-
Bir Amerikalının ortalama ömrü 80 yıl.
-
Bugün 80 yaşındaki biri İkinci Dünya Savaşı
bittiğinde 10, başladığında ise 4 yaşındaydı.
-
Savaşa katılan bir asker bugün en azından
seksenlerin sonundadır.
-
Generaller, siyasi liderler - savaşın idarecileri:
Çok azı hâlâ hayatta.
-
Son yıllarda yazarlar ve film
yapımcılarının savaştan geriye kalanların...
-
...hikâyelerini kaybolmadan
bulmaya çalıştıklarını görüyoruz.
-
Bu proje bireysel savaş hikayeleriyle
ya da savaştan kurtulanlarla ilgili değil.
-
Hayatları savaş ile yarıda kalan...
-
...on milyonlarca insanı sayacağız...
-
...ve bu kayıpların tarihteki diğer savaşlara...
-
son dönemlerdeki çatışmalara kıyasla
ne boyutta olduklarını göreceğiz.
-
Askerleri ve sivilleri ayrı ayrı sayacağız.
-
Bu şekillerin her biri ölen 1 000 insanı temsil ediyor.
-
Siviller her kesimden.
-
Askeri kayıpların neredeyse tamamı ise
erkeklerden. Ortalama yaş ise 23.
-
Ölen her 1 000 asker için, çoğu muharebede...
-
...1 000'den fazlası da yaralandı.
-
Kayıp kelimesi biraz kafa karıştırıcı olabilir
çünkü askerî anlamda çoğu zaman...
-
...ölenlerin ve yaralananların yanı sıra
bir askeri, hizmet dışı bırakan durumu kastediyor.
-
Burada sadece ölenleri sayıyoruz
ve Amerikan askerleri ile başlayacağız.
-
400 000'den fazlası öldü.
-
Çoğu, Avrupa cephesinde
Nazilerle çarpışırken öldü.
-
Yaklaşık çeyreği Pasifik'te
Japonlarla çarpışırken öldü.
-
Bunları bir zaman çizelgesine yerleştirince...
-
...kayıplar savaşın sonlarına doğru
en ağır düzeye ulaşıyor.
-
Savaş 1 Eylül 1939'da başladı.
Fakat ABD, iki yıl sonrasındaki...
-
...Pearl Harbor Saldırısı'na kadar
savaşa istekli değildi.
-
Ölümler, müttefiklerin Normandiya'ya
çıkarma yaptığı D-Günü'nde şiddetle arttı.
-
Savaşın en trajik anlarından biri
Omaha Sahili'ndeki D-Day'deydi.
-
2 500 Amerikalı öldü.
-
Tek bir sahil çıkarmasında...
-
...Afganistan'daki savaşın
13 yılındaki kadar...
-
...Amerikan askeri öldü.
-
Pasifik'teki en kanlı muharebe,
82 gün süren Okinawa'daydı.
-
12 500 Amerikalı öldü.
-
Yaklaşık 5 000'i Kamikaze saldırılarında
denizlerde öldü.
-
Şimdi de Avrupa'dan başlayarak
diğer ülkelere bakalım.
-
Almanya, Polonya'ya çıkarma yaparak
İkinci Dünya Savaşı'nı başlattı.
-
Polonya nihayetinde 200 000
askerini savaşta kaybetti.
-
Çoğusu, çıkarmadan sonra...
-
...Almanya ve Sovyetler Birliği
tarafından işgal edilmişken öldü.
-
Almanya bu işgal sırasında
sadece 16 000 askerini kaybetti.
-
Naziler diğer ülkere çıkarma yapmaya
ve ele geçirmeye devam etti:
-
Danimarka, Belçika, Hollanda, Fransa, Yunanistan ve Yugoslavya.
-
Fransa teslim oldu. Fakat 92 000 askerini
Fransa Muharebesi'nde kaybettikten sonra.
-
Nihayetinde 200 000'den fazlası öldü.
-
Buna esir kamplarındaki, Fransız kolonilerindeki
ve diğer çarpışmalardakiler dahil.
-
Yugoslayva neredeyse yarım milyon askerini kaybetti.
-
İlk çıkarma iki taraf için de göreceli olarak az kayıpla icra edildi.
-
Fakat ölümler daha çok Nazi işgali altındayken yaşanan...
-
...gerilla çarpışmaları, iç çatışmalar ve toplu infazlardandı.
-
Nazi çıkarmaları göreceli olarak az sayıda
Alman kaybıyla hızlı icra ediliyordu.
-
Hatta Nazi komutanları bile başarıları karşısında şaşırıyordu.
-
Ve daha sonra Birleşik Krallık ile Birleşik Devletler var.
-
Naziler tarafından işgal edilmediler ancak Almanlarla savaştılar.
-
İngiltere, kolonileri dahil olmak üzere....
-
...neredeyse Birleşik Devletler
kadar askerini kaybetti.
-
Almanlar, yarım milyon askerini...
-
...ABD ve İngiltere'ye, Batı cephesi olarak
bildiğimiz Fransa ve Belçika'da kaybetti.
-
Ama Alman askerlerinin çoğu
Doğu cephesinde öldü.
-
Almanya'nın başarısız Sovyetler Birliği çıkarması.
-
Sayılar afallatıyor.
-
Doğu cephesindeki en ünlü çarpışma...
-
...belki de Avrupa savaşının
dönüm noktası olan Stalingrad'dı.
-
Almanların 6. Ordu'su başarılı bir şekilde Stalingrad'ı ele geçirdi.
Ancak Sovyetler tarafından etrafı kuşatıldı.
-
Erzak ve mühimmat tedarikleri kesildi.
-
Nihayetinde yarım milyon Alman askeri hayatını Stalingrad'da ölecekti.
-
100 000'i de esir alındı, sadece 6 000'i geri dönebildi.
-
Esir kampları özellikle Doğu'daki acımasızlık düşünüldüğünde
dünya savaşı boyunca düşük bir kurtulma oranına sahipti.
-
Esir kamplarını dahil ettiğinizde,
Stalingrad'taki ile bütün Batı cephesinde...
-
...Fransa, İngiltere ve ABD ile
savaşta ölen Alman sayısı neredeyse aynı.
-
Stalingrad, Sovyetler için zafer olmasına rağmen...
-
...Almanya'dan iki kat daha fazla kayıpları oldu.
-
Sovyetler Birliği, bir zamanlar
durdurulamayan Alman ordusunu...
-
...2.3 milyon Alman askerini
öldürerek nihayetinde yenebilecekti.
-
Ama savaşı kazanmanın da bir bedeli var.
-
Rus ordusunun resmî olarak 8.7 milyon ilan ettiği
sayı, tartışmaya açık.
-
Bazı araştırmalar 14 milyon kayba kadar çıkıyor.
-
Avrupa'daki askerî kayıpların
sayımını tamamlamak için...
-
...Kuzey Avrupa ve Afrika gibi diğer cephelerdeki
Alman kayıplarını eklememiz lazım.
-
Hatta Nazilerle ile aynı safta
savaşan diğer mihver devletlerini...
-
...Macaristan, Romanya
ve İtalya'yı da eklemek lazım.
-
Avrupa'nın askeri kayıplarını
bir zaman çizelgesine yerleştirdiğinizde
-
şöyle bir şey görünür.
-
Daha fazlasını öğrenmek için bu çizelge ile oynayabilirsiniz.
-
Eğer biraz uğraşmak isterseniz, anlatımı duraklatın.
-
Şimdi Avrupa'daki sivil ölümlerine geçelim.
-
Holocaust'ta 6 milyon Yahudi öldürüldü.
-
Eğer bunu ülkelere göre ayırırsanız,
yaklaşık yarısı; 2.7 milyonu Polonyalı.
-
700 000'i Sovyetler, ardından
Macaristan ve diğer 17 ülke geliyor.
-
Bir başka şekilde parçalarsak,
6 milyonun yaklaşık yarısı
-
konsantrasyon kamplarında öldürüldü.
-
Bir milyondan fazlası Auschwitz'de öldü.
Çoğu gaz odalarında öldürüldü.
-
Diğerleri açlıktan, bitkinlikten, hastalıklardan
ve farklı şekillerde idamlardan öldü.
-
İkinci en ölümcül kamp,
sadece bir imha kampı olan Treblinka'daydı.
-
Tren istasyonu gibi kurulmuştu.
-
Hareketli öldürme birimleri
1.4 milyon Yahudi'yi öldürdü.
-
Gaz odalarında olduğu gibi önce erkekler
olası bir isyanı engellemek için önce öldürüldü.
-
Ayrıca Holocaust,
Yahudi olmayan ölümleri de içeriyor.
-
Sonra Çingeneler olarak isimlendirilecek
130 000 ile 500 000 arasında Roman öldürüldü.
-
Sayılar tartışmalı.
-
Yaklaşık çeyrek milyon engelli öldürüldü.
-
Homoseksüeller, Katolikler
ve diğer gruplar da yok edildi.
-
Ama sayıları göreceli olarak küçük.
-
Bazı tarihçiler diğer sivil ölümlerinin de
Holocaust başlığında olması gerektiğini söylüyor.
-
2 milyon kadar Yahudi olmayan Polonyalı
Alman işgali altında öldürüldü.
-
Bazıları Auschwitz'teki gaz odalarına gönderildi.
-
Askerî ve sivil ölümleri birleştirdiğinizde,
İkinci Dünya Savaşı sırasında
-
Polonya nüfusunun %16'sı öldü.
Diğer ülkelerle kıyaslanınca en yüksek oran.
-
Fakat en yüksek sayı değil.
Bu listede yine Sovyetler Birliği zirvede.
-
Sovyetler'in, en az askerî kayıpları
kadar sivil kaybı oldu.
-
10 ile 20 milyon arasında.
-
Sovyetler Birliği için özellikle
karanlık noktalardan biri...
-
bugünün St. Petersburg'u
olan Leningrad kuşatmasıdır.
-
Alman kuvvetleri Leningrad'ın
etrafını siviller çıkarılamadan kuşatınca...
-
...yiyecek dahil ikmaller
2 buçuk yıl boyunca kesildi.
-
Bunun sonucunda 1.5 milyon insan hayatını kaybetti.
Çoğunlukla açlıktan. Çoğunlukla sivil.
-
Stalin'in kendi insanına olan zülmu
bu sayılardan kısmen sorumlu.
-
Genellikle sivillerin şehirleri terk etmesine...
-
...savaşan askerlere bir kalkan
olacağını düşünerek izin vermedi.
-
Yaklaşık bir milyon Sovyet, Stalin'in
Gulag işçi kamplarında hayatını kaybetti.
-
Hemen hemen her ülke
sivil kayıplar yaşadı...
-
fakat özellikle işgal edilmiş olanlar.
-
Birçokları ikincil zayiat
maskesi altında ölürken...
-
...büyük sayılar pek de kazara değildi.
-
Siviller yok edildi,
kasıtlı olarak ateş edildi, bombalandı...
-
...canlı kalkan olarak kullanıldı ya da bilerek
besin yetersizliğine maruz bırakıldı.
-
İngiltere ve ABD dahil, en çok savaşan taraflar...
-
...sivillerin kasıtlı öldürülmesinden sorumluydu.
-
Birleşik Krallık toprakları işgal edilmediği halde
60 000 sivil hayatını kaybetti.
-
Alman hava taarruzları (Blitze'lar)
sık sık sivil yerleşim yerlerini hedeflemişti.
-
Birleşik Krallık da aynı şekilde,
daha şiddetlisini Alman şehirlerine yaptı.
-
10 kat daha fazla ölüme sebebiyet verdi.
-
Buna rağmen çoğu sivil Alman,
savaşın son safhasında karada öldü.
-
Nazi rejimi çökerken,
işgal edilmiş bölgelerde yaşayan siviller...
-
...ilerleyen Sovyet ordusundan
çaresizce kaçmak zorundaydı.
-
Tecavüz yaygın bir şeydi ve kayıplara dair
tahminler 600 000 ile 3 milyon arasında değişiyor.
-
Bir adım geri gelelim ve
toplamda ne durumda olduğumuza bakalım.
-
Avrupa'da 20 milyon kadar sivil ölümü saydık.
-
Eğer buna daha önce anlattığımız
Avrupa'daki askerî ölümleri de...
-
...eklersek bu durumda 40 milyonu geçiyor.
-
Daha sonra Asya cephesi de var.
-
Burada Asya'daki askerî ölümlerin çoğunun...
-
...Çin ve Japonya'dan geldiğini görüyoruz.
-
Sivillere bakarsak,
yaklaşık 6 milyon ölüm...
-
...Çin, Endonezsya, Kore,
Hindiçin ve Filipinler'deki...
-
...vahşetin ölçeği düşünüldüğünde
bazen Nazi mezalimi ile karşılaştırılabilecek...
-
...Japon savaş suçlarına atfedilebilir.
-
Çin, Sovyetler Birliği'nden sonra
ikinci büyük ölüm sayısına sahip.
-
Ve Sovyetler gibi Çin hükümeti de çarpıcı bir iradeyle...
-
...kendi insanlarını feda etmeye meyilliydi.
-
Çin milliyetçileri taşkın oluşturup Japon ilerlemesini
-
durdurmak amacıyla Sarı Nehir'de gedikler açtı.
-
Yarım milyondan fazla Çinli sivil bu sebeple öldü.
-
Bu sayı 2004'teki Asya Tsunamileri'nde
hayatını kaybedenlerden 2 - 3 kat daha fazla.
-
Buna rağmen Çin çıkarması Japonlara sadece
200 000 askere mal oldu.
-
Çoğusu Pasifik savaşlarında Birleşik Devletler
ve diğer müttefikleri ile savaşırken öldü.
-
Japon sivil kayıplarının büyük kısmı...
-
...Amerika'nın 2 nükleer saldırısıdan oluşuyor.
-
Resmî Birleşik Devletler açıklamalarının aksine...
-
...bu hava saldırıları askerî hedeflere değil
doğrudan sivil nüfusa yöneltildi.
-
Avrupa dışındaki tüm ölümleri de
listeye eklediğimizde...
-
...genel toplamda aşağı yukarı
70 milyonu görüyoruz.
-
Bu sayı kimin saydığına ve hangi
sivil ölümlerinin dahil edildiğine bağlı.
-
İkinci Dünya Savaşı'nda tarihteki diğer bütün savaşlardan
daha fazla sayıda insan hayatını kaybetti.
-
Karşılaştırma için işte kayıtlara geçmiş
en dehşetli 20 kadar savaş ve mezalim.
-
Bunların bazılarına savaştan çok mezalim denebilir.
-
Ama bu ayrımın nasıl bulanıklaşabileceğini gördük.
-
Bazıları yüzyıllara yayılmış.
İkinci Dünya Savaşı en yüksek sayı...
-
...ve sadece 6 yılda oldu.
-
Bu listedeki en eski mezalimlerde bile...
-
...dünya nüfusu ciddi olarak büyüdü.
-
Dünyanın oransal olarak kaçta kaçının
öldüğünü görmek istersek...
-
...grafiği şöyle ayarlayabiliriz.
-
Oransal olarak konuşursak,
kabaca bir yaklaşım bize
-
İkinci Dünya Savaşı'ndan daha
yıkıcı savaşlar olduğunu gösteriyor.
-
Savaş sonrası çatışmalara baktığımızda,
tartışmalı olmayacak bir şey söylemek zor
-
Fakat veriler sıra dışı
bir şeyler olduğunu gösteriyor.
-
1989'da John Gaddis,
Soğuk Savaş sırasında nükleer güçlerin...
-
...herhangi bir çatışmaya girmediğini
tanımlamak Uzun Barış terimini ortaya koydu.
-
25 yıl sonra, soğuk savaş bitti
ve o terim hala kullanılıyor.
-
Ancak anlamı biraz değişti.
-
1956'da Sovyetler Birliği, Macaristan'a
çıkarma yaptığındaki 10 günlük savaş...
-
...dışında Avrupa ülkeleri birbiriyle savaşmadı.
-
İkinci Dünya Savaşı'ndan önceki
Avrupa savaşlarına baksaydık böyle görünüyordu.
-
Geriye doğru gittiğimizde daha sık
görünüyor olmasına rağmen daha düşük ölçekteydi.
-
Dünyanın en büyük 44 ekonomisi
İkinci Dünysa Savaşı'ndan beri birbiriyle savaşmadı.
-
Zengin ülkeler fakir ülkelerle savaştı.
ABD ve Irak gibi.
-
Fakat zengin ülkeler
diğer zengin ülkelerle savaşmadı.
-
Sözümona süpergüçler arasındaki bu barış süreci...
-
...Roma İmparatorluğu'ndan beri görülmemişti.
-
Çoğusu için barış çok güçlü bir sözcük.
-
İkinci Dünya Savaşı'ndan beri olan savaşlar...
-
...bu dört kategoride gruplandırılabilir.
-
Artık koloni savaşları görmüyoruz.
-
Zengin ülkeler arasında
savaş olmadığını zaten söylemiştik.
-
Ve burada küçük ekonomiler arasındaki
savaşların da giderek azaldığını görüyoruz.
-
Bu bize 2 tip iç savaşı bırakıyor.
Dış müdahale olup olmamasına göre.
-
Bu savaşlardaki ölümler
İkinci Dünya Savaşı'nın yanında şöyle görünüyor.
-
O zamandan beri olan tüm savaşlardan
daha fazla insan İkinci Dünya Savaşı'nda öldü.
-
Ve tabi ki, dünya nüfusunu unutamayız.
-
İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana üçe katlandı.
-
Bu sayılardaki ölümleri
dünya nüfusuna oranlarsak...
-
...dünyadaki birisinin
savaşta ölme ihtimalinin...
-
aşağı yönlü olarak azaldığı
daha görünür oluyor.
-
Bu eğilimin sebebini
buradan çıkarmamız mümkün değil.
-
Bu, başka bir günün tartışması.
-
Toplamların ardındaki çatışmaları görmek için
bu grafikle etkileşime geçebilirsiniz.
-
Burada sivil ölümlere değil, sadece
muharebe ölümlerine baktığımız aklınızda bulunsun.
-
Tabi sivil ölümler de geriliyor.
-
Barışı ölçmek zor bir şey.
-
Aslında biraz, hiç olmamış savaşlarda
ölmemiş insanları saymak gibi.
-
Dünya barışına çok fazla önem göstersek de...
-
...barış olduğunda pek fark etmiyoruz.
-
Haberini yapmıyoruz.
Etrafımızda büyüyen barıştan dolayı...
-
...bir zamanlar savaşın ne kadar
korkunç olduğunu hatırlatmıyoruz.
-
Elbette bu eğilim devam etmeyebilir.
-
Bu grafiklerin bize doğru karar
vermeyi sağlama noktasında...
-
...ne gibi bir faydası olacağı açık değil.
-
Uzun barış daha da uzadıkça...
-
...o kadar önem kazanıyor.
-
Dolayısıyla, haberlere bakmak...
-
...gidişata dair bizi umutlandırmıyorsa...
-
...sayılara bakmak belki umutlandırabilir.
-
Eğer bu projeyi desteklemek ve yeni bölümlerin
çekilmesini teşvik etmek isterseniz...
-
...aşağıdakileri kullanarak fallen.io'yu takip edebilir...
-
...ve bugün izlediğiniz sunum için
önerilen bilet fiyatını ödemeyi düşünebilirsiniz.
-
Çok teşekkür ediyorum.
