Co dzieje się z lekarstwami w organizmie? - Céline Valéry

Cała lekcja na: http://ed.ted.com/lessons/how-does-your-body-process-medicine-celine-valery

Czy zastanawialiście się kiedyś, co dzieje się po połknięciu środka przeciwbólowego takiego jak ibuprofen? Lekarstwo to może pomóc, gdy boli nas głowa, plecy czy skręcona kostka. Ale w jaki sposób dociera we właściwe miejsce? Céline Valéry wyjaśnia, w jaki sposób organizm metabolizuje lekarstwa.

Lekcja: Céline Valéry, animacja: Daniel Gray

Czy zastanawialiście się kiedyś,
co dzieje się po połknięciu

leku przeciwbólowego jak ibuprofen?

Lekarstwo to może pomóc,
gdy boli nas głowa,

plecy

czy skręcona kostka.

W jaki sposób dociera we właściwe miejsce?

Otóż dostaje się do układu krwionośnego,

krążąc po organizmie,
wykonuje swoje zadanie,

po czym jest wychwytywane
przez organy i cząsteczki

neutralizujące obce substancje
i usuwające je z organizmu.

Proces zaczyna się w układzie trawiennym.

Powiedzmy, że wzięliście ibuprofen,
bo boli was kostka.

W ciągu kilku minut kwas w żołądku

zaczyna go rozkładać.

Rozpuszczony ibuprofen dostaje się
do jelita cienkiego,

gdzie przenika przez ścianki
do sieci naczyń krwionośnych.

Naczynia te uchodzą do żyły,

która transportuje krew
wraz z całą zawartością do wątroby.

Następnie lek musi
przedostać się przez wątrobę.

Gdy krew z jego cząsteczkami przepływa
przez naczynia krwionośne wątroby,

enzymy próbują przechwycić
cząsteczki ibuprofenu,

żeby je zneutralizować.

Uszkodzone cząsteczki zwane metabolitami

nie mają już działania przeciwbólowego.

Na tym etapie jednak większość ibuprofenu
przechodzi przez wątrobę nieuszkodzona.

Przemieszcza się dalej

żyłami

do układu krążenia.

Pół godziny po połknięciu tabletki

część dawki krąży już we krwi.

Dociera do każdej części ciała,
do każdego organu,

serca, mózgu, nerek i znów do wątroby.

Kiedy cząsteczki ibuprofenu
napotykają miejsce,

gdzie rozwija się reakcja bólowa,

wiążą się z cząsteczkami,
które uczestniczą w tej reakcji.

Środki przeciwbólowe blokują
produkcję związków chemicznych,

które przekazują informację o bólu.

Uwalnianie kolejnych cząsteczek leku

zwiększa efekt przeciwbólowy,

który osiąga swoje maksimum
w ciągu jednej do dwóch godzin.

Po tym czasie organizm zaczyna
skutecznie usuwać ibuprofen,

którego stężenie we krwi zmniejsza się
średnio o połowę co dwie godziny.

Po odczepieniu od cząsteczek docelowych

cząsteczki ibuprofenu
wracają do dużego krwiobiegu.

Gdy znów docierają do wątroby,

kolejna porcja leku zostaje
przekształcona w metabolity,

które później będą przefiltrowane
przez nerki i usunięte z moczem.

Cały cykl przepływu krwi
z wątroby przez organizm do nerek

trwa około minuty.

Z każdym cyklem neutralizuje się
i filtruje coraz więcej leku.

Proces ten jest identyczny
dla każdego leku przyjmowanego doustnie,

ale jego prędkość

i ilość substancji aktywnej,
która dostaje się do krwi,

zależy od lekarstwa,

osoby

i jak zostało podane.

Dawkowanie zalecane w ulotce
daje pewne wskazówki,

ale jest ono uśrednione
i opiera się na próbce populacji,

która nie jest reprezentatywna
dla każdego pacjenta.

Przyjęcie właściwej dawki
jest bardzo ważne.

Przy zbyt niskiej, lek nie zadziała.

Przy zbyt wysokiej, lekarstwo
i jego metabolity mogą być toksyczne.

Dotyczy to każdego leku.

Najtrudniej jest ustalić
właściwe dawki dla dzieci.

Bardzo szybko zmienia się ich ciało,
co wpływa na metabolizm leków.

Na przykład poziom enzymów wątrobowych,
które neutralizują lekarstwa,

ulega dużym zmianom
u niemowląt i dzieci.

To tylko jeden z wielu
utrudniających czynników.

Geny,

wiek,

dieta,

choroby,

nawet ciąża wpływają na efektywność
metabolizowania leku przez organizm.

Może kiedyś rutynowe testy DNA
pozwolą dobrać dokładną dawkę leku

dopasowaną do wydolności wątroby
i innych czynników,

ale na razie

najbezpieczniej przeczytać ulotkę

czy skonsultować się
z lekarzem lub farmaceutą

i przyjmować zalecane dawki
w zalecanych odstępach czasowych.