Những bí mật của ngành vận tải đường biển

Hầu hết những gì chúng ta sở hữu và sử dụng, được mang đến cho chúng ta bằng những con tàu container, thông qua một mạng lưới rộng lớn của đường biển và bến cảng mà hầu hết chúng ta lại không hề biết đến. Nhà báo Rose George dẫn dắt khán giả bước vào thế giới của vận tải đường biển, nền tảng của nền văn minh tiêu dùng.

Vài năm trước đây

Trường Kinh Doanh thuộc Đại học Harvard, Hoa Kỳ
đã tiến hành lựa chọn

mô hình kinh doanh tốt nhất của năm

Họ đã chọn "ngành" Cướp biển ở Somali

Cũng trong khoảng thời gian đó

tôi phát hiện ra
có 544 thủy thủ

bị giữ làm con tin trên những chiếc tàu

thường được thả neo
gần bờ biển Somali

giữa ban ngày ban mặt.

Khi tôi phát hiện ra hai thực tế này,
tôi đã thầm nghĩ

Điều gì đang diễn ra
với ngành vận chuyển đường biển vậy?

Và tôi cũng nghĩ rằng, liệu điều tương tự có xảy ra
với những ngành khác không?

Liệu chúng ta có thể thấy 544 phi công

bị giam giữ trong chính máy bay của mình

trên đường băng
hàng tháng, thậm chí hàng năm trời?

Liệu chúng ta có thấy điều tương tự
xảy ra với 544 lái xe buýt đường dài?

Điều đó sẽ không xảy ra

Tôi bắt đầu cảm thấy thú vị

Và phát hiện ra một sự thật khác

thậm chí còn đáng kinh ngạc hơn

đặc biệt là đối với một sự thật
mà tôi không hề biết đến trước đó

ở tuổi 42 hoặc 43

Đó là chúng ta vẫn phải phụ thuộc chặt chẽ
vào ngành vận tải đường biển

Bởi vì có lẽ phần đông mọi người

vẫn cho rằng vận tải đường biển
là một ngành đã lỗi thời

một ngành được đại diện
bởi thuyền buồm

với Moby Dicks và Jack Sparrows

Nhưng sự thật không phải vậy

Vận tải đường thủy vẫn quan trọng với chúng ta
từ trước đến nay

Ngành này mang lại cho người tiêu dùng
90% sản phẩm của thương mại thế giới

Vận tải đường thủy đã tăng gấp 4 lần
về quy mô từ năm 1970

Chúng ta đang phụ thuộc vào nó
hơn bao giờ hết

Tuy nhiên, đối với một ngành công nghiệp
khổng lồ như thế

lại chỉ có 100,000 tàu biển
đang hoạt động

Vì vậy, ngành này dường như
không được mọi người chú ý đến

Nhưng điều này
lại nghe có vẻ kỳ quặc tại Singapore

vì ở đây, vận tải đường thủy
hiện hữu đến mức

bạn có thể nhét trên một con tàu
trên nóc khách sạn

(Tiếng cười)

Nhưng đâu đó trên thế giới

Nếu bạn hỏi mọi người
về những gì học biết

về vận tải đường thủy và khối lượng hàng hóa
được chuyên chở bằng đường này

hầu như không một ai có thể trả lời

Còn nếu bạn hỏi
một người nào đó bất kỳ trên phố

nếu họ đã nghe tới Microsoft

câu trả lời chắc hẳn sẽ là có

bởi vị họ biết
Microsoft thiết kế các phần mềm

cho máy tính

và chỉ thỉnh thoảng mới hoạt động

Nhưng nếu bạn hỏi họ
có biết đến Maersk không

Tôi không nghĩ
bạn sẽ nhận được câu trả lời tương tự

mặc dù Maersk

mặc dù chỉ là một công ty vận chuyển
trong số nhiều công ty khác

lại có doanh thu ngang ngửa với Microsoft

(60.2 tỷ đô la)

Tại sao lại như vậy?

Một vài năm về trước

chỉ huy Hải quân Anh đầu tiên

được gọi là "Chúa biển"

mặc dù người đứng đầu quân đội
không được gọi là chúa đất

ông cho biết,
chúng ta, ý ông là

các quốc gia công nghiệp hóa ở phương Tây

dường như không đánh giá đúng
tầm quan trọng của biển

Chúng ta mù tịt về biển

cũng như vai trò của nó như là một nơi lý
để phát triển công nghiệp

Thường thì, chúng ta chỉ nghĩ đến biển
như một dải lụa màu xanh

mà chúng ta được dịp bay ngang qua
trên mỗi chuyến bay.

Không có gì đáng để bận tâm cả,

Vì vậy, tôi muốn mở rộng tầm nhìn của mình

để đặt biển về đúng vị trí của nó,

Vì thế, tôi đã ra biển

Một vài năm trước,
tôi tham gia một chuyến đi

trên Maersk Kendal

một tàu container cỡ trung

chở gần 7,000 thùng hàng

và tôi khởi hành từ Felixstowe

ở bờ biển phía Nam nước Anh

và tôi dừng chân ở đây ngay
tại Singapore

năm tuần sau đó

và không bị "jet lag" (cảm giác bị lệch múi giờ)
như bây giờ

Và tôi đã khám phá ra
rất nhiều điều

Chúng tôi đi qua năm biển

hai đại dương, chín cảng

và tôi đã học được rất nhiều điều
về vận tải đường biển

Và một trong những điều đầu tiên
làm tôi ngạc nhiên

khi đến Kendal là,

mọi người đâu cả rồi?

Tôi có bạn trong Hải quân
đã từng nói với tôi rằng

mỗi lần họ ra khơi
với khoảng 1000 thủy thủ

nhưng trên tàu Kendal chỉ có 21 người

Đó là bởi vì vận tải đường biển
đã trở nên rất hiệu quả

nhờ vào công-te-nơ hóa hàng hóa

Các tàu có thể vận hành tự động

mà không cần đến nhiều nhân viên

Nhưng điều đó cũng có nghĩa là,
theo như cách nói

của một tuyên úy mà tôi từng gặp,

một thủy thủ bình thường mà bạn gặp

trên một tàu công-te-nơ
sẽ trở nên mệt hoặc rất mệt

vì cường độ của vận tải hiện đại

là khá nặng đối với
một yếu tố mà thuật ngữ vận tải

gọi là "yếu tố con người"

một cụm từ lạ
mà chính họ cũng không nhận ra

nó có vẻ không mang tính nhân văn cho lắm

Vì vậy, hầu hết các thủy thủ
hiện đang làm việc cho các tàu container

thường có ít hơn hai tiếng nghỉ ngơi
tại mỗi cảng

Họ không có thời gian để nghỉ ngơi

Họ lênh đênh trên biển hàng tháng trời

và kể cả khi cập bến

họ cũng có không được tiếp cận với

thứ được coi là bình thường
ngay cả với trẻ 5 tuổi, Internet

Và một điều nữa làm tôi ngạc nhiên
khi ở trên tàu Kendal

là người mà tôi ngồi cạnh....
Không phải nữ hoàng nhé

tôi cũng không hiểu tại sao
họ lại để tôi ngồi ngay dưới bức chân dung của bà

Nhưng tại bàn ăn
trong cabin của chỉ huy tàu

Tôi ngồi cạnh
một chàng trai đến từ Miến Điện

Đối diện tôi là một người Rumani,
một người Moldavi, một người Ấn

Bàn kế bên là một người Trung Quốc

còn trong phòng nhân viên,
tất cả đều là người Phillipines

Đó là một tàu vận tải thông thường

Tại sao lại như vậy?

Bởi vì thách thức lớn nhất

đối với vận tải đường biển
trong 60 năm qua

khi mà phần lớn công chúng
không để tâm đến ngành này

đó là thứ được gọi là đăng ký mở

hay "cắm cờ theo yêu cầu"

Các tàu có thể cắm cờ
của bất kỳ quốc gia nào

chỉ cần quốc gia đó cho đăng ký cắm cờ

Bạn có thể cắm cờ
của một nước không có đường biển

như Bolivia, hoặc Mongolia

hoặc Bắc Triều Tiên,
mặc dù lựa chọn này không được yêu thích cho lắm

(Tiếng cười)

Vì vậy, chúng ta có đoàn thủy thủ
đến từ nhiều quốc gia

mang tính toàn cầu và di động
trên những con tàu.

Và đó là một điều làm tôi ngạc nhiên.

Khi chúng tôi tiến đến
khu vực của cướp biển

ở dưới eo biển Bab-el-Mandeb
ở Ấn Độ Dương

con tàu đã thay đổi.

Và điều này cũng rất đáng kinh ngạc,
bởi vì đột nhiên

Tôi nhận ra,
đúng như thuyền trưởng đã bảo với tôi,

rằng Tôi thật điên rồ khi chọn đi qua

khu vực của cướp biển
trên một tàu container

Chúng tôi không được phép vào bờ

Có đến hai trạm gác cướp biển

Và chính tại thời điểm đó,
544 thủy thủ bị giữ làm con tin

Và một vài người trong số họ
đã làm con tin được một vài năm

bởi vì đặc thù của ngành
và vì đặc điểm "cắm cờ theo yêu cầu"

Không phải tất cả,
nhưng một vài người bị bắt làm con tin

vì đối với số ít những người chủ tàu
không trung thực

Thật dễ dàng để che giấu

nhờ có cơ chế cắm cờ theo yêu cầu.

Sự thờ ơ với biển
còn giúp che giấu điều gì nữa?

Nếu bạn ra biển trên một tàu hàng

hoặc trên tàu du lịch,
hãy nhìn lên ống khói

bạn sẽ nhìn thấy khói đen xì

Đó là bởi vì ngành vận tải đường biển

có chi phí hoạt động rất thấp
và cần nhiên liệu giá rẻ

thế nên, họ sử dụng một thứ
được gọi là nhiên liệu kho

một thứ mà tôi được nghe mô tả
bởi một người làm trong ngành chở dầu

như là chất thải của nhà máy lọc dầu

hay chỉ hơn một bậc
so với nhựa đường

Và vận tải đường biển là cách thức vận chuyển
thân thiện nhất với môi trường

nếu tính đến lượng khí thải carbon
trên tấn trên dặm

Lượng khí thải của nó bằng khoảng một phần nghìn
của ngành hàng không

và khoảng một phần mười
vận tải đường đường bộ

Nhưng nó không hoàn toàn vô hại,
bởi vì lượng khí thải vẫn là rất lớn

Như vậy khí thải từ vận tải đường biển
vào khoảng 3 đến 4%

gần như bằng với lượng khí thải
của ngành hàng không

Và nếu bạn đặt
khí thải từ vận tải đường biển

vào danh sách các nước các nước
có khí thải carbon lớn nhất

Nó sẽ đứng ở vị trí thứ sáu

gần với Đức

Người ta tính toán ra rằng trong năm 2009,
15 con tàu lớn nhất

thải ra các hạt, muội

và khí thải độc hại

ngang bằng với tất cả ô tô trên thế giới

Và tin tốt là

người ta đang bàn bạc
về một ngành vận tải đường biển bền vững

Ccó những đề xuất
rất thú vị đang được thực hiện

Nhưng tại sao
lại mất nhiều thời gian đến vậy?

Khi nào chúng ta
sẽ bắt đầu bàn luận và suy nghĩ

về dặm đường biển
nhiều như dặm hàng không

Tôi cũng đến Cape Cod
để được nhìn thấy

tình trạng của cá voi North Atlantic
(phía Bắc Bắc Băng Dương)

bởi vì, đây là một trong những điều
đáng kinh ngạc nhất

về khoảng thời gian của tôi
trên biển

và những điều nó làm tôi băn khoăn

Chúng ta đã biết về
những tác động của con người đến đại dương

trong các hoạt động đánh bắt cá
và khai thác quá mức thuỷ hải sản

nhưng chúng ta không thật sự biết nhiều

về những điều đang diễn ra dưới nước

Và trên thực tế, ngành vận tải đường biển
đang đóng một vai trò nhất định tại đây

vì tiếng ồn của nó đã góp phần

làm tổn hại
đến môi trường âm thanh của sinh vật biển

Ánh sáng không thể xuyên qua
bề mặt nước

vì vậy những sinh vật biển
như cá voi và cá heo

và thậm chí 800 loài cá khác

giao tiếp bằng âm thanh

Và một con cá voi ở Bắc Atlantic

có thể truyền âm thanh
qua hàng trăm dặm

Một con cá voi lưng gù
có thể truyền âm thanh

qua cả đại dương mênh mông.

Nhưng một tàu chở dầu siêu hạng
cũng có thể được nghe thấy

từ phía bên kia đại dương

và bởi vì tiếng động
mà chân vịt tạo ra dưới nước

đôi khi có trùng âm tần với cá voi

và điều đó có thể làm tổn hại
đến môi trường âm thanh của loài động vật này

và chúng cần đến môi trường này
để duy trì nòi giống

tìm kiếm thức ăn

và bạn tình

Môi trường âm thanh
của cá voi Bắc Atlantic

đã bị suy giảm tới 90%

Nhưng chưa có luật lệ nào được đề ra
để kiểm soát tình trạng ô nhiễm âm thanh này

Khi đặt chân đến Singapore,

Tôi xin lỗi phải nói thật
nhưng tôi đã không muốn rời khỏi tàu

Tôi đã rất thích ở trên Kendal

Thủy thủ đoàn đã đối xử rất tốt với tôi

Tôi đã có một vị thuyền trưởng
vui tính và sởi lởi

và tôi đã rất muốn ở lại
thêm 5 tuần nữa

một điều mà ngài thuyền trưởng
đã bảo tôi

rằng thật là điên rồ khi nghĩ đến nó

Nhưng tôi đã không ở trên tàu
liền một lúc trong 9 tháng

nhưng những thủy thủ Phillipines

những người đã mô tả
công việc của mình là

"kiếm tiền trên nỗi nhớ nhà"

Họ được trả lương cao

nhưng phải sống
một cuộc sống cô lập và khó khăn

trong một môi trường nguy hiểm và khó khăn.

Nhưng tôi đã thực sự rất phân vân

bởi vì tôi muốn tỏ lòng ngưỡng mộ
với những thủy thủ này

những người đã mang lại cho chúng ta
90% mọi thứ mà chúng ta đang có

mà hầu như không được ghi nhận
hoặc cảm ơn

Tôi muốn bày tỏ
sự ngưỡng mộ của mình đối với 100,000 con tàu

đang lênh đênh trên biển

đang làm việc, cập bến và ra khơi

hàng ngày, để thoả mãn
những nhu cầu thiết yếu của chúng ta

Nhưng tôi cũng muốn thấy
ngành vận tải đường biển,

và chúng ta, cộng đồng đa số này,
những người biết rất ít về nó,

suy nghĩ nhiều hơn một chút

để có thể hiểu mọi việc rõ hơn

có thể là hiểu được đến 90% về nó.

Bởi vì tôi cho rằng
chúng ta đều có thể thu được một lợi ích nào đó

bằng cách làm một việc rất đơn giản

là học cách nhìn ra biển.

Xin cảm ơn

(Tiếng vỗ tay)