WEBVTT

00:00:00.926 --> 00:00:03.416
Jesteśmy w krytycznym momencie 
historii ludzkości,

00:00:03.416 --> 00:00:08.943
pomiędzy zdobywaniem nowych gwiazd,
a utraceniem naszej planety.

NOTE Paragraph

00:00:09.332 --> 00:00:12.062
Przez ostatnie kilka lat 
znacznie rozszerzyliśmy

00:00:12.062 --> 00:00:16.392
naszą wiedzę o Ziemi 
w kontekście wszechświata.

00:00:16.392 --> 00:00:19.130
Misja NASA Kepler odkryła

00:00:19.130 --> 00:00:22.079
tysiące potencjalnych planet wokół gwiazd,

00:00:22.079 --> 00:00:26.273
pokazując, że Ziemia jest tylko jedną 
z miliardów planet w naszej galaktyce.

00:00:26.273 --> 00:00:28.143
Kepler to teleskop kosmiczny,

00:00:28.143 --> 00:00:32.434
mierzący znikome zaciemnienie gwiazd,
gdy przelatują przed nimi planety,

00:00:32.434 --> 00:00:35.282
nieznacznie blokując 
docierające do nas światło.

00:00:35.732 --> 00:00:38.332
Dane zebrane przez Keplera
ujawniają rozmiary planet,

00:00:38.332 --> 00:00:41.118
jak również odległość od
gwiazdy macierzystej.

00:00:41.118 --> 00:00:45.158
Razem pomaga nam to zrozumieć, 
czy planety są małe i skaliste,

00:00:45.158 --> 00:00:47.713
jak planety typu ziemskiego
w Układzie Słonecznym,

00:00:47.713 --> 00:00:51.079
także ile światła otrzymują od 
macierzystego słońca.

00:00:51.079 --> 00:00:54.957
Z kolei to dowodzi, czy odkryte planety

00:00:54.957 --> 00:00:57.418
mogą być zamieszkałe.

NOTE Paragraph

00:00:57.418 --> 00:01:01.481
Niestety, w miarę odkrywania tej skarbnicy

00:01:01.481 --> 00:01:03.594
potencjalnie zamieszkalnych światów,

00:01:03.594 --> 00:01:07.054
nasza planeta ugina się 
pod ciężarem ludzkości.

00:01:07.054 --> 00:01:11.466
2014 był najgorętszym rokiem w historii.

00:01:11.466 --> 00:01:14.809
Lodowce i lód morski,
towarzyszące nam od wieków,

00:01:14.809 --> 00:01:17.944
teraz znikają w przeciągu dekad.

00:01:17.944 --> 00:01:23.055
Te znaczne zmiany środowiska,
które zainicjowaliśmy

00:01:23.055 --> 00:01:26.527
gwałtownie wyprzedzają naszą zdolność 
do kierowanie ich biegiem.

NOTE Paragraph

00:01:27.347 --> 00:01:31.062
Ale nie jestem klimatologiem,
tylko astronomem.

00:01:31.062 --> 00:01:34.432
Badam wpływ gwiazd 
na zamieszkałość planet,

00:01:34.432 --> 00:01:36.890
z nadzieją znalezienia miejsca,

00:01:36.890 --> 00:01:39.862
gdzie możemy odkryć życie poza Ziemią.

00:01:39.862 --> 00:01:43.402
Można powiedzieć, że szukam
pozaziemskiego zakwaterowania.

NOTE Paragraph

00:01:43.902 --> 00:01:48.244
Jako ktoś głęboko zaangażowany
w szukanie życia we wszechświecie,

00:01:48.244 --> 00:01:51.611
powiem, że im więcej szukasz 
planet takich jak Ziemia,

00:01:51.611 --> 00:01:55.257
tym bardziej zaczynasz
doceniać własną planetę.

00:01:55.257 --> 00:01:57.950
Każdy nowoodkryty świat

00:01:57.950 --> 00:02:01.572
porównujemy do dobrze nam znanych planet.

00:02:01.572 --> 00:02:03.662
Planet naszego Układu.

NOTE Paragraph

00:02:03.662 --> 00:02:05.624
Spójrzmy na naszego sąsiada, Marsa.

00:02:05.624 --> 00:02:09.409
Jest mały i skalisty. Mimo że jest 
trochę daleko od Słońca,

00:02:09.409 --> 00:02:11.934
potencjalnie może być zamieszkany,

00:02:11.934 --> 00:02:13.936
co udowodniła misja Keplera.

00:02:13.936 --> 00:02:17.303
Możliwe, że Mars 
był zamieszkały w przeszłości

00:02:17.303 --> 00:02:20.740
i po części dlatego tak go badamy.

00:02:20.740 --> 00:02:24.130
Nasze łaziki, takie jak "Curiosity", 
raczkują po jego powierzchni,

00:02:24.130 --> 00:02:27.380
poszukując śladów 
na początki życia jakie znamy.

00:02:27.380 --> 00:02:30.886
Satelity takie jak MAVEN pobierają 
próbki marsjańskiej atmosfery,

00:02:30.886 --> 00:02:34.578
próbując zrozumieć, jak Mars stał się 
planetą niezamieszkałą.

00:02:34.578 --> 00:02:39.143
Prywatne firmy oferują nie tylko 
krótką wycieczkę w przestrzeń,

00:02:39.143 --> 00:02:42.844
ale też kuszące oferty życia na Marsie.

NOTE Paragraph

00:02:42.844 --> 00:02:44.794
Choć marsjańska panorama

00:02:44.794 --> 00:02:47.349
przypomina ziemskie pustynie,

00:02:47.349 --> 00:02:52.921
które wyobrażamy sobie
jako pionierskie i graniczne,

00:02:52.921 --> 00:02:54.593
w porównaniu do Ziemi,

00:02:54.593 --> 00:02:57.890
Mars jest nieco przerażającym 
miejscem do życia.

00:02:57.890 --> 00:03:01.164
Rozważcie skalę nieskolonizowanych

00:03:01.164 --> 00:03:03.068
pustynnych obszarów Ziemi,

00:03:03.068 --> 00:03:05.901
miejsc obfitych w porównaniu z Marsem.

00:03:05.901 --> 00:03:08.687
Nawet w najsuchszych, 
najwyższych punktach Ziemi

00:03:08.687 --> 00:03:11.287
powietrze jest słodkie i bogate w tlen

00:03:11.287 --> 00:03:15.374
wydzielany przez lasy równikowe 
oddalone o tysiące kilometrów.

NOTE Paragraph

00:03:15.374 --> 00:03:21.318
Martwię się, że fascynacja 
kolonizacją Marsa i innych planet

00:03:21.318 --> 00:03:24.429
pociąga za sobą mroczne konsekwencje:

00:03:24.429 --> 00:03:26.449
sugestia i wiara niektórych,

00:03:26.449 --> 00:03:30.002
że Mars jest po to, 
żeby uchronić od samozagłady

00:03:30.002 --> 00:03:34.135
jedyną zamieszkałą planetę
jaką znamy, Ziemię.

00:03:34.135 --> 00:03:36.573
Tak mocno, jak kocham 
międzyplanetarne odkrycia,

00:03:36.573 --> 00:03:38.918
tak mocno nie zgadzam się z tym pomysłem.

00:03:38.918 --> 00:03:41.611
Jest wiele świetnych powodów 
wybrania się na Marsa,

00:03:41.611 --> 00:03:45.025
ale każdy, kto mówi wam, że Mars 
będzie wsparciem dla ludzkości,

00:03:45.025 --> 00:03:48.133
jest jak kapitan Titanica, 
mówiący, że najlepsze

00:03:48.133 --> 00:03:50.504
dopiero przed nami na łódkach ratunkowych.

00:03:50.504 --> 00:03:53.453
(Śmiech)

00:03:53.453 --> 00:03:56.355
(Brawa)

NOTE Paragraph

00:03:56.355 --> 00:03:59.142
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:03:59.142 --> 00:04:02.928
Cele międzyplanetarnych odkryć
i ochrony planet

00:04:02.928 --> 00:04:05.109
nie są przeciwstawne.

00:04:05.109 --> 00:04:07.640
Nie, są właściwie różnymi stronami
jednego celu:

00:04:07.640 --> 00:04:11.982
zrozumieć, ochraniać
i ulepszać przyszłość.

00:04:11.982 --> 00:04:16.045
Skrajne warunki na Ziemi 
są obcymi perspektywami.

00:04:16.045 --> 00:04:17.926
Są po prostu bliżej nas.

00:04:17.926 --> 00:04:22.105
Jeśli zrozumiemy, jak stworzyć 
i utrzymać zamieszkałe miejsca

00:04:22.105 --> 00:04:25.495
na wrogich, nieprzyjaznych 
terenach na Ziemi,

00:04:25.495 --> 00:04:28.932
może sprostamy potrzebom zarówno 
ochrony naszego środowiska

00:04:28.932 --> 00:04:31.161
jak i odkrywania nowych.

NOTE Paragraph

00:04:31.161 --> 00:04:33.471
Zostawię was z myślą przewodnią 
eksperymentu:

00:04:33.471 --> 00:04:35.166
paradoks Fermiego.

00:04:35.166 --> 00:04:40.028
Dawno temu, fizyk Enrico Fermi, zapytał,

00:04:40.028 --> 00:04:42.875
skoro nasz wszechświat 
istnieje bardzo długo

00:04:42.875 --> 00:04:45.545
i oczekujemy, że zawiera wiele planet,

00:04:45.545 --> 00:04:48.633
powinniśmy już znaleźć dowód
na istnienie obcych.

00:04:48.633 --> 00:04:50.676
Więc gdzie oni są?

00:04:50.676 --> 00:04:54.043
Jednym z możliwych rozwiązań 
paradoksu Femiego

00:04:54.043 --> 00:04:57.526
jest to, że gdy cywilizacje stały się 
wystarczająco rozwinięte,

00:04:57.526 --> 00:04:59.848
żeby rozważyć życie wśród gwiazd,

00:04:59.848 --> 00:05:02.332
zapomniały jak ważna jest

00:05:02.332 --> 00:05:06.860
ochrona świata, który zaczął wspierać ten 
rozwój w pierwszej kolejności.

00:05:06.860 --> 00:05:11.248
To pyszne twierdzić, że samo 
międzyplanetarne zaludnienie

00:05:11.248 --> 00:05:13.129
uratuje nas przed samozagładą,

00:05:13.129 --> 00:05:16.658
ale ochrona planet
i międzyplanetarne odkrycia

00:05:16.658 --> 00:05:18.552
mogą współpracować.

NOTE Paragraph

00:05:18.552 --> 00:05:20.675
Jeżeli w pełni wierzymy w możliwość

00:05:20.675 --> 00:05:24.181
dostosowania warunków życiowych 
na Marsie do ludzkich,

00:05:24.181 --> 00:05:27.767
wówczas powinniśmy rozwiązać
znacznie łatwiejsze zadanie,

00:05:27.767 --> 00:05:29.940
ochronę życia na Ziemi.

NOTE Paragraph

00:05:29.940 --> 00:05:30.986
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:05:30.996 --> 00:05:37.516
(Brawa)