilmemiş
    yerler keşfedeceksiniz.
  • 3:47 - 3:48
    Örneğin, bunun gibi
  • 3:49 - 3:51
    ve oldukça büyük olan bunun gibi.
  • 3:51 - 3:55
    Maalesef, büyük ölçüde yağmalanmış
    yerler de bulmaya başladık,
  • 3:55 - 3:57
    burada gördüğünüz gibi.
  • 3:57 - 3:59
    Peru'da birçok bölge tehdit altında,
  • 3:59 - 4:01
    ancak iyi haber, bütün bu verilerin,
  • 4:01 - 4:03
    bunun gibi yerleri korumaya çalışan
  • 4:03 - 4:05
    arkeologlarla paylaşılacak olması.
  • 4:06 - 4:08
    Kısa zaman önce Peru'daydım,
  • 4:08 - 4:11
    Kültür Bakanı ve UNESCO ile görüştüm.
  • 4:11 - 4:13
    Beraber sıkı bir işbirliği
    içinde olacağız.
  • 4:13 - 4:15
    Tahmin edebileceğiniz gibi,
  • 4:15 - 4:17
    site İngilizce ve İspanyolca olacak.
  • 4:17 - 4:20
    Böylece Peru'da ve
    bütün Latin Amerika'daki
  • 4:20 - 4:23
    insanların da katılımını sağlayabileceğiz.
  • 4:23 - 4:27
    Projemizin yöneticilerinden ve
    araştırmacılarından biri de,
  • 4:27 - 4:29
    burada gördüğünüz Dr. Luis Jaime Castillo,
  • 4:29 - 4:32
    Catholic Üniversitesi'nde profesör.
  • 4:32 - 4:36
    Perulu itibarlı bir arkeolog ve
    eski başkan yardımcısı olarak,
  • 4:36 - 4:40
    Dr. Castillo, verileri arkeologlarla
    paylaşmakta bize yardımcı olacak.
  • 4:40 - 4:43
    Böylece onlar da bu bölgeleri,
    kendi başlarına keşfedebilecek.
  • 4:43 - 4:44
    Kendisi, mükemmel bir
    drone (insansız uçak)
  • 4:44 - 4:46
    haritacılığı programını da yönetmekte.
  • 4:46 - 4:49
    Programın bazı fotoğraflarını
    görmektesiniz.
  • 4:49 - 4:52
    Bu veriler, platformumuza
    dâhil edilecek ve
  • 4:52 - 4:55
    keşfedebilmeniz için bölgeleri
    görüntülememize yardımcı olacak.
  • 4:56 - 4:59
    Eğitim, kitlelere ulaşma ve
    bölgeleri koruma konusunda
  • 4:59 - 5:02
    bize yardımcı olacak daimi partnerimiz,
  • 5:02 - 5:04
    Dr. Larry Coben önderliğindeki,
  • 5:04 - 5:06
    Sustainable Preservation Initiative
    (Sürdürülebilir Koruma Girişimi).
  • 5:07 - 5:09
    Belki bazılarınız farkında olmayabilir
  • 5:09 - 5:11
    ama dünyanın en sefil toplumları,
  • 5:11 - 5:15
    en ünlü arkeolojik bölgelerle
    iç içe yaşamakta.
  • 5:15 - 5:16
    SPI'nin yaptığı,
  • 5:16 - 5:18
    bu toplumları ve özellikle kadınları
  • 5:18 - 5:20
    yeni ekonomik bakış açılarıyla
  • 5:20 - 5:23
    ve iş eğitimiyle güçlendirmek.
  • 5:23 - 5:26
    Bunun için onları,
    turistlere satılacak olan
  • 5:26 - 5:28
    el sanatı ürünleri konusunda eğitmekte.
  • 5:29 - 5:32
    Bu, kadınların kültürel
    miraslarına sahip çıkma
  • 5:32 - 5:34
    ve korumaları konusunda teşvik ediyor.
  • 5:34 - 5:38
    Lima'nın yakınlarındaki ünlü
    arkeolojik bölge Pachacamac'da,
  • 5:38 - 5:43
    bu kadınların 24'ü ile
    zaman geçirme fırsatına sahip oldum.
  • 5:43 - 5:45
    Bu kadınlar inanılmaz
    derecede ilham verici.
  • 5:45 - 5:49
    Mükemmel olansa, SPI'nin,
    sizin keşfedeceğiniz bölgelerin
  • 5:49 - 5:52
    yakınlarındaki toplumları
    geliştirip dönüştüreceği.
  • 5:53 - 5:55
    Peru sadece bir başlangıç.
  • 5:55 - 5:58
    Bu platformu dünyaya yayacağız.
  • 5:58 - 6:00
    Şimdiden bize yardımcı olmaya can atan,
  • 6:00 - 6:03
    dünyanın her tarafındaki insanlardan
    -- profesörlerden, eğitimcilerden,
  • 6:03 - 6:07
    öğrencilerden, arkeologlardan --
    binlerce e-posta aldım.
  • 6:07 - 6:12
    Doğrusu, şimdiden bize keşfetmemiz
    için mükemmel yerler öneriyorlar,
  • 6:12 - 6:14
    Atlantis de dâhil.
  • 6:14 - 6:16
    Atlantis'i inceleyeceğimizden
    emin değilim
  • 6:16 - 6:17
    ama asla bilemezsiniz.
  • 6:17 - 6:21
    Bu platformu başlattığımız
    için çok heyecanlıyım.
  • 6:21 - 6:23
    Bu yılın sonuna resmi olarak
    başlatılmış olacak.
  • 6:23 - 6:27
    Söylemek istediğim, benim
    ekibimin geçen haftalarda
  • 6:27 - 6:31
    keşfetmiş olduğu, bütün
    insanların keşfedeceklerinin,
  • 6:31 - 6:35
    hayal gücümüzün ötesinde
    olacağının göstergesidir.
  • 6:35 - 6:38
    Alpacas yünlerinizi giymeyi unutmayın.
  • 6:38 - 6:39
    Çok teşekkür ederim.
  • 6:40 - 6:41
    (Alkışlar)
  • 6:41 - 6:43
    Teşekkür ederim.
  • 6:43 - 6:44
    (Alkışlar)
Title:
Peru'nun kayıp uygarlıklarının peşinde -- uydular ile
Speaker:
Sarah Parcak
Description:

Bütün dünyada yüz binlerce tarihi bölge, saklanmış ve kayıplara karışmış durumda. Uydu arkeoloğu Sarah Parcak, bu bölgeleri yağmacılar ele geçirmeden önce kendisi keşfetmek için kolları sıvadı. 2016 TED Ödülü'yle Parcak, vatandaşı ve bilimi ortak etmek istediği GlobalXplorer isimli çevrimiçi bir platform kurup, gönüllü keşifçilerin dünyanın saklı mirasını bulup korumasını amaçlıyor. Bu konuşmada, platformun ele alacağı ilk yer olan ve Machu Picchu, Nazca çizgileri ve daha nice keşfedilmeyi bekleyen arkeolojik harikaların evi Peru'dan bahsediyor.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
06:59

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.