< Return to Video

I meyozun fazaları

  • 0:00 - 0:02
    Sonuncu videoda meyoz haqqında,
  • 0:02 - 0:04
    hətta daha dəqiq desək
    I meyoz və I profaza haqqında
  • 0:04 - 0:06
    danışmağa başladıq.
  • 0:06 - 0:09
    I profaza barədə bir qədər
    çox danışmış ola bilərik,
  • 0:09 - 0:11
    çünki burada çoxlu maraqlı şeylər
  • 0:11 - 0:13
    baş verir.
  • 0:13 - 0:15
    Mitozun profazasında olduğu kimi
  • 0:15 - 0:19
    nüvə membranının itməsi və ya
  • 0:19 - 0:23
    itməyə başlaması, xromosomların
    spirallaşıb yoğunlaşaraq
  • 0:23 - 0:25
    mikroskop altında görülə
    bilən klassik formaya
  • 0:25 - 0:27
    keçməsi kimi maraqlı şeylər
  • 0:27 - 0:29
    baş verir, lakin xüsusilə I meyoz və
    I profazada ən nadir
  • 0:29 - 0:33
    olan xromosom krossinqoveri adlı
  • 0:33 - 0:35
    prosesin həyata keçməsidir.
  • 0:35 - 0:39
    Bu I meyozda həyata keçən
    olduqca adi bir prosesdir.
  • 0:39 - 0:43
    Homoloji cütlərin homoloji
    hissələri arasında baş
  • 0:43 - 0:47
    verən krossinqover olduqca səliqəli
  • 0:47 - 0:51
    şəkildə baş verir, belə ki,
  • 0:51 - 0:54
    xromosomun bu hissələri
    eyni genləri kodlaşdırır.
  • 0:54 - 0:56
    Onlar eyni genin
    müxtəlif variantlarıdırlar.
  • 0:56 - 0:57
    Onlar müxtəlif alellərə sahib ola
  • 0:57 - 1:00
    bilərlər, bu isə cinsi
    çoxalmada olduğuna
  • 1:00 - 1:02
    görə sadəcə müxtəlifliyi artırır və
  • 1:02 - 1:05
    bu səliqəli bir şəkildə baş verir.
  • 1:05 - 1:07
    Gəlin meyoz , xüsusilə də,
    I meyoz barədə danışmağa
  • 1:07 - 1:10
    davam edək və növbəti fazanın
  • 1:10 - 1:12
    adını təxmin edə bilərsiniz.
  • 1:12 - 1:17
    Bu I metafazadır və o, mitozun
  • 1:18 - 1:22
    metafazası ilə bəzi oxşarlıqlara sahibdir.
  • 1:22 - 1:25
    İcazə verin, hüceyrəni
  • 1:26 - 1:30
    çəkim, bu hüceyrə membranıdır.
  • 1:30 - 1:32
    Burada eyni zamanda bölünmədə
    böyük
  • 1:32 - 1:35
    rol oynayan sentrosomlar var.
  • 1:35 - 1:38
    Nüvə membranı yox olub və mitozun
  • 1:38 - 1:42
    metafazasında olduğu kimi
  • 1:42 - 1:44
    meyozun metafazasında da
    xromosomlar
  • 1:44 - 1:48
    mərkəzdə bir xətt boyunca
    düzülməyə başlayırlar.
  • 1:48 - 1:50
    Gəlin bunu çəkək.
  • 1:50 - 1:53
    Burada biri duracaq.
  • 1:54 - 1:57
    Bir xromosomda iki bacı
    xromatid var və
  • 1:57 - 1:59
    xromosomda krossinqover gedir.
  • 1:59 - 2:01
    Buranı çəhrayı rəngdə edəcəm.
  • 2:01 - 2:01
    Tez-tez
  • 2:01 - 2:03
    rəngləri dəyişmək
    vaxtımı aparacaq.
  • 2:03 - 2:06
    Sonra burada əksəriyyətini ananızdan
  • 2:06 - 2:08
    aldığınız daha bir xromosom var.
  • 2:08 - 2:09
    Bu hissədə də bir
  • 2:09 - 2:12
    qədər xromosom krossinqoveri baş verib.
  • 2:12 - 2:14
    İcazə verin,
  • 2:14 - 2:16
    bunu çəkim.
  • 2:16 - 2:17
    Burda atanızdan aldığınız
  • 2:17 - 2:19
    başqa bir xromosoma
  • 2:19 - 2:23
    rast gəlirik.
  • 2:24 - 2:27
    İkiləşdiyi üçün onun
    iki bacı xromatidi var.
  • 2:27 - 2:28
    Bu ananızdan
  • 2:28 - 2:30
    aldığınızdır, burada krossinqoveri
    göstərməyəcəyəm,
  • 2:30 - 2:32
    o burada baş verməyə bilər.
  • 2:33 - 2:35
    Bəlkə də, burada homoloji
    replikasiya yoxdur.
  • 2:35 - 2:37
    Deyək ki, bunlar qısadır.
  • 2:38 - 2:40
    İndi sentromerləri çəkim.
  • 2:41 - 2:43
    Sentromerləri göy rənglə
    çəkəcəm.
  • 2:43 - 2:47
    Bir neçə sentromer çəkdikdən
  • 2:47 - 2:49
    sonra onları bir-birindən
  • 2:49 - 2:51
    itələyərək ayırmağa başlayan
  • 2:51 - 2:54
    mikroborucuqlar çəkəcəm.
  • 2:54 - 2:59
    Həmçinin, onlar kinetoxorlar
    vasitəsilə xromosomlara
  • 2:59 - 3:02
    bu şəkildə birləşiblər.
  • 3:02 - 3:05
    Bunlar mikroborucuqlardır.
    Siz insanların bunlar haqqında "bunlar
  • 3:05 - 3:07
    birləşir və beləliklə onlar hərəkət edə
  • 3:07 - 3:08
    bilirlər"-
  • 3:08 - 3:11
    - dediyini eşidə bilərsiniz,
    lakin mən düşünürəm
  • 3:11 - 3:13
    ki, bu çox möhtəşəmdir. Sizin
    kimyəvi və termodinamik
  • 3:13 - 3:18
    proseslər sayəsində xromosomu hüceyrənin
  • 3:18 - 3:20
    istənilən bir hissəsinə apara bilən və
  • 3:20 - 3:25
    bunun nəticəsində cinsi
  • 3:25 - 3:27
    çoxalmada iştirak edən qametlər əldə
  • 3:27 - 3:31
    edə biləcəyimiz zülallarınız var.
  • 3:31 - 3:32
    Bu möhtəşəmdir
  • 3:32 - 3:37
    və o, milyard il davam edən
    təkamül prosesi nəticəsində
  • 3:38 - 3:41
    meydana gəlib, lakin onun
    ağıla sığmaz mürəkkəbliyi
  • 3:41 - 3:43
    hələ də tam şəkildə
  • 3:43 - 3:44
    başa düşülməyib.
  • 3:44 - 3:46
    Xromosomları hərəkətə hərəki
  • 3:46 - 3:51
    zülallar var və mikroborucuqlar
    maraqlı şəkildə
  • 3:51 - 3:54
    uzana və qısala bilir.
  • 3:54 - 3:56
    Həqiqətən də heyranedici prosesdir.
  • 3:56 - 3:59
    Hər nəysə bütün bunlar
    I metafazada baş verir.
  • 3:59 - 4:01
    Sonra baş verənləri
    təxmin edə bilərsiniz.
  • 4:01 - 4:04
    I anafazaya
  • 4:04 - 4:07
    keçid edirik.
  • 4:07 - 4:08
    Bunu yazım.
  • 4:08 - 4:12
    Mitozun anafazasında
  • 4:12 - 4:15
    olduğu kimi burda da xromosomlar
  • 4:15 - 4:19
    qütblərə çəkilir, lakin bir önəmli
  • 4:19 - 4:22
    fərq var ki, bunu mütləq
  • 4:22 - 4:24
    qeyd etməliyik.
  • 4:24 - 4:29
    Mitozda bacı xromatidlər
    qütblərə çəkilir.
  • 4:30 - 4:32
    Bacı xromatidlər qütblərə çəkilir və
  • 4:32 - 4:35
    onlardan iki qız xromosom əmələ gəlir.
  • 4:35 - 4:38
    I anafazada isə bu belə olmur.
  • 4:38 - 4:42
    I anafazada bacı xromatidlər
    bir yerdə qalır.
  • 4:42 - 4:46
    Homoloji cütlər qütblərə çəkilir.
  • 4:46 - 4:47
    Bunu çəkim.
  • 4:48 - 4:50
    Deməli, homoloji xromosomlar
    qütblərə çəkilir.
  • 4:50 - 4:53
    İki bacı xromatid isə qütblərə çəkilmir.
  • 4:53 - 4:57
    Belə ki, xromosomun biri bu tərəfə,
  • 4:58 - 5:00
    digəri isə bu tərəfə çəkilir.
  • 5:00 - 5:03
    O, bir qədər ilkin materiala
  • 5:03 - 5:06
    sahibdir ki, onu burda çəkəcəm.
  • 5:06 - 5:09
    Digər hissəsi isə bu
    tərəfə doğru çəkilir.
  • 5:10 - 5:15
    Bacardığım qədər çəkməyə
    çalışıram, təqribən
  • 5:15 - 5:16
    buna bənzəyir.
  • 5:16 - 5:18
    Rənglərin olması çox yaxşıdır, çünki belə
  • 5:18 - 5:20
    onları izləmək daha asandır.
  • 5:20 - 5:23
    O biri xromosom isə bu tərəfə çəkilir.
  • 5:23 - 5:25
    Biri isə bu tərəfə çəkilir.
  • 5:25 - 5:30
    Nəhayət, digəri o tərəfə doğru çəkilir.
  • 5:32 - 5:35
    Sentrosomları da çəkim.
  • 5:35 - 5:37
    Sentrosomlarım burdadır, yadda
  • 5:37 - 5:39
    saxlayın ki, o,
    xromosomları dartır.
  • 5:39 - 5:42
    Xromosomların hərəkət
    etdiyini və bu strukturların
  • 5:42 - 5:44
    bir-birilərini itələdiyini demək olar.
  • 5:44 - 5:45
    İki sentrosom hüceyrənin
    əks tərəflərinə getmək üçün
  • 5:45 - 5:49
    çəkilə bilərlər, lakin
    onlar özləri ilə birlikdə
  • 5:49 - 5:51
    xromosomları da gətirirlər.
  • 5:51 - 5:52
    Bu çox maraqlı mexanizmdir,
  • 5:52 - 5:54
    homoloji cütlər ayrılır və
    mikroborucuqlar
  • 5:54 - 5:57
    tərəfindən xromosomlar
  • 5:57 - 5:59
    hüceyrənin əks qütblərinə çəkilirlər.
  • 5:59 - 6:01
    Onlar təsadüfi yolla ayrılırlar.
  • 6:01 - 6:03
    Əslində çəhrayı hissə sağda,
    narıncı hissə
  • 6:03 - 6:04
    isə solda və ya əksinə ola bilərdi.
  • 6:04 - 6:05
    Bu qametlər arasında
  • 6:05 - 6:10
    müxtəlifliyin yaranmasına
  • 6:12 - 6:16
    səbəb olur, yəni bölünmədən
    sonra əmələ gələn qametlərin
  • 6:16 - 6:19
    hamısı müxtəlif genetik
    informasiyaya sahib ola bilərlər.
  • 6:19 - 6:21
    Bu I anafazadır.
  • 6:21 - 6:22
    Bunları bir-birindən
  • 6:22 - 6:25
    ayıradan sonra I telofazada baş
    verənləri təxmin edə bilərsiniz.
  • 6:25 - 6:30
    I telofazaya baxaq.
  • 6:33 - 6:37
    I telofazaya baxdıqda onun
    mitozun telofazasına
  • 6:37 - 6:40
    oxşar olduğunu görə bilərik.
  • 6:40 - 6:44
    Artıq sitokinez başlayır,
    hətta bir qədər tez başlamış ola bilər.
  • 6:44 - 6:47
    Mitozda adətən
    sitokinez anafazanın
  • 6:47 - 6:50
    başlanğıcında başlayır, ən azından
  • 6:50 - 6:52
    siz onu görməyə
  • 6:52 - 6:53
    başlayırsınız.
  • 6:53 - 6:58
    Homoloji cütlər əks
    qütblərdə yerləşərək
  • 6:58 - 7:00
    bir-birilərindən tamamilə
  • 7:00 - 7:03
    ayrılırlar və açılaraq
  • 7:03 - 7:05
    əvvəlki xromatin
  • 7:05 - 7:10
    vəziyyətlərini alırlar.
  • 7:10 - 7:12
    Onun üzərində bir qədər
  • 7:12 - 7:17
    moruğu rəng görə bilərik.
  • 7:17 - 7:20
    Bu da açılır.
  • 7:20 - 7:22
    O, bu şəkildə açılaraq
  • 7:22 - 7:24
    xromatin vəziyyətinə geri dönür.
  • 7:24 - 7:28
    İcazə verin, digərlərini də çəkim.
  • 7:28 - 7:32
    Burada biri var.
  • 7:32 - 7:35
    O açılmağa başlayır.
  • 7:35 - 7:39
    Burada olan da açılır.
  • 7:39 - 7:41
    Onun üzərində bir qədər
  • 7:42 - 7:43
    narıncı rəng var.
  • 7:43 - 7:46
    Nüvə membranı yenidən
  • 7:46 - 7:51
    yaranmağa başlayır.
  • 7:52 - 7:54
    I profazadakı proseslərin
    əksi baş verir. I profazada
  • 7:54 - 7:56
    nüvə membranı itmiş,
  • 7:56 - 7:58
    xromosomlar isə yoğunlaşmışdı.
  • 7:59 - 8:04
    Nüvə membranından xaricdə
  • 8:04 - 8:07
    yerləşən sentrosomları çəkim.
  • 8:07 - 8:10
    Mikroborucuqlar da
  • 8:10 - 8:12
    həll olur.
  • 8:12 - 8:15
    Daha sonra sitokinez baş verir.
  • 8:15 - 8:17
    Sitokinez baş verdikdə bunlar ayrılır.
  • 8:17 - 8:20
    Bunlar iki hüceyrəyə ayrılır.
  • 8:21 - 8:22
    Meyozu ümumi nəzərdən
    keçirdikdə onun
  • 8:22 - 8:26
    ilk fazasında hüceyrənin diploid xromosom
    yığımından haploid
  • 8:26 - 8:31
    xromosom yığımına keçdiyini görürük.
  • 8:32 - 8:35
    Lakin bu hələ bizim son məhsulumuz deyil.
  • 8:35 - 8:38
    Haqqında danışdığımız bütün
  • 8:38 - 8:39
    bu proseslərin
  • 8:39 - 8:43
    hamısı I meyozda
  • 8:43 - 8:44
    baş verir.
  • 8:44 - 8:48
    Növbəti videoda II meyoz
    haqqında danışacağıq.
  • 8:48 - 8:51
    Bunu etmək istəməmişdim.
  • 8:51 - 8:56
    Bunların hamısı I meyozdur.
  • 8:57 - 9:00
    Bunu başqa rənglə və
    qalın hərflərlə yazım.
  • 9:00 - 9:05
    Bütün bunlar I meyozdur və
  • 9:05 - 9:07
    hər hüceyrənin haploid
    xromosom yığımına sahib
  • 9:07 - 9:09
    olduğunu görə bilərsiniz.
  • 9:09 - 9:13
    Hər iki hüceyrədə indi
  • 9:13 - 9:15
    haploid xromosom yığımı var.
  • 9:15 - 9:16
    Hər iki xromosom iki bacı
  • 9:16 - 9:20
    xromatidə malikdir və II meyozda
    xromosomlardakı
  • 9:20 - 9:23
    bacı xromatidlərin mitozda
  • 9:23 - 9:25
    olduğu kimi ayrılacağını
  • 9:25 - 9:27
    görəcəyik. Nəticədə iki
  • 9:27 - 9:29
    qız xromosom
  • 9:29 - 9:32
    meydana gələcək.
  • 9:32 - 9:34
    Bunu burada görəcəksiniz.
  • 9:34 - 9:35
    Burada iki haploid yığım var.
  • 9:35 - 9:37
    Burada iki xromosom, eləcə də orada
  • 9:37 - 9:39
    da iki xromosom var.
  • 9:39 - 9:42
    II meyozu növbəti videoda araşdıracağıq.
Title:
I meyozun fazaları
Description:

How homologous chromosomes separate into two sets. Prophase I, metaphase I, anaphase I, and telophase I.

Watch the next lesson: https://www.khanacademy.org/test-prep/mcat/cells/cellular-division/v/phases-of-meiosis-ii?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=mcat

Missed the previous lesson? https://www.khanacademy.org/test-prep/mcat/cells/cellular-division/v/comparing-mitosis-and-meiosis?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=mcat

MCAT on Khan Academy: Go ahead and practice some passage-based questions!

About Khan Academy: Khan Academy offers practice exercises, instructional videos, and a personalized learning dashboard that empower learners to study at their own pace in and outside of the classroom. We tackle math, science, computer programming, history, art history, economics, and more. Our math missions guide learners from kindergarten to calculus using state-of-the-art, adaptive technology that identifies strengths and learning gaps. We've also partnered with institutions like NASA, The Museum of Modern Art, The California Academy of Sciences, and MIT to offer specialized content.

For free. For everyone. Forever. #YouCanLearnAnything

Subscribe to Khan Academy’s MCAT channel: https://www.youtube.com/channel/UCDkK5wqSuwDlJ3_nl3rgdiQ?sub_confirmation=1
Subscribe to Khan Academy: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
09:45

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.