0:00:04.140,0:00:07.960 Bir Amerikalının ortalama ömrü 80 yıl. 0:00:08.140,0:00:13.030 Bugün 80 yaşındaki biri İkinci Dünya Savaşı[br]bittiğinde 10, başladığında ise 4 yaşındaydı. 0:00:15.493,0:00:19.253 Savaşa katılan bir asker bugün en azından[br]seksenlerin sonundadır. 0:00:20.589,0:00:25.229 Generaller, siyasi liderler - savaşın idarecileri:[br]Çok azı hâlâ hayatta. 0:00:27.353,0:00:32.463 Son yıllarda yazarlar ve film[br]yapımcılarının savaştan geriye kalanların... 0:00:32.463,0:00:36.668 ...hikâyelerini kaybolmadan[br]bulmaya çalıştıklarını görüyoruz. 0:00:43.860,0:00:48.750 Bu proje bireysel savaş hikayeleriyle[br]ya da savaştan kurtulanlarla ilgili değil. 0:00:49.574,0:00:52.954 Hayatları savaş ile yarıda kalan... 0:00:52.954,0:00:55.744 ...on milyonlarca insanı sayacağız... 0:00:55.744,0:00:59.044 ...ve bu kayıpların tarihteki diğer savaşlara... 0:00:59.044,0:01:02.264 son dönemlerdeki çatışmalara kıyasla[br]ne boyutta olduklarını göreceğiz. 0:01:07.404,0:01:11.094 Askerleri ve sivilleri ayrı ayrı sayacağız. 0:01:11.366,0:01:14.756 Bu şekillerin her biri ölen 1 000 insanı temsil ediyor. 0:01:15.956,0:01:19.536 Siviller her kesimden. 0:01:20.383,0:01:24.793 Askeri kayıpların neredeyse tamamı ise[br]erkeklerden. Ortalama yaş ise 23. 0:01:27.631,0:01:30.811 Ölen her 1 000 asker için, çoğu muharebede... 0:01:30.811,0:01:34.031 ...1 000'den fazlası da yaralandı. 0:01:34.031,0:01:37.498 Kayıp kelimesi biraz kafa karıştırıcı olabilir[br]çünkü askerî anlamda çoğu zaman... 0:01:37.498,0:01:40.798 ...ölenlerin ve yaralananların yanı sıra[br]bir askeri, hizmet dışı bırakan durumu kastediyor. 0:01:40.821,0:01:45.221 Burada sadece ölenleri sayıyoruz[br]ve Amerikan askerleri ile başlayacağız. 0:01:55.978,0:01:59.208 400 000'den fazlası öldü. 0:02:01.344,0:02:05.344 Çoğu, Avrupa cephesinde[br]Nazilerle çarpışırken öldü. 0:02:06.073,0:02:10.073 Yaklaşık çeyreği Pasifik'te[br]Japonlarla çarpışırken öldü. 0:02:11.097,0:02:14.207 Bunları bir zaman çizelgesine yerleştirince... 0:02:14.207,0:02:16.957 ...kayıplar savaşın sonlarına doğru[br]en ağır düzeye ulaşıyor. 0:02:16.957,0:02:21.447 Savaş 1 Eylül 1939'da başladı.[br]Fakat ABD, iki yıl sonrasındaki... 0:02:21.447,0:02:25.447 ...Pearl Harbor Saldırısı'na kadar[br]savaşa istekli değildi. 0:02:26.305,0:02:30.305 Ölümler, müttefiklerin Normandiya'ya[br]çıkarma yaptığı D-Günü'nde şiddetle arttı. 0:02:31.271,0:02:35.271 Savaşın en trajik anlarından biri[br]Omaha Sahili'ndeki D-Day'deydi. 0:02:35.271,0:02:38.511 2 500 Amerikalı öldü. 0:02:40.386,0:02:43.386 Tek bir sahil çıkarmasında... 0:02:43.386,0:02:46.196 ...Afganistan'daki savaşın[br]13 yılındaki kadar... 0:02:46.196,0:02:49.056 ...Amerikan askeri öldü. 0:02:53.054,0:02:57.054 Pasifik'teki en kanlı muharebe,[br]82 gün süren Okinawa'daydı. 0:02:57.054,0:03:01.054 12 500 Amerikalı öldü. 0:03:03.503,0:03:07.503 Yaklaşık 5 000'i Kamikaze saldırılarında[br]denizlerde öldü. 0:03:11.613,0:03:15.613 Şimdi de Avrupa'dan başlayarak[br]diğer ülkelere bakalım. 0:03:19.161,0:03:23.161 Almanya, Polonya'ya çıkarma yaparak[br]İkinci Dünya Savaşı'nı başlattı. 0:03:23.340,0:03:27.340 Polonya nihayetinde 200 000[br]askerini savaşta kaybetti. 0:03:27.726,0:03:29.516 Çoğusu, çıkarmadan sonra... 0:03:29.516,0:03:34.206 ...Almanya ve Sovyetler Birliği[br]tarafından işgal edilmişken öldü. 0:03:36.649,0:03:40.649 Almanya bu işgal sırasında[br]sadece 16 000 askerini kaybetti. 0:03:41.594,0:03:44.944 Naziler diğer ülkere çıkarma yapmaya[br]ve ele geçirmeye devam etti: 0:03:44.944,0:03:48.944 Danimarka, Belçika, Hollanda, Fransa, Yunanistan ve Yugoslavya. 0:03:49.624,0:03:53.624 Fransa teslim oldu. Fakat 92 000 askerini[br]Fransa Muharebesi'nde kaybettikten sonra. 0:03:54.024,0:03:57.004 Nihayetinde 200 000'den fazlası öldü.[br] 0:03:57.004,0:04:01.004 Buna esir kamplarındaki, Fransız kolonilerindeki [br]ve diğer çarpışmalardakiler dahil. 0:04:01.844,0:04:05.284 Yugoslayva neredeyse yarım milyon askerini kaybetti. 0:04:05.284,0:04:08.384 İlk çıkarma iki taraf için de göreceli olarak az kayıpla icra edildi. 0:04:08.384,0:04:11.064 Fakat ölümler daha çok Nazi işgali altındayken yaşanan... 0:04:11.064,0:04:15.064 ...gerilla çarpışmaları, iç çatışmalar ve toplu infazlardandı. 0:04:17.959,0:04:21.959 Nazi çıkarmaları göreceli olarak az sayıda[br]Alman kaybıyla hızlı icra ediliyordu. 0:04:21.959,0:04:25.960 Hatta Nazi komutanları bile başarıları karşısında şaşırıyordu. 0:04:26.808,0:04:30.048 Ve daha sonra Birleşik Krallık ile Birleşik Devletler var. 0:04:30.048,0:04:33.718 Naziler tarafından işgal edilmediler ancak Almanlarla savaştılar. 0:04:33.910,0:04:36.090 İngiltere, kolonileri dahil olmak üzere.... 0:04:36.090,0:04:38.540 ...neredeyse Birleşik Devletler[br]kadar askerini kaybetti. 0:04:38.540,0:04:41.540 Almanlar, yarım milyon askerini... 0:04:41.540,0:04:45.540 ...ABD ve İngiltere'ye, Batı cephesi olarak[br]bildiğimiz Fransa ve Belçika'da kaybetti. 0:04:51.843,0:04:55.523 Ama Alman askerlerinin çoğu[br]Doğu cephesinde öldü. 0:04:55.523,0:04:59.153 Almanya'nın başarısız Sovyetler Birliği çıkarması. 0:04:59.153,0:05:02.653 Sayılar afallatıyor. 0:05:04.129,0:05:07.109 Doğu cephesindeki en ünlü çarpışma... 0:05:07.109,0:05:09.759 ...belki de Avrupa savaşının[br]dönüm noktası olan Stalingrad'dı. 0:05:09.759,0:05:12.839 Almanların 6. Ordu'su başarılı bir şekilde Stalingrad'ı ele geçirdi.[br]Ancak Sovyetler tarafından etrafı kuşatıldı. 0:05:12.839,0:05:16.039 Erzak ve mühimmat tedarikleri kesildi. 0:05:16.049,0:05:19.639 Nihayetinde yarım milyon Alman askeri hayatını Stalingrad'da ölecekti. 0:05:20.189,0:05:24.189 100 000'i de esir alındı, sadece 6 000'i geri dönebildi. 0:05:26.403,0:05:30.403 Esir kampları özellikle Doğu'daki acımasızlık düşünüldüğünde[br]dünya savaşı boyunca düşük bir kurtulma oranına sahipti. 0:05:33.268,0:05:37.268 Esir kamplarını dahil ettiğinizde,[br]Stalingrad'taki ile bütün Batı cephesinde... 0:05:37.268,0:05:41.268 ...Fransa, İngiltere ve ABD ile[br]savaşta ölen Alman sayısı neredeyse aynı. 0:05:42.391,0:05:45.481 Stalingrad, Sovyetler için zafer olmasına rağmen... 0:05:45.481,0:05:49.481 ...Almanya'dan iki kat daha fazla kayıpları oldu. 0:05:54.867,0:05:58.867 Sovyetler Birliği, bir zamanlar[br]durdurulamayan Alman ordusunu... 0:05:58.867,0:06:02.647 ...2.3 milyon Alman askerini[br]öldürerek nihayetinde yenebilecekti. 0:06:05.062,0:06:09.062 Ama savaşı kazanmanın da bir bedeli var. 0:06:47.528,0:06:53.224 Rus ordusunun resmî olarak 8.7 milyon ilan ettiği[br]sayı, tartışmaya açık. 0:06:53.224,0:06:56.915 Bazı araştırmalar 14 milyon kayba kadar çıkıyor. 0:06:59.202,0:07:02.706 Avrupa'daki askerî kayıpların[br]sayımını tamamlamak için... 0:07:02.706,0:07:06.546 ...Kuzey Avrupa ve Afrika gibi diğer cephelerdeki[br]Alman kayıplarını eklememiz lazım. 0:07:06.546,0:07:09.576 Hatta Nazilerle ile aynı safta[br]savaşan diğer mihver devletlerini... 0:07:09.586,0:07:12.629 ...Macaristan, Romanya[br]ve İtalya'yı da eklemek lazım. 0:07:14.838,0:07:18.008 Avrupa'nın askeri kayıplarını[br]bir zaman çizelgesine yerleştirdiğinizde 0:07:18.008,0:07:21.141 şöyle bir şey görünür. 0:07:21.141,0:07:24.191 Daha fazlasını öğrenmek için bu çizelge ile oynayabilirsiniz. 0:07:24.191,0:07:27.441 Eğer biraz uğraşmak isterseniz, anlatımı duraklatın. 0:07:32.617,0:07:36.617 Şimdi Avrupa'daki sivil ölümlerine geçelim. 0:07:44.327,0:07:48.327 Holocaust'ta 6 milyon Yahudi öldürüldü. 0:07:50.652,0:07:54.652 Eğer bunu ülkelere göre ayırırsanız,[br]yaklaşık yarısı; 2.7 milyonu Polonyalı. 0:07:55.700,0:07:59.700 700 000'i Sovyetler, ardından[br]Macaristan ve diğer 17 ülke geliyor. 0:08:06.658,0:08:09.638 Bir başka şekilde parçalarsak,[br]6 milyonun yaklaşık yarısı 0:08:09.638,0:08:13.188 konsantrasyon kamplarında öldürüldü. 0:08:13.188,0:08:17.188 Bir milyondan fazlası Auschwitz'de öldü.[br]Çoğu gaz odalarında öldürüldü. 0:08:17.214,0:08:21.214 Diğerleri açlıktan, bitkinlikten, hastalıklardan[br]ve farklı şekillerde idamlardan öldü. 0:08:25.123,0:08:29.123 İkinci en ölümcül kamp,[br]sadece bir imha kampı olan Treblinka'daydı. 0:08:29.123,0:08:32.342 Tren istasyonu gibi kurulmuştu. 0:08:33.683,0:08:37.683 Hareketli öldürme birimleri[br]1.4 milyon Yahudi'yi öldürdü. 0:08:41.096,0:08:45.096 Gaz odalarında olduğu gibi önce erkekler[br]olası bir isyanı engellemek için önce öldürüldü. 0:09:05.960,0:09:09.960 Ayrıca Holocaust,[br]Yahudi olmayan ölümleri de içeriyor. 0:09:09.992,0:09:13.992 Sonra Çingeneler olarak isimlendirilecek[br]130 000 ile 500 000 arasında Roman öldürüldü. 0:09:13.992,0:09:17.562 Sayılar tartışmalı. 0:09:17.562,0:09:20.902 Yaklaşık çeyrek milyon engelli öldürüldü. 0:09:20.902,0:09:24.152 Homoseksüeller, Katolikler[br]ve diğer gruplar da yok edildi. 0:09:24.152,0:09:26.822 Ama sayıları göreceli olarak küçük. 0:09:26.822,0:09:30.032 Bazı tarihçiler diğer sivil ölümlerinin de[br]Holocaust başlığında olması gerektiğini söylüyor. 0:09:30.032,0:09:34.032 2 milyon kadar Yahudi olmayan Polonyalı[br]Alman işgali altında öldürüldü. 0:09:34.032,0:09:38.032 Bazıları Auschwitz'teki gaz odalarına gönderildi. 0:09:38.032,0:09:42.032 Askerî ve sivil ölümleri birleştirdiğinizde,[br]İkinci Dünya Savaşı sırasında 0:09:42.032,0:09:46.032 Polonya nüfusunun %16'sı öldü. [br]Diğer ülkelerle kıyaslanınca en yüksek oran. 0:09:46.835,0:09:50.835 Fakat en yüksek sayı değil. [br]Bu listede yine Sovyetler Birliği zirvede. 0:09:50.835,0:09:54.385 Sovyetler'in, en az askerî kayıpları[br]kadar sivil kaybı oldu. 0:09:54.385,0:09:57.645 10 ile 20 milyon arasında. 0:09:58.184,0:10:01.364 Sovyetler Birliği için özellikle[br]karanlık noktalardan biri... 0:10:01.364,0:10:03.524 bugünün St. Petersburg'u[br]olan Leningrad kuşatmasıdır. 0:10:03.524,0:10:06.844 Alman kuvvetleri Leningrad'ın[br]etrafını siviller çıkarılamadan kuşatınca... 0:10:06.844,0:10:10.844 ...yiyecek dahil ikmaller[br]2 buçuk yıl boyunca kesildi. 0:10:12.700,0:10:17.410 Bunun sonucunda 1.5 milyon insan hayatını kaybetti.[br]Çoğunlukla açlıktan. Çoğunlukla sivil. 0:10:21.545,0:10:25.545 Stalin'in kendi insanına olan zülmu [br]bu sayılardan kısmen sorumlu. 0:10:25.545,0:10:28.515 Genellikle sivillerin şehirleri terk etmesine... 0:10:28.515,0:10:32.155 ...savaşan askerlere bir kalkan[br]olacağını düşünerek izin vermedi. 0:10:32.155,0:10:36.155 Yaklaşık bir milyon Sovyet, Stalin'in[br]Gulag işçi kamplarında hayatını kaybetti. 0:10:37.021,0:10:40.461 Hemen hemen her ülke[br]sivil kayıplar yaşadı... 0:10:40.461,0:10:43.791 fakat özellikle işgal edilmiş olanlar. 0:10:43.791,0:10:47.431 Birçokları ikincil zayiat[br]maskesi altında ölürken... 0:10:47.431,0:10:50.261 ...büyük sayılar pek de kazara değildi. 0:10:50.261,0:10:53.801 Siviller yok edildi,[br]kasıtlı olarak ateş edildi, bombalandı... 0:10:53.801,0:10:57.571 ...canlı kalkan olarak kullanıldı ya da bilerek[br]besin yetersizliğine maruz bırakıldı. 0:10:57.571,0:11:01.281 İngiltere ve ABD dahil, en çok savaşan taraflar... 0:11:01.281,0:11:04.631 ...sivillerin kasıtlı öldürülmesinden sorumluydu. 0:11:04.631,0:11:08.861 Birleşik Krallık toprakları işgal edilmediği halde[br]60 000 sivil hayatını kaybetti. 0:11:08.861,0:11:12.741 Alman hava taarruzları (Blitze'lar)[br]sık sık sivil yerleşim yerlerini hedeflemişti. 0:11:13.433,0:11:17.433 Birleşik Krallık da aynı şekilde,[br]daha şiddetlisini Alman şehirlerine yaptı. 0:11:17.433,0:11:21.163 10 kat daha fazla ölüme sebebiyet verdi. 0:11:21.163,0:11:25.163 Buna rağmen çoğu sivil Alman,[br]savaşın son safhasında karada öldü. 0:11:25.163,0:11:29.163 Nazi rejimi çökerken,[br]işgal edilmiş bölgelerde yaşayan siviller... 0:11:29.163,0:11:32.833 ...ilerleyen Sovyet ordusundan[br]çaresizce kaçmak zorundaydı. 0:11:32.833,0:11:36.833 Tecavüz yaygın bir şeydi ve kayıplara dair[br]tahminler 600 000 ile 3 milyon arasında değişiyor. 0:11:41.943,0:11:45.943 Bir adım geri gelelim ve[br]toplamda ne durumda olduğumuza bakalım. 0:11:46.837,0:11:50.837 Avrupa'da 20 milyon kadar sivil ölümü saydık. 0:11:50.837,0:11:54.837 Eğer buna daha önce anlattığımız[br]Avrupa'daki askerî ölümleri de... 0:11:54.837,0:11:58.497 ...eklersek bu durumda 40 milyonu geçiyor. 0:12:00.026,0:12:03.036 Daha sonra Asya cephesi de var. 0:12:03.036,0:12:06.356 Burada Asya'daki askerî ölümlerin çoğunun... 0:12:06.356,0:12:09.396 ...Çin ve Japonya'dan geldiğini görüyoruz. 0:12:09.396,0:12:12.936 Sivillere bakarsak,[br]yaklaşık 6 milyon ölüm... 0:12:12.936,0:12:16.646 ...Çin, Endonezsya, Kore,[br]Hindiçin ve Filipinler'deki... 0:12:16.646,0:12:19.926 ...vahşetin ölçeği düşünüldüğünde[br]bazen Nazi mezalimi ile karşılaştırılabilecek... 0:12:19.926,0:12:23.246 ...Japon savaş suçlarına atfedilebilir. 0:12:23.246,0:12:26.616 Çin, Sovyetler Birliği'nden sonra[br]ikinci büyük ölüm sayısına sahip. 0:12:26.616,0:12:30.066 Ve Sovyetler gibi Çin hükümeti de çarpıcı bir iradeyle... 0:12:30.066,0:12:33.266 ...kendi insanlarını feda etmeye meyilliydi. 0:12:33.266,0:12:36.416 Çin milliyetçileri taşkın oluşturup Japon ilerlemesini 0:12:36.416,0:12:39.036 durdurmak amacıyla Sarı Nehir'de gedikler açtı. 0:12:39.036,0:12:42.176 Yarım milyondan fazla Çinli sivil bu sebeple öldü. 0:12:42.176,0:12:46.176 Bu sayı 2004'teki Asya Tsunamileri'nde[br]hayatını kaybedenlerden 2 - 3 kat daha fazla. 0:12:49.492,0:12:53.492 Buna rağmen Çin çıkarması Japonlara sadece[br]200 000 askere mal oldu. 0:12:53.492,0:12:57.492 Çoğusu Pasifik savaşlarında Birleşik Devletler[br]ve diğer müttefikleri ile savaşırken öldü. 0:12:59.890,0:13:03.520 Japon sivil kayıplarının büyük kısmı... 0:13:03.520,0:13:06.810 ...Amerika'nın 2 nükleer saldırısıdan oluşuyor. 0:13:06.810,0:13:10.430 Resmî Birleşik Devletler açıklamalarının aksine... 0:13:10.430,0:13:14.130 ...bu hava saldırıları askerî hedeflere değil[br]doğrudan sivil nüfusa yöneltildi. 0:13:14.130,0:13:17.610 Avrupa dışındaki tüm ölümleri de[br]listeye eklediğimizde... 0:13:17.610,0:13:21.220 ...genel toplamda aşağı yukarı [br]70 milyonu görüyoruz. 0:13:21.220,0:13:25.220 Bu sayı kimin saydığına ve hangi[br]sivil ölümlerinin dahil edildiğine bağlı. 0:13:26.782,0:13:30.782 İkinci Dünya Savaşı'nda tarihteki diğer bütün savaşlardan[br]daha fazla sayıda insan hayatını kaybetti. 0:13:30.782,0:13:34.782 Karşılaştırma için işte kayıtlara geçmiş[br]en dehşetli 20 kadar savaş ve mezalim. 0:13:34.782,0:13:38.782 Bunların bazılarına savaştan çok mezalim denebilir. 0:13:38.782,0:13:42.782 Ama bu ayrımın nasıl bulanıklaşabileceğini gördük. 0:13:42.782,0:13:46.782 Bazıları yüzyıllara yayılmış.[br]İkinci Dünya Savaşı en yüksek sayı... 0:13:46.782,0:13:50.782 ...ve sadece 6 yılda oldu. 0:13:52.856,0:13:55.946 Bu listedeki en eski mezalimlerde bile... 0:13:55.946,0:13:58.936 ...dünya nüfusu ciddi olarak büyüdü. 0:13:58.936,0:14:02.516 Dünyanın oransal olarak kaçta kaçının[br]öldüğünü görmek istersek... 0:14:02.516,0:14:03.516 ...grafiği şöyle ayarlayabiliriz. 0:14:03.516,0:14:04.906 Oransal olarak konuşursak,[br]kabaca bir yaklaşım bize 0:14:04.906,0:14:08.906 İkinci Dünya Savaşı'ndan daha[br]yıkıcı savaşlar olduğunu gösteriyor. 0:14:24.431,0:14:28.431 Savaş sonrası çatışmalara baktığımızda,[br]tartışmalı olmayacak bir şey söylemek zor 0:14:29.932,0:14:33.932 Fakat veriler sıra dışı[br]bir şeyler olduğunu gösteriyor. 0:14:36.969,0:14:40.599 1989'da John Gaddis,[br]Soğuk Savaş sırasında nükleer güçlerin... 0:14:40.599,0:14:44.599 ...herhangi bir çatışmaya girmediğini[br]tanımlamak Uzun Barış terimini ortaya koydu. 0:14:45.290,0:14:49.290 25 yıl sonra, soğuk savaş bitti[br]ve o terim hala kullanılıyor. 0:14:50.355,0:14:54.355 Ancak anlamı biraz değişti. 0:14:55.150,0:14:59.150 1956'da Sovyetler Birliği, Macaristan'a[br]çıkarma yaptığındaki 10 günlük savaş... 0:14:59.150,0:15:03.150 ...dışında Avrupa ülkeleri birbiriyle savaşmadı. 0:15:03.215,0:15:07.215 İkinci Dünya Savaşı'ndan önceki[br]Avrupa savaşlarına baksaydık böyle görünüyordu. 0:15:07.215,0:15:11.215 Geriye doğru gittiğimizde daha sık[br]görünüyor olmasına rağmen daha düşük ölçekteydi. 0:15:11.235,0:15:15.235 Dünyanın en büyük 44 ekonomisi[br]İkinci Dünysa Savaşı'ndan beri birbiriyle savaşmadı. 0:15:16.411,0:15:20.411 Zengin ülkeler fakir ülkelerle savaştı.[br]ABD ve Irak gibi. 0:15:21.418,0:15:24.818 Fakat zengin ülkeler[br]diğer zengin ülkelerle savaşmadı. 0:15:24.818,0:15:27.948 Sözümona süpergüçler arasındaki bu barış süreci... 0:15:27.948,0:15:31.358 ...Roma İmparatorluğu'ndan beri görülmemişti. 0:15:31.358,0:15:34.608 Çoğusu için barış çok güçlü bir sözcük. 0:15:34.608,0:15:37.858 İkinci Dünya Savaşı'ndan beri olan savaşlar... 0:15:37.858,0:15:40.258 ...bu dört kategoride gruplandırılabilir. 0:15:40.258,0:15:43.298 Artık koloni savaşları görmüyoruz. 0:15:43.298,0:15:46.288 Zengin ülkeler arasında[br]savaş olmadığını zaten söylemiştik. 0:15:46.288,0:15:49.818 Ve burada küçük ekonomiler arasındaki[br]savaşların da giderek azaldığını görüyoruz. 0:15:49.818,0:15:53.818 Bu bize 2 tip iç savaşı bırakıyor.[br]Dış müdahale olup olmamasına göre. 0:15:55.024,0:15:58.804 Bu savaşlardaki ölümler[br]İkinci Dünya Savaşı'nın yanında şöyle görünüyor. 0:15:58.804,0:16:02.804 O zamandan beri olan tüm savaşlardan[br]daha fazla insan İkinci Dünya Savaşı'nda öldü. 0:16:03.369,0:16:06.789 Ve tabi ki, dünya nüfusunu unutamayız. 0:16:06.789,0:16:09.779 İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana üçe katlandı. 0:16:09.779,0:16:13.269 Bu sayılardaki ölümleri[br]dünya nüfusuna oranlarsak... 0:16:13.269,0:16:16.769 ...dünyadaki birisinin[br]savaşta ölme ihtimalinin... 0:16:16.769,0:16:20.149 aşağı yönlü olarak azaldığı[br]daha görünür oluyor. 0:16:20.149,0:16:23.719 Bu eğilimin sebebini[br]buradan çıkarmamız mümkün değil. 0:16:23.719,0:16:26.809 Bu, başka bir günün tartışması. 0:16:26.809,0:16:30.289 Toplamların ardındaki çatışmaları görmek için[br]bu grafikle etkileşime geçebilirsiniz. 0:16:30.289,0:16:34.019 Burada sivil ölümlere değil, sadece[br]muharebe ölümlerine baktığımız aklınızda bulunsun. 0:16:34.019,0:16:36.449 Tabi sivil ölümler de geriliyor. 0:16:36.449,0:16:40.449 Barışı ölçmek zor bir şey. 0:16:40.449,0:16:44.109 Aslında biraz, hiç olmamış savaşlarda[br]ölmemiş insanları saymak gibi. 0:16:44.109,0:16:47.599 Dünya barışına çok fazla önem göstersek de... 0:16:47.599,0:16:50.979 ...barış olduğunda pek fark etmiyoruz. 0:16:50.979,0:16:54.979 Haberini yapmıyoruz.[br]Etrafımızda büyüyen barıştan dolayı... 0:16:54.979,0:16:58.799 ...bir zamanlar savaşın ne kadar[br]korkunç olduğunu hatırlatmıyoruz. 0:16:58.799,0:17:02.799 Elbette bu eğilim devam etmeyebilir. 0:17:02.799,0:17:06.799 Bu grafiklerin bize doğru karar[br]vermeyi sağlama noktasında... 0:17:06.799,0:17:10.799 ...ne gibi bir faydası olacağı açık değil. 0:17:11.779,0:17:14.949 Uzun barış daha da uzadıkça... 0:17:14.949,0:17:17.969 ...o kadar önem kazanıyor. 0:17:17.969,0:17:21.079 Dolayısıyla, haberlere bakmak... 0:17:21.079,0:17:24.378 ...gidişata dair bizi umutlandırmıyorsa... 0:17:24.378,0:17:28.378 ...sayılara bakmak belki umutlandırabilir. 0:17:53.123,0:17:57.123 Eğer bu projeyi desteklemek ve yeni bölümlerin[br]çekilmesini teşvik etmek isterseniz... 0:17:57.123,0:18:00.643 ...aşağıdakileri kullanarak fallen.io'yu takip edebilir... 0:18:00.643,0:18:04.303 ...ve bugün izlediğiniz sunum için[br]önerilen bilet fiyatını ödemeyi düşünebilirsiniz. 0:18:04.303,0:18:08.303 Çok teşekkür ediyorum.