1
00:00:01,440 --> 00:00:04,136
Temmuz 1911'de,

2
00:00:04,160 --> 00:00:07,450
35 yaşında ve Yale mezunu bir profesör,

3
00:00:07,450 --> 00:00:11,056
ekibiyle yağmur ormanındaki
kampından yola çıktı.

4
00:00:11,080 --> 00:00:13,216
Sarp bir tepeyi çıktıktan

5
00:00:13,240 --> 00:00:15,656
ve alnındaki teri sildikten sonra,

6
00:00:15,680 --> 00:00:18,976
altındaki manzarada 
gördüklerini betimledi.

7
00:00:19,000 --> 00:00:22,176
Yağmur ormanının
gür yapraklarının arasından,

8
00:00:22,200 --> 00:00:24,310
granitten yapılma binaların

9
00:00:24,310 --> 00:00:28,386
muazzam bir labirent oluşturduğunu gördü.

10
00:00:29,176 --> 00:00:30,570
Bu projenin ilginç özelliği,

11
00:00:30,570 --> 00:00:33,566
National Geographic'in 
desteklediği ilk proje olması

12
00:00:33,566 --> 00:00:38,216
ve 1912'de derginin kapak
fotoğrafı olmasıdır.

13
00:00:38,466 --> 00:00:40,790
Bahsettiğim profesör, bölgeyi çekmek için

14
00:00:40,790 --> 00:00:43,946
çağdaş fotoğrafçılık kullandı ve

15
00:00:43,946 --> 00:00:47,796
böylece keşiflere karşı
bakış açımızı değiştirdi.

16
00:00:47,796 --> 00:00:50,286
Bölgenin ismi Machu Picchu,

17
00:00:50,286 --> 00:00:54,026
keşfedip ortaya çıkaran
ise Hiram Bingham.

18
00:00:55,016 --> 00:00:56,770
Bölgeyi ilk gördüğünde

19
00:00:56,770 --> 00:00:58,806
"Bu, imkânsız bir hayal gibi,

20
00:00:58,806 --> 00:01:01,810
neresi acaba?" diye sordu.

21
00:01:02,370 --> 00:01:03,830
Bugün,

22
00:01:03,830 --> 00:01:06,786
yani 100 yıl sonra,

23
00:01:06,786 --> 00:01:11,436
hepinizi, benimle -37 yaşında ve
Yale mezunu bir profesörle-

24
00:01:11,436 --> 00:01:14,626
müthiş bir yolculuğa davet ediyorum.

25
00:01:14,756 --> 00:01:16,206
(Alkışlar)

26
00:01:16,206 --> 00:01:19,936
En gelişmiş teknolojiyi kullanıp

27
00:01:19,936 --> 00:01:22,726
bütün bir ülkenin haritasını çıkaracağız.

28
00:01:23,096 --> 00:01:25,880
Bu, Hiram Bingham'in
başlatmış olduğu bir amaç

29
00:01:25,880 --> 00:01:30,236
ve biz, arkeolojik keşfi önceden
mümkün olmamış

30
00:01:30,236 --> 00:01:33,776
bir şekilde detaylandırıp

31
00:01:33,776 --> 00:01:38,596
ve serbestleştirip dünyaya yayıyoruz.

32
00:01:38,816 --> 00:01:41,460
İşte ben bu yüzden, bugün,

33
00:01:41,460 --> 00:01:43,786
çok heyecanlıyım, çünkü

34
00:01:43,786 --> 00:01:47,556
2016 TED Ödülü platformunu,

35
00:01:47,556 --> 00:01:51,836
Latin Amerika'da, Peru'da,

36
00:01:51,836 --> 00:01:54,690
başlatacağımızı size duyurmaktan 
onur duyuyorum.

37
00:01:55,070 --> 00:01:56,690
(Alkışlar)

38
00:01:56,690 --> 00:01:58,460
Teşekkür ederim.

39
00:02:01,990 --> 00:02:04,790
Hiram Bingham'in imkânsız hayalini

40
00:02:04,790 --> 00:02:06,746
beraber paylaşabileceğimiz,

41
00:02:06,746 --> 00:02:10,385
mükemmel bir geleceğe dönüştüreceğiz.

42
00:02:11,525 --> 00:02:13,826
Tabii ki Peru'nun sadece
Machu Picchu'su yok.

43
00:02:13,826 --> 00:02:16,406
Aynı zamanda göz kamaştırıcı
mücevherleri de var.

44
00:02:16,636 --> 00:02:18,356
Örneğin şurada görebildiğiniz gibi.

45
00:02:18,356 --> 00:02:21,986
İnanılmaz Moche denilen,
insan figürlü çömlekleri var.

46
00:02:22,486 --> 00:02:23,946
Nazca çizgileri

47
00:02:23,946 --> 00:02:26,326
ve inanılmaz dokumaları var.

48
00:02:26,956 --> 00:02:29,280
TED Ödül platformu olarak

49
00:02:29,280 --> 00:02:32,286
bazı organizayonlarla işbirliği yapacağız.

50
00:02:32,666 --> 00:02:35,416
İlk olarak, yüksek çözünürlüklü

51
00:02:35,416 --> 00:02:38,926
ticari uydu görüntüsü 
tedarikçisi DigitalGlobe ile.

52
00:02:39,436 --> 00:02:41,476
Bize kitle kaynağı platformu

53
00:02:41,476 --> 00:02:43,576
oluşturmada yardımcı olacaklar.

54
00:02:43,576 --> 00:02:46,146
MH370 uçak kazasında uçağı araştırmak için

55
00:02:46,146 --> 00:02:49,206
belki bazılarınız bu teknolojiyi
daha önceden kullanmıştır.

56
00:02:49,746 --> 00:02:52,566
Tabii ki, bize uydu görüntüsü
de sağlayacaklar.

57
00:02:52,566 --> 00:02:54,536
National Geographic, eğitimde ve

58
00:02:54,536 --> 00:02:56,696
araştırmada bize yardımcı olacak.

59
00:02:56,720 --> 00:03:00,106
Aynı zamanda, biraz önce gördüğünüz


60
00:03:00,106 --> 00:03:04,136
arşivlenmiş fotoğraflar ve
belgesellerden oluşan

61
00:03:04,160 --> 00:03:07,696
geniş bir içerik sağlayacak.

62
00:03:07,720 --> 00:03:09,910
Çok heyecanlıyım, çünkü

63
00:03:09,910 --> 00:03:12,416
şimdiden platformu oluşturmaya başladık.

64
00:03:12,470 --> 00:03:13,896
Şimdi harika kısıma geldik.

65
00:03:13,920 --> 00:03:16,496
Chase Childs önderliğindeki ekibim,

66
00:03:16,520 --> 00:03:19,936
uydu görüntülerine bakmaya başladı.

67
00:03:19,960 --> 00:03:23,176
Şu anda gördüğünüz 0,3 metrelik bir veri.

68
00:03:23,200 --> 00:03:25,416
Bu, Kuzey Peru'daki
Chan Chan isimli bölge.

69
00:03:25,440 --> 00:03:27,416
Milattan sonra 850'ye dayanıyor.

70
00:03:27,440 --> 00:03:30,216
Gerçekten çok ilginç bir şehir
ve şimdi yakınlaştıralım.

71
00:03:30,216 --> 00:03:34,216
Bu, hepinizin görüp anlayabileceği
kalitede bir veri.

72
00:03:34,240 --> 00:03:37,256
Birbirinden ayrı binalar görebilirsiniz.

73
00:03:37,280 --> 00:03:40,656
Şimdiden, önceden
keşfedilmemiş yerler bulduk.

74
00:03:40,680 --> 00:03:43,336
Size şimdiden söyleyebilirim,
bu platform sayesinde

75
00:03:43,360 --> 00:03:46,976
önceden keşfedilmemiş
yerler keşfedeceksiniz.

76
00:03:47,000 --> 00:03:48,496
Örneğin, bunun gibi

77
00:03:48,520 --> 00:03:50,816
ve oldukça büyük olan bunun gibi.

78
00:03:50,840 --> 00:03:55,140
Maalesef, büyük ölçüde yağmalanmış
yerler de bulmaya başladık,

79
00:03:55,140 --> 00:03:56,576
burada gördüğünüz gibi.

80
00:03:56,600 --> 00:03:58,616
Peru'da birçok bölge tehdit altında,

81
00:03:58,640 --> 00:04:00,696
ancak iyi haber, bütün bu verilerin,

82
00:04:00,720 --> 00:04:03,170
bunun gibi yerleri korumaya çalışan

83
00:04:03,170 --> 00:04:05,080
arkeologlarla paylaşılacak olması.

84
00:04:06,280 --> 00:04:08,480
Kısa zaman önce Peru'daydım,

85
00:04:08,480 --> 00:04:10,976
Kültür Bakanı ve UNESCO ile görüştüm.

86
00:04:11,000 --> 00:04:13,176
Beraber sıkı bir işbirliği
içinde olacağız.

87
00:04:13,200 --> 00:04:14,886
Tahmin edebileceğiniz gibi,

88
00:04:14,886 --> 00:04:17,216
site İngilizce ve İspanyolca olacak.

89
00:04:17,240 --> 00:04:19,755
Böylece Peru'da ve
bütün Latin Amerika'daki

90
00:04:19,755 --> 00:04:23,216
insanların da katılımını sağlayabileceğiz.

91
00:04:23,240 --> 00:04:26,660
Projemizin yöneticilerinden ve
araştırmacılarından biri de,

92
00:04:26,660 --> 00:04:29,376
burada gördüğünüz Dr. Luis Jaime Castillo,

93
00:04:29,400 --> 00:04:31,696
Catholic Üniversitesi'nde profesör.

94
00:04:31,720 --> 00:04:35,736
Perulu itibarlı bir arkeolog ve
eski başkan yardımcısı olarak,

95
00:04:35,760 --> 00:04:39,640
Dr. Castillo, verileri arkeologlarla
paylaşmakta bize yardımcı olacak.

96
00:04:39,640 --> 00:04:42,656
Böylece onlar da bu bölgeleri, 
kendi başlarına keşfedebilecek.

97
00:04:42,656 --> 00:04:44,376
Kendisi, mükemmel bir 
drone (insansız uçak)

98
00:04:44,376 --> 00:04:45,996
haritacılığı programını da yönetmekte.

99
00:04:45,996 --> 00:04:48,736
Programın bazı fotoğraflarını
görmektesiniz.

100
00:04:48,760 --> 00:04:51,576
Bu veriler, platformumuza 
dâhil edilecek ve

101
00:04:51,600 --> 00:04:54,934
keşfedebilmeniz için bölgeleri
görüntülememize yardımcı olacak.

102
00:04:56,240 --> 00:04:58,876
Eğitim, kitlelere ulaşma ve
bölgeleri koruma konusunda

103
00:04:58,876 --> 00:05:01,576
bize yardımcı olacak daimi partnerimiz,

104
00:05:01,600 --> 00:05:03,505
Dr. Larry Coben önderliğindeki,

105
00:05:03,529 --> 00:05:06,419
Sustainable Preservation Initiative 
(Sürdürülebilir Koruma Girişimi).

106
00:05:07,320 --> 00:05:09,216
Belki bazılarınız farkında olmayabilir

107
00:05:09,216 --> 00:05:11,166
ama dünyanın en sefil toplumları,

108
00:05:11,166 --> 00:05:14,656
en ünlü arkeolojik bölgelerle
iç içe yaşamakta.

109
00:05:14,680 --> 00:05:16,136
SPI'nin yaptığı,

110
00:05:16,160 --> 00:05:18,136
bu toplumları ve özellikle kadınları

111
00:05:18,160 --> 00:05:20,266
yeni ekonomik bakış açılarıyla

112
00:05:20,266 --> 00:05:23,056
ve iş eğitimiyle güçlendirmek.

113
00:05:23,080 --> 00:05:26,220
Bunun için onları, 
turistlere satılacak olan

114
00:05:26,220 --> 00:05:28,496
el sanatı ürünleri konusunda eğitmekte.

115
00:05:28,520 --> 00:05:31,770
Bu, kadınların kültürel
miraslarına sahip çıkma

116
00:05:31,770 --> 00:05:34,376
ve korumaları konusunda teşvik ediyor.

117
00:05:34,400 --> 00:05:38,336
Lima'nın yakınlarındaki ünlü
arkeolojik bölge Pachacamac'da,

118
00:05:38,360 --> 00:05:42,976
bu kadınların 24'ü ile 
zaman geçirme fırsatına sahip oldum.

119
00:05:43,000 --> 00:05:45,416
Bu kadınlar inanılmaz
derecede ilham verici.

120
00:05:45,440 --> 00:05:48,840
Mükemmel olansa, SPI'nin, 
sizin keşfedeceğiniz bölgelerin

121
00:05:48,840 --> 00:05:52,000
yakınlarındaki toplumları
geliştirip dönüştüreceği.

122
00:05:52,800 --> 00:05:54,936
Peru sadece bir başlangıç.

123
00:05:54,960 --> 00:05:57,576
Bu platformu dünyaya yayacağız.

124
00:05:57,600 --> 00:05:59,756
Şimdiden bize yardımcı olmaya can atan,

125
00:05:59,756 --> 00:06:03,330
dünyanın her tarafındaki insanlardan
-- profesörlerden, eğitimcilerden,

126
00:06:03,330 --> 00:06:07,066
öğrencilerden, arkeologlardan --
binlerce e-posta aldım.

127
00:06:07,066 --> 00:06:11,696
Doğrusu, şimdiden bize keşfetmemiz
için mükemmel yerler öneriyorlar,

128
00:06:11,720 --> 00:06:13,576
Atlantis de dâhil.

129
00:06:13,600 --> 00:06:15,690
Atlantis'i inceleyeceğimizden
emin değilim

130
00:06:15,690 --> 00:06:17,456
ama asla bilemezsiniz.

131
00:06:17,480 --> 00:06:20,576
Bu platformu başlattığımız
için çok heyecanlıyım.

132
00:06:20,600 --> 00:06:23,376
Bu yılın sonuna resmi olarak
başlatılmış olacak.

133
00:06:23,400 --> 00:06:26,866
Söylemek istediğim, benim
ekibimin geçen haftalarda

134
00:06:26,866 --> 00:06:30,616
keşfetmiş olduğu, bütün
insanların keşfedeceklerinin,

135
00:06:30,640 --> 00:06:35,056
hayal gücümüzün ötesinde
olacağının göstergesidir.

136
00:06:35,080 --> 00:06:38,136
Alpacas yünlerinizi giymeyi unutmayın.

137
00:06:38,160 --> 00:06:39,496
Çok teşekkür ederim.

138
00:06:39,520 --> 00:06:41,336
(Alkışlar)

139
00:06:41,360 --> 00:06:42,576
Teşekkür ederim.

140
00:06:42,612 --> 00:06:44,232
(Alkışlar)