သမုဒ္ဒရာ ရေစီးကြောင်းတွေ လုပ်ကိုင်ကြပုံ - Jennifer Verduin
-
0:07 - 0:08၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင်
-
0:08 - 0:12ရေချိုးရာတွင် သုံးရန်ကစားစရာတွေ တင်ဆောင်
လာတဲ့ ကုန်တင်သင်္ဘော မုန်တိုင်းမိသွားတယ်။ -
0:12 - 0:15သင်္ဘောပေါ်က ကွန်တိန်နာတွေ
ရေထဲ မျောပါသွားကြလို့ -
0:15 - 0:19လှိုင်းတွေဟာ ရော်ဘာ ဘဲ ကောင်ရေး ၂၈၀၀၀ ကို
မြောက်ပစိဖိတ်သို့ တွန်းပို့ခဲ့တယ်။ -
0:19 - 0:22ဒါပေမဲ့ ၎င်းတို့ဟာ အတူတူ
တစ်နေရာတည်းမှာ မဟုတ်ခဲ့ကြပါ။ -
0:22 - 0:24ပြောင်းပြန် ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုရပါမယ်-
-
0:24 - 0:27အဲဒီ ဘဲကောင်တွေဟာ တစ်ကမ္ဘာလုံး
အဝမ်းကို မျောပါသွားကြတယ်။ -
0:27 - 0:30အဲဒါနဲ့ သုတေသီတွေဟာ ၎င်းတို့ရဲ့
လမ်းကြောင်းကို အသုံးပြုပြီး -
0:30 - 0:33သမုဒ္ဒရာ ရေစီးကြောင်းတွေကို ပိုကောင်း
မွန်စွာ နားလည်ရန် ဇယားကို ရေးဆွဲခဲ့ကြတယ်။ -
0:33 - 0:36သမုဒ္ဒရာရေစီးကြောင်းတွေကို
မောင်းနှင်ပေးတဲ့ ရင်းမြစ်တွေ စုံလှပါတယ်- -
0:36 - 0:40လေ၊ ဒီရေများ၊ ရေရဲ့ သိပ်သည်းဆ မတူခြင်း၊
-
0:40 - 0:43ပြီးတော့ ကမ္ဘာကြီး လည်ပတ်မှုလဲ ပါတယ်။
-
0:43 - 0:48သမုဒ္ဒရာကြမ်းပြင်ရဲ့ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်နဲ့
ကမ်းခြေလိုင်းတွေကလည်း ရေစီးကြောင်းတွေကို -
0:48 - 0:49အရှိန်ပိုရလာစေသလို၊
-
0:49 - 0:52နှေးကွေးလာစေခြင်း သို့မဟုတ်
ဦးတည်ချက်ကို ပြောင်းလဲသွားနိုင်ပါတယ်။ -
0:52 - 0:55သမုဒ္ဒရာရေစီးကြောင်းတွေ
အဓိက အမျိုးအစား နှစ်မျိုး ခွဲရနိုင်တယ်- -
0:55 - 0:58မျက်နှာပြင် ရေစီးကြောင်းနဲ့
သမုဒ္ဒရာ အနက်ပိုင်း ရေစီးကြောင်းတွေပါ။ -
0:58 - 1:02မျက်နှာပြင် ရေစီးကြောင်းတွေဟာ သမုဒ္ဒရာ
ရေအားလုံးရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကို -
1:02 - 1:03ထိန်းချုပ် ထားတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပြီး၊
-
1:03 - 1:07နက်ရှိုင်းတဲ့ သမုဒ္ဒရာရေစီးကြောင်းတွေ
ကျတော့ ကျန် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ပါပါတယ်။ -
1:07 - 1:09၎င်းတို့ဖြစ်ပေါ်လာပုံ
အကြောင်းတွေ မတူပေမဲ့၊ -
1:09 - 1:12မျက်နှာပြင်နှင့်အနက်ပိုင်း
ရေစီးကြောင်းတို့ဟာ အပြန်အလှန် -
1:12 - 1:15သက်ရောက်မှုရှိပြီး သမုဒ္ဒရာ တစ်ခုလုံးကို
ရွေ့လျားစေနေတဲ့ အကတမျိုးနဲ့ တူပါတယ်။ -
1:15 - 1:17ကမ်းခြေ အနီးမှာဆိုရင်၊
-
1:17 - 1:20မျက်နှာပြင် ရေစီးကြောင်းကို
လေရော ဒီရေကပါ မောင်းနှင်ပေးကြတယ်၊ -
1:20 - 1:25ရေကို နောက်နဲ့ရှေ့ကို လှုပ်ရှားစေလျက်
ရေမျက်နှာပြင်ဟာ နိမ့်လိုက်မြင့်လိုက်ပါ။ -
1:25 - 1:30တချိန်တည်းမှာ လဟာပြင် သမုဒ္ဒရာထဲမှာ မျက်နှ
ာပြင်ရေစီးကြောင်းအတွက် လေဟာ အဓိကအားပါ။ -
1:30 - 1:32လေဟာ သမုဒ္ဒရာရဲ့ အထက်မှ တိုက်ခတ်စဉ်၊
-
1:32 - 1:34၎င်းဟာ ရေရဲ့ အပေါ်ယံအလွှာကို
မိမိနဲ့အတူ ဆွဲယူသွားပါတယ်။ -
1:34 - 1:37အဲဒီလို ရွေ့လျားနေတဲ့ အလွှာက
အောက်ပိုင်းရှိ အလွှာများကို ဆွဲယူလို့ -
1:37 - 1:40အဲဒီ အလွှာတွေ ၎င်းတို့အောက်ရှိ
အလွှာကို ဆွဲခေါ်ကြပါတယ်။ -
1:40 - 1:43လက်တွေ့တွင်၊ မီတာ ၄၀၀ အထိ နက်တဲ့
ရေဟာ -
1:43 - 1:47သမုဒ္ဒရာ မျက်နှာပြင်ပေါ်က
လာရဲ့ သက်ရောက်မှုကို ခံရပါတယ်။ -
1:47 - 1:51တစ်ကမ္ဘာလုံး မျက်နှာပြင် ရေစီးကြောင်းတွေ
စီးဆင်းပုံ ဇယားအဖြစ် ဆွဲကြည့်မယ် ဆိုရင်၊ -
1:51 - 1:55၎င်းတို့ဟာ gyres ခေါ် ဧရာမပတ်လမ်းတွေနဲ့
တူတာကို မြင်ရပါမယ်၊ -
1:55 - 1:58အဲဒီ ပတ်လမ်းဟာ ကမ္ဘာ့မြောက်ပိုင်းခြမ်းမှ
လက်ယာရစ် ပတ်နေပြီး -
1:58 - 2:00ကမ္ဘာ့ တောင်ပိုင်းခြင်းမှာ ကျတော့
လက်ဝဲရစ် ပတ်နေတတ်တယ်။ -
2:00 - 2:03အဲဒါရဲ့ အကြောင်းရင်းက ကမ္ဘာကြီရဲ့
လည်ပတ်မှု ဖြစ်ပြီး -
2:03 - 2:07အဲဒီ ရေစီးကြောင်းတွေကို
အဲဒီလို ပုံစံမျိုးဖြင့် လည်ပတ်လာစေတာပါ။ -
2:07 - 2:08ကမ္ဘာကြီသာ မလည်ပတ်ခဲ့ပါက၊
-
2:08 - 2:10အီကွေတာက ဖိအားနည်း ဒေသနဲ့
-
2:10 - 2:12ဝင်ရိုးစွန်း ဒေသများက ဖိအားများ ဒေသ
တွေ အကြားမှာ -
2:12 - 2:15လေနဲ့ ရေတို့ဟာ ရှေ့နောက်သာ
လှုပ်ရှားနေခဲ့မှာပါ၊ -
2:15 - 2:16ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာကြီးဟာ လည်နေတော့၊
-
2:16 - 2:21အီကွေတာမှ မြောက်ဝင်ရိုးစွန်းဆီ တိုက်တဲ့
လေဟာ အရှေ့ဘက်ကို ပါသွားမှာ ဖြစ်ပြီး၊ -
2:21 - 2:24နောက်ကို ပြန်တိုက်တဲ့ လေကျတော့
အနောက်ဘက်ကို ရွေ့ပါသွားမှာပါ။ -
2:24 - 2:27အဲဒါရဲ့ ထင်ဟပ် မြင်ရနိုင်တဲ့ ပုံစံမျိုးကို
တောင်ပိုင်း ကမ္ဘာခြမ်းမှာ မြင်ရပြီး -
2:27 - 2:29လေကြောင့် ပေါ်လာကြတဲ့
အဓိကရ ရေစီးကြောင်းတွေဟာ -
2:29 - 2:33သမုဒ္ဒရာ တဝမ်းမှာ ခုနက ပြောခဲ့သလို
ကွင်းဆက်ပုံစံတွေ ပေါ်လာရတာပါ။ -
2:33 - 2:36အဲဒါကို Coriolis Effect လို့ခေါ်ပါတယ်။
-
2:36 - 2:40တိုက်တဲ့ လေဟာ ၎င်းတို့အောက်ရှိ သမုဒ္ဒရာကို
ခုနက လည်ပတ်နေတဲ့ gyres ထဲ တွန်းပို့ပါတယ်။ -
2:40 - 2:44ရေဟာ အနွေးဓာတ်ကို လေထက် ပိုထိရောက်စွာ
ထိန်းထားနိုင်တာမို့လို့ -
2:44 - 2:48အဲဒီ ရေစီးကြောင်းတွေဟာ အနွေးဓာတ်ကို
ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းသို့ ဖြန့်ဖြူးပေးပါတယ်။ -
2:48 - 2:50မျက်နှာပြင်ရေစီးကြောင်းနဲ့ မတူဘဲ၊
-
2:50 - 2:55အနက်ပိုင်း ရေစီးကြောင်းတွေကို မောင်းနှင်
ပေးတာက ပင်လယ်ရေရဲ့ သိပ်သည်းဆပါ။ -
2:55 - 2:57မြောက်ဝင်ရိုးစွန်းဆီသို့ ရွေ့လျားလာတဲ့
ရေဟာ -
2:57 - 2:58ပိုအေးလာပါတယ်။
-
2:58 - 3:01၎င်းထဲမှာ ပါတဲ့ ဆားဟာလည်း ပိုပြစ်ပါတယ်။
-
3:01 - 3:06ရေထဲ ပေါ်လာကြတဲ့ ရေခဲပွင့်တွေဟာ ဆားကို
သူတို့ နောက်မှာ ချန်ရစ်ခဲ့ကြလို့ပါ။ -
3:06 - 3:08အေးနေပြီး ဆားဓာတ်များတဲ့
ရေဟာ ပိုသိပ်သည်းလို့ -
3:08 - 3:10အောက်ကို နစ်မြုပ်သွားလျက်၊
-
3:10 - 3:13ပိုနွေးတဲ့ မျက်နှာပြင်ရေက
၎င်းရဲ့ နေရာကို ဝင်ယူခြင်းဖြင့်၊ -
3:13 - 3:17thermohaline ခေါ် အထက်အောက်
ရေစီးကြောင်းကို ပေါ်လာစေပါတယ်။ -
3:17 - 3:22Thermohaline အနက်ပိုင်းရေနဲ့ လေက
တိုက်ပေးတဲ့ မျက်နှာပြင် ရေစီးကြောင်းတွေဟာ -
3:22 - 3:26Global Conveyor Belt ခေါ် လိမ်ရစ်နေတဲ့
ကွင်းဆက်ကို ဖြစ်ပေါ်စေတယ်။ -
3:26 - 3:29ရေဟာ သမုဒ္ဒရာ အနက်ပိုင်းမှနေပြီး
မျက်နှာပြင်ဆီကို ရွေ့လျားရင်း -
3:29 - 3:33သမုဒ္ဒရာ အစားအစာ ကွင်းဆက်များကို
ဖန်တီးပေးကြတဲ့ -
3:33 - 3:36အဏုဇီဝကောင်တွေ မှီဝဲကြတဲ့
အာဟာရတွေကို သယ်ပေးလာပါတယ်။ -
3:36 - 3:39Global Conveyor Belt ဟာ
ကမ္ဘပေါ်က အရှည်လျားဆုံးသော ရေစီးကြောင်း -
3:39 - 3:41ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာကြီးကို မြွေလို
ရစ်ပတ်ထားတာပါ။ -
3:41 - 3:45ဒါပေမဲ့ ၎င်းဟာတစ်စက္ကန့်မှာ စင်တီမီတာ
အနည်းငယ်မျှသာ ရွေ့လျားတာပါ။ -
3:45 - 3:49ဒီတော့ အဲဒီထဲ ပါလာတဲ့ ရေစက်ဟာဖြင့်
တပတ်လုံး လည်ပတ်ရန် နှစ်ထောင်ချီ ကြာပါမယ်။ -
3:49 - 3:53ကြည့်ရတာ ပင်လယ် အပူချိန် မြင့်တက်လာမှုက
လည်နေတဲ့ ခါးပတ်ကို -
3:53 - 3:54နှေးကွေးလာစေနေတာ ထင်ရှားပါတယ်။
-
3:54 - 3:58ပုံစံပြုလုပ်ပြီး စမ်းသပ်ကြည့်ရာ အဲဒါက
အတ္တလန္တိတ်ရဲ့ ဘက်နှစ်ဘက်စလုံးမှာ -
3:58 - 4:00ရာသီဥတုစနစ်ကို ကမောက်ကမ ဖြစ်စေပြီး
-
4:00 - 4:03ရေစီးနှုန်းဟာ ဆက်ပြီး နှေးလာပါက
ဘာတွေ ဖြစ်ပျက်လာနိုင်ကြောင်း -
4:03 - 4:05ဒါမှမဟုတ် လုံးဝ ရပ်သွားနိုင်တာကို
ဘယ်သူမှ မသိပါ။ -
4:05 - 4:09ကျုပ်တို့ မှန်ကန်စွာ ခန့်မှန်းနိုင်ရန်နဲ့
လိုအပ်သလို ပြင်ဆင်ထားနိုင်ရန် နည်းလမ်းမှာ -
4:09 - 4:14ရေစီးကြောင်းတွေနဲ့ ၎င်းတို့ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့
စွမ်းအင်များကို ဆက်လေ့လာကြည့်နေဖို့ပါပဲ။
- Title:
- သမုဒ္ဒရာ ရေစီးကြောင်းတွေ လုပ်ကိုင်ကြပုံ - Jennifer Verduin
- Speaker:
- Jennifer Verduin
- Description:
-
more » « less
သင်ခန်းအစာ အပြည့်အဝကို ကြည့်ရှုရန်- https://ed.ted.com/lessons/how-do-ocean-currents-work-jennifer-verduin
၁၉၉၂ ခုနှစ်တုန်းက၊ ရေချိုးရာတွင် သုံးရန်ကစားစရာတွေ တင်ဆောင်လာတဲ့ ကုန်တင်သင်္ဘောဟာ မုန်တိုင်းမိသွားတယ်။ သင်္ဘောပေါ်က ကွန်တိန်နာတွေ ရေထဲ မျောပါသွားကြလို့ လှိုင်းတွေဟာ ရော်ဘာ ဘဲ ကောင်ရေး ၂၈၀၀၀ ကို မြောက်ပစိဖိတ်သို့ တွန်းပို့ခဲ့တယ်။ ၎င်းတို့ဟာ အတူတူ တစ်နေရာတည်းမှာ နစ်မြုပ် မသွားခဲ့ကြဘဲ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ဟိုနေရာ ဒီနေရာ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ကြတယ်။ Jennifer Verduin ဟာ ၎င်းတို့ကို ခြေရာခံရင်း သမုဒ္ဒရာ ရေစီးကြောင်းတွေကို နက်ရှိုင်းစွာ လေ့လာ တင်ပြထားပါတယ်။
Jennifer Verduin ရဲ့ သင်ခန်းစာကို Cabong Studios မှ ညွှန်ကြား ရိုက်ကူးပေးခဲ့ပါတယ်။
- Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TED-Ed
- Duration:
- 04:16
|
Myo Aung approved Burmese subtitles for How do ocean currents work? | |
|
|
Myo Aung accepted Burmese subtitles for How do ocean currents work? | |
|
Sanda Aung edited Burmese subtitles for How do ocean currents work? | |
|
|
Sanda Aung edited Burmese subtitles for How do ocean currents work? | |
|
|
Sanda Aung edited Burmese subtitles for How do ocean currents work? | |
|
|
Sanda Aung edited Burmese subtitles for How do ocean currents work? |