< Return to Video

Arılar insanlar ve filler arasında barışı nasıl sağlayabilir

  • 0:01 - 0:07
    Kendimi bildim bileli,
    Afrika filleri beni hep şaşırtmıştır.
  • 0:08 - 0:11
    Günümüzde Dünya'da yaşayan en büyük
    kara memelisi olan bu hayvanlar,
  • 0:11 - 0:17
    yedi ton ağırlığa ve omuzdan yere
    üç buçuk metre uzunluğa ulaşabiliyor.
  • 0:17 - 0:20
    50-60 yıllık ömürlerinde günde 400
    kiloya kadar yiyecek tüketebiliyor
  • 0:20 - 0:27
    ve hayati önem taşıyan tohumları
    binlerce kilometre boyunca yayıyorlar.
  • 0:28 - 0:32
    Şefkatli ve karmaşık toplumlarının
    merkezinde anaerkillik yatıyor.
  • 0:32 - 0:36
    Dişi, güçlü liderler gençleri eğitiyor
    ve Afrika çalılarının zorlukları arasında
  • 0:36 - 0:41
    yiyecek, su ve güvenli yer
    bulabilmeleri için onlara yol gösteriyor.
  • 0:42 - 0:46
    Toplumları o kadar karmaşık ki hâlâ
    tam olarak iletişim kurma şekillerini,
  • 0:46 - 0:50
    kendilerini nasıl ifade ettiklerini
    ve diyalektlerini çözebilmiş değiliz.
  • 0:50 - 0:54
    Hâlâ anlayamadığımız şeylerden biri de,
    arazide göç yollarını nasıl buldukları
  • 0:54 - 0:57
    ve nehri geçmek için kullandıkları
    en güvenli yolu nasıl hatırladıkları.
  • 0:58 - 0:59
    Eminim ki benim gibi
  • 1:00 - 1:03
    çoğunuz da hayvanların
    en görkemlisi olan fillere karşı
  • 1:03 - 1:06
    pozitif duygusal bir his besliyorsunuzdur.
  • 1:06 - 1:10
    Bir belgeselde görüp zekâları hakkında
    bilgi edinmemiş olmak çok zor.
  • 1:10 - 1:13
    hatta şanslıysanız vahşi doğalarında,
  • 1:13 - 1:15
    kendi gözlerinizle de görmüşsünüzdür.
  • 1:15 - 1:17
    Fakat içinizden kaç kişinin
  • 1:17 - 1:21
    onlardan tam anlamıyla
    korktuğunu merak ediyorum.
  • 1:22 - 1:25
    Uzun tatillere ama oldukça
    kısıtlı bütçeye sahip
  • 1:25 - 1:26
    öğretmen anne babam tarafından
  • 1:26 - 1:29
    Güney Afrika'da yetiştirilme
    şansına sahiptim.
  • 1:30 - 1:33
    Eski Ford Cortina Estate model
    arabamıza biner,
  • 1:33 - 1:35
    kız kardeşimle arka koltukta
    sıkışmış halde oturur,
  • 1:35 - 1:38
    çadırlarımızı alarak Güney Afrika'nın
    vahşi yaşam alanlarına
  • 1:38 - 1:40
    kamp yapmaya giderdik.
  • 1:40 - 1:43
    Benim gibi genç, yetişmekte olan bir
    zoolog için bu harika bir deneyimdi.
  • 1:43 - 1:46
    O genç yaşımda bile,
    vahşi yaşam alanlarındaki,
  • 1:46 - 1:49
    geçişleri engelleyen uzun, elektrik
    çitlerinin oldukça bölücü olduklarını
  • 1:49 - 1:51
    düşündüğümü hatırlıyorum.
  • 1:51 - 1:54
    Böylece filleri topluluklardan
    uzak tutmuş oluyorlardı
  • 1:54 - 1:57
    ama bunu yaparken hayvanları da
    vahşi alanlarından uzaklaştırıyorlardı.
  • 1:58 - 2:02
    Bu, genç yaşta benim için
    oldukça zor bir durumdu.
  • 2:02 - 2:05
    Ancak 14 yaşımda Kenya'ya taşındığımızda,
  • 2:05 - 2:10
    Doğu Afrika'nın vahşi açık alanlarıyla
    bağ kurabilme imkânı buldum.
  • 2:10 - 2:15
    İşte ancak burada, gerçekten
    içgüdüsel olarak evde hissediyordum.
  • 2:16 - 2:20
    Samburu Ulusal Koruma Alanında
    bir çadırın içinde,
  • 2:20 - 2:23
    Profesör Fritz Vollrath
    ve Iain Douglas-Hamilton rehberliğinde
  • 2:23 - 2:25
    doktoramı yaptığım zamanlarda,
  • 2:25 - 2:28
    fil topluluklarının karmaşıklığını
    çözmeye çalışıyordum
  • 2:28 - 2:31
    ve o yıllar benim için çok güzeldi.
  • 2:32 - 2:35
    Ancak şimdi, filler ve insanların
    bir arada yaşayabilmesi amacıyla
  • 2:35 - 2:39
    düzenlenmiş olan "Save the Elephants"
    programının yöneticisi olarak
  • 2:39 - 2:41
    gördüğümüz ani değişimlerden sonra,
  • 2:41 - 2:45
    araştırma programlarımızda da
    değişiklik yapmamız gerekti.
  • 2:45 - 2:49
    Şu an sadece oturup
    fil topluluklarını anlamaya çalışmak
  • 2:49 - 2:52
    ya da halen devam etmekte olan
    o korkunç fil dişi ticaretini
  • 2:52 - 2:54
    durdurmanın yollarını
    aramak yeterli değil.
  • 2:54 - 2:57
    Giderek artan insan-fil çatışmasını
    ele alabilmek için
  • 2:57 - 3:01
    kaynaklarımızı daha çok
    değiştirmek zorundayız.
  • 3:01 - 3:03
    Çünkü insanlar ve kalın derili hayvanlar
  • 3:03 - 3:06
    yiyecek ve barınak için rekabet içindeler.
  • 3:06 - 3:08
    Daha 1970'lerin sonunda,
  • 3:08 - 3:12
    Afrika'da bulunan fil sayısı 1,2 milyondu.
  • 3:12 - 3:17
    Bugünse sayıları 400 bine kadar düştü.
  • 3:17 - 3:21
    Aynı zaman zarfında
    insan nüfusu dört kat arttı
  • 3:21 - 3:26
    ve araziler o kadar hızlı bölündü ki
    bu hıza yetişmek gerçekten zor.
  • 3:27 - 3:32
    Su ve yiyecek arayışındaki
    bu göç eden filler her seferinde
  • 3:32 - 3:35
    günün sonunda insan topluluklarında
    su tanklarını patlatıyor,
  • 3:35 - 3:38
    boruları kırıyor ve tabii ki
    yiyecek için gıda depolarına saldırıyor.
  • 3:38 - 3:40
    Bu gerçekten zor bir durum.
  • 3:41 - 3:44
    Gecenin bir yarısı
    bir filin evinizin çatısını söktüğünü
  • 3:44 - 3:48
    ve o zifiri karanlıkta yiyecek ararken
    hortumunu içeri soktuğu zaman
  • 3:48 - 3:50
    çocuğunuzu ondan korumak için
  • 3:50 - 3:54
    uzak tutmanız gerektiği andaki
    dehşeti hayal edebiliyor musunuz?
  • 3:55 - 3:57
    Ayrıca bu filler
    ekinleri çiğneyip yiyorlar.
  • 3:57 - 4:02
    Bu da insanların fillere karşı olan
    hoşgörüsünü son derece olumsuz etkiliyor.
  • 4:03 - 4:07
    Sonuç olarak ne yazık ki, her gün
    hatta bazı ülkelerde her saat
  • 4:07 - 4:10
    bu hayvanları kaybediyoruz.
  • 4:10 - 4:12
    Tek sebebi kaçak fil dişi avcılığı değil.
  • 4:12 - 4:13
    Yiyecek ve barınak rekabetinde olan
  • 4:13 - 4:17
    insanlar ve fillerin çatışmasının
    artması da buna neden oluyor.
  • 4:17 - 4:18
    Bu çok büyük bir sorun.
  • 4:18 - 4:23
    10-12 kişilik gruplar halinde gezen
    bu yedi tonluk kalın derili hayvanları
  • 4:23 - 4:27
    söz konusu açlık sınırında
    geçimlerini sürdüren bu insanlar iken
  • 4:27 - 4:30
    nasıl bu küçük çiftliklerden
    uzak tutabilirsiniz ki?
  • 4:30 - 4:32
    O insanların yüksek bir bütçesi yok.
  • 4:32 - 4:35
    Bu sorunu nasıl çözebilirsiniz?
  • 4:35 - 4:37
    Gittikçe yaygınlaşan bir yöntem olarak
  • 4:37 - 4:39
    Afrika genelinde de yapıldığı gibi
  • 4:39 - 4:42
    elektrikli çitler
    kullanmaya başlayabilirsiniz.
  • 4:42 - 4:46
    Fakat çitler bölgeleri ayırıyor
    ve geçişleri kapatıyor.
  • 4:46 - 4:49
    Ve filler bu çitleri pek umursamıyor.
  • 4:49 - 4:53
    Özellikle de ihtiyaçları varken
    suya giden yolu kapatıyorsa
  • 4:53 - 4:56
    ya da karşı tarafta çekici bir dişi varsa.
  • 4:56 - 4:59
    Çitlerden birinin kırılması çok sürmez.
  • 4:59 - 5:02
    Bir delik açıldığı anda ise
    geri dönüp diğerlerini çağırırlar.
  • 5:02 - 5:05
    Göz açıp kapayıncaya kadar
    hepsi içeri girer
  • 5:05 - 5:08
    ve insanlarla birlikte 12 tane fille
    baş başa kalmış olursunuz.
  • 5:08 - 5:10
    Bu sefer gerçekten
    başınız belada demektir.
  • 5:10 - 5:14
    İnsanlar elektrikli çitler için
    farklı tasarımlar deniyorlar.
  • 5:14 - 5:17
    Fillerin bunu da umursadığı
    pek söylenemez.
  • 5:18 - 5:21
    (Gülüşmeler)
  • 5:22 - 5:27
    O halde son derece bölücü,
    sert ve göçlere engel olan
  • 5:27 - 5:31
    elektrikli çitlerin kullanımına
    başvurmaktansa
  • 5:31 - 5:34
    bu sorunu çözmenin
    başka bir yolu olmalı.
  • 5:34 - 5:37
    İnsanlar ve filleri gerekli yerlerde
    ayrı tutabilmek için
  • 5:37 - 5:40
    ben daha çok bütünsel
    ve doğal yollara başvurmaktan yanayım.
  • 5:40 - 5:42
    Doğa hakkında çok bilgili olan
  • 5:42 - 5:47
    Kenya'nın kuzeyindeki kırsalda
    göçebe çobanlarla konuştuğumuzda
  • 5:47 - 5:53
    vahşi arıların olduğu ağaçlara beslenmek
    için fillerin gitmediklerini öğrendik.
  • 5:53 - 5:55
    Bu ilginç bir bilgiydi.
  • 5:55 - 5:57
    Filler ağaçta yiyecek ararken
  • 5:57 - 6:00
    içinde vahşi arıların bulunduğu
    bir kovanı yanlışlıkla kıracak
  • 6:00 - 6:05
    ve arılar da doğal yuvalarından çıkarak
    onları sokmaya başlayacak.
  • 6:05 - 6:07
    Yani eğer bir fil,
    arı tarafından sokulursa
  • 6:07 - 6:10
    bir sonraki seferde
    ağacın tehlikeli olduğunu hatırlar
  • 6:10 - 6:12
    ve o bölgeye geri gelmez.
  • 6:12 - 6:15
    Onların o kalın derileriyle
    sokulması imkansız gibi görünüyor.
  • 6:15 - 6:18
    Bir filin derisinin kalınlığı
    yaklaşık 2 santimetre.
  • 6:18 - 6:20
    Ancak görünüşe göre arılar filleri;
  • 6:20 - 6:25
    Göz etrafı, kulak arkası, ağız,
    hortum ucu gibi ıslak bölgelerden sokuyor.
  • 6:25 - 6:28
    Bu acıyı çabucak hatırlayacaklarını
    tahmin edebilirsiniz.
  • 6:28 - 6:31
    İşin aslı, bir kere sokulmak
    onları korkutmuyor.
  • 6:31 - 6:34
    Afrika arılarının
    harika bir yeteneği vardır:
  • 6:34 - 6:37
    Bir yeri soktuklarında
    feromon hormonu salgılarlar
  • 6:37 - 6:40
    ve diğer arıların da
    gelip aynı yeri sokmasını tetiklerler.
  • 6:40 - 6:43
    Bu yüzden filleri korkutan
    bir kere sokulmak değil.
  • 6:43 - 6:44
    Onları asıl korkutan
  • 6:44 - 6:47
    belki de binlerce arının
    aynı yeri sokması.
  • 6:48 - 6:53
    Ve kabile reisi bir dişi fil
    asla yavrusunu böyle bir riske atmaz.
  • 6:53 - 6:55
    Yavruların çok daha ince derileri vardır
  • 6:55 - 6:58
    ve bu ince derilerden
    sokulma riskleri var.
  • 6:59 - 7:02
    Doktoram için alışılmadık olarak
    incelediğim konu;
  • 7:02 - 7:07
    Afrika arılarının ve fillerinin
    aslında birbirleriyle ilişkisi olmadan
  • 7:07 - 7:11
    nasıl birbirleriyle
    etkileşim içerisinde olabilecekleriydi.
  • 7:11 - 7:13
    Bu konu üzerinde nasıl çalışacaktım?
  • 7:13 - 7:17
    Kablosuz hoparlör sistemi kullanarak
    rahatsız edilmiş arı sesini
  • 7:17 - 7:22
    ağacın altında dinlenmekte olan
    bir fil sürüsüne dinlettim.
  • 7:22 - 7:26
    Bu şekilde, arılara karşı
    verecekleri tepkiyi öğrenebilecektim.
  • 7:26 - 7:32
    Ve arı sesine verdikleri tepki
    aslında oldukça dramatik oldu.
  • 7:33 - 7:37
    İşte, bu harika bir grup file
    arı seslerini dinletiyoruz.
  • 7:37 - 7:39
    Kulaklarını açıp kapattıklarını
  • 7:39 - 7:42
    ve sağa sola baktıklarını
    görebiliyorsunuz.
  • 7:42 - 7:45
    Fillerden biri hortumuyla
    hafifçe vurarak koklamaya çalışıyor.
  • 7:45 - 7:48
    Bir diğeri ise tehlike varmışcasına
  • 7:48 - 7:51
    yerdeki yavru fili tekmeleyerek
    kalkmasını söylüyor.
  • 7:51 - 7:54
    En sonunda fillerden biri çekiliyor
  • 7:54 - 7:58
    ve ailenin geri kalanı da
    peşinden gidiyor.
  • 7:58 - 8:01
    Ve arkalarında bir toz bulutu bırakarak
    bozkırda uzaklaşıyorlar.
  • 8:01 - 8:08
    (Arı vızıltısı sesi)
  • 8:08 - 8:10
    (Vızıltı son buluyor)
  • 8:10 - 8:14
    Bu deneyi defalarca tekrarladım
  • 8:14 - 8:17
    ve filler neredeyse hepsinde kaçtı.
  • 8:17 - 8:18
    Yalnızca kaçmıyorlar,
  • 8:19 - 8:23
    kaçarken arıları uzaklaştırmak için
    havaya toz kaldırıyorlar.
  • 8:24 - 8:26
    Ayrıca bu deneyi yaparken
  • 8:26 - 8:29
    fillerin etrafına
    infrasonik mikrofonlar yerleştirdik.
  • 8:29 - 8:32
    Arı tehdidinden uzak durmak
    ve geri gelmemek için
  • 8:32 - 8:36
    birbirlerini infrasonik frekanslarda
    uyardıkları ortaya çıktı.
  • 8:37 - 8:40
    Bu davranışsal keşifler
    fillerin, arı sesine karşı
  • 8:40 - 8:44
    nasıl bir tepki vereceğini
    öğrenmemizde oldukça yardımcı oldu.
  • 8:44 - 8:48
    Bu da benim, yeni tasarım olan
    arı kovanı çitini yapmamı sağladı.
  • 8:48 - 8:49
    Bunları şu an için
  • 8:49 - 8:51
    Afrika'nın ön cephesindeki
    savunmasız bölgelerinde
  • 8:51 - 8:55
    insanlar ve fillerin barınak için
    daha fazla çatışma halinde olduğu
  • 8:55 - 8:57
    4 ile 8 dönümlük arazilere koyuyoruz.
  • 8:57 - 8:59
    Arı çitlerinin mantığı çok basit.
  • 8:59 - 9:02
    Dört dönümlük tarım arazisi için
  • 9:02 - 9:05
    12 tane arı kovanı
    ve 12 tane yapay kovan kullanıyoruz.
  • 9:05 - 9:07
    Yapay kovanları ise
    kare bir kontrplak parçasını
  • 9:07 - 9:11
    sarıya boyayarak elde ediyoruz
    ve sonra onu çitlerin arasına asıyoruz.
  • 9:11 - 9:13
    Bu sayede, filleri kandırıyoruz
  • 9:13 - 9:14
    ve sanki göründüğünden daha fazla
  • 9:14 - 9:16
    arı kovanı varmış gibi
    düşünmelerini sağlıyoruz.
  • 9:16 - 9:19
    Ve bu da çit masrafını yarıya indiriyor.
  • 9:19 - 9:22
    Bir kovan, bir sahte kovan
    ve tekrar bir kovan, bir sahte kovan.
  • 9:22 - 9:25
    10 metrelik bir sınır böylece çevriliyor.
  • 9:25 - 9:26
    Kovanlar direklere bağlanıyor
  • 9:26 - 9:29
    ve arıları koruması için
    gölgelik yapan çatılar yapılıyor.
  • 9:29 - 9:34
    Kovanların etrafını dolaşan
    düz bir telle de tutturuluyorlar.
  • 9:34 - 9:38
    Eğer bir fil çiftliğe girmeye çalışırsa
    kesinlikle kovanlardan uzak duracaktır.
  • 9:38 - 9:42
    Ama sahte kovanlar ve kovanların arasından
    girmek için şansını deneyebilir,
  • 9:42 - 9:46
    böylece aradaki tel göğsüne değdiğinde
    tüm kovanların sallanmasına neden olur.
  • 9:46 - 9:50
    Ve araştırmamızdan da biliyoruz ki
    bu da fillerin uzaklaşmasını
  • 9:50 - 9:54
    ve umarız ki bu riskli bölgeye
    tekrar geri gelmemesini sağlayacak.
  • 9:54 - 9:59
    Arılar kovandan çıktığı zaman
    gerçekten filleri korkutup kaçırıyorlar.
  • 9:59 - 10:02
    Bunlar, gece olunca fillerin
    nasıl davrandığını görmek için
  • 10:02 - 10:04
    kamera yerleştirdiğimiz arı çitleri.
  • 10:04 - 10:08
    Çünkü baskınlar çoğunlukla gece oluyor.
  • 10:08 - 10:11
    Bu deney tarlalarımızdan
    edindiğimiz sonuçlara göre
  • 10:11 - 10:15
    arı çitleriyle fillerin yüzde 80'ini
    tarlaların dışında tutabiliyoruz.
  • 10:16 - 10:21
    Ayrıca kovanlardaki arılar
    bölgede tozlaşmaya yardımcı oluyor.
  • 10:21 - 10:24
    Sonuç olarak, baskıncı fillerin sayısında
    kayda değer bir düşüş yaşanırken,
  • 10:24 - 10:30
    arıların sağladığı tozlaşma hizmeti
    sayesinde üretimde ciddi bir artış oluyor.
  • 10:31 - 10:33
    Arı çitlerinin gücü oldukça önemli.
  • 10:33 - 10:35
    Koloniler güçlü olmalı.
  • 10:35 - 10:38
    Biz de çiftçilere,
    kovanları güçlü tutmaları,
  • 10:38 - 10:42
    arılarını daha güçlü hale getirmeleri
    ve en harika balı elde edebilmeleri için
  • 10:42 - 10:45
    tozlaşmaya elverişli ürünler
    yetiştirmelerine yardımcı oluyoruz.
  • 10:45 - 10:49
    Bal, çiftçilere ekstra gelir kaynağı
    olması açısından çok değerli.
  • 10:49 - 10:51
    Şeker olarak sağlıklı bir alternatif
  • 10:51 - 10:53
    ve bizim toplumumuzda
  • 10:53 - 10:56
    kayınvalideye verilebilecek
    değerli bir hediye.
  • 10:56 - 10:58
    Bu da onu neredeyse
    paha biçilmez kıılıyor.
  • 10:58 - 11:00
    (Gülüşmeler)
  • 11:00 - 11:02
    Bu balı kavanozlara koyduk
  • 11:02 - 11:06
    ve bu vahşi, güzel balın adını
    "Fil Dostu Bal" koyduk.
  • 11:06 - 11:07
    Bu komik bir isim.
  • 11:07 - 11:09
    Ancak projemize de dikkat çekiyor
  • 11:09 - 11:12
    ve filleri korumak için ne yaptığımızı
    insanların anlamasını sağlıyor.
  • 11:12 - 11:14
    Arı çitlerini yapmak için
  • 11:14 - 11:17
    Afrika'da ve Asya'da 19 ülkede,
    insan-fil çatışmasının
  • 11:17 - 11:22
    yoğun olduğu bölgelerde
    birçok kadınla birlikte çalışıyoruz.
  • 11:22 - 11:24
    Birçok çiftçiyle çok yakın çalışıyoruz.
  • 11:24 - 11:26
    Ancak fillerle içli dışlı bir halde
  • 11:26 - 11:30
    daha iyi yaşamalarına yardımcı olarak
    özellikle kadın çiftçilerle çalışıyoruz.
  • 11:30 - 11:33
    Amaçlarımızdan bir tanesi de insanlara,
    devasa kalın derililerle birlikte
  • 11:33 - 11:36
    daha iyi yaşayabilmeleri için
    seçenekler sunmak.
  • 11:36 - 11:39
    Örneğin bu konuda,
    çiftçilerin, özellikle kadınların,
  • 11:39 - 11:41
    çiftliklerine ektikleriyle ilgili
  • 11:41 - 11:43
    farklı düşünmelerini de
    sağlamaya çalışıyoruz.
  • 11:43 - 11:46
    Bu nedenle fillerin,
    özellikle yemediği şeylere odaklanıyoruz;
  • 11:46 - 11:50
    biber, zencefil, Moringa çayı,
    ayçiçeği gibi bitkilere odaklanıyoruz.
  • 11:50 - 11:52
    Ayrıca bu ürünler
    arıların ve arı çitlerinin,
  • 11:52 - 11:55
    verdikleri güzel çiçeklerden dolayı
    hoşlandıkları bitkiler.
  • 11:55 - 11:58
    Bu bitkilere diğer bir örnek ise
    Sisal denilen dikenli bir bitki.
  • 11:58 - 12:00
    Buralarda Jüt olarak biliniyor olabilir.
  • 12:00 - 12:05
    Bu harika bitki soyulup
    dokuma ürünü olarak kullanılabiliyor.
  • 12:05 - 12:07
    Bu harika kadınlarla çalışıyoruz.
  • 12:07 - 12:11
    Onlar, gelir sağlamak amacıyla
    bu sepetleri örebilmek için
  • 12:11 - 12:15
    her gün fillerden dolayı
    zorluk içinde yaşıyorlar.
  • 12:16 - 12:18
    Yalnızca arıcı olarak değil
    aynı zamanda sepet örücü olarak
  • 12:18 - 12:22
    iş yapacak olan bu inanılmaz kadınlarla,
    daha üç hafta önce
  • 12:22 - 12:26
    girişimde bulunmak isteyen
    bir kadının işletmesinde üretime başladık.
  • 12:26 - 12:29
    Biber yağlarından
    ve ayçiçek yağlarını işleyip
  • 12:29 - 12:31
    dudak kremi ve bal üretecekler
  • 12:31 - 12:34
    ve bizler de fillerle birlikte yaşarken
  • 12:34 - 12:37
    ayrıca doğal üretimle uğraşarak
  • 12:37 - 12:40
    bu katılımcı çiftçilere daha iyi
    yaşamaları için yardım edeceğiz.
  • 12:40 - 12:42
    Kabile reisi dişiler olsun,
    anneler olsun
  • 12:42 - 12:45
    ya da benim gibi araştırmacılar olsun,
  • 12:45 - 12:48
    ön safta daha fazla yer alan
    ve karşılaştığı zorluklara karşı
  • 12:48 - 12:52
    daha cesurca karşı koyan kadınların
    sayısının arttığını görüyorum.
  • 12:52 - 12:54
    Daha fazla yenilikle
  • 12:54 - 12:58
    ve belki de birbirimize karşı beslediğimiz
    empati duygusunun gelişmesiyle
  • 12:58 - 13:01
    inanıyorum ki fillerle,
    çatışma içinde yaşamaktansa
  • 13:01 - 13:03
    olması gerektiği gibi
    bir arada yaşayabiliriz.
  • 13:03 - 13:05
    Teşekkürler.
  • 13:05 - 13:11
    (Alkış)
Title:
Arılar insanlar ve filler arasında barışı nasıl sağlayabilir
Speaker:
Lucy King
Description:

Gecenin bir yarısı, bir filin yiyecek arayışıyla evinizin çatısını sökerken uyandığınızı hayal edin. Bu durum Afrika ülkelerinde gerçekten yaşanıyor. Çünkü Afrika'da vahşi türlerin soyu tükeniyor ve bu nedenle insanlar ve filler, barınak kaynaklar için hiç görülmemiş bir şekilde çatışma halinde. Zoolog Lucy King bu dikkat çeken konuşmasında, arılardan yapılan çitlerle hem filleri uzak tutan hem de insanlara yeni geçim kaynakları sağlayan bir çözüm yolunu giderek büyüyen bu çatışma için paylaşıyor.

more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
13:10

Turkish subtitles

Revisions