< Return to Video

Kërkimi për ujë të pastër

  • 0:01 - 0:05
    Cdo verë, së bashku me familjen
    udhëtojmë rreth botës,
  • 0:05 - 0:07
    3000 milje larg
  • 0:07 - 0:10
    në vendin e diversitetit kulturor të
    Indisë.
  • 0:11 - 0:15
    Sic dihet India njihet për vapën
    dhe lagështinë.
  • 0:16 - 0:20
    Personalisht gjej lehtësi nga kjo nxehtësi
    vetëm duke pirë shumë ujë.
  • 0:21 - 0:22
    Në Indi,
  • 0:22 - 0:27
    prindërit gjithmonë me kujtojnë të pi ujë
    të zjerë ose të mbyllur në shishe,
  • 0:27 - 0:30
    sepse ndryshe nga Amerika,
  • 0:30 - 0:34
    ku mund të hap rubinetin dhe lehtësisht
    uji që marrim është i pijshëm,
  • 0:34 - 0:37
    në Indi, shpesh uji është i ndotur.
  • 0:37 - 0:39
    Kështu që, duhet të sigurohemi
  • 0:39 - 0:41
    që uji që pijmë të jetë i pastër.
  • 0:42 - 0:45
    Sidoqoftë, pashë
  • 0:45 - 0:48
    se jo të gjithë atje janë me fat
  • 0:48 - 0:50
    që të pijnë ujë të pastër si ne.
  • 0:51 - 0:55
    Në rrugët e mbipopulluara jashtë
    shtëpisë së gjyshërve të mi
  • 0:55 - 0:58
    pashë rradhë të gjata njerëzish
    që qëndronin
  • 0:58 - 1:00
    në të nxehtë
  • 1:00 - 1:02
    për të mbushur kovat me ujë nga një cezmë.
  • 1:03 - 1:05
    Pashë fëmijë
  • 1:05 - 1:08
    që dukeshin moshatarë të mi
  • 1:08 - 1:10
    që mbushnin shishe plastike
  • 1:10 - 1:14
    me ujë të pisët nga rrjedha e ujit
    buzë rrugës.
  • 1:15 - 1:17
    Të shikoja këta fëmijë
  • 1:17 - 1:19
    të detyruar të pinë ujë
  • 1:19 - 1:22
    i cili ishte shumë i pisët vetëm po ta
    prekje
  • 1:22 - 1:24
    ndryshoi mendimin tim për botën.
  • 1:25 - 1:29
    Kjo padrejtësi e papranueshme sociale
  • 1:29 - 1:32
    më detyroi që të gjeja një zgjidhje
  • 1:32 - 1:34
    për problemin e botës për ujin e pastër.
  • 1:35 - 1:38
    Doja të dija pse fëmijëve atje
    u mungonte uji,
  • 1:38 - 1:41
    që është substanca thelbësore për
    vazhdimin e jetës.
  • 1:41 - 1:43
    Ajo që mësova është se po përballemi
  • 1:43 - 1:46
    me një krizë botërore për ujë.
  • 1:47 - 1:49
    Tani, kjo mund t'ju duket e cuditshme
  • 1:49 - 1:53
    ku 75 përqind e planetit
    është e mbuluar në ujë
  • 1:53 - 1:57
    por vetëm 2.5 përqind e saj
    është ujë i ëmbël,
  • 1:57 - 2:01
    dhe më pak se një përqind e rezervave
    të Tokës me ujë të ëmbël
  • 2:01 - 2:03
    është i përdorshëm për konsumim.
  • 2:04 - 2:05
    Me rritjen e popullsisë,
  • 2:05 - 2:08
    zhvillimin industrial,
    dhe rritjen ekonomike,
  • 2:08 - 2:11
    kërkesat për ujë të pastër janë
    duke u rritur,
  • 2:11 - 2:14
    ndërsa resurset me ujë po shterojnë
    me shpejtësi.
  • 2:16 - 2:18
    Sipas Organizatës
    Botërore të Shëndetësisë,
  • 2:18 - 2:22
    660 milion njerëz në të gjithë botën
  • 2:22 - 2:25
    nuk kanë një burim me ujë të pastër.
  • 2:26 - 2:29
    Mungesa e ujit të pastër është një nga
    shkaktarët kryesorë të vdekjeve
  • 2:29 - 2:32
    të fëmijëve nën moshën 5-vjecare
    në vendet në zhvillim,
  • 2:32 - 2:36
    dhe UNICEF-i përllogarit se 3,000 fëmijë
  • 2:36 - 2:39
    vdesin cdo ditë nga sëmundje të lidhura
    me ujin.
  • 2:40 - 2:44
    Kështu pasi u ktheva në shtëpi në
    klasën e tetë
  • 2:44 - 2:47
    vendosa se do kombinoja pasionin tim
  • 2:47 - 2:49
    për të zgjidhur problemin botëror me ujin
  • 2:49 - 2:51
    me interesin tim në shkencë.
  • 2:51 - 2:54
    Pra vendosa se gjëja më e mirë për të bërë
  • 2:54 - 2:58
    do të ishte të ktheja garazhin në një
    laborator.
  • 2:59 - 3:01
    (Të qeshura)
  • 3:01 - 3:05
    Në të vërtetë, fillimisht ktheva kuzhinën
    në një laborator,
  • 3:05 - 3:08
    por prindërve nuk u pëlqeu shumë ideja
    dhe më hoqën nga aty.
  • 3:09 - 3:14
    Gjithashtu lexova shumë gazeta në
    lidhje me kërkimet për ujin
  • 3:14 - 3:17
    dhe mësova se aktualisht në
    vendet në zhvillim,
  • 3:17 - 3:19
    dicka e quajtur dezinfektim solar
  • 3:19 - 3:22
    ose SODIS, përdoret pë të pastruar ujin.
  • 3:23 - 3:28
    Në SODIS, shishe plastike të pastra
    mbushen me ujë të ndotur
  • 3:28 - 3:31
    dhe vihen të ekspozohen ndaj dritës
    së diellit për 6-8 orë.
  • 3:32 - 3:34
    Rrezet UltraViolet nga dielli
  • 3:34 - 3:37
    shkatërrojnë bërthamën e këtyre
    patogjenëve të dëmshëm
  • 3:37 - 3:39
    dhe pastrojnë ujin.
  • 3:40 - 3:44
    Por, edhe pse SODIS është i lehtë për tu
    përdorur dhe kursen energji,
  • 3:44 - 3:46
    sepse përdor energji diellore,
  • 3:46 - 3:47
    është shumë i ngadalshëm,
  • 3:47 - 3:50
    sepse mund të duhen deri në dy ditë
    kur koha është me re.
  • 3:51 - 3:54
    Në mënyrë që procesi i SODIS të jetë
    më i shpejtë,
  • 3:54 - 3:57
    një metodë e re e quajtur fotokatalizë
  • 3:57 - 3:59
    është përdorur kohët e fundit.
  • 4:00 - 4:02
    Cfarë është ekzaktësisht fotokataliza?
  • 4:03 - 4:04
    Le ta zbërthejmë:
  • 4:04 - 4:05
    "foto" do të thotë nga dielli,
  • 4:05 - 4:08
    dhe një katalizator është dicka që
    përshpejton reaksionin.
  • 4:09 - 4:11
    Pra ajo që bën një fotokatalizator
  • 4:11 - 4:14
    është thjesht shpejtimi i procesit solar
    të dezinfektimit.
  • 4:15 - 4:19
    Kur rrezet e diellit godasin
    fotokatalizatorin
  • 4:19 - 4:22
    si TiO2, apo dioksidi titaniumit,
  • 4:22 - 4:26
    krijon përbërës oksigjeni shumë aktivë,
  • 4:26 - 4:30
    si superoksidi, peroksidi hidrogjenit
    dhe radikalet hidroksile.
  • 4:31 - 4:33
    Këto përbërës oksigjeni reaktivë
  • 4:33 - 4:36
    mund të largojnë bakteriet, organiket
  • 4:36 - 4:39
    dhe shumë ndotës nga uji i pijshëm.
  • 4:40 - 4:43
    Por fatkeqësisht ka disa disavantazhe
  • 4:43 - 4:47
    në mënyrën se si fotokatalizatori SODIS
    shpërndahet.
  • 4:48 - 4:51
    Shikoni, ajo cfarë bëhet është marrja e
    shishes plastike të pastër
  • 4:51 - 4:54
    dhe i vendosin brenda një shtresë
    fotokatalizatori.
  • 4:55 - 4:58
    Por fotokatalizatorë si dioksidi
    i titaniumit
  • 4:59 - 5:01
    janë zakonisht të përdorura në kremëra
  • 5:01 - 5:03
    për të ndaluar rrezet UltraViolet.
  • 5:03 - 5:06
    Pra kur futen brenda shisheve
  • 5:06 - 5:09
    ato bllokojnë disa nga rrezet UltraViolet
  • 5:09 - 5:12
    dhe zvogëlojnë prodhimtarinë e procesit.
  • 5:13 - 5:15
    Gjithashtu, këto shtresa me
    fotokatalizatorë
  • 5:15 - 5:18
    nuk janë të lidhura ngushtë
    në shishen plastike
  • 5:18 - 5:22
    që do të thotë se shkëputen dhe njerëzit
    përfundojnë duke pirë katalizatorët.
  • 5:23 - 5:25
    Ndërsa TiO2 është i sigurtë dhe
    i palëvizshëm,
  • 5:25 - 5:28
    është gati e kotë nëse vazhdon
    të pish katalizatorët,
  • 5:28 - 5:30
    sepse duhet të vazhdosh ta rimbushësh
  • 5:30 - 5:32
    pas shumë pak përdorimeve.
  • 5:32 - 5:36
    Pra qëllimi im ishte të kaloja
    disavantazhet
  • 5:36 - 5:38
    e këtyre metodave
  • 5:38 - 5:40
    dhe të krijoj një metodë të sigurtë,
  • 5:40 - 5:44
    të qëndrueshme, pakushtueshme dhe
    ekologjike pë të patur ujë të pastër.
  • 5:45 - 5:48
    Ajo që nisi si një projekt kalimtar
    shkencor në klasën e tetë
  • 5:48 - 5:53
    tani është përbërësi im fotokatalizator
    për pastrimin e ujit.
  • 5:53 - 5:57
    Përzierja përbëhet nga dioksidi
    i titaniumit me cimenton.
  • 5:58 - 6:02
    Cimentoja mund të formohet në disa forma
    të ndryshme,
  • 6:02 - 6:06
    që con në një gamë të gjërë të metodave të
    shpërndarjes.
  • 6:06 - 6:08
    Për shembull, ti mund të krijosh
    një shufër
  • 6:08 - 6:12
    që mund të vendoset lehtësisht brenda
    shishes plastike për përdorim individual
  • 6:13 - 6:17
    ose mund të krijoni një filter poroz që të
    filtrojë ujin për familjet.
  • 6:18 - 6:21
    Mund ta shtroni brenda një rezervuari uji
  • 6:21 - 6:23
    për të pastruar sasi më të mëdha uji
  • 6:23 - 6:26
    për komunitetet në kohë shumë të gjatë.
  • 6:28 - 6:30
    Epo, për të qenë e sinqertë,
  • 6:30 - 6:32
    udhëtimi im nuk ka qenë shumë i lehtë.
  • 6:32 - 6:35
    E kuptoni, unë nuk kam
    patur akses një laborator të sofistikuar.
  • 6:35 - 6:39
    Isha 15 vjec kur ia nisa kërkimeve,
  • 6:39 - 6:41
    dhe nuk e lejova moshën të më frenonte
  • 6:41 - 6:44
    në interesat e mia, në ndjekjen e
    kërkimeve shkencore
  • 6:44 - 6:47
    e në dëshirën për të zgjidhur krizën
    globale për ujin
  • 6:48 - 6:52
    Kuptojeni që uji nuk është thjesht tretës.
  • 6:52 - 6:54
    Uji është e drejtë universale e njeriut.
  • 6:55 - 6:56
    Dhe për këtë arsye,
  • 6:56 - 7:01
    kam vazhduar të punoj në këtë projekt
    shkencor që nga 2012
  • 7:01 - 7:04
    për ta sjellë nga laboratori e drejt në
    botën reale.
  • 7:04 - 7:07
    Këtë verë krijova Catalyst for World Water
    (Katalizatori për Ujin në Botë),
  • 7:07 - 7:13
    një ndërmarrje shoqërore që ka qëllim
    zgjidhje për krizën globale të ujit.
  • 7:13 - 7:15
    (Duartrokitje)
  • 7:20 - 7:24
    Vetëm një pikë e vetme uji nuk mund
    të bëjë shumë,
  • 7:24 - 7:27
    por kur shumë pika ujë mblidhen bashkë,
  • 7:27 - 7:29
    mund të mbështesin jetën në planetin tonë.
  • 7:30 - 7:34
    Ashtu sic pikat e ujit bashkohen dhe
    formojnë oqeane,
  • 7:34 - 7:36
    besoj se ne duhet të mblidhemi së bashku
  • 7:36 - 7:38
    për ta mposhtur këtë problem botëror.
  • 7:39 - 7:40
    Faleminderit.
  • 7:40 - 7:42
    (Duartrokitje)
  • 7:44 - 7:45
    Faleminderit.
  • 7:47 - 7:51
    (Duartrokitje)
Title:
Kërkimi për ujë të pastër
Speaker:
Deepika Kurup
Description:

Deepika Kurup ka qenë e vendosur për të zgjidhur problemin botëror për ujë që kur ajo ishte 14 vjec, pasi pa disa fëmijë jashtë shtëpisë së gjyshërve në Indi duke pirë ujë që për të dukej shumë i pistë vetëm po ta prekje. Fillimet e kërkimeve i pati në kuzhinën e familjes -- dhe cuan në fitimin e një cmimi për shkencën. Dëgjoni se si kjo shkencëtare adoleshente ka zhvilluar një mënyrë jo të kushtueshme dhe ekologjike për të pastruar ujin.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
07:59

Albanian subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.