Một ngày của người Athen cổ đại - Robert Garland

Xem bài giảng đầy đủ tại: https://ed.ted.com/lessons/a-day-in-the-life-of-an-ancient-athenian-robert-garland

Đây là năm 427 trước Công Nguyên, năm xảy ra cuộc nội chiến kinh hoàng nhất trong vòng bốn năm lập quốc của Hi Lạp cổ đại. Athens phải đối mặt với một quyết định lớn: Xử trí thế nào với những người Mytilene, một thành phố trên đảo Lesbos, nơi cuộc bạo loạn chống lại luật của Athen vừa bị dập tắt. Làm thế nào để đưa ra được những quyết định ấy? Robert Garland sẽ tóm lược một ngày của chế độ dân chủ Athen.

Bài giảng bởi Robert Garland, hoạt hình bởi Zedem Media.

Đây là năm 427 trước Công Nguyên,
năm xảy ra cuộc nội chiến kinh hoàng nhất

trong vòng bốn năm lập quốc
của Hi Lạp cổ đại.

Chiến tranh Peloponnesia đang diễn ra

giữa người Athen và Sparta
cùng phe đồng minh của hai bên.

Người Athen không chống chọi được
lực lượng của Sparta trên đất liền.

Nên họ đã bỏ vùng ngoại ô
để chuyển vào

trong tường thành
bao quanh thành phố và cảng biển,

dưới sự bảo vệ của
hải quân hùng mạnh.

Không khí ngột ngạt gây
thiệt hại nghiêm trọng:

một đợt dịch bệnh đã quét sạch
một phần ba dân số.

Nhưng cuộc sống trong thành phố
vẫn tiếp tục.

Archias và Dexileia sống trong
trung tâm của Athen.

Là nghệ nhân vẽ gốm lành nghề,
Archias khá giàu có

và được hưởng lợi không nhỏ
từ chính sách của thành phố.

Ngược lại, Dexileia không thể
tham gia chính trị hay sở hữu của cải.

Cặp đôi ấy rất biết ơn Chúa
vì ba trong bốn đứa con của họ,

gồm một con trai và hai con gái,
sống sót qua thời thơ ấu.

Nhiều cha mẹ coi con gái
là người để trông cậy

nên họ yêu cầu của hồi môn
để tìm chồng cho con.

Nhưng Archias tự tin rằng
tài sản

có thể giúp ông tìm được
cặp xứng đôi mà không thua lỗ.

Giống như nhiều người Athen khác,
gia đình ấy cũng có người hầu.

Họ đến từ Thrace,
nước thua cuộc trong chiến tranh.

Người Thrace làm gần hết việc nhà
và giúp nuôi nấng trẻ nhỏ.

Philon là một paidagôgos
(chàng trai cường tráng)

dạy học, đọc và viết
cho các cậu con trai.

Archias dậy sớm vì
có một cuộc họp của Ekklêsia,

hội đồng nhân dân,
được tổ chức vào rạng sáng.

Trước khi bắt đầu, ông ấy thắp nhang

và rót rượu ở bái đường trong sân

để đại diện cho cả gia đình.

Dexileia sẽ ở nhà cả ngày
và dạy các con gái việc nhà.

Sau đó, bà sẽ ngồi nghỉ trong sân sau
để hít thở không khí trong lành.

Khi Archias tới quảng trường,

trung tâm và nơi buôn bán
của thành phố,

ông thấy một nhóm đông
người quen của ông trong thành phố,

những chàng trai sinh ra và lớn lên ở đây
vừa hoàn thành nghĩa vụ quân sự.

Bảng thông báo được gắn vào tượng đài
ở giữa quảng trường.

Hôm nay, chỉ có duy nhất
một chủ đề cần bàn:

cách xử trí người dân của Mytilene,

một thành phố nằm trên đảo Lesbos,
nơi mà cuộc bạo loạn

chống lại luật của người Athen
vừa bị dập tắt.

Cuộc họp diễn ra trên đồi phía Tây
thành phòng thủ Athen tên Pnyx,

nghĩa là "rất chật chội":

dân số đông đúc gồm 5000 người
là lời giải thích cho ý nghĩa đó.

Sứ giả sẽ làm sạch ngọn đồi
bằng cách rải máu lợn dọc biên giới

và ra lệnh tập trung.

Khi tất cả ngồi trên ghế
hướng mặt vào sảnh,

chủ tọa mở đầu cuộc họp bằng câu nói:

“Tis agoreuein bouleutai?”

"Ai muốn phát biểu trước hội đồng?"

Từng người phát biểu, một vài khuyên theo
thiện chí, nhóm khác muốn trả thù.

Có một lời đề nghị
chém chết tất cả người Mytilene

và bắt phụ nữ và trẻ em làm nô lệ

vì họ phản bội đồng minh
là người Athen trong chiến tranh.

Một nhóm đông giơ tay ủng hộ ý này.

Khi cuộc họp kết thúc, Archias đi chợ
để mua đồ ăn và rượu.

Hàng trăm người tụm lại
để thảo luận về kết quả,

nhiều người không hài lòng
với ý kiến đó.

Về đến nhà, Archias kể với Dexileia
về cuộc tranh luận.

Bà cho rằng giết người,
cả vô tội lẫn xấu xa

đều dã man và tốn công sức,

và đã nói với ông
nhiều lần như vậy.

Trời mờ tối, Archias đến thăm nhà bạn
để có cuộc thảo luận thân mật.

Chín người đàn ông uống rượu
và bàn bạc đến tận đêm.

Archias chia sẻ ý kiến của vợ mình
về mong muốn thiện chí,

cuối cùng, các bạn của ông đồng ý.

Trước rạng sáng, một việc
chưa có tiền lệ đã xảy ra.

Những sứ giả đi khắp Athen
để thông báo có một cuộc họp khác.

Cuộc tranh luận lần thứ hai này
cũng nảy lửa không kém,

nhưng giải pháp mới là chỉ chém
những tên cầm đầu cuộc bạo loạn,

được thông qua
một cách khó khăn.

Nhưng một vấn đề khác lại dấy lên,

con thuyền thi hành
mệnh lệnh đầu tiên

đã khởi hành vào ngày hôm kia.

Vậy nên, một thuyền khác nhanh chóng
khởi hành để thu hồi mệnh lệnh,

một cuộc chạy đua của nền dân chủ
với thời gian.