Waarom we wetenschappers moeten vertrouwen
-
0:01 - 0:04Elke dag worden we geconfronteerd
met problemen als klimaatverandering -
0:04 - 0:06of de veiligheid van vaccins,
-
0:06 - 0:09waar we vragen moeten beantwoorden
waarvan de antwoorden -
0:09 - 0:12sterk afhankelijk zijn
van wetenschappelijke informatie. -
0:12 - 0:15Wetenschappers vertellen ons
dat de wereld aan het opwarmen is. -
0:15 - 0:17Ook dat vaccins veilig zijn.
-
0:17 - 0:19Maar hoe weten we
of ze gelijk hebben? -
0:19 - 0:21Waarom moeten we de wetenschap geloven?
-
0:21 - 0:25Feit is dat velen
de wetenschap niet geloven. -
0:25 - 0:27Uit opiniepeilingen blijkt nog steeds
-
0:27 - 0:30dat een groot percentage
van het Amerikaanse volk -
0:30 - 0:34niet gelooft dat het klimaat
opwarmt door menselijke activiteiten, -
0:34 - 0:37niet denkt dat er evolutie is
door natuurlijke selectie, -
0:37 - 0:40en niet overtuigd is
van de veiligheid van vaccins. -
0:40 - 0:44Waarom zouden we de wetenschap geloven?
-
0:44 - 0:48Wetenschappers zien wetenschap
niet graag voorgesteld als een geloof. -
0:48 - 0:50In feite stellen ze wetenschap
tegenover geloof. -
0:50 - 0:53Ze zeggen dat geloof
thuishoort bij (religieus) geloof. -
0:53 - 0:57En dat geloof is iets anders
dan wetenschap. -
0:57 - 1:00Zij vinden dat religie gebaseerd is
op dat soort geloof -
1:00 - 1:04of misschien op Pascals gok.
-
1:04 - 1:06Blaise Pascal
was een 17e-eeuwse wiskundige -
1:06 - 1:09die een wetenschappelijk antwoord
probeerde te geven op de vraag -
1:09 - 1:11of hij in God moest geloven.
-
1:11 - 1:14Hij gokte als volgt:
-
1:14 - 1:16“Als God niet bestaat,
-
1:16 - 1:18maar ik besluit om in Hem te geloven,
-
1:18 - 1:20is er echt niet veel verloren.
-
1:20 - 1:22Misschien een paar uur op zondag.”
-
1:22 - 1:23(Gelach)
-
1:23 - 1:26“Maar als Hij bestaat
en ik niet in Hem geloof, -
1:26 - 1:28dan kom ik zwaar in de problemen.”
-
1:28 - 1:31En dus zei Pascal dat we maar
beter in God konden geloven. -
1:31 - 1:34Of zoals een van mijn professoren zei:
-
1:34 - 1:36"Hij greep de houvast van het geloof."
-
1:36 - 1:38Hij maakte een geloofssprong
-
1:38 - 1:42en liet wetenschap en rationalisme
voor wat ze waren. -
1:42 - 1:45Feit is dat voor de meesten van ons
-
1:45 - 1:48de meeste wetenschappelijke claims
een geloofssprong vragen. -
1:48 - 1:53We kunnen wetenschappelijke claims
meestal niet zelf beoordelen. -
1:53 - 1:55Dit geldt eigenlijk ook
voor de meeste wetenschappers -
1:55 - 1:58als het buiten
hun eigen specialisatie valt. -
1:58 - 2:01Als je erover nadenkt,
kan een geoloog je niet vertellen -
2:01 - 2:02of een vaccin veilig is.
-
2:02 - 2:05De meeste chemici zijn geen experts
in de evolutietheorie. -
2:05 - 2:07Een natuurkundige kan,
-
2:07 - 2:09ondanks de beweringen
van een aantal onder hen, -
2:09 - 2:12je niet vertellen
of tabak kanker veroorzaakt. -
2:12 - 2:14Als zelfs wetenschappers
-
2:14 - 2:18buiten hun eigen gebied
een geloofssprong moeten maken, -
2:18 - 2:22waarom accepteren ze dan de beweringen
van andere wetenschappers? -
2:22 - 2:24Waarom geloven ze dan elkaars claims?
-
2:24 - 2:27Waarom zouden wij
die claims moeten geloven? -
2:27 - 2:30Ik wil ervoor pleiten dat we dat moeten,
-
2:30 - 2:33maar niet om de reden
waar de meesten aan denken. -
2:33 - 2:34We hebben op school geleerd
-
2:34 - 2:39dat we in de wetenschap moeten geloven
omwille van de wetenschappelijke methode. -
2:39 - 2:41We hebben geleerd
dat wetenschappers een methode volgen -
2:41 - 2:43en dat deze methode
-
2:43 - 2:46de waarheid van hun beweringen garandeert.
-
2:46 - 2:49De methode die de meesten van ons
op school geleerd hebben, -
2:49 - 2:51kunnen we de handboekmethode noemen.
-
2:51 - 2:54Het is de hypothetisch-deductieve methode.
-
2:54 - 2:57Volgens het standaardmodel,
het handboekmodel, -
2:57 - 3:00ontwikkelen wetenschappers hypothesen,
-
3:00 - 3:02leiden ze de gevolgen
van deze hypothesen af, -
3:02 - 3:04proberen ze ze uit in de praktijk
en zeggen: -
3:04 - 3:06"Komt mijn voorspelling uit?
-
3:06 - 3:10Kunnen we het zien gebeuren
in de natuurlijke wereld?” -
3:10 - 3:12Als ze waar zijn,
zeggen de wetenschappers: -
3:12 - 3:15"Geweldig, we weten
dat de hypothese juist is." -
3:15 - 3:18In de geschiedenis van de wetenschap
vind je veel beroemde voorbeelden -
3:18 - 3:20waarbij wetenschappers precies dit doen.
-
3:20 - 3:22Een van de bekendste voorbeelden
-
3:22 - 3:24komt uit het werk van Albert Einstein.
-
3:24 - 3:27Toen Einstein de
algemene relativiteitstheorie ontwikkelde, -
3:27 - 3:29was een van de gevolgen van zijn theorie
-
3:29 - 3:32dat de ruimte-tijd
niet zomaar lege ruimte was -
3:32 - 3:34maar dat ze gestructureerd was.
-
3:34 - 3:36En dat die structuur vervormd werd
-
3:36 - 3:39door massieve objecten zoals de zon.
-
3:39 - 3:42Als zijn theorie waar was,
dan betekende dat het licht -
3:42 - 3:43afgebogen zou worden
-
3:43 - 3:45als het langs de zon passeerde.
-
3:45 - 3:49Dat was een vrij verrassende voorspelling
en het duurde een paar jaar -
3:49 - 3:52voordat wetenschappers
in staat waren om ze te testen. -
3:52 - 3:56Dat gebeurde in 1919
en ze bleek nog waar te zijn ook. -
3:56 - 3:59Sterrenlicht buigt af
als het langs de zon passeert. -
3:59 - 4:01Dat was een enorme bevestiging
van de theorie. -
4:01 - 4:04Het werd beschouwd
als bewijs van de waarheid -
4:04 - 4:05van dit radicaal nieuwe idee.
-
4:05 - 4:09Het werd in vele kranten
over de hele wereld vermeld. -
4:09 - 4:14Soms wordt deze theorie
het deductief-nomologische model genoemd. -
4:14 - 4:18Academici zeggen de dingen
nu eenmaal graag een beetje moeilijk. -
4:18 - 4:23Maar het gaat in het ideale geval
ook over wetten gaat. -
4:23 - 4:26Nomologisch wil zeggen
dat het met wetten te maken heeft. -
4:26 - 4:29In het ideale geval is de hypothese
niet alleen zomaar een idee, -
4:29 - 4:32in het ideale geval
is het een natuurwet. -
4:32 - 4:34Waarom is dat belangrijk?
-
4:34 - 4:37Als het een wet is,
kan ze niet worden gebroken. -
4:37 - 4:39Als het een wet is,
moet ze altijd waar zijn, -
4:39 - 4:42altijd en overal,
maakt niet uit wat de omstandigheden zijn. -
4:42 - 4:46Jullie kennen allen ten minste
één voorbeeld van zo’n wet: -
4:46 - 4:49Einsteins beroemde formule:
E = m.c2, -
4:49 - 4:51die ons vertelt wat de relatie is
-
4:51 - 4:53tussen energie en massa.
-
4:53 - 4:57Die relatie geldt altijd en overal.
-
4:57 - 5:01Nu blijkt echter dat er verschillende
problemen zijn met dit model. -
5:01 - 5:05Het grootste probleem is
dat het verkeerd is. -
5:05 - 5:08Het is gewoon niet waar.
(Gelach) -
5:08 - 5:11Ik haal drie redenen aan
waarom het verkeerd is. -
5:11 - 5:14De eerste reden is een logische reden.
-
5:14 - 5:17Het is het probleem van de drogreden
‘bevestiging door de consequentie’. -
5:17 - 5:20Dat is weer zo’n leuke,
academische manier om te zeggen -
5:20 - 5:23dat valse theorieën
juiste voorspellingen kunnen doen. -
5:23 - 5:25Dat een voorspelling uitkomt,
-
5:25 - 5:28is nog geen logisch bewijs
dat de theorie klopt. -
5:28 - 5:32Een goed voorbeeld komt ook weer
uit de geschiedenis van de wetenschap. -
5:32 - 5:34Dit is een beeld
van het Ptolemeïsche universum -
5:34 - 5:36met de aarde in het midden ervan
-
5:36 - 5:39terwijl de zon en de planeten
errond draaien. -
5:39 - 5:41Het Ptolemeïsche model
werd vele eeuwen lang -
5:41 - 5:44door veel heel slimme mensen geloofd.
-
5:44 - 5:46Waarom?
-
5:46 - 5:49Omdat het veel voorspellingen maakte
die uitkwamen. -
5:49 - 5:51Het Ptolemeïsche systeem
liet astronomen toe -
5:51 - 5:54planetenbewegingen nauwkeurig
te voorspellen. -
5:54 - 5:57In feite gaf het eerst
meer accurate voorspellingen -
5:57 - 6:01dan de Copernicaanse theorie
waarvan we nu zeggen dat ze waar is. -
6:01 - 6:04Dat is één probleem van het leerboekmodel.
-
6:04 - 6:06Een tweede probleem
is een praktisch probleem, -
6:06 - 6:10het probleem van hulphypothesen.
-
6:10 - 6:12Hulphypothesen zijn aannames
-
6:12 - 6:14die wetenschappers maken
-
6:14 - 6:17terwijl ze er zich soms niet
bewust van zijn dat ze ze maken. -
6:17 - 6:20Een belangrijk voorbeeld hiervan
-
6:20 - 6:22komt van het Copernicaanse model,
-
6:22 - 6:25dat uiteindelijk
het Ptolemeïsche systeem verving. -
6:25 - 6:27Toen Nicolaus Copernicus zei
-
6:27 - 6:29dat de Aarde niet
het centrum van het universum was, -
6:29 - 6:32maar dat de zon het centrum was
van het zonnestelsel -
6:32 - 6:34en de Aarde om de zon bewoog,
-
6:34 - 6:36zeiden wetenschappers:
“Oké, Nicolaus, als dat waar is -
6:36 - 6:39moeten we in staat zijn om de beweging
-
6:39 - 6:41van de aarde rond de zon te detecteren.”
-
6:41 - 6:44Deze dia hier illustreert
het concept 'stellaire parallax'. -
6:44 - 6:48Astronomen zeiden dat als de Aarde beweegt
-
6:48 - 6:51en we naar een opvallende ster kijken,
laten we zeggen, Sirius - -
6:51 - 6:55ik weet wel dat jullie in Manhattan
geen sterren kunnen zien, -
6:55 - 6:58maar stel je voor
dat je op de buiten bent - -
6:58 - 7:00en we kijken naar een ster in december,
dan zien we die ster -
7:00 - 7:03tegen een achtergrond
van verder afgelegen sterren. -
7:03 - 7:06Als we nu zes maanden later
dezelfde observatie maken, -
7:06 - 7:10als de aarde in juni
naar deze positie is verplaatst, -
7:10 - 7:14dan zien we dezelfde ster
tegen een andere achtergrond. -
7:14 - 7:18Dat hoekverschil
noemen we de stellaire parallax. -
7:18 - 7:21Dit is een voorspelling
van het Copernicaanse model. -
7:21 - 7:24Astronomen zochten
naar die stellaire parallax -
7:24 - 7:29en ze vonden niets, helemaal niets.
-
7:29 - 7:33En veel mensen betoogden dat dit bewees
dat het Copernicaanse model vals was. -
7:33 - 7:34Wat was het geval?
-
7:34 - 7:37Achteraf gezien kunnen we zeggen
dat de astronomen -
7:37 - 7:39twee hulphypothesen maakten,
-
7:39 - 7:42beide incorrect zoals we nu weten.
-
7:42 - 7:46De eerste was een aanname
over de grootte van de aardbaan. -
7:46 - 7:49Astronomen veronderstelden
dat de baan van de aarde groot was -
7:49 - 7:51ten opzichte van de afstand
tot de sterren. -
7:51 - 7:53Vandaag zou het beeld er meer zo uitzien,
-
7:53 - 7:55- dit komt van NASA -
-
7:55 - 7:57en je ziet de baan van de Aarde
eigenlijk heel klein is. -
7:57 - 8:00In feite zelfs nog veel
kleiner dan hier getoond. -
8:00 - 8:02De stellaire parallax
-
8:02 - 8:05is dus zeer klein
en eigenlijk heel moeilijk te detecteren. -
8:05 - 8:07Dat leidt tot de tweede reden
-
8:07 - 8:10waarom de voorspelling niet werkte,
-
8:10 - 8:12omdat wetenschappers ook veronderstelden
-
8:12 - 8:14dat hun telescopen gevoelig genoeg waren
-
8:14 - 8:16om de parallax te detecteren.
-
8:16 - 8:18Ook dat bleek niet waar te zijn.
-
8:18 - 8:21Pas in de 19e eeuw
-
8:21 - 8:22konden wetenschappers
-
8:22 - 8:24de stellaire parallax aantonen.
-
8:24 - 8:26Er is nog een derde probleem.
-
8:26 - 8:29Het derde probleem is gewoon het feit
-
8:29 - 8:32dat veel van de wetenschap
niet past in het leerboekmodel. -
8:32 - 8:36Veel wetenschap is helemaal
niet deductief, maar inductief. -
8:36 - 8:39We bedoelen dat wetenschappers niet per se
-
8:39 - 8:41beginnen met theorieën en hypothesen.
-
8:41 - 8:43Vaak beginnen ze gewoon met waarnemen
-
8:43 - 8:45van wat er gebeurt in de wereld.
-
8:45 - 8:48Het bekendste voorbeeld daarvan
is wel Charles Darwin, -
8:48 - 8:51een van de beroemdste wetenschappers ooit.
-
8:51 - 8:54Toen Darwin als jonge man
op reis ging met de Beagle, -
8:54 - 8:57had hij geen hypothese, geen theorie.
-
8:57 - 9:01Hij wist alleen dat hij
een carrière als wetenschapper wilde -
9:01 - 9:03en begon gegevens te verzamelen.
-
9:03 - 9:05Hij wist vooral
dat hij geneeskunde haatte. -
9:05 - 9:07Hij kon niet tegen bloed
-
9:07 - 9:09en wilde een alternatieve carrière.
-
9:09 - 9:11Hij begon met verzamelen van gegevens.
-
9:11 - 9:15Hij verzamelde van alles,
waaronder ook zijn beroemde vinken. -
9:15 - 9:17Toen hij deze vinken verzamelde,
gooide hij ze in een zak -
9:17 - 9:19zonder enig idee van hun betekenis.
-
9:19 - 9:21Vele jaren later terug in Londen
-
9:21 - 9:24bekeek Darwin zijn gegevens opnieuw
-
9:24 - 9:26en begon er een uitleg
voor te ontwikkelen. -
9:26 - 9:29Die uitleg was de
theorie van natuurlijke selectie. -
9:29 - 9:32Naast inductieve wetenschap,
-
9:32 - 9:34maken wetenschappers ook vaak modellen.
-
9:34 - 9:37Wat ze in de eerste plaats willen,
-
9:37 - 9:39is de oorzaken van dingen verklaren.
-
9:39 - 9:41Hoe doen ze dat?
-
9:41 - 9:43Een manier is een model bouwen
-
9:43 - 9:45om een idee uit te testen.
-
9:45 - 9:46Dit is Henry Cadell,
-
9:46 - 9:49een Schotse geoloog uit de 19e eeuw.
-
9:49 - 9:53Je kunt aan zijn deerstalkermuts
en laarzen zien dat hij een Schot is. -
9:53 - 9:55(Gelach)
-
9:55 - 9:57Cadell wilde weten
-
9:57 - 9:59hoe bergen worden gevormd.
-
9:59 - 10:00Hij had opgemerkt
-
10:00 - 10:03dat als je naar bergen
zoals de Appalachen kijkt, -
10:03 - 10:04je vaak ziet dat de rotsen erin
-
10:04 - 10:08op een bepaalde manier
opgevouwen lijken. -
10:08 - 10:09Dit gaf hem het idee
-
10:09 - 10:12dat ze vanaf de zijkant
samengedrukt waren. -
10:12 - 10:14Dit idee zou later
een belangrijke rol spelen -
10:14 - 10:16bij discussies over continentale drift.
-
10:16 - 10:20Hij bouwde dit model,
dit gekke ding met hendels en hout. -
10:20 - 10:23Hier zie je zijn kruiwagen,
emmers en grote voorhamer. -
10:24 - 10:25Geen idee
waarom hij laarzen aanheeft. -
10:25 - 10:27Misschien regende het.
-
10:27 - 10:33Met dit fysische model
kon hij aantonen -
10:33 - 10:37dat je in rotsen,
of zoals hier in modder, -
10:37 - 10:39patronen kon maken
die veel leken op bergen -
10:39 - 10:42als je het van opzij samendrukte.
-
10:42 - 10:44Het was een argument over
de oorzaak van bergen. -
10:44 - 10:47Tegenwoordig werken de meeste
wetenschappers liever binnenshuis, -
10:47 - 10:50ze bouwen niet zo vaak meer
fysische modellen. -
10:50 - 10:52Ze doen het met computersimulaties.
-
10:52 - 10:55Maar ook een computersimulatie
is een soort model. -
10:55 - 10:57Het is een wiskundig model,
-
10:57 - 11:00en net als de fysische modellen
van de 19e eeuw, -
11:00 - 11:04is het erg belangrijk
voor het denken over oorzaken. -
11:04 - 11:07Een van de grote vragen
gaat over de klimaatverandering. -
11:07 - 11:08We hebben enorme hoeveelheden bewijs
-
11:08 - 11:10dat de aarde aan het opwarmen is.
-
11:10 - 11:13Op deze dia hier toont de zwarte lijn
-
11:13 - 11:16de metingen van de laatste 150 jaar
-
11:16 - 11:20waaruit blijkt dat de temperatuur
van de aarde gestaag is toegenomen. -
11:20 - 11:23Je kunt zien dat we in het bijzonder
in de laatste 50 jaar -
11:23 - 11:24een dramatische toename hadden
-
11:24 - 11:27van bijna 1 graad Celsius,
-
11:27 - 11:29of bijna 2 graden Fahrenheit.
-
11:29 - 11:32Wat veroorzaakt deze verandering?
-
11:32 - 11:34Hoe achterhalen we de oorzaak
-
11:34 - 11:35van de waargenomen opwarming?
-
11:35 - 11:40Wetenschappers kunnen het modelleren
met een computersimulatie. -
11:40 - 11:42Dit diagram illustreert
een computersimulatie -
11:42 - 11:44die rekening hield
met de verschillende factoren -
11:44 - 11:48waarvan we weten dat ze
het klimaat op aarde beïnvloeden, -
11:48 - 11:50zoals sulfaatdeeltjes
van luchtvervuiling, -
11:50 - 11:53vulkanisch stof
van vulkanische uitbarstingen, -
11:53 - 11:55veranderingen in zonnestraling,
-
11:55 - 11:57en, natuurlijk, broeikasgassen.
-
11:57 - 11:59Ze stelden de vraag,
-
11:59 - 12:03welke set van variabelen in een model
-
12:03 - 12:06reproduceert wat we in het echt zien.
-
12:06 - 12:08De zwarte lijn geeft de metingen weer.
-
12:08 - 12:10De lichtgrijze is het model.
-
12:10 - 12:14En het model dat alles omvat,
-
12:14 - 12:17is antwoord E op de toets,
'alle antwoorden zijn juist'. -
12:17 - 12:19de enige manier waarop je
-
12:19 - 12:22de waargenomen temperatuurmetingen
kan reproduceren -
12:22 - 12:24is door al deze dingen te combineren,
-
12:24 - 12:26met inbegrip van de broeikasgassen.
-
12:26 - 12:28Merk in het bijzonder op dat de stijging
-
12:28 - 12:30van de broeikasgassen
-
12:30 - 12:32die zeer dramatische temperatuurstijging
-
12:32 - 12:34in de afgelopen 50 jaar volgt.
-
12:34 - 12:36Dit is de reden
waarom klimaatwetenschappers zeggen -
12:36 - 12:39dat we niet alleen weten dat
klimaatverandering een feit is, -
12:39 - 12:45maar ook dat broeikasgassen
daar een belangrijk aandeel in hebben. -
12:45 - 12:49Over al die verschillende dingen
die wetenschappers doen, -
12:49 - 12:52deed de filosoof Paul Feyerabend
zijn bekende uitspraak: -
12:52 - 12:54"Het enige principe in de wetenschap
-
12:54 - 12:58dat de vooruitgang niet remt,
is 'alles mag'.” -
12:58 - 13:00Nu wordt dit citaat vaak
uit zijn verband gerukt. -
13:00 - 13:03Feyerabend bedoelde niet
-
13:03 - 13:05dat in de wetenschap alles kan.
-
13:05 - 13:08Hier komt dan ook het volledige citaat,
-
13:08 - 13:10"Als u me prest om te zeggen
-
13:10 - 13:12wat de methode van de wetenschap is,
-
13:12 - 13:15moet ik zeggen: alles mag.”
-
13:15 - 13:16Wat hij wilde zeggen,
-
13:16 - 13:19is dat wetenschappers
veel verschillende dingen doen. -
13:19 - 13:21Wetenschappers zijn creatief.
-
13:21 - 13:23Maar dan kaatst deze vraag de bal terug:
-
13:23 - 13:27“Als wetenschappers
geen bepaalde methode gebruiken, -
13:27 - 13:29hoe beslissen ze dan
-
13:29 - 13:30wat juist is en wat fout?”
-
13:30 - 13:32En wie beoordeelt dat?
-
13:32 - 13:34Het antwoord is: wetenschappers,
-
13:34 - 13:37en zij oordelen door
naar het bewijsmateriaal te kijken. -
13:37 - 13:40Wetenschappers verzamelen
op allerlei manieren bewijsmateriaal, -
13:40 - 13:42maar hoe ze het ook verzamelen,
-
13:42 - 13:45het moet aan controle
worden onderworpen. -
13:45 - 13:47Dit bracht de socioloog
Robert Merton ertoe -
13:47 - 13:50zich bezig te houden met de vraag
hoe wetenschappers -
13:50 - 13:52gegevens en bewijzen onderzoeken.
-
13:52 - 13:55Hij zei dat ze het doen
door ‘georganiseerd scepticisme’. -
13:55 - 13:58Hij bedoelde
dat het georganiseerd is -
13:58 - 13:59omdat ze het collectief doen ,
-
13:59 - 14:01ze doen het als groep,
-
14:01 - 14:03en scepticisme, omdat ze het doen
-
14:03 - 14:05vanuit een positie van wantrouwen.
-
14:05 - 14:07Dat wil zeggen, de bewijslast
-
14:07 - 14:09ligt bij de persoon met een nieuwe claim.
-
14:09 - 14:13In deze zin is wetenschap
intrinsiek conservatief. -
14:13 - 14:15De wetenschappelijke gemeenschap
zal niet vlug zeggen -
14:15 - 14:19"Ja, we weten iets, het is waar."
-
14:19 - 14:23Ondanks de populariteit van het concept
van paradigma-verschuivingen, -
14:23 - 14:27zien we dat echt grote veranderingen
in het wetenschappelijk denken -
14:27 - 14:31relatief zeldzaam zijn
in de geschiedenis van de wetenschap. -
14:31 - 14:34Dat brengt ons bij nog een idee:
-
14:34 - 14:38doordat wetenschappers bewijs
collectief beoordelen, -
14:38 - 14:41zijn historici zich gaan bezighouden
-
14:41 - 14:42met de vraag van consensus.
-
14:42 - 14:47Uiteindelijk is wetenschap,
wetenschappelijke kennis, -
14:47 - 14:50de consensus
van wetenschappelijke deskundigen -
14:50 - 14:55die door dit proces van
georganiseerde, collectieve controle, -
14:55 - 14:57het bewijsmateriaal hebben beoordeeld
-
14:57 - 15:01en tot een conclusie komen:
ofwel ja, ofwel nee. -
15:01 - 15:04Dus kunnen we
aan wetenschappelijke kennis denken -
15:04 - 15:06als aan een consensus van deskundigen.
-
15:06 - 15:09We kunnen de wetenschap
ook zien als een soort jury, -
15:09 - 15:12maar dan een heel speciaal soort jury.
-
15:12 - 15:14Het is geen jury van collega's,
-
15:14 - 15:16maar een jury van geeks.
-
15:16 - 15:19Het is een jury van mannen en vrouwen
met een doctorstitel, -
15:19 - 15:22en in tegenstelling
tot een conventionele jury, -
15:22 - 15:23die slechts twee keuzes heeft,
-
15:23 - 15:26schuldig of niet schuldig,
-
15:26 - 15:29heeft de wetenschappelijke jury
in feite meerdere keuzes. -
15:29 - 15:32Wetenschappers kunnen zeggen:
“Ja, iets is waar.” -
15:32 - 15:35Wetenschappers kunnen zeggen:
“Nee, het klopt niet.” -
15:35 - 15:38Of : “Goed, het kan waar zijn,
maar we moeten er nog wat aan werken -
15:38 - 15:40en meer bewijsmateriaal verzamelen.”
-
15:40 - 15:42Ofwel:
“Het zou waar kunnen zijn, -
15:42 - 15:44maar we zijn er nog niet uit,
-
15:44 - 15:48houden het even in beraad
en komen er later misschien op terug.” -
15:48 - 15:52Dat is wat wetenschappers
'onbehandelbaar’ noemen. -
15:52 - 15:54Maar dit leidt ons
naar een laatste probleem: -
15:54 - 15:57Als wetenschap is
wat wetenschappers zeggen dat het is, -
15:57 - 16:00gebruiken ze dan niet gewoon
een gezagsargument? -
16:00 - 16:01En leerden we niet op school
-
16:01 - 16:04dat het gezagsargument
een logische denkfout is? -
16:04 - 16:07Hier heb je de paradox
van de moderne wetenschap, -
16:07 - 16:10de paradox van de conclusie
waartoe historici, -
16:10 - 16:12filosofen en sociologen
zijn gekomen, om te zeggen -
16:12 - 16:16dat wetenschap wel
beroep doet op autoriteit, -
16:16 - 16:19maar niet op het gezag van het individu,
-
16:19 - 16:22hoe slim die persoon dan ook mag zijn,
-
16:22 - 16:26zoals een Plato, Socrates of Einstein.
-
16:26 - 16:29Het is het gezag
van de collectieve gemeenschap. -
16:29 - 16:32Je kan eraan denken
als een soort wijsheid van de menigte, -
16:32 - 16:36maar een zeer speciaal soort menigte.
-
16:36 - 16:38Wetenschap doet beroep op autoriteit,
-
16:38 - 16:40maar niet gebaseerd op één individu,
-
16:40 - 16:42maakt niet uit
hoe slim die persoon kan zijn. -
16:42 - 16:44Het is gebaseerd
op de collectieve wijsheid, -
16:44 - 16:47de collectieve kennis,
het collectieve werk, -
16:47 - 16:51van alle wetenschappers
die eraan hebben gewerkt. -
16:51 - 16:54Wetenschappers hebben een cultuur
van collectief wantrouwen, -
16:54 - 16:56een ‘toon het me aan’-cultuur,
-
16:56 - 16:58hier geïllustreerd
door deze aardige mevrouw -
16:58 - 17:01die aan haar collega's
haar bewijsmateriaal toont. -
17:01 - 17:04Deze mensen zien er niet
uit als echte wetenschappers. -
17:04 - 17:05Ze staan er veel te tevreden bij.
-
17:05 - 17:09(Gelach)
-
17:09 - 17:14Oké, dat brengt me bij mijn laatste punt.
-
17:14 - 17:16We staan ‘s morgens op
-
17:16 - 17:18en vertrouwen op onze auto's.
-
17:18 - 17:21Voor Manhattan
is dit een slechte analogie, -
17:21 - 17:23maar de meeste Amerikanen
die niet in Manhattan wonen, -
17:23 - 17:25springen ‘s morgens in hun auto's
-
17:25 - 17:28starten ze en hun auto's werken,
-
17:28 - 17:30ze werken zelfs ongelooflijk goed.
-
17:30 - 17:32De moderne auto laat het zelden afweten.
-
17:32 - 17:35Waarom? Waarom doen auto’s het zo goed?
-
17:35 - 17:38Niet door het genie van een Henry Ford,
-
17:38 - 17:41Karl Benz of zelfs Elon Musk.
-
17:41 - 17:43Maar omdat de moderne auto
-
17:43 - 17:48het product is van meer dan 100 jaar werk
-
17:48 - 17:51van honderden, duizenden,
tienduizenden mensen. -
17:51 - 17:53De moderne auto is het product
-
17:53 - 17:56van het verzamelde werk,
wijsheid en ervaring -
17:56 - 17:58van iedere man en vrouw
-
17:58 - 18:00die ooit aan een auto hebben gewerkt.
-
18:00 - 18:03De betrouwbaarheid van de technologie
is het resultaat -
18:03 - 18:05van die geaccumuleerde inspanning.
-
18:05 - 18:09Wij profiteren niet alleen
van het genie van Benz, Ford en Musk, -
18:09 - 18:14maar van de collectieve intelligentie
en het harde werk van alle mensen -
18:14 - 18:16die aan de moderne auto
hebben gewerkt. -
18:16 - 18:18Hetzelfde geldt voor de wetenschap,
-
18:18 - 18:21alleen is de wetenschap nog ouder.
-
18:21 - 18:23Ons vertrouwen in de wetenschap
is eigenlijk hetzelfde -
18:23 - 18:26als ons vertrouwen
in de technologie, -
18:26 - 18:30en hetzelfde
als ons vertrouwen in alles: -
18:30 - 18:32het berust op ervaring.
-
18:32 - 18:34Maar het moet geen blind vertrouwen zijn,
-
18:34 - 18:37net zomin als we in alles
blind moeten vertrouwen. -
18:37 - 18:40Ons vertrouwen in de wetenschap,
zoals de wetenschap zelf, -
18:40 - 18:41moet gebaseerd zijn op bewijs,
-
18:41 - 18:43en dat betekent dat wetenschappers
-
18:43 - 18:45beter moeten gaan communiceren.
-
18:45 - 18:48Ze moeten ons niet alleen vertellen
wat ze weten, -
18:48 - 18:50maar ook hoe ze het weten.
-
18:50 - 18:54Dat betekent dat wij
betere luisteraars moeten worden. -
18:54 - 18:55Heel hartelijk bedankt.
-
18:55 - 18:57(Applaus)
- Title:
- Waarom we wetenschappers moeten vertrouwen
- Speaker:
- Naomi Oreskes
- Description:
-
Veel van de grootste problemen in de wereld vereisen dat wetenschappers vragen stellen - maar waarom zouden we geloven wat ze zeggen? Wetenschapshistorica Naomi Oreskes denkt diep na over ons geloof in de wetenschap. Ze haalt drie problemen aan over onze houding ten opzichte van wetenschappelijk onderzoek - en geeft haar eigen motivering waarom moeten we de wetenschap moeten vertrouwen.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 19:14
Els De Keyser approved Dutch subtitles for Why we should trust scientists | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Why we should trust scientists | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Why we should trust scientists | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Why we should trust scientists | ||
Els De Keyser accepted Dutch subtitles for Why we should trust scientists | ||
Els De Keyser commented on Dutch subtitles for Why we should trust scientists | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Why we should trust scientists | ||
Els De Keyser edited Dutch subtitles for Why we should trust scientists |
Els De Keyser
Dag Rik,
Ik zal dit met plezier nalezen, maar er zitten nog teveel kleurtjes in colorAmara (regels van meer dan 42 karakters, ondertitels met meer dan 21 karakters per seconde). Kijk je er nog eens naar?
Tot later,
Els
Els De Keyser
Paar kleine aanpassingen. Interessante talk.
Els