< Return to Video

Анхны сэтгэгдэлдээ итгэх хэрэгтэй юу? - Петр Менде-Сидлеки

  • 0:07 - 0:09
    Та хөлбөмбөг үзэж байна гэж бодъё.
  • 0:09 - 0:11
    Хажууд чинь зэвүүн залуу сууж таарч.
  • 0:11 - 0:12
    Тэр чанга орилж,
  • 0:12 - 0:13
    тан дээр уух юмаа асгаж,
  • 0:13 - 0:15
    танай багаар тохуурхана.
  • 0:15 - 0:17
    Хэдэн өдрийн дараа паркад
    алхаж явтал чинь
  • 0:17 - 0:20
    гэнэт бороо орж эхэлнэ.
  • 0:20 - 0:21
    Танд шүхэр санал болгохоор
  • 0:21 - 0:22
    хэн гарч ирэх бол?
  • 0:22 - 0:25
    Хөлбөмбөгийн тэмцээн дээрх
    нөгөө залуу.
  • 0:25 - 0:26
    Энэ хоёр дахь тохиолдлоос болж
  • 0:26 - 0:28
    түүний тухай бодлоо өөрчлөх үү,
  • 0:28 - 0:30
    эсвэл анхны сэтгэгдлээрээ
  • 0:30 - 0:32
    түүнийг муулах уу?
  • 0:32 - 0:34
    Нийгмийн сэтгэл зүйн судалгаагаар
  • 0:34 - 0:37
    бид бусдын талаарх сэтгэгдлийг
    тэдний зан авирт үндэслэн
  • 0:37 - 0:39
    тун хурдан үүсгэдэг ажээ.
  • 0:39 - 0:41
    Багахан хичээл зүтгэлээр бид
    үүнийг хийдэг.
  • 0:41 - 0:43
    Тогтсон зан аашын онцлогийг нь
  • 0:43 - 0:45
    ганц хэлсэн хатуухан үг,
  • 0:45 - 0:45
    эсвэл хачин алхаа
  • 0:45 - 0:47
    зэрэг ганц зан авираар дүгнэнэ.
  • 0:47 - 0:49
    Өөрсдийн сэтгэгдлийг чиглүүлэгч
    болгон
  • 0:49 - 0:50
    бид хүмүүсийг цаашид хэрхэн
  • 0:50 - 0:53
    биеэ авч явахыг нь яг таг таамагладаг.
  • 0:53 - 0:54
    Тэмцээн дээрх залуу
  • 0:54 - 0:56
    анх уулзахад
    өөдгүй амьтан байсан
  • 0:56 - 0:57
    гэх бодлоор зэвсэглэсэн та
  • 0:57 - 1:00
    цаашид ч тэр ийм л байна хэмээн
    таамаглаж магад.
  • 1:00 - 1:02
    Хэрэв тэгвэл дахин түүнтэй уулзахдаа
  • 1:02 - 1:03
    та түүнээс зайлсхийх болно.
  • 1:03 - 1:05
    Бид шинэ мэдээллээр дамжуулан
  • 1:05 - 1:07
    өөрсдийн сэтгэгдлээ өөрчилж болно.
  • 1:07 - 1:10
    Зан авир судлаачид
  • 1:10 - 1:12
    сэтгэгдэл өөрчлөгдөх энэ явцыг
  • 1:12 - 1:15
    тогтсон хэв маяг
    удирддаг болохыг тогтоожээ.
  • 1:15 - 1:17
    Нэг талаас, хэн нэгний тухай маш сөрөг,
  • 1:17 - 1:20
    ёс суртахуунгүй мэдээлэл авах нь
  • 1:20 - 1:21
    ерөнхийдөө маш эерэг,
  • 1:21 - 1:26
    өндөр ёс суртахуунтай мэдээлэл авахаас
    илүү хүчтэй нөлөөлдөг гэж үздэг.
  • 1:26 - 1:28
    Тэгэхээр харамсалтай нь
    хөлбөмбөгийн тэмцээний
  • 1:28 - 1:29
    манай шинэ найзын хувьд
  • 1:29 - 1:30
    түүний муу зан авир
  • 1:30 - 1:33
    паркад гаргасан сайн зан авираас
    илүү нөлөөтэй байж болох юм.
  • 1:33 - 1:36
    Ёс суртахуунгүй зан авир нь
    хүний үнэн араншнаас
  • 1:36 - 1:37
    илүү анхааралд өртдөг,
  • 1:37 - 1:40
    эсвэл илэрхий байдаг тул
  • 1:40 - 1:42
    ийм өрөөсгөл хандлага гардаг гэж
    судалгаанд үзжээ.
  • 1:42 - 1:44
    Тэгэхээр энэ логикийн дагуу бол
  • 1:44 - 1:46
    сэтгэгдэл шинэчлэгдэхэд
    муу нь сайнаасаа
  • 1:46 - 1:48
    хэзээд илүү хүчтэй байдаг байх нь.
  • 1:48 - 1:50
    Гэхдээ үргэлж ийм байдаггүй.
  • 1:50 - 1:52
    Зарим төрлийн мэдлэг
    энэ хэлбэрийн
  • 1:52 - 1:54
    сөрөг байдлын хандлага руу
    хөтлөөд байдаггүй.
  • 1:54 - 1:57
    Өөр хүний авьяас, чадварын талаар
    мэдэж авах үед жишээ нь
  • 1:57 - 1:59
    ийм өрөөсгөл хандлага
  • 1:59 - 2:00
    эсрэгээрээ үүснэ.
  • 2:00 - 2:01
    Үнэндээ, эерэг мэдээлэл
  • 2:01 - 2:04
    илүү жин дарна гэж ойлгож болох юм.
  • 2:04 - 2:05
    Хөлбөмбөгийн тэмцээнд
    эргээд очъё.
  • 2:05 - 2:07
    Хэрэв тоглогч гоол оруулбал
  • 2:07 - 2:08
    тэдний ур чадварын тухай сэтгэгдэл
  • 2:08 - 2:10
    гоолын боломж алдсанаас илүү хүчтэйгээр
  • 2:10 - 2:12
    танд төрөх болно.
  • 2:12 - 2:14
    Сэтгэгдэл шинэчлэхэд түүхийн хоёр тал
  • 2:14 - 2:16
    маш уялдаа холбоотой байдаг.
  • 2:16 - 2:18
    Ерөнхийдөө тэр бүр тохиолдоод байдаггүй ч
  • 2:18 - 2:21
    маш ёс суртахуунгүй үйлдэл,
  • 2:21 - 2:23
    эсвэл өндөр ёс суртахуунтай үйлдэл нь
  • 2:23 - 2:26
    тухайн хүний талаарх
  • 2:26 - 2:27
    сэтгэгдлийг шинэчлэхэд
  • 2:27 - 2:29
    чухал үүрэг оролцоотой байдаг ажээ.
  • 2:29 - 2:32
    Тэгвэл сэтгэгдлүүдээ шинэчлэх үед
  • 2:32 - 2:34
    бидний тархинд юу болж байдаг вэ?
  • 2:34 - 2:35
    fMRI буюу
  • 2:35 - 2:38
    функциональ соронзон резонансын
    зураглал ашиглан,
  • 2:38 - 2:39
    анхны сэтгэгдэлтэй холбоогүй
  • 2:39 - 2:41
    шинэ мэдээлэлд хариу өгдөг
  • 2:41 - 2:43
    тархины бүсийн өргөтгөсөн сүлжээг
  • 2:43 - 2:46
    судлаачид олж тогтоожээ.
  • 2:46 - 2:48
    Эдгээр бүс нь ерөнхийдөө
  • 2:48 - 2:50
    нийгмийн танин мэдэхүй,
  • 2:50 - 2:51
    анхаарал,
  • 2:51 - 2:52
    танин мэдэхүйн хяналттай
    холбоотой юм.
  • 2:52 - 2:55
    Түүнчлэн, хүмүүсийн зан авирт үндэслэн
  • 2:55 - 2:57
    сэтгэгдлээ шинэчлэх үед
  • 2:57 - 3:00
    тархины бор гадаргуугийн хажуу хэсэг ба
  • 3:00 - 3:02
    дээд чамархайн атираан дахь үйл ажиллагаа
  • 3:02 - 3:03
    тэдгээр зан авир өдөр тутам
  • 3:03 - 3:08
    хэр их илэрдэг гэдгийг ойлгох
    чадвартай хамааралтай байдаг.
  • 3:08 - 3:10
    Өөрөөр хэлбэл, бусад хүмүүсийн
    зан аашын тухай
  • 3:10 - 3:13
    төвөгтэй шийдвэр гаргахын тулд
  • 3:13 - 3:16
    зан авирын доод түвшний,
    статистик шинж чанаруудыг
  • 3:16 - 3:17
    тархи дагадаг болж таарч байна.
  • 3:17 - 3:18
    Энэ хүний зан авир
  • 3:18 - 3:21
    энгийн эсвэл энгийн биш үү гэдгийг
  • 3:21 - 3:22
    энэ шийдэх хэрэгтэй байх нь.
  • 3:22 - 3:23
    Дээрх тохиолдолд
  • 3:23 - 3:26
    бүдүүлэг хөлбөмбөгийн фенээс сайн
    хүн болоход
  • 3:26 - 3:27
    таны тархи:
  • 3:27 - 3:29
    "За, миний туршлагаар
  • 3:29 - 3:32
    ер нь хэн ч өөрийн шүхрийг
    бусдад өгч л таарна.
  • 3:32 - 3:34
    харин энэ залуугийн
    тэмцээн дээрх байдал
  • 3:34 - 3:36
    хэвийн бус байсан даа."
  • 3:36 - 3:39
    Ингээд та анхны сэтгэгдэлтэйгээ
    үлдэхээр шийднэ.
  • 3:39 - 3:41
    Энэ түүхээс сайн сургамж авч болно:
  • 3:41 - 3:43
    таны тархи танаар дамжуулан
  • 3:43 - 3:45
    нөгөө хүний хийсэн маш сөрөг,
  • 3:45 - 3:47
    ёс суртахуунгүй зүйлсийг
  • 3:47 - 3:48
    анхаарч үзэн
  • 3:48 - 3:51
    маш эерэг, ёс суртахуунтай
    зүйлстэй харьцуулсан.
  • 3:51 - 3:52
    Гэвч энд харьцангуй ховор тохиолддог
  • 3:52 - 3:56
    муу зан авирын шууд үр дүн давамгайллаа.
  • 3:56 - 3:58
    Танихгүй хүнд хэрэгтэй бол
    туслахад цаг гаргадаг зэрэг
  • 3:58 - 4:01
    үндсэндээ сайн хүмүүст бид дассан байдаг.
  • 4:01 - 4:04
    Энэ байдлаас үзэхэд
    сайн нь муугаасаа элбэг байдаг тул
  • 4:04 - 4:07
    муу нь сайнаасаа
    илүү хүчтэй байдаг байж болох юм.
  • 4:07 - 4:09
    Сүүлд хэн нэгнийг зан авираас нь болж
  • 4:09 - 4:10
    шүүмжилсэн үеэ санаарай.
  • 4:10 - 4:12
    Ялангуяа хэн нэгний тухай бодлоо
  • 4:12 - 4:14
    өөрчилсөн байж болох тохиолдлыг санаарай.
  • 4:14 - 4:16
    Таны сэтгэгдэл шинэчлэгдэхэд
  • 4:16 - 4:17
    хэн нэгний огт таамаглаагүй
  • 4:17 - 4:19
    тэр зан авир нөлөөлөв үү,
  • 4:19 - 4:22
    эсвэл үнэхээр огт хэвийн бус
    ямар нэг зүйл байв уу?
Title:
Анхны сэтгэгдэлдээ итгэх хэрэгтэй юу? - Петр Менде-Сидлеки
Speaker:
Петр Менде-Сидлеки
Description:

Заримдаа танд зүгээр л хэн нэгний талаар мартагдашгүй муу сэтгэгдэл үлддэг. Тэгэхээр анх тэрхүү таагүй сэтгэгдэл бий болоход тархинд чинь юу болж байдаг бол? Петр Менде-Сидлеки анхны сэтгэгдлийн тухай нийгмийн сэтгэл зүйн талаар, мөн анхны сэтгэгдэл нь хүмүүс угтаа сайхан сэтгэлтэй байдгыг хэрхэн харуулж болох талаар хуваалцаж байна.

Петр Менде-Сидлекийн хичээл, зурган дүрслэлийг TOGETHER.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
04:39

Mongolian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.