< Return to Video

Bankacılık 5: Banknotlar

  • 0:00 - 0:04
    Daha önceki videolarımızdaki örneklerde
  • 0:04 - 0:06
    bankalara altın yatırıldığından bahsetmiştik,
  • 0:06 - 0:08
    gelen yorumlarda altının alışverişte kullanılmadığına
  • 0:08 - 0:12
    ilişkin eleştiriler geldi,
  • 0:12 - 0:17
    bence artık banknotlardan bahsetmeye başlamanın tam vaktidir.
  • 0:17 - 0:19
    .
  • 0:19 - 0:21
    Banknot, eminim bu kelimeyi daha önce duymuşsunuzdur,
  • 0:21 - 0:26
    .
  • 0:26 - 0:28
    .
  • 0:28 - 0:31
    .
  • 0:31 - 0:34
    hatta ben konuşurken cüzdanınızdaki banknotları düşünmeye başlamış bile olabilirsiniz..
  • 0:34 - 0:36
    .
  • 0:36 - 0:38
    Örneğimize geri dönelim.
  • 0:38 - 0:40
    Burada Eren Bankası vardı.
  • 0:40 - 0:42
    Bankanın özsermayesi 100 birim altındı.
  • 0:42 - 0:43
    .
  • 0:43 - 0:45
    Bunu çizeyim,
  • 0:45 - 0:49
    özkaynaklar 100 birim altın.
  • 0:49 - 0:51
    Bununla bankanın binasını yaptırıyorum.
  • 0:51 - 0:53
    Şehir dışından bir inşaat firması bu, yani onlara binanın
  • 0:53 - 0:55
    inşaatı için yaptığım ödemeyi
  • 0:55 - 0:57
    getirip benim bankama geri yatırmayacaklar.
  • 0:57 - 0:59
    Bu da bankamın genel müdürlük binası.
  • 0:59 - 1:00
    .
  • 1:00 - 1:01
    .
  • 1:01 - 1:03
    Bunlar da kasabamızda yaşayan kişiler,
  • 1:03 - 1:05
    bankamın binası çok sağlam gözüktüğü için getirip birikimlerini
  • 1:05 - 1:09
    benim bankama yatırıyorlar.
  • 1:09 - 1:11
    Bankamızın binası onların yastık altlarından kesinlikle daha güvenli,
  • 1:11 - 1:18
    biriktirdikleri 1,000 birim altını getirip benim bankama yatırdılar.
  • 1:18 - 1:21
    1,000 birim altın.
  • 1:21 - 1:23
    Bankamın bilançosunda, pasif tarafa bu yükümlülüğümüzü
  • 1:23 - 1:28
    yazalım, 1,000 birim altın borçluyuz.
  • 1:28 - 1:34
    .
  • 1:34 - 1:36
    bilançomuzun aktifinde de yatırılan bu altınlar var.
  • 1:36 - 1:39
    Altınları sarı renkle çizeyim.
  • 1:39 - 1:42
    .
  • 1:42 - 1:46
    .
  • 1:46 - 1:51
    Bilançomun aktifinde, kasalarımda sakladığım 1,000
  • 1:51 - 1:55
    birim altın var.
  • 1:55 - 1:56
    Şimdi soru şuydu,
  • 1:56 - 2:00
    eğer kasabadaki herkes elindeki tüm altınları
  • 2:00 - 2:04
    getirip bana yatırsalardı ve ben de altınları alıp bankamın kasasına koysaydım, günlük alışverişlerde ne kullanılırdı?
  • 2:04 - 2:05
    Şimdi düşünelim.
  • 2:05 - 2:07
    Bilançomuzun bu tarafında bankamın aktifleri,
  • 2:07 - 2:09
    bu tarafında ise pasifleri var.
  • 2:09 - 2:12
    Onlara 1,000 birim altın borçluyum,
  • 2:12 - 2:14
    istedikleri zaman gelip geri alabilirler.
  • 2:14 - 2:17
    Bunu vadesiz hesap gibi düşünebilirsiniz.
  • 2:17 - 2:19
    .
  • 2:19 - 2:20
    .
  • 2:20 - 2:24
    Ancak bana yatırdıkları altınların tümü de kasalarımda duruyor,
  • 2:24 - 2:25
    bilançomda da aktif tarafında,
  • 2:25 - 2:28
    işlem yapmak için ne kullanabilirler?
  • 2:28 - 2:29
    Banka olarak bir çözüm üretiyorum,
  • 2:29 - 2:35
    bir banka bonosu çıkartacağım,
  • 2:35 - 2:38
    üzerinde de benim bankama şu kadar altın yatırmış olduğunuz,
  • 2:38 - 2:43
    bu banknot karşılığında şu kadar altının bende bulunduğunu belirteceğim.
  • 2:43 - 2:50
    Diyelim ki her bir birim altın için bir banka bonosu çıkartıyorum.
    Banka bonosu, kısaca banknot diyelim.
  • 2:50 - 2:53
    Her 1 birim altın için 1 banknot çıkartacağım.
  • 2:55 - 3:06
    .
  • 3:06 - 3:09
    .
  • 3:09 - 3:10
    Şimdi bir kağıdın üzerine bunu yazarak banknotumuzu oluşturmaya başlayalım,
  • 3:10 - 3:14
    sanırım şekli size çok tanıdık geldi.
  • 3:14 - 3:20
    .
  • 3:20 - 3:24
    Banknotun ortasında benim resmim var,
  • 3:24 - 3:25
    çünkü banka da benim bankam, Eren Bank,
  • 3:25 - 3:35
    ve 1 birim altını temsil ediyor.
  • 3:35 - 3:37
    Eğer bana 1 birim altın verirseniz,
  • 3:37 - 3:42
    ben de karşılığında size sadece benim basabileceğim
  • 3:42 - 3:46
    bu kağıtlardan vereceğim.
    Benden başka hiç kimse bu kadar sofistike bir kağıt basamıyor.
  • 3:46 - 3:50
    Buraya çeşitli renkler koyayım,
  • 3:50 - 3:53
    buraya da sahtesinin üretilmesini önlemek için filigranlar, hologramlar koyayım, kağıdın malzemesi de özel olsun,
  • 3:53 - 3:57
    altına da imzamı atayım.
  • 3:57 - 3:59
    Artık her neler yaptıysam, bu banknotun sahtesini hiç kimse üretemiyor.
  • 3:59 - 4:01
    Banka olarak bu banknotu bastım ve yatırdığınız altın karşılığında size verdim.
  • 4:01 - 4:03
    Bu kağıt parçası, bu banknot size nasıl bir hak veriyor?
  • 4:03 - 4:04
    Bu banknotu elinde tutan her kimse,
  • 4:04 - 4:11
    banknotu Eren'in bankasına getirerek bu banknot karşılığında 1 birim altını geri alabilir.
  • 4:11 - 4:13
    Kasabamızdaki herkes bana çok güveniyor,
  • 4:13 - 4:16
    istedikleri zaman banknotu getirip altını geri alabileceğine inanıyor,
  • 4:16 - 4:19
    ve alışverişlerde altın yerine
  • 4:19 - 4:25
    bu kağıtları, banknotları kullanmaya başlıyorlar.
  • 4:26 - 4:27
    .
  • 4:27 - 4:28
    Her bir birim altın için bir banknot demiştik,
  • 4:28 - 4:30
    ancak kasabalılar ceplerinde çok sayıda banknot taşımak istemiyorlar.
  • 4:30 - 4:31
    .
  • 4:31 - 4:32
    Her 5 birim altını temsil eden başka bir banknot daha çıkarmaya karar veriyorum,
  • 4:32 - 4:40
    bu banknot da başka bir renk olsun, 1 birimlik banknotlarla karışmasınlar,
  • 4:40 - 4:43
    şekli de öbüründen biraz daha büyük olsun.
  • 4:43 - 4:44
    .
  • 4:44 - 4:48
    Banka olarak burada bir yükümlülüğüm var,
  • 4:48 - 4:52
    her 5 birimlik banknot getirene 5 birim altın geri ödeyeceğim.
  • 4:52 - 4:54
    .
  • 4:54 - 4:58
    .
  • 4:58 - 5:01
    5 birimlik banknot değişik bir renkte olsun,
  • 5:01 - 5:05
    bunun üzerine de ünlü birisinin resmini koyayım,
  • 5:05 - 5:08
    filigran ve hologram gibi sahteciliği önleyen detaylar ekleyeyim,
  • 5:08 - 5:10
    altını da imzalayalım,
  • 5:10 - 5:12
    ve 5 birimlik banknotumuz da hazır.
  • 5:12 - 5:17
    .
  • 5:17 - 5:19
    Eğer bizim kasabada yaşayan birisiyseniz,
  • 5:19 - 5:20
    altınlarınızı benim bankama getirdiğinizde
  • 5:20 - 5:23
    altınlarınızı güvenli bir şekilde saklayacağım,
  • 5:23 - 5:27
    size de sahtesinin yapılması son derece güç olan bu banknotlardan
  • 5:27 - 5:29
    vereceğim.
    Banknotların sahtesinin yapılamaması son derece önemli,
  • 5:29 - 5:30
    zira eğer bu banknotlar kolayca basılabiliyor olsaydı,
  • 5:30 - 5:33
    benim güvenilir bankamla, Eren Bank'la hiç
  • 5:33 - 5:37
    ilgisi olmayan kişiler de bu banknotları basmaya kalkışırlardı.
  • 5:37 - 5:38
    Bunun olmasını istemeyiz.
  • 5:38 - 5:42
    Dolayısıyla da bu banknotu, sahtesi yapılamayacak kadar sofistike şekilde bastık.
  • 5:42 - 5:44
    Yani artık hem altınlarınızı güvenle saklayabiliyorsunuz,
  • 5:44 - 5:47
    hem de elinizde alışverişte kullanabileceğiniz banknotlar var.
  • 5:47 - 5:49
    Üstelik banknotları taşımak, altını taşımaktan çok daha kolay.
  • 5:49 - 5:50
    Diyelim ki 500 birim altını temsil eden banknot da olabilir.
  • 5:50 - 5:54
    .
  • 5:54 - 5:56
    Eğer birisi bankama 500 birim altın yatırırsa,
  • 5:56 - 6:02
    ona da bu 500'lük banknottan vereceğim.
  • 6:02 - 6:04
    Bu banknot benim yükümlülüğümü temsil ediyor.
  • 6:04 - 6:05
    Bu banknot benim yükümlülüğüm,
  • 6:05 - 6:08
    çünkü eğer birisi bana 500'lük bu banknotu getirirse,
  • 6:08 - 6:11
    bu banknotu geri almak ve
  • 6:11 - 6:14
    karşılığında 500 birim altın ödemekle yükümlüyüm.
  • 6:14 - 6:18
    500'lük banknotumuzun rengi de turuncu olsun.
  • 6:21 - 6:30
    .
  • 6:30 - 6:31
    Çok yararlı bir iş yaptım.
  • 6:31 - 6:34
    Banka olarak pek çok yararlı şey yaptım,
  • 6:34 - 6:35
    para arzını düzenledim,
  • 6:35 - 6:37
    kredi verebildim,
  • 6:37 - 6:40
    üretimi destekledim ve dolayısıyla tüm toplumun
  • 6:40 - 6:42
    refahını artırdım,
  • 6:42 - 6:46
    ve yararlı bir şey daha yapabileceğimi keşfettim,
  • 6:46 - 6:47
    altınlarınızı güvenli şekilde saklayabilmenin bir adım ötesine geçtim ve
  • 6:47 - 6:50
    size değişim birimi olarak kullanabileceğiniz banknotlar oluşturdum.
  • 6:50 - 6:54
    Üstelik banknotları taşımak altına göre daha kolay.
  • 6:54 - 6:56
    Her alışveriş için 500 birim altını yanınızda taşıyıp,
  • 6:56 - 7:00
    altın da boyutuna göre çok ağırdır unutmayın, ve bunları tek tek sayıp ödemekten çok daha kolay banknot kullanmanız.
  • 7:00 - 7:02
    .
  • 7:02 - 7:03
    Altını eline alan ayarına, gramına bakmak zorunda kalmadan
  • 7:03 - 7:06
    sadece banknotları sayacak ve kolayca alışveriş yapabileceksiniz.
  • 7:06 - 7:11
    Aklınızdan şu geçiyor olabilir.
  • 7:11 - 7:13
    Ben banknotu çizmeye başladığımda bunun ABD dolarına
  • 7:13 - 7:15
    benzediğini düşünmüş olabilirsiniz.
  • 7:15 - 7:21
    Bir anlamda haklısınız, zira ABD Doları da aslında
  • 7:21 - 7:23
    ABD Merkez Bankası'nın bonosu.
    Banknot terimi, bank note'tan yani banka bonosu'ndan geliyor.
  • 7:23 - 7:26
    Ancak hatırlayın, biz örneğimizde çok çok eski zamanlardan bahsediyoruz.
  • 7:26 - 7:28
    ABD'de koloniler dönemini düşünürseniz,
  • 7:28 - 7:32
    her kolonide çeşitli bankalar var,
  • 7:32 - 7:34
    ve bu bankalar kendi banknotlarını basıyorlar,
  • 7:34 - 7:36
    yani bütün ülkede kullanılan tek bir banknot yok.
  • 7:36 - 7:38
    Bir bankanın banknotu şu şekilde, başka bir bankanın banknotu da bu şekilde olabiliyor,
  • 7:38 - 7:39
    bizim bankanın Eren Bank'ın banknotları böyle gözüküyor.
  • 7:39 - 7:42
    İnsanlar, kabul ettiği banknotların sağlam bankalara
  • 7:42 - 7:45
    ait olmasına dikkat ediyorlar.
  • 7:45 - 7:48
    .
  • 7:48 - 7:51
    Oysa günümüzde, bütün ülkede tek bir banknot kullanılıyor,
  • 7:51 - 7:53
    o da ülkenin Merkez Bankası'nın bastığı banknot.
  • 7:53 - 7:57
    .
  • 7:57 - 8:00
    ABD'de banknot basma yetkisi olan tek bir kurum var,
  • 8:00 - 8:04
    o da ABD Merkez Bankası yani Federal Reserve.
    Diğer ülkelerde de aynı şekilde, sadece ülkenin Merkez Bankası banknot basabiliyor.
  • 8:04 - 8:06
    .
  • 8:06 - 8:08
    Ve günümüzde banknotların karşılığı artık altın değil.
  • 8:08 - 8:10
    Buna ilerideki videolarımızda değineceğiz.
  • 8:10 - 8:12
    .
  • 8:12 - 8:15
    Paranın karşılığının altın olmasından vazgeçilmesi de ayrıca ilginç bir süreç, daha sonraki videolarımızda değineceğiz.
  • 8:15 - 8:18
    Bu videoda bankamız vadesiz hesaba yatırılan,
  • 8:18 - 8:21
    yani istendiğinde geri çekilebilen altın hesapları
  • 8:21 - 8:24
    karşılığında yeni bir alışveriş aracı olan banknotları ihraç etti.
  • 8:24 - 8:28
    .
  • 8:28 - 8:30
    Bir sonraki videoda,
  • 8:30 - 8:36
    sulama kanalları ve fabrika için
  • 8:36 - 8:40
    kredi kullanımı konusuna tekrar değineceğiz,
  • 8:40 - 8:42
    aslında tüm bunlar olup biterken altınlar bankadan hiç çıkmayacak.
  • 8:42 - 8:45
    Banka bütün bu işlemleri yapmak için banknotları kullanacak.
  • 8:45 - 8:48
    Bir sonraki videoda görüşmek üzere hoşça kalın.
  • 8:48 -
    .
Title:
Bankacılık 5: Banknotlar
Description:

Banknotların ortaya çıkışı

more » « less
Video Language:
English
Duration:
08:49

Turkish subtitles

Revisions