Nie używajmy Marsa jako zapasowej planety
-
0:01 - 0:03Jesteśmy w krytycznym momencie
historii ludzkości, -
0:03 - 0:09pomiędzy zdobywaniem nowych gwiazd,
a utraceniem naszej planety. -
0:09 - 0:12Przez ostatnie kilka lat
znacznie rozszerzyliśmy -
0:12 - 0:16naszą wiedzę o Ziemi
w kontekście wszechświata. -
0:16 - 0:19Misja NASA Kepler odkryła
-
0:19 - 0:22tysiące potencjalnych planet wokół gwiazd,
-
0:22 - 0:26pokazując, że Ziemia jest tylko jedną
z miliardów planet w naszej galaktyce. -
0:26 - 0:28Kepler to teleskop kosmiczny,
-
0:28 - 0:32mierzący znikome zaciemnienie gwiazd,
gdy przelatują przed nimi planety, -
0:32 - 0:35nieznacznie blokując
docierające do nas światło. -
0:36 - 0:38Dane zebrane przez Keplera
ujawniają rozmiary planet, -
0:38 - 0:41jak również odległość od
gwiazdy macierzystej. -
0:41 - 0:45Razem pomaga nam to zrozumieć,
czy planety są małe i skaliste, -
0:45 - 0:48jak planety typu ziemskiego
w Układzie Słonecznym, -
0:48 - 0:51także ile światła otrzymują od
macierzystego słońca. -
0:51 - 0:55Z kolei to dowodzi, czy odkryte planety
-
0:55 - 0:57mogą być zamieszkałe.
-
0:57 - 1:01Niestety, w miarę odkrywania tej skarbnicy
-
1:01 - 1:04potencjalnie zamieszkalnych światów,
-
1:04 - 1:07nasza planeta ugina się
pod ciężarem ludzkości. -
1:07 - 1:112014 był najgorętszym rokiem w historii.
-
1:11 - 1:15Lodowce i lód morski,
towarzyszące nam od wieków, -
1:15 - 1:18teraz znikają w przeciągu dekad.
-
1:18 - 1:23Te znaczne zmiany środowiska,
które zainicjowaliśmy -
1:23 - 1:27gwałtownie wyprzedzają naszą zdolność
do kierowanie ich biegiem. -
1:27 - 1:31Ale nie jestem klimatologiem,
tylko astronomem. -
1:31 - 1:34Badam wpływ gwiazd
na zamieszkałość planet, -
1:34 - 1:37z nadzieją znalezienia miejsca,
-
1:37 - 1:40gdzie możemy odkryć życie poza Ziemią.
-
1:40 - 1:43Można powiedzieć, że szukam
pozaziemskiego zakwaterowania. -
1:44 - 1:48Jako ktoś głęboko zaangażowany
w szukanie życia we wszechświecie, -
1:48 - 1:52powiem, że im więcej szukasz
planet takich jak Ziemia, -
1:52 - 1:55tym bardziej zaczynasz
doceniać własną planetę. -
1:55 - 1:58Każdy nowoodkryty świat
-
1:58 - 2:02porównujemy do dobrze nam znanych planet.
-
2:02 - 2:04Planet naszego Układu.
-
2:04 - 2:06Spójrzmy na naszego sąsiada, Marsa.
-
2:06 - 2:09Jest mały i skalisty. Mimo że jest
trochę daleko od Słońca, -
2:09 - 2:12potencjalnie może być zamieszkany,
-
2:12 - 2:14co udowodniła misja Keplera.
-
2:14 - 2:17Możliwe, że Mars
był zamieszkały w przeszłości -
2:17 - 2:21i po części dlatego tak go badamy.
-
2:21 - 2:24Nasze łaziki, takie jak "Curiosity",
raczkują po jego powierzchni, -
2:24 - 2:27poszukując śladów
na początki życia jakie znamy. -
2:27 - 2:31Satelity takie jak MAVEN pobierają
próbki marsjańskiej atmosfery, -
2:31 - 2:35próbując zrozumieć, jak Mars stał się
planetą niezamieszkałą. -
2:35 - 2:39Prywatne firmy oferują nie tylko
krótką wycieczkę w przestrzeń, -
2:39 - 2:43ale też kuszące oferty życia na Marsie.
-
2:43 - 2:45Choć marsjańska panorama
-
2:45 - 2:47przypomina ziemskie pustynie,
-
2:47 - 2:53które wyobrażamy sobie
jako pionierskie i graniczne, -
2:53 - 2:55w porównaniu do Ziemi,
-
2:55 - 2:58Mars jest nieco przerażającym
miejscem do życia. -
2:58 - 3:01Rozważcie skalę nieskolonizowanych
-
3:01 - 3:03pustynnych obszarów Ziemi,
-
3:03 - 3:06miejsc obfitych w porównaniu z Marsem.
-
3:06 - 3:09Nawet w najsuchszych,
najwyższych punktach Ziemi -
3:09 - 3:11powietrze jest słodkie i bogate w tlen
-
3:11 - 3:15wydzielany przez lasy równikowe
oddalone o tysiące kilometrów. -
3:15 - 3:21Martwię się, że fascynacja
kolonizacją Marsa i innych planet -
3:21 - 3:24pociąga za sobą mroczne konsekwencje:
-
3:24 - 3:26sugestia i wiara niektórych,
-
3:26 - 3:30że Mars jest po to,
żeby uchronić od samozagłady -
3:30 - 3:34jedyną zamieszkałą planetę
jaką znamy, Ziemię. -
3:34 - 3:37Tak mocno, jak kocham
międzyplanetarne odkrycia, -
3:37 - 3:39tak mocno nie zgadzam się z tym pomysłem.
-
3:39 - 3:42Jest wiele świetnych powodów
wybrania się na Marsa, -
3:42 - 3:45ale każdy, kto mówi wam, że Mars
będzie wsparciem dla ludzkości, -
3:45 - 3:48jest jak kapitan Titanica,
mówiący, że najlepsze -
3:48 - 3:51dopiero przed nami na łódkach ratunkowych.
-
3:51 - 3:53(Śmiech)
-
3:53 - 3:56(Brawa)
-
3:56 - 3:59Dziękuję.
-
3:59 - 4:03Cele międzyplanetarnych odkryć
i ochrony planet -
4:03 - 4:05nie są przeciwstawne.
-
4:05 - 4:08Nie, są właściwie różnymi stronami
jednego celu: -
4:08 - 4:12zrozumieć, ochraniać
i ulepszać przyszłość. -
4:12 - 4:16Skrajne warunki na Ziemi
są obcymi perspektywami. -
4:16 - 4:18Są po prostu bliżej nas.
-
4:18 - 4:22Jeśli zrozumiemy, jak stworzyć
i utrzymać zamieszkałe miejsca -
4:22 - 4:25na wrogich, nieprzyjaznych
terenach na Ziemi, -
4:25 - 4:29może sprostamy potrzebom zarówno
ochrony naszego środowiska -
4:29 - 4:31jak i odkrywania nowych.
-
4:31 - 4:33Zostawię was z myślą przewodnią
eksperymentu: -
4:33 - 4:35paradoks Fermiego.
-
4:35 - 4:40Dawno temu, fizyk Enrico Fermi, zapytał,
-
4:40 - 4:43skoro nasz wszechświat
istnieje bardzo długo -
4:43 - 4:46i oczekujemy, że zawiera wiele planet,
-
4:46 - 4:49powinniśmy już znaleźć dowód
na istnienie obcych. -
4:49 - 4:51Więc gdzie oni są?
-
4:51 - 4:54Jednym z możliwych rozwiązań
paradoksu Femiego -
4:54 - 4:58jest to, że gdy cywilizacje stały się
wystarczająco rozwinięte, -
4:58 - 5:00żeby rozważyć życie wśród gwiazd,
-
5:00 - 5:02zapomniały jak ważna jest
-
5:02 - 5:07ochrona świata, który zaczął wspierać ten
rozwój w pierwszej kolejności. -
5:07 - 5:11To pyszne twierdzić, że samo
międzyplanetarne zaludnienie -
5:11 - 5:13uratuje nas przed samozagładą,
-
5:13 - 5:17ale ochrona planet
i międzyplanetarne odkrycia -
5:17 - 5:19mogą współpracować.
-
5:19 - 5:21Jeżeli w pełni wierzymy w możliwość
-
5:21 - 5:24dostosowania warunków życiowych
na Marsie do ludzkich, -
5:24 - 5:28wówczas powinniśmy rozwiązać
znacznie łatwiejsze zadanie, -
5:28 - 5:30ochronę życia na Ziemi.
-
5:30 - 5:31Dziękuję.
-
5:31 - 5:38(Brawa)
- Title:
- Nie używajmy Marsa jako zapasowej planety
- Speaker:
- Lucianne Walkowicz
- Description:
-
Astronom gwiazdowy i Starsza Stypendystka TED, Lucianne Walkowicz, pracuje przy prowadzonej przez NASA misji Kepler, poszukując we wszechświecie miejsc, które mogłyby podtrzymać życie. Warto więc posłuchać, gdy prosi nas o ostrożne myślenie o Marsie. W tej krótkiej prelekcji sugeruje nam, że powinniśmy przestać marzyć o Marsie jako o miejscu, do którego w końcu przeniesiemy się, gdy zniszczymy Ziemi. Zamiast tego lepiej zacząć myśleć o eksploracji planet i zabezpieczeniu Ziemi jako o dwóch stronach tego samego celu. Jak mówi: "Im więcej szukasz planet takich jak Ziemia, tym bardziej zaczynasz doceniać własną planetę."
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 05:50
TED Translators admin approved Polish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | ||
Marta Konieczna commented on Polish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | ||
Marta Konieczna commented on Polish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | ||
Marta Konieczna accepted Polish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet | ||
Marta Konieczna edited Polish subtitles for Let's not use Mars as a backup planet |
Marta Konieczna
Odsyłam ponownie do tłumacza.
Proszę o przepracowanie linijek z wykrzyknikiem podobnie jak w poprzednich dwóch prelekcjach:)
Ponadto, brakuje tłumaczenia tytułu i opisu prelekcji.
Marta Konieczna
Dzięki za wprowadzenie poprawek!:) Oto drobiazgi, które jeszcze zauważyłam:
Na końcu napisu/linijki należy zostawiać w razie możliwości językową "całość". To stosunkowo istotna kwestia. Czasami ostatnie słowo lub wyrażenie trzeba przenieść do napisu następnego, żeby umożliwić zakończenie napisu na językową całość - nawet jeśli odpowiednik w oryginale jest na końcu danego napisu.
Przykłady:
1. Nie należy zostawiać na końcu linijki przyimków (w, po, z, o, do), zaimków względnych (który, że, gdy, gdzie).
2. "Tak więc zacznę od tego, że jeśli" – trzeba zakończyć po "tego,"; w następnym napisie byłoby zdanie podrzędne.
3. W zdaniu „Można nawet symulować te zachowania w przeglądarce” nie można rozbić „te” i „zachowania”.
Wyjątkiem jest sytuacja, w której napisy muszą być bardzo zsynchronizowane z tym, co się dzieje na ekranie - na przykład ostatnie słowo odnosi się do jakiejś zmiany w pokazywanej właśnie animacji.
Więcej informacji w poradniku pod adresem http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines
--------------------------------------------------
Proporcja łamania linijek
W miarę możności trzeba zachować równą długość linijek w jednym napisie http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines#Keep_the_line_length_balanced
------------------------------------------------
Kilka wykrzykników zostało niepoprawionych:
Czerwone wykrzykniki
Trzeba przepracować wszystkie linijki z czerwonymi wykrzyknikami.
Tekst musi się mieścić w limicie 21 znaków na sekundę i 42 znaków na linijkę (poradnik tutaj: http://www.youtube.com/watch?v=yvNQoD32Qqo).
Czasem wystarczy linijkę złamać, ale czasem trzeba coś skrócić lub przesunąć czas w pasku Timeline (patrz tutaj: https://youtu.be/kQ2CZonFYgA?t=1m54s). Jeśli go nie widzisz, kliknij w ikonkę narzędzi obok “Editing Polish”.
Wskazówki, jak skracać linijki znadziesz tutaj:
https://youtu.be/QVz0XyEAbHU?list=PLuvL0OYxuPwxQbdq4W7TCQ7TBnW39cDRC
(http://translations.ted.org/wiki/Compressing_subtitles). Tutaj wskazówki nt. łamania linijek http://translations.ted.org/wiki/How_to_break_lines). Przed puszczeniem tekstu na trzeba upewnić się, że wszystkie wykrzykniki zostały usunięte. Najłatwiej poszukać je funkcją ctrl+F.
------------------------------
Marta Konieczna
mimo że mimo iż - nie rozdzielamy tych wyrażeń przecinkiem
http://www.prosteprzecinki.pl/przecinek-przed-mimo-ze-mimo-iz
-----------------------
Łazik Curiosity nie tłumaczymy na "Ciekawość"- w polskich artykułach, literaturze czy programach naukowych itp. używa się nazwy własnej Curiosity, podobnie jak Spirit i Opportunity, Pathfinder
--------------------------------------------------
Kilka utartych wyrażeń w prelekcjach znajdziesz w ściągawce poniżej, przykłady:
TED Fellow - to Stypendysta TED
TED Talk - to prelekcja
https://docs.google.com/spreadsheets/d/1WypgyM3MU-efET5CKuQdxf8EZ5FTJuhb7gbzVR5tdKs/edit#gid=1
------------------------------------------------------
Informacje dźwiękowe.
Informacje dźwiękowe (np. (Applause)) służą widzom niesłyszącym. Należy pisać zawsze z wielkiej litery i pozostawiać w nawiasie, np. (Brawa). Tłumaczenie tekstu na ekranie dajemy w nawiasach kwadratowych. Ściągawka: http://translations.ted.org/wiki/OTP_Cheat-sheet
---------------------------------
W razie pytań zapraszam:)
Pozdrawiam!