Bạn có thể sống bao nhiêu cuộc đời?
-
0:01 - 0:05(Hát) Tôi thấy trăng. Trăng thấy tôi.
-
0:06 - 0:12Trăng nhìn thấy người tôi không thấy.
-
0:13 - 0:18Chúa chúc lành cho mặt trăng
và Chúa chúc lành cho tôi. -
0:19 - 0:25Và Chúa chúc lành cho những người mà tôi
không nhìn thấy -
0:26 - 0:31Nếu tôi lên thiên đàng, trước cả bạn,
-
0:32 - 0:38Tôi sẽ đào một cái lỗ và kéo bạn qua.
-
0:38 - 0:44Và tôi sẽ viết tên bạn trên từng vì sao,
-
0:44 - 0:47và đó là cách mà thế giới
-
0:47 - 0:51có vẻ không giống thế nữa.
-
0:51 - 0:55Phi hành gia sẽ không làm việc
ngày hôm nay. -
0:55 - 0:57Anh ta đang bệnh.
-
0:57 - 1:02Anh ta tắt điện thoại di động,
laptop, sách vở, đồng hồ báo thức. -
1:02 - 1:05Có con mèo mập ú đang ngủ trên
sofa của anh ấy, -
1:05 - 1:07mưa va vào cửa sổ
-
1:07 - 1:11và không có dấu hiệu nào của cà phê
trong không gian bếp. -
1:11 - 1:12Mọi người đang bối rối.
-
1:12 - 1:16Các kỹ sư ở tầng 15 đã dừng làm việc với
máy móc hạt phân tử. -
1:16 - 1:18Căn phòng phản trọng lực đang rò rỉ,
-
1:18 - 1:20và kể cả đứa bé đầy
tàn nhang đeo kính, -
1:20 - 1:22công việc của nó là đi đổ rác,
nó cũng đang lo lắng, -
1:22 - 1:25lục tung cái túi, làm rơi
vỏ chuối và cái cốc giấy. -
1:25 - 1:26Không ai để ý cả.
-
1:26 - 1:30Họ quá bận rộn tính toán lại
ý nghĩa của thời gian đã qua. -
1:30 - 1:32Có bao nhiêu ngân hà
ta mất đi mỗi giây? -
1:32 - 1:34Bao lâu nữa tên lửa tiếp theo
sẽ được phóng? -
1:34 - 1:37Ở đâu đó một electron bay khỏi
đám mây năng lượng của nó. -
1:37 - 1:39Một lỗ đen được tạo ra.
-
1:39 - 1:41Người mẹ đã dọn bàn ăn tối xong.
-
1:41 - 1:43Cuộc marathon luật và trật tự
đang bắt đầu. -
1:43 - 1:46Phi hành gia đang ngủ.
-
1:46 - 1:47Ông ta đã quên tắt đồng hồ,
-
1:47 - 1:50đồng hồ tíc tóc, như một luồng
kim loại chống lại cổ tay. -
1:50 - 1:52Ông ta không nghe thấy.
-
1:52 - 1:55Ông ta mơ đến san hô đá ngầm và
sinh vật phù du. -
1:55 - 1:58Các ngón tay ông ta
tìm cột buồm của cái bao gối. -
1:58 - 2:01Ông ta trở mình, mở mắt ra cùng lúc.
-
2:01 - 2:06Ông ta nghĩ rằng làm thợ lặn
là việc tuyệt vời nhất trên đời. -
2:06 - 2:09Có nhiều nước để lướt qua!
-
2:11 - 2:16(Vỗ tay)
-
2:16 - 2:18Cám ơn quý vị.
-
2:18 - 2:22Khi tôi còn bé,
tôi không hiểu được khái niệm -
2:23 - 2:25rằng ta chỉ có thể sống một cuộc sống.
-
2:26 - 2:27Không phải một cách ẩn dụ.
-
2:27 - 2:30Ý tôi là, tôi nghĩ đến
cái tôi cần phải làm -
2:30 - 2:32mọi thứ cần phải làm
-
2:33 - 2:35và là những gì mà nó phải trở thành.
-
2:35 - 2:37Vấn đề chỉ là thời gian.
-
2:37 - 2:40Và không có giới hạn nào
cho tuổi tác hay giới tính. -
2:40 - 2:43hoặc chủng tộc hay kể cả
khoảng thời gian phù hợp. -
2:43 - 2:47Tôi chắc rằng
tôi đang thực sự trải qua -
2:47 - 2:50cảm giác làm một lãnh đạo
của phong trào dân quyền -
2:50 - 2:54hoặc một đứa trẻ 10 tuổi sống
trong nông trại trong vòng xoáy bụi bặm -
2:54 - 2:58hay là hoàng đế nhà Đường của Trung Hoa.
-
2:58 - 3:00Mẹ tôi nói rằng khi người ta hỏi
-
3:00 - 3:03tôi muốn làm gì khi tôi lớn,
câu trả lời của tôi thường là: -
3:03 - 3:05công chúa-vũ công balle-phi hành gia.
-
3:05 - 3:09Và điều mẹ tôi không khiểu chính là
tôi không cố gắng phát minh ra -
3:09 - 3:11một combo nghề siêu phàm.
-
3:11 - 3:14Tôi chỉ liệt kê ra những gì
tôi nghĩ tôi sẽ làm: -
3:14 - 3:17một nàng công chúa và một vũ công balle
và một phi hành gia. -
3:17 - 3:20Tôi chắc rằng danh sách sẽ còn tiếp tục.
-
3:20 - 3:22Tôi thường cắt ngắn đi đấy chứ.
-
3:22 - 3:25Chưa bao giờ có câu hỏi rằng tôi sẽ phải
làm gì -
3:25 - 3:27nhưng là những câu hỏi khi nào tôi làm.
-
3:27 - 3:30Và tôi chắc chắn rằng
nếu tôi làm tất cả mọi thứ, -
3:30 - 3:32thì điều đó có nghĩa
tôi phải hành động khá nhanh, -
3:32 - 3:34bởi vì có nhiều thứ tôi cần làm.
-
3:35 - 3:37Nên cuộc sống của tôi
luôn ở tình trạng vội vã. -
3:37 - 3:39Tôi luôn sợ rằng mình bị bỏ lại phía sau.
-
3:39 - 3:42Và vì tôi lớn lên ở New York, theo như tôi
biết, -
3:42 - 3:44"vội vã" là điều bình thường.
-
3:45 - 3:49Nhưng, tôi lớn lên,
tôi đã nhận ra -
3:49 - 3:53rằng tôi sẽ không sống hơn
nhiều hơn một cuộc đời. -
3:53 - 3:56Tôi chỉ biết rằng vậy thì
có vẻ giống cô gái tuổi teen -
3:56 - 3:58ở New York,
-
3:58 - 4:00không phải mộ,t cậu trai tuổi teen
ở New Zealand -
4:00 - 4:03không phải nữ hoàng tiệc tùng ở Kansas.
-
4:03 - 4:05Tôi chỉ cần nhìn qua lăng kính của mình.
-
4:05 - 4:08Và chính thời gian này, tôi bắt đầu
bị ám ảnh với những câu chuyện, -
4:08 - 4:11bởi vì qua các câu chuyện
tôi mới có thể thấy -
4:11 - 4:15bằng lăng kính của người khác,
dù ngắn gọn hay chưa hoàn hảo. -
4:16 - 4:19Và tôi bắt đầu khát khao lắng nghe
kinh nghiệm của người khác -
4:19 - 4:22bởi tôi quá ghen tị với
những cuộc sống hoàn hảo -
4:22 - 4:24mà tôi chưa bao giờ được sống,
-
4:24 - 4:27và tôi muốn nghe về
tất cả những gì tôi đã bỏ lỡ. -
4:27 - 4:28Và nhờ thuộc tính bắc cầu,
-
4:28 - 4:31tôi nhận ra rằng một vài người
không bao giờ có có thể biết -
4:31 - 4:34cảm giác thế nào
khi là cô gái trẻ ở New York. -
4:34 - 4:36Nó có nghĩa là họ không biết
-
4:36 - 4:39cảm giác thế nào khi
tàu điện rời bến sau nụ hôn đầu tiên, -
4:39 - 4:42hay bình yên thế nào khi tuyết rơi.
-
4:42 - 4:45Và tôi muốn họ biết,
tôi muốn nói với họ. -
4:45 - 4:47Và điều này trở thành
tâm điểm sự ám ảnh trong tôi. -
4:47 - 4:51Tôi bận rộn với chính mình, kể, chia sẻ,
và sưu tầm những câu chuyện. -
4:51 - 4:53Và không phải chỉ mới đây
-
4:53 - 4:57tôi nhận ra rằng
tôi không thể vội vã với thơ được. -
4:58 - 5:01Vào tháng tư, tháng thơ ca quốc gia ,
có một thử thách -
5:01 - 5:04mà nhiều nhà thơ
từ các công đồng thơ văn tham gia, -
5:04 - 5:06và nó được gọi là thách thức 30/30.
-
5:07 - 5:09Ý tưởng là bạn viết bài thơ mới
-
5:09 - 5:12mỗi ngày trong cả tháng tư.
-
5:13 - 5:15Và năm trước,
lần đầu tôi thử -
5:15 - 5:19và tôi rùng mình bởi khả năng
tôi có thể làm thơ. -
5:20 - 5:23Nhưng cuối tháng,
tôi nhìn lại 30 bài thơ tôi đã viết -
5:23 - 5:27và nhận ra rằng chúng đang cố
kể cùng một câu chuyện, -
5:27 - 5:32nó đã lấy đi của tôi 30 lần thử
để hình dung ra cách mà nó phải được kể. -
5:32 - 5:36Và tôi nhận ra rằng đúng ra có lẽ các câu
chuyện khác trên phương diện rộng hơn. -
5:36 - 5:39Tôi có câu chuyện
tôi đã cố kể trong nhiều năm, -
5:39 - 5:43viết lại viết lại và liên tục
tìm kiếm những từ phù hợp. -
5:43 - 5:46Có một bài thơ Pháp và
là nhà văn tiểu luận, tên là Paul Valery -
5:46 - 5:50ông nói bài thơ không bao giờ hoàn chỉnh,
nó chỉ bị bỏ rơi. -
5:50 - 5:51Và điều này làm tôi sợ
-
5:51 - 5:55bởi nó ám chỉ tôi có thể tiếp tục
chỉnh sửa lại và viết lại nhiều lần -
5:55 - 5:58và nó phụ thuộc vào quyết định của tôi khi
nào bài thơ có thể hoàn tất -
5:58 - 6:00và khi nào tôi có thể bước ra khỏi nó.
-
6:01 - 6:04Và điều này đi ngược lại
bản chất ám ảnh tôi -
6:04 - 6:07để cố gắng tìm câu trả lời đúng
và ngôn từ hoàn hảo, dạng hoàn hảo. -
6:07 - 6:09Và tôi dùng thơ trong cuộc sống của tôi,
-
6:09 - 6:12như cách để điều hướg và
làm việc qua mọi thứ. -
6:12 - 6:15Nhưng chỉ vì tôi kết thúc bài thơ,
không có nghĩa tôi đã giải quyết -
6:15 - 6:17những gì mà tôi đang khó xử.
-
6:18 - 6:20Tôi thích xem lại bài thơ cũ
-
6:20 - 6:24bởi nó chỉ cho tôi chính xác
tôi đã ở đâu vào thời điểm đó -
6:24 - 6:26và điều gì tôi đã cố gắng hướng đến
-
6:26 - 6:28và những từ ngữ tôi đã chọn để giúp tôi.
-
6:28 - 6:30Bây giờ, tôi có câu chuyện
-
6:30 - 6:33tôi đã và đang sai lầm
từ năm này sang năm khác -
6:33 - 6:35và tôi không chắc
tôi đã tìm trạng thái hoàn hảo chưa, -
6:35 - 6:37hay đây chỉ là một cố gắng mà thôi
-
6:37 - 6:41và tôi sẽ cố gắng viết lại
khi tìm ra cách tốt hơn để kể nó. -
6:41 - 6:44Nhưng tôi không biết sau này, khi nhìn lại
-
6:44 - 6:48tôi có thể biết được
đây là nơi tôi đang ở trong quá khứ -
6:48 - 6:50và đây là điều tôi đang cố hướng đến,
-
6:50 - 6:53với những từ này, tại đây,
trong phòng này với quý vị. -
6:56 - 6:57Như vậy
-
6:59 - 7:00Cười
-
7:05 - 7:07Không phải nó luôn như vậy.
-
7:08 - 7:10Có những lúc ta phải nhúng tay vào.
-
7:10 - 7:14Khi ta trong bóng tối,
đa phần là thế, ta phải mò mẫm. -
7:14 - 7:18Nếu ta cần thêm tương phản, thêm bão hòa
-
7:18 - 7:20tối tăm hơn và sáng hơn,
-
7:20 - 7:23họ gọi nó là sự phát triển mở rộng.
-
7:23 - 7:26Nó có nghĩa là bạn đã hít thuốc dài hơn,
dài hơn cổ tay áo. -
7:26 - 7:27Không phải lúc nào cũng dễ.
-
7:28 - 7:31Ông Stewart là nhiếp ảnh gia hải quân.
-
7:31 - 7:34Trẻ, đầy nhiệt huyết và xông xáo,
-
7:34 - 7:36nắm đấm ông như bọc tiền nén chặt,
-
7:36 - 7:39ông giống như thủy thủ Popeye
hồi sinh -
7:39 - 7:42Nụ cười khúc khích, chòm râu ở ngực,
-
7:42 - 7:45ông đã chiến đấu trong Thế chiến II,
với điệu cười và sở thích. -
7:45 - 7:48Khi họ hỏi ông rằng
ông biết chụp hình chứ, -
7:48 - 7:51Ông nằm, ông học cách
đọc bản đồ Châu Âu, -
7:51 - 7:54đọc ngược, từ độ cao
của một máy bay chiến đấu, -
7:54 - 7:57Máy ảnh chụp, mí mắt chớp,
-
7:57 - 7:59màu tối hơn màu tối và sáng hơn màu sáng.
-
7:59 - 8:02Ông học về chiến tranh
như ông đọc đường về nhà. -
8:03 - 8:06Khi người lính khác trở về,
họ cho vũ khí nghỉ ngơi -
8:06 - 8:08nhưng ông mang theo những thấu kính
và máy ảnh về nhà. -
8:08 - 8:11Mở một cửa tiệm,
biến nó thành một gia đình. -
8:11 - 8:15Cha tôi được sinh ra
trong thế giới đen và trắng. -
8:15 - 8:18Đôi tay bóng rổ của ông
học được những lần bấm máy ảnh, -
8:18 - 8:21những thấu kính vào khung,
những thước phim vào camera -
8:21 - 8:22hóa chất vào thùng nhựa..
-
8:22 - 8:25Ông biết các thiết bị nhưng
ông không biết về nghệ thuật. -
8:25 - 8:27Ông biết màu tối nhưng
không biết sáng -
8:27 - 8:31Cha tôi học ảo thuật,
ông dành thời gian theo ánh sáng. -
8:31 - 8:35Ông từng đi xuyên qua đất nước
để theo một ngọn lửa rừng, -
8:35 - 8:37săn ngọn lửa với máy ảnh của ông
trong cả tuần. -
8:38 - 8:39"Đi theo ánh sáng", ông nói.
-
8:40 - 8:41"Đi theo ánh sáng".
-
8:41 - 8:44Đây là những phần trong tôi mà
tôi chỉ nhận ra từ những bức ảnh. -
8:44 - 8:47Gác xép trên Đường Wooster
với hành lang kẽo kẹt, -
8:47 - 8:50trần nhà 12ft (3.6m),
bức tường trắng và sàn nhà lạnh. -
8:50 - 8:52Đây là nhà mẹ tôi,
trước khi bà làm mẹ. -
8:52 - 8:55Trước khi bà làm vợ, bà là nghệ sĩ.
-
8:55 - 8:57Và chỉ có hai phòng trong căn nhà,
-
8:57 - 9:00với những bức tường chạm tới trần nhà,
-
9:00 - 9:01và những cánh cửa mở rồi đóng,
-
9:01 - 9:03có phòng tắm và phòng tối.
-
9:04 - 9:06Phòng tối do mẹ tự xây,
-
9:06 - 9:11với chậu thép không rỉ tự làm,
một bàn kéo 8x10 -
9:11 - 9:13di chuyển lên xuống
bởi cái máy quay tay to đùng, -
9:13 - 9:15một dải ánh sáng các màu cân bằng,
-
9:15 - 9:17một bức tường kính trắng để xem bản in,
-
9:17 - 9:19một khay phơi kéo ra vào từ bức tường.
-
9:19 - 9:21Mẹ tôi tự xây cho bà một phòng tối.
-
9:21 - 9:22Biến nó thành nhà của bà.
-
9:22 - 9:25Yêu một người đàn ông
với đôi bàn tay bóng rổ, -
9:25 - 9:27với cách ông nhìn vào ánh sáng.
-
9:27 - 9:29Họ cưới nhau. Rồi có con.
-
9:29 - 9:32Chuyển đến căn nhà gần công viên.
-
9:32 - 9:34Nhưng họ vẫn giữ gác xép
ở đường Wooster -
9:34 - 9:36cho tiệc sinh nhật và săn châu báu.
-
9:36 - 9:39Đứa bé chỉ vào sắc xám,
-
9:39 - 9:42nhét đầy album ảnh của ba mẹ nó
với những bóng đỏ và kẹo vàng. -
9:42 - 9:45Đứa trẻ lớn lên thành một cô gái
không có tàn nhang, -
9:45 - 9:47với nụ cười khúc khích,
-
9:47 - 9:51cô không hiểu tại sao bạn bè cô
không có phòng tối trong nhà, -
9:51 - 9:53cô chưa bao giờ thấy cha mẹ hôn nhau,
-
9:53 - 9:55cô chưa bao giờ thấy họ nắm tay.
-
9:55 - 9:57Nhưng một ngày, có đứa bé
xuất hiện, -
9:57 - 10:00với tóc thẳng và đôi má mọng
-
10:00 - 10:02Người ta gọi cậu là khoai tây.
-
10:02 - 10:04Khi cậu cười, cậu cười thật to
-
10:04 - 10:06cậu sợ chú chim bồ câu
trên lối thoát hiểm. -
10:06 - 10:09Và bốn người họ
sống trong căn nhà gần công viên. -
10:09 - 10:11Cô gái không tàn nhang,
chàng trai khoai tây, -
10:11 - 10:13người cha bóng rổ và người mẹ phòng tối
-
10:13 - 10:16và họ thắp nến,
cầu nguyện, -
10:16 - 10:18và góc ảnh cong lên.
-
10:19 - 10:21Ngày nọ, vài ngọn tháp đổ.
-
10:21 - 10:25Và căn nhà gần công viên trở thành căn
nhà dưới bụi tro, và họ chạy đi -
10:25 - 10:29với ba lô, trên xe đạp đến những phòng tối
-
10:29 - 10:31Nhưng gác xép trên đường Wooster
được xây cho một nghệ sỹ, -
10:31 - 10:34không phải cho một gia đình bồ câu,
-
10:34 - 10:38và tường không chạm trần
đã không đứng vững được trong gào thét -
10:38 - 10:42và người đàn ông với đôi tay bóng rổ
để vũ khí của ông nghỉ ngơi. -
10:42 - 10:45Ông không thể chiến đấu trong cuộc chiến,
và không có bản đồ về nhà -
10:45 - 10:48Tay ông không còn vừa với máy ảnh nữa,
-
10:48 - 10:49không vừa với vợ của ông,
-
10:49 - 10:51không vừa với thân ông.
-
10:51 - 10:54Chàng trai khoai lang nghiền nắm đấm
vào miệng anh -
10:54 - 10:56cho đến khi chẳng còn gì để nói.
-
10:56 - 10:59Do đó, cô gái không tàn nhang trân trọng
săn đón chính cô ấy. -
10:59 - 11:03Và trên đường Wooster, trong tòa nhà với
hành lang kẽo kẹt -
11:03 - 11:05và gác xép với trần 12 ft (3.6m)
-
11:05 - 11:07và phòng tối với những cái chậu
-
11:07 - 11:09dưới ánh sáng cân bằng màu,
cô tìm được mẩu ghi chú, -
11:09 - 11:14đính lên tường với một cái ghim,
nó ở đây một thời gian trước tòa tháp -
11:14 - 11:17trước khi có những đứa trẻ.
-
11:17 - 11:22Và mẩu ghi chú viết: "Một gã đã yêu cô gái
làm việc trong phòng tối." -
11:23 - 11:26Đó là một năm trước khi
cha tôi cầm máy ảnh lần nữa. -
11:26 - 11:29Lần đầu của ông,
ông đi theo ánh sáng Giáng sinh, -
11:29 - 11:31nhấp nháy trên đường
từ những ngọn cây của New York, -
11:31 - 11:36những đốm sáng nhỏ, nhấp nháy
từ những góc tối hơn cả màu tối. -
11:36 - 11:40Một năm sau ông đi dọc đất nước
để đi theo ngọn lửa trong rừng, -
11:40 - 11:42ở đó cả tuần và đi săn với máy ảnh của ông
-
11:42 - 11:44nó tàn phá bờ biển phía Tây
-
11:44 - 11:47ngốn xe tải 18 bánh trong bước đi của nó.
-
11:47 - 11:48Ở phía bên kia của đất nước,
-
11:48 - 11:52tôi đến lớp và viết thơ bên lề tập vở.
-
11:52 - 11:54Chúng ta học nghệ thuật của việc nắm bắt.
-
11:54 - 11:57Có thể chúng ta đang học
nghệ thuật níu giữ. -
11:57 - 12:00Có thể chúng ta đang học
nghệ thuật của việc cho đi. -
12:03 - 12:07(Vỗ tay)
- Title:
- Bạn có thể sống bao nhiêu cuộc đời?
- Speaker:
- Sarah Kay
- Description:
-
Nhà thơ bằng lời nói Sarah Kay đã kinh ngạc khi nhận ra cô ta không thể là công chúa, vũ công ba lê, và phi hành gia cùng lúc trong một cuộc đời. Trong bài nói chuyện này, cô gửi đến người nghe hai bài thơ đầy mạnh mẽ chỉ cho chúng ta làm sao chúng ta có thể sống những cuộc sống khác.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 12:15
Ai Van Tran approved Vietnamese subtitles for How many lives can you live? | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for How many lives can you live? | ||
Quynh Nguyen accepted Vietnamese subtitles for How many lives can you live? | ||
Quynh Nguyen edited Vietnamese subtitles for How many lives can you live? | ||
Quynh Nguyen edited Vietnamese subtitles for How many lives can you live? | ||
Ai Van Tran rejected Vietnamese subtitles for How many lives can you live? | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for How many lives can you live? | ||
Ai Van Tran edited Vietnamese subtitles for How many lives can you live? |