Vài năm trước đây
Trường Kinh Doanh thuộc Đại học Harvard, Hoa Kỳ
đã tiến hành lựa chọn
mô hình kinh doanh tốt nhất của năm
Họ đã chọn "ngành" Cướp biển ở Somali
Cũng trong khoảng thời gian đó
tôi phát hiện ra
có 544 thủy thủ
bị giữ làm con tin trên những chiếc tàu
thường được thả neo
gần bờ biển Somali
giữa ban ngày ban mặt.
Khi tôi phát hiện ra hai thực tế này,
tôi đã thầm nghĩ
Điều gì đang diễn ra
với ngành vận chuyển đường biển vậy?
Và tôi cũng nghĩ rằng, liệu điều tương tự có xảy ra
với những ngành khác không?
Liệu chúng ta có thể thấy 544 phi công
bị giam giữ trong chính máy bay của mình
trên đường băng
hàng tháng, thậm chí hàng năm trời?
Liệu chúng ta có thấy điều tương tự
xảy ra với 544 lái xe buýt đường dài?
Điều đó sẽ không xảy ra
Tôi bắt đầu cảm thấy thú vị
Và phát hiện ra một sự thật khác
thậm chí còn đáng kinh ngạc hơn
đặc biệt là đối với một sự thật
mà tôi không hề biết đến trước đó
ở tuổi 42 hoặc 43
Đó là chúng ta vẫn phải phụ thuộc chặt chẽ
vào ngành vận tải đường biển
Bởi vì có lẽ phần đông mọi người
vẫn cho rằng vận tải đường biển
là một ngành đã lỗi thời
một ngành được đại diện
bởi thuyền buồm
với Moby Dicks và Jack Sparrows
Nhưng sự thật không phải vậy
Vận tải đường thủy vẫn quan trọng với chúng ta
từ trước đến nay
Ngành này mang lại cho người tiêu dùng
90% sản phẩm của thương mại thế giới
Vận tải đường thủy đã tăng gấp 4 lần
về quy mô từ năm 1970
Chúng ta đang phụ thuộc vào nó
hơn bao giờ hết
Tuy nhiên, đối với một ngành công nghiệp
khổng lồ như thế
lại chỉ có 100,000 tàu biển
đang hoạt động
Vì vậy, ngành này dường như
không được mọi người chú ý đến
Nhưng điều này
lại nghe có vẻ kỳ quặc tại Singapore
vì ở đây, vận tải đường thủy
hiện hữu đến mức
bạn có thể nhét trên một con tàu
trên nóc khách sạn
(Tiếng cười)
Nhưng đâu đó trên thế giới
Nếu bạn hỏi mọi người
về những gì học biết
về vận tải đường thủy và khối lượng hàng hóa
được chuyên chở bằng đường này
hầu như không một ai có thể trả lời
Còn nếu bạn hỏi
một người nào đó bất kỳ trên phố
nếu họ đã nghe tới Microsoft
câu trả lời chắc hẳn sẽ là có
bởi vị họ biết
Microsoft thiết kế các phần mềm
cho máy tính
và chỉ thỉnh thoảng mới hoạt động
Nhưng nếu bạn hỏi họ
có biết đến Maersk không
Tôi không nghĩ
bạn sẽ nhận được câu trả lời tương tự
mặc dù Maersk
mặc dù chỉ là một công ty vận chuyển
trong số nhiều công ty khác
lại có doanh thu ngang ngửa với Microsoft
(60.2 tỷ đô la)
Tại sao lại như vậy?
Một vài năm về trước
chỉ huy Hải quân Anh đầu tiên
được gọi là "Chúa biển"
mặc dù người đứng đầu quân đội
không được gọi là chúa đất
ông cho biết,
chúng ta, ý ông là
các quốc gia công nghiệp hóa ở phương Tây
dường như không đánh giá đúng
tầm quan trọng của biển
Chúng ta mù tịt về biển
cũng như vai trò của nó như là một nơi lý
để phát triển công nghiệp
Thường thì, chúng ta chỉ nghĩ đến biển
như một dải lụa màu xanh
mà chúng ta được dịp bay ngang qua
trên mỗi chuyến bay.
Không có gì đáng để bận tâm cả,
Vì vậy, tôi muốn mở rộng tầm nhìn của mình
để đặt biển về đúng vị trí của nó,
Vì thế, tôi đã ra biển
Một vài năm trước,
tôi tham gia một chuyến đi
trên Maersk Kendal
một tàu container cỡ trung
chở gần 7,000 thùng hàng
và tôi khởi hành từ Felixstowe
ở bờ biển phía Nam nước Anh
và tôi dừng chân ở đây ngay
tại Singapore
năm tuần sau đó
và không bị "jet lag" (cảm giác bị lệch múi giờ)
như bây giờ
Và tôi đã khám phá ra
rất nhiều điều
Chúng tôi đi qua năm biển
hai đại dương, chín cảng
và tôi đã học được rất nhiều điều
về vận tải đường biển
Và một trong những điều đầu tiên
làm tôi ngạc nhiên
khi đến Kendal là,
mọi người đâu cả rồi?
Tôi có bạn trong Hải quân
đã từng nói với tôi rằng
mỗi lần họ ra khơi
với khoảng 1000 thủy thủ
nhưng trên tàu Kendal chỉ có 21 người
Đó là bởi vì vận tải đường biển
đã trở nên rất hiệu quả
nhờ vào công-te-nơ hóa hàng hóa
Các tàu có thể vận hành tự động
mà không cần đến nhiều nhân viên
Nhưng điều đó cũng có nghĩa là,
theo như cách nói
của một tuyên úy mà tôi từng gặp,
một thủy thủ bình thường mà bạn gặp
trên một tàu công-te-nơ
sẽ trở nên mệt hoặc rất mệt
vì cường độ của vận tải hiện đại
là khá nặng đối với
một yếu tố mà thuật ngữ vận tải
gọi là "yếu tố con người"
một cụm từ lạ
mà chính họ cũng không nhận ra
nó có vẻ không mang tính nhân văn cho lắm
Vì vậy, hầu hết các thủy thủ
hiện đang làm việc cho các tàu container
thường có ít hơn hai tiếng nghỉ ngơi
tại mỗi cảng
Họ không có thời gian để nghỉ ngơi
Họ lênh đênh trên biển hàng tháng trời
và kể cả khi cập bến
họ cũng có không được tiếp cận với
thứ được coi là bình thường
ngay cả với trẻ 5 tuổi, Internet
Và một điều nữa làm tôi ngạc nhiên
khi ở trên tàu Kendal
là người mà tôi ngồi cạnh....
Không phải nữ hoàng nhé
tôi cũng không hiểu tại sao
họ lại để tôi ngồi ngay dưới bức chân dung của bà
Nhưng tại bàn ăn
trong cabin của chỉ huy tàu
Tôi ngồi cạnh
một chàng trai đến từ Miến Điện
Đối diện tôi là một người Rumani,
một người Moldavi, một người Ấn
Bàn kế bên là một người Trung Quốc
còn trong phòng nhân viên,
tất cả đều là người Phillipines
Đó là một tàu vận tải thông thường
Tại sao lại như vậy?
Bởi vì thách thức lớn nhất
đối với vận tải đường biển
trong 60 năm qua
khi mà phần lớn công chúng
không để tâm đến ngành này
đó là thứ được gọi là đăng ký mở
hay "cắm cờ theo yêu cầu"
Các tàu có thể cắm cờ
của bất kỳ quốc gia nào
chỉ cần quốc gia đó cho đăng ký cắm cờ
Bạn có thể cắm cờ
của một nước không có đường biển
như Bolivia, hoặc Mongolia
hoặc Bắc Triều Tiên,
mặc dù lựa chọn này không được yêu thích cho lắm
(Tiếng cười)
Vì vậy, chúng ta có đoàn thủy thủ
đến từ nhiều quốc gia
mang tính toàn cầu và di động
trên những con tàu.
Và đó là một điều làm tôi ngạc nhiên.
Khi chúng tôi tiến đến
khu vực của cướp biển
ở dưới eo biển Bab-el-Mandeb
ở Ấn Độ Dương
con tàu đã thay đổi.
Và điều này cũng rất đáng kinh ngạc,
bởi vì đột nhiên
Tôi nhận ra,
đúng như thuyền trưởng đã bảo với tôi,
rằng Tôi thật điên rồ khi chọn đi qua
khu vực của cướp biển
trên một tàu container
Chúng tôi không được phép vào bờ
Có đến hai trạm gác cướp biển
Và chính tại thời điểm đó,
544 thủy thủ bị giữ làm con tin
Và một vài người trong số họ
đã làm con tin được một vài năm
bởi vì đặc thù của ngành
và vì đặc điểm "cắm cờ theo yêu cầu"
Không phải tất cả,
nhưng một vài người bị bắt làm con tin
vì đối với số ít những người chủ tàu
không trung thực
Thật dễ dàng để che giấu
nhờ có cơ chế cắm cờ theo yêu cầu.
Sự thờ ơ với biển
còn giúp che giấu điều gì nữa?
Nếu bạn ra biển trên một tàu hàng
hoặc trên tàu du lịch,
hãy nhìn lên ống khói
bạn sẽ nhìn thấy khói đen xì
Đó là bởi vì ngành vận tải đường biển
có chi phí hoạt động rất thấp
và cần nhiên liệu giá rẻ
thế nên, họ sử dụng một thứ
được gọi là nhiên liệu kho
một thứ mà tôi được nghe mô tả
bởi một người làm trong ngành chở dầu
như là chất thải của nhà máy lọc dầu
hay chỉ hơn một bậc
so với nhựa đường
Và vận tải đường biển là cách thức vận chuyển
thân thiện nhất với môi trường
nếu tính đến lượng khí thải carbon
trên tấn trên dặm
Lượng khí thải của nó bằng khoảng một phần nghìn
của ngành hàng không
và khoảng một phần mười
vận tải đường đường bộ
Nhưng nó không hoàn toàn vô hại,
bởi vì lượng khí thải vẫn là rất lớn
Như vậy khí thải từ vận tải đường biển
vào khoảng 3 đến 4%
gần như bằng với lượng khí thải
của ngành hàng không
Và nếu bạn đặt
khí thải từ vận tải đường biển
vào danh sách các nước các nước
có khí thải carbon lớn nhất
Nó sẽ đứng ở vị trí thứ sáu
gần với Đức
Người ta tính toán ra rằng trong năm 2009,
15 con tàu lớn nhất
thải ra các hạt, muội
và khí thải độc hại
ngang bằng với tất cả ô tô trên thế giới
Và tin tốt là
người ta đang bàn bạc
về một ngành vận tải đường biển bền vững
Ccó những đề xuất
rất thú vị đang được thực hiện
Nhưng tại sao
lại mất nhiều thời gian đến vậy?
Khi nào chúng ta
sẽ bắt đầu bàn luận và suy nghĩ
về dặm đường biển
nhiều như dặm hàng không
Tôi cũng đến Cape Cod
để được nhìn thấy
tình trạng của cá voi North Atlantic
(phía Bắc Bắc Băng Dương)
bởi vì, đây là một trong những điều
đáng kinh ngạc nhất
về khoảng thời gian của tôi
trên biển
và những điều nó làm tôi băn khoăn
Chúng ta đã biết về
những tác động của con người đến đại dương
trong các hoạt động đánh bắt cá
và khai thác quá mức thuỷ hải sản
nhưng chúng ta không thật sự biết nhiều
về những điều đang diễn ra dưới nước
Và trên thực tế, ngành vận tải đường biển
đang đóng một vai trò nhất định tại đây
vì tiếng ồn của nó đã góp phần
làm tổn hại
đến môi trường âm thanh của sinh vật biển
Ánh sáng không thể xuyên qua
bề mặt nước
vì vậy những sinh vật biển
như cá voi và cá heo
và thậm chí 800 loài cá khác
giao tiếp bằng âm thanh
Và một con cá voi ở Bắc Atlantic
có thể truyền âm thanh
qua hàng trăm dặm
Một con cá voi lưng gù
có thể truyền âm thanh
qua cả đại dương mênh mông.
Nhưng một tàu chở dầu siêu hạng
cũng có thể được nghe thấy
từ phía bên kia đại dương
và bởi vì tiếng động
mà chân vịt tạo ra dưới nước
đôi khi có trùng âm tần với cá voi
và điều đó có thể làm tổn hại
đến môi trường âm thanh của loài động vật này
và chúng cần đến môi trường này
để duy trì nòi giống
tìm kiếm thức ăn
và bạn tình
Môi trường âm thanh
của cá voi Bắc Atlantic
đã bị suy giảm tới 90%
Nhưng chưa có luật lệ nào được đề ra
để kiểm soát tình trạng ô nhiễm âm thanh này
Khi đặt chân đến Singapore,
Tôi xin lỗi phải nói thật
nhưng tôi đã không muốn rời khỏi tàu
Tôi đã rất thích ở trên Kendal
Thủy thủ đoàn đã đối xử rất tốt với tôi
Tôi đã có một vị thuyền trưởng
vui tính và sởi lởi
và tôi đã rất muốn ở lại
thêm 5 tuần nữa
một điều mà ngài thuyền trưởng
đã bảo tôi
rằng thật là điên rồ khi nghĩ đến nó
Nhưng tôi đã không ở trên tàu
liền một lúc trong 9 tháng
nhưng những thủy thủ Phillipines
những người đã mô tả
công việc của mình là
"kiếm tiền trên nỗi nhớ nhà"
Họ được trả lương cao
nhưng phải sống
một cuộc sống cô lập và khó khăn
trong một môi trường nguy hiểm và khó khăn.
Nhưng tôi đã thực sự rất phân vân
bởi vì tôi muốn tỏ lòng ngưỡng mộ
với những thủy thủ này
những người đã mang lại cho chúng ta
90% mọi thứ mà chúng ta đang có
mà hầu như không được ghi nhận
hoặc cảm ơn
Tôi muốn bày tỏ
sự ngưỡng mộ của mình đối với 100,000 con tàu
đang lênh đênh trên biển
đang làm việc, cập bến và ra khơi
hàng ngày, để thoả mãn
những nhu cầu thiết yếu của chúng ta
Nhưng tôi cũng muốn thấy
ngành vận tải đường biển,
và chúng ta, cộng đồng đa số này,
những người biết rất ít về nó,
suy nghĩ nhiều hơn một chút
để có thể hiểu mọi việc rõ hơn
có thể là hiểu được đến 90% về nó.
Bởi vì tôi cho rằng
chúng ta đều có thể thu được một lợi ích nào đó
bằng cách làm một việc rất đơn giản
là học cách nhìn ra biển.
Xin cảm ơn
(Tiếng vỗ tay)