< Return to Video

I meyozun fazaları

  • 0:00 - 0:02
    Sonuncu videoda meyoz haqqında,
  • 0:02 - 0:04
    hətta daha dəqiq desək
    I meyoz və I profaza haqqında
  • 0:04 - 0:06
    danışmağa başladıq.
  • 0:06 - 0:09
    I profaza barədə bir qədər
    çox danışmış ola bilərik,
  • 0:09 - 0:11
    çünki burada çoxlu maraqlı şeylər
  • 0:11 - 0:13
    baş verir.
  • 0:13 - 0:15
    Mitozun profazasında olduğu kimi
  • 0:15 - 0:19
    nüvə qılafının itməsi və ya
  • 0:19 - 0:22
    itməyə başlaması, xromosomların
    spirallaşıb yoğunlaşaraq
  • 0:22 - 0:25
    mikroskop altında görülə
    bilən klassik formaya
  • 0:25 - 0:27
    keçməsi kimi maraqlı şeylər
  • 0:27 - 0:29
    baş verir, lakin xüsusilə I meyoz və
    I profazada ən nadir
  • 0:29 - 0:33
    olan xromosom krossinqoveri adlı
  • 0:33 - 0:35
    prosesin həyata keçməsidir.
  • 0:35 - 0:39
    Bu I meyozda həyata keçən
    olduqca adi bir prosesdir.
  • 0:39 - 0:43
    Proses olduqca səliqəli şəkildə
    gedir, homoloji cütlərin
  • 0:43 - 0:47
    homoloji hissələri arasında
  • 0:47 - 0:50
    krossinqover baş verir və
  • 0:50 - 0:53
    xromosomun bu hissələri
    eyni genləri kodlaşdırır.
  • 0:53 - 0:55
    Onlar eyni genin
    müxtəlif variantlarıdırlar.
  • 0:55 - 0:57
    Müxtəlif alellərə sahib ola bilərlər.
  • 0:57 - 1:00
    Bir daha onu qeyd edək ki,
  • 1:00 - 1:02
    cinsi çoxlama müxtəlifliyi artırır və
  • 1:02 - 1:05
    bu səliqəli bir şəkildə baş verir.
  • 1:05 - 1:07
    Gəlin meyoz , xüsusilə də,
    I meyoz barədə danışmağa
  • 1:07 - 1:10
    davam edək və növbəti fazanın
  • 1:10 - 1:12
    adını təxmin edə bilərsiniz.
  • 1:12 - 1:17
    Bu I metafazadır. O, mitozun
  • 1:18 - 1:22
    metafazası ilə bəzi oxşarlıqlara sahibdir.
  • 1:22 - 1:25
    I metafazada, icazə verin hüceyrəni
  • 1:26 - 1:30
    çəkim. Bu hüceyrə qılafıdır.
  • 1:30 - 1:32
    Burda eyni zamanda bölünmədə
    böyük
  • 1:32 - 1:35
    rol oynayan sentrosomlar var.
  • 1:35 - 1:38
    Nüvə qılafı yox olub. Mitozun
  • 1:38 - 1:42
    metafazasında olduğu kimi
  • 1:42 - 1:44
    meyozun metafazasında da
    xromosomlar
  • 1:44 - 1:48
    mərkəzdə bir xətt boyunca
    düzülməyə başlayırlar.
  • 1:48 - 1:50
    Gəlin bunu çəkək.
  • 1:50 - 1:53
    Burada biri duracaq.
  • 1:54 - 1:57
    Bir xromosomda iki bacı
    xromatid var və
  • 1:57 - 1:59
    xromosomda krossinqover gedir.
  • 1:59 - 2:01
    Buranı çəhrayı rəngdə edəcəm.
  • 2:01 - 2:02
    Tez-tez rəngləri dəyişmək
  • 2:02 - 2:03
    bir qədər vaxtımı aparacaq.
  • 2:03 - 2:06
    Sonra burda daha bir
    xromosom var. Onların
  • 2:06 - 2:08
    əksəriyyətini ananızdan
    alırsınız.
  • 2:08 - 2:09
    Bu hissədə bir balaca
  • 2:09 - 2:12
    xromosom krossinqoveri baş verib.
  • 2:12 - 2:14
    İcazə verin
  • 2:14 - 2:16
    bunu çəkim.
  • 2:16 - 2:17
    Burda atanızdan aldığınız
  • 2:17 - 2:19
    başqa bir xromosoma
  • 2:19 - 2:23
    rast gəlirik.
  • 2:23 - 2:26
    İkiləşdiyi üçün onun
    iki bacı xromatidi var.
  • 2:26 - 2:27
    Ananızdan aldığınız buradadır.
  • 2:27 - 2:30
    Xromosomların arasında gedən
    krossinqoveri sizə göstərəcəyəm.
  • 2:30 - 2:32
    Burda baş verməyə bilər.
  • 2:33 - 2:35
    Bəlkə də, burada homoloji
    xromosom yoxdur.
  • 2:35 - 2:37
    Deyək ki, bunlar qısadır.
  • 2:38 - 2:40
    Gəlin sentromerləri çəkim.
  • 2:41 - 2:43
    Sentromerləri göy rənglə
    çəkəcəm.
  • 2:43 - 2:47
    Bir neçə sentromer çəkdikdən
  • 2:47 - 2:49
    sonra onları bir-birindən
  • 2:49 - 2:51
    itələyərək ayırmağa başlayan
  • 2:51 - 2:54
    mikroborucuq çəkəcəm.
  • 2:54 - 2:59
    Həmçinin, onlar kinetoxorlar
    vasitəsilə xromosomlara
  • 2:59 - 3:01
    bu şəkildə birləşə bilirlər.
  • 3:01 - 3:04
    Bunlar mikroborucuqdur.
    İnsanlar bu birləşmə barədə
  • 3:04 - 3:07
    çox danışacaqlar. Onlar ətrafdakı
    strukturları hərəkət etdirə bilirlər.
  • 3:07 - 3:08
    Lakin mən bunun möhtəşəm
  • 3:08 - 3:11
    olduğunu düşünürəm.
    Baxın siz müxtəlif kimyəvi və
  • 3:11 - 3:13
    termodinamiki proseslər
    sayəsində xromosomu hüceyrənin
  • 3:13 - 3:18
    istənilən bir hissəsinə
  • 3:18 - 3:20
    apara bilən çoxlu zülal
    sintez edirsiniz.
  • 3:20 - 3:25
    Yəni demək istədiyim odur ki,
  • 3:25 - 3:27
    belə zülallar cinsi çoxalmada
    iştirak edən
  • 3:27 - 3:31
    qametləri də hərəkətə gətirə bilərlər.
  • 3:31 - 3:32
    Bu möhtəşəmdir
  • 3:32 - 3:37
    və o, milyard il davam edən
    təkamül prosesi nəticəsində
  • 3:38 - 3:41
    meydana çıxıb. Lakin onun
    ağıla sığmaz mürəkkəbliyi
  • 3:41 - 3:43
    hələ də, tam şəkildə
  • 3:43 - 3:44
    dərk olunmayıb.
  • 3:44 - 3:46
    Xromosomları hərəkətə
    gətirən hərəki zülallara
  • 3:46 - 3:51
    sahibsiniz və mikroborucuqlar
    maraqlı yolla
  • 3:51 - 3:54
    uzana və qısala bilir.
  • 3:54 - 3:56
    Həqiqətən də, valehedici proseslərdir.
  • 3:56 - 3:59
    Hər nəysə bütün bunlar
    I metafazada baş verir.
  • 3:59 - 4:01
    Sonra baş verənləri
    təxmin edə bilərsiniz.
  • 4:01 - 4:04
    I anafazaya
  • 4:04 - 4:07
    keçid edirik.
  • 4:07 - 4:08
    Bunu yazım.
  • 4:08 - 4:12
    Mitozun anafazasında
  • 4:12 - 4:15
    olduğu kimi burda da xromosomlar
  • 4:15 - 4:19
    qütblərə çəkilir, lakin bir
    vacib
  • 4:19 - 4:22
    fərq var ki, bunu mütləq
  • 4:22 - 4:24
    qeyd etməliyik.
  • 4:24 - 4:29
    Mitozda bacı xromatidlər
    qütblərə çəkilir.
  • 4:30 - 4:32
    Bacı xromatidlər qütblərə çəkilir və
  • 4:32 - 4:35
    onlardan iki qız xromosom əmələ gəlir.
  • 4:35 - 4:38
    I anafazada isə bu belə olmur.
  • 4:38 - 4:42
    I anafazada bacı xromatidlər
    yerlərində qalır.
  • 4:42 - 4:46
    Homoloji cütlər qütblərə çəkilir.
  • 4:46 - 4:47
    Bunu çəkim.
  • 4:48 - 4:50
    Deməli, homoloji xromosomlar
    qütblərə çəkilir.
  • 4:50 - 4:53
    İki bacı xromatid qütblərə çəkilmir.
  • 4:53 - 4:57
    Belə ki, xromosomun biri bu tərəfə,
  • 4:58 - 5:00
    digəri isə bu tərəfə çəkilir.
  • 5:00 - 5:03
    O, bir qədər orijinal materiala
  • 5:03 - 5:06
    sahibdir ki, onu burda çəkəcəm.
  • 5:06 - 5:09
    Digər hissəsi isə bu
    tərəfə doğru dartılır.
  • 5:10 - 5:13
    Rənglərlə bacardığım kimi çəkəcəm
  • 5:13 - 5:15
    və təqribən buna bənzəyir.
  • 5:15 - 5:18
    Əslində belə xromosomlar
    rəng dəyişdikləri üçün
  • 5:18 - 5:20
    onları saymaq daha asanddır.
  • 5:20 - 5:23
    O biri xromosom isə bu tərəfə dartılır.
  • 5:23 - 5:25
    Biri bu tərəfə çəkiləcək.
  • 5:25 - 5:30
    Nəhayət, digəri bu tərəfə doğru çəkilər.
  • 5:32 - 5:34
    İcazə verin sentrosomları çəkim.
  • 5:34 - 5:36
    Sentrosomlarım burdadır,
  • 5:36 - 5:38
    yadda saxlayın, o, xromosomları
  • 5:38 - 5:41
    dartır. Xromosomları hərəkət
    etdiyini və bu strukturların
  • 5:41 - 5:43
    əks tərəflərə dartıldığını deyə bilərik.
  • 5:43 - 5:46
    İki sentrosom hüceyrənin
    əks tərəflərinə getmək üçün
  • 5:46 - 5:49
    dartılmış ola bilərlər, lakin
    onlar özləri ilə birlikdə
  • 5:49 - 5:51
    xromosomları da gətirirlər.
  • 5:51 - 5:52
    Bu çox maraqlı mexanizmdir,
  • 5:52 - 5:54
    Homoloji cütlər ayrılır və
    mikroborucuqlar
  • 5:54 - 5:56
    tərəfindən xromosomlar
  • 5:56 - 5:58
    hüceyrənin əks qütblərinə çəkilirlər.
  • 5:58 - 6:00
    Onlar təsadüfi yolla ayrılırlar.
  • 6:00 - 6:03
    Əslində çəhrayı hissə sağda,
    narıncı hissə isə sol tərəfdə
  • 6:03 - 6:05
    və ya əksinə ola bilərdi.
    Bir daha qeyd etmək
  • 6:05 - 6:07
    istəyərdim ki, bu qametlər
  • 6:07 - 6:10
    arasında müxtəlifliyin yaranmasına
  • 6:12 - 6:16
    səbəb olur, yəni bölünmədən
    sonra əmələ gələn qametlərin
  • 6:16 - 6:19
    hamısı müxtəlif genetik
    informasiyaya sahib ola bilərlər.
  • 6:19 - 6:20
    Bu I anafazadır.
  • 6:20 - 6:23
    Bunu bir-birindən dartıb
    ayırdıqdan sonra I telofazada
  • 6:23 - 6:25
    baş verəcəkləri təxmin edə bilərsiniz.
  • 6:25 - 6:30
    I telofazaya baxaq.
  • 6:33 - 6:37
    I telofazaya baxdıqda onun
    mitozun telofazasına
  • 6:37 - 6:40
    oxşar olduğunu görə bilərik.
  • 6:40 - 6:44
    Artıq sitokinez başlayır,
    hətta bir qədər tez başlamış
  • 6:44 - 6:47
    ola bilər. Mitozda adətən
    sitokinez anafazanın
  • 6:47 - 6:50
    başlanğıcında başlayır.
  • 6:50 - 6:52
    Sitokinez başladıqdan sonra
  • 6:52 - 6:53
    bunları görə bilərik.
  • 6:53 - 6:58
    Homoloji cütlər əks
    qütblərdə yerləşərək
  • 6:58 - 7:00
    bir-birilərindən tamamilə
  • 7:00 - 7:03
    ayrılırlar. Artıq onlar açılaraq
  • 7:03 - 7:05
    əvvəlki xromatin
  • 7:05 - 7:10
    vəziyyətlərini alırlar.
  • 7:10 - 7:12
    Onun üzərində bir qədər
  • 7:12 - 7:17
    moruğu rəng görə bilərik.
  • 7:17 - 7:20
    Bu da açılacaq.
  • 7:20 - 7:22
    O, bu şəkildə açılaraq
  • 7:22 - 7:24
    xromatin vəziyyətinə geri dönəcək.
  • 7:24 - 7:28
    İcazə verin digərlərini də çəkim.
  • 7:28 - 7:32
    Burada biri var.
  • 7:32 - 7:35
    O, açılmağa başlayır.
  • 7:35 - 7:39
    Burada olan da açılır.
  • 7:39 - 7:41
    Onun üzərində bir qədər
  • 7:42 - 7:43
    narıncı rəng var.
  • 7:43 - 7:46
    Nüvə qılafı yenidən
  • 7:46 - 7:51
    yaranmağa başlayır.
  • 7:51 - 7:53
    Bəzi hissələrdə I profazadakı
  • 7:53 - 7:56
    proseslərin əksi baş verir.
    I profazada nüvə qılafı itmiş,
  • 7:56 - 7:58
    xromosomlar isə yoğunlaşmışdı.
  • 7:59 - 8:04
    Nüvə qılafından xaricdə
  • 8:04 - 8:07
    yerləşən sentrosomları çəkim.
  • 8:07 - 8:10
    Mikroborucuqlar da
  • 8:10 - 8:12
    həll olur.
  • 8:12 - 8:15
    Daha sonra sitokinez baş verir.
  • 8:15 - 8:17
    Sitokinez baş verdikdə bunlar ayrılır.
  • 8:17 - 8:20
    Bunlar iki hüceyrəyə ayrılır.
  • 8:20 - 8:22
    Meyozu ümumi nəzərdən
    keçirdikdə onun ilk fazasında
  • 8:22 - 8:26
    hüceyrənin diploid xromosom
    yığımından haploid
  • 8:26 - 8:31
    xromosom yığımına keçdiyini görürük.
  • 8:32 - 8:35
    Lakin bu hələ bizim son məhsulumuz deyil.
  • 8:35 - 8:38
    Haqqında danışdığımız bütün
  • 8:38 - 8:39
    bu birləşmələrin
  • 8:39 - 8:43
    hamısı I meyozda
  • 8:43 - 8:44
    baş verir.
  • 8:44 - 8:48
    Növbəti videoda II meyoza keçəcəyik.
  • 8:48 - 8:51
    Bunu etmək istəməmişdim.
  • 8:51 - 8:56
    Bunların hamısı I meyozdur.
  • 8:57 - 9:00
    İcazə verin bunu başqa
    rənglə qalın hərflərlə yazım.
  • 9:00 - 9:05
    Bütün bunlar I meyozdur və
  • 9:05 - 9:07
    hər hüceyrənin haploid
    xromosom yığımına sahib
  • 9:07 - 9:09
    olduğunu görə bilərsiniz.
  • 9:09 - 9:13
    Hər iki xromosomda
  • 9:13 - 9:15
    haploid xromosom yığımı var.
  • 9:15 - 9:17
    Hər iki xromosom iki bacı xromatidə
  • 9:17 - 9:20
    malikdir və II meyozda
    xromosomlardakı
  • 9:20 - 9:23
    bacı xromatidlərin mitozda
  • 9:23 - 9:25
    olduğu kimi ayrılacağını
  • 9:25 - 9:27
    görəcəyik. Nəticədə iki
  • 9:27 - 9:29
    qız xromosom
  • 9:29 - 9:32
    meydana gələcək.
  • 9:32 - 9:34
    Bunu burda görəcəksiniz.
  • 9:34 - 9:35
    Burada iki haploid yığım var.
  • 9:35 - 9:37
    Burada və orada
  • 9:37 - 9:39
    iki xromosom var.
  • 9:39 - 9:42
    II meyozu növbəti videoda araşdıracağıq.
Title:
I meyozun fazaları
Description:

How homologous chromosomes separate into two sets. Prophase I, metaphase I, anaphase I, and telophase I.

Watch the next lesson: https://www.khanacademy.org/test-prep/mcat/cells/cellular-division/v/phases-of-meiosis-ii?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=mcat

Missed the previous lesson? https://www.khanacademy.org/test-prep/mcat/cells/cellular-division/v/comparing-mitosis-and-meiosis?utm_source=YT&utm_medium=Desc&utm_campaign=mcat

MCAT on Khan Academy: Go ahead and practice some passage-based questions!

About Khan Academy: Khan Academy offers practice exercises, instructional videos, and a personalized learning dashboard that empower learners to study at their own pace in and outside of the classroom. We tackle math, science, computer programming, history, art history, economics, and more. Our math missions guide learners from kindergarten to calculus using state-of-the-art, adaptive technology that identifies strengths and learning gaps. We've also partnered with institutions like NASA, The Museum of Modern Art, The California Academy of Sciences, and MIT to offer specialized content.

For free. For everyone. Forever. #YouCanLearnAnything

Subscribe to Khan Academy’s MCAT channel: https://www.youtube.com/channel/UCDkK5wqSuwDlJ3_nl3rgdiQ?sub_confirmation=1
Subscribe to Khan Academy: https://www.youtube.com/subscription_center?add_user=khanacademy
more » « less
Video Language:
English
Team:
Khan Academy
Duration:
09:45

Azerbaijani subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.