-
Hinduizm adətən
-
çoxsaylı tanrıları ilə tanınır.
-
Bu videonun məqsədi
-
onların bir-biri ilə necə bağlı olduğunu göstərib
-
necə qəbul edildikləri barədə bir təsəvvür yaratmaqdır.
-
Hinduizmin 3 əsas Tanrıları
-
Şiva, Vişnu və Brahmadır.
-
Bu 3 Tanrı ən vacib Tanrılardan
-
hesab olunur.
-
Müasir günümüzün Hinduizmində
-
Vişnu və Şivanın tərəfdarları daha çoxdur.
-
....
-
Şiva və Vişnu
-
Ali Varlıq hesab olunurlar.
-
Şiva və Vişnuya Brahma ilə müqayisədə
-
daha çox məbəd həsr olunub.
-
Şivanın tərəfdarları
-
Şayva adlanırlar.
-
....
-
Onlar Şayvizmin tərəfdarlarıdır və
-
Şayvizmə istinad edirlər.
-
Şiva bu Tanrıların bir çoxu kimi
-
çoxtərəflidir və
-
mürəkkəb əlaqələr daşıyır.
-
Lakin çox vaxt O, "Dağıdıcı" və ya
-
"Dəyişdirici" qüvvə olaraq da tanınır.
-
Dediyim kimi,
-
Vişunun da çoxsaylı tərəfdarları var.
-
Hinduistlərin böyük bir hissəsi
-
Vişnuizm dininə mənsubdur.
-
Vişnunun "Qoruyucu" qüvvəsini təmsil etdiyi
hesab olunur.
-
Günümüzdə Brahma davamçılarının sayı
-
nisbətən azdır.
-
Brahmanın yaradıcı gücə sahib olduğuna inanılır.
-
Bəzi yazılarda Brahmanın Yaradıcı olduğu,
-
bəzilərində isə Brahmanın Şiva və Vişnu tərəfindən yaradıldığı
-
deyilir.
-
"Brahma" anlayışını "Brahman" anlayışı ilə
-
qarışdırmaq olmaz.
-
Brahman İlahi həqiqət,
-
hər şeyin həqiqi təbiəti hesab olunur.
-
Brahma isə onun bir tərəfi,
-
həqiqətin bir parçası olan Tanrıdır.
-
Bu videoda və reallıqda gördüyünüz hər şey
-
bir Hunduist üçün
-
həqiqi Tanrıları,
-
Brahmanın həqiqi reallığını
-
ifadə edir.
-
Hinduizmdə mövcud olan bir maraqlı məqam da
-
Tanrıların sadəcə bir cinsə aid olmamasıdır.
-
Məsələn, Vişnunun inkarnasiyası qadındır.
-
Bəzi Hinduistlər isə Tanrının
-
qadın cinsində formalaşdığına inanır.
-
Məsələn, Şaktizmin tərəfdarları
-
Tanrının qadın cinsində olduğuna,
-
Ali İlahənin fərqli formalar ala bildiyinə inanırlar.
-
Burada gördüyünüz Parvati
-
İlahi Ana adlandırılır.
-
O, Şivanın yoldaşı hesab edilir.
-
Lakin Parvatinin başqa formaları da var.
-
Bu formalardan biri Durqa adlanır və Parvatinin
-
daha güclü, daha aqressiv formasını ifadə edir.
-
Devi və ya Şakti formasında da təsvir olunur.
-
Şakti "güc" deməkdir və
-
döyüşcü İlahədir.
-
Vişnunun yoldaşının adı isə Lakşmidir.
-
O, zənginliyi və bolluğu təmsil edir.
-
Sarasvati adlı İlahə isə
-
biliyi, musiqini və incəsənəti təmsil edir.
-
Sarasvati Brahmanın yoldaşıdır.
-
Yuxarıda bir neçə Tanrı adları qeyd
-
olunub.
-
Həddindən artıq çox Tanrı mövcuddur.
-
Hindistanın hansı hissəsində
-
olduğunuzdan
-
və Hinduizm qrupundan asılı olaraq
-
müxtəlif tanrılara fərqli dərəcədə diqqət ayrıldığını
-
görə bilərsiz.
-
Əlbəttə ki, adət-ənənələr də fərqlənir.
-
Fil başlı olan Qaneşa
-
çox məşhurdur və
-
Qanpati olaraq da tanınır.
-
O, Şivanın və Parvatinin oğlu hesab olunur.
-
Onun başının niyə fil olması haqqında
-
maraqlı hekayə mövcuddur.
-
İnanclara görə o, yeni başlanğıcı və
-
maneələrin dəf edilməsini təmsil edir.
-
Qərbi Hindistan regionlarında
-
onun çoxsaylı tərəfdarları var.
-
Bu, onun məşhur olduğu yeganə region deyil,
-
lakin bu regionların bir çoxunda o,
-
əsas Tanrı kimi qəbul olunur.
-
Haqqında bəhs etdiyim Durqa,
-
Şərqi Hindistanda, xüsusi ilə də Benqaliyada məşhurdur.
-
...
-
Durqa Puja və ya Durqa üçün Puja
-
Durqanın şərəfinə edilən rituallara deyilir və
-
Hinduizm dininin vacib hissəsidir.
-
Cənuba doğru getsək,
-
bəzi Hinduistlərin
-
Kartikeya və ya Muruqan kimi tanınan
-
Tanrıya inandığını görə bilərik.
-
O, müharibə Tanrısıdır.
-
Vişnu bir çox vacib inkarnasiya ilə də
-
tanınır.
-
Onlardan biri Vişnunun yeddinci inkarnasiyası olan
-
Ramadır.
-
Məşhur Hind eposunda əsas qəhrəman olaraq
-
Ramayan kimi tanınır.
-
Vişnunun səkkizinci inkarnasiyası Krişnadır.
-
O, Mahabharta və
-
Mahabhartanın bir hissəsi olan Bhaqavat Gita da
-
Hinduizmin çox önəmli
-
parçalarıdır.
-
...
-
...
-
Hinduizmdə olan bu müxtəliflik
olduqca maraqlıdır.
-
Şivaya sitayiş edənlərin
-
ritualları və inancları
-
Vişuya sitayiş edənlərinkindən fərqlidir.
-
...
-
Necə ki xristianlıqda protestantlar katoliklərdən,
-
İslamda sünnilər şiələrdən fərqlənir.
-
Hinduizmlə bağlı mara1lı bir şey,
-
Şiva və Vişnu tərəfdarları arasında
-
konfliktlərin olmamasıdır.
-
...
-
Bunun səbəbi
-
Hinduistlərə görə
-
Hindistan boyunca və ya Hinduist ənənələrində
-
fərqliliklər olsa belə,
hamısı Brahmanın fərqli tərəflərinin olmasıdır.
-
Onların hər biri vizuallaşdırmanın fərqli tərəfləri
-
olaraq qəbul edilir və
fundamental reallıqla və ya
-
fundamental Tanrı ilə əlaqələndirilir.
-
Bu fərqli praktikaların,
-
fərqli ritualların
-
birləşə bilməsinin səbəbi
-
Hinduizm hesab olunur.
-
Ənənələr Hind Vadisi sivilizasiyasından
-
Hind- ari xalqlarından,
-
Dravidlərdən gəlib.
-
Ənənələrdə və dinlərdə ayrı-seçkilik etmək əvəzinə
-
onlar 1000 illər ərzində
-
birləşiblər və bir dinə çevriliblər.
-
"Birləşiblər" dedikdə
-
çoxsaylı ritualların,
-
çoxsaylı ideyaların, praktikaların birləşməsi nəzərdə tutulur.
-
Buna "Sinkretizm"
-
deyilir.
-
Çoxsaylı praktikaları özündə birləşdirən Hinduizm
-
Sinkretizmin ən gözəl nümunələrindən biri ola bilər.
-
Burada göstərilən Tanrılar onlardan bir nümunədir.
-
Lakin onlar bir-biri ilə əlaqəli şəkildə birləşib.
-
Bu müxtəlifliklə dolu olan dinin adı Hinduizmdir.
-
Bir Hinduist üçün bütün bu yollar
-
fundamental Brahman ilə əlaqə qurmaq üçün uyğundur.
-
....
-
-
-
Əsas həqiqət hesab olunan
-
Brahman ilə əlaqəni görə bilirik.
-
Bir sual yaranır:
-
Hinduizm çox zaman Politeizm dininə aid edilir.
-
Politeizm çoxtanrılıq deməkdir.
-
Bu videoda da mən Hinduizm dinində mövcud olan
-
bir çox Tanrıdan bəhs etdim.
-
Lakin eyni zamanda
-
bir çox Hinduistə görə bu Tanrıların hamısı
-
əsas reallıq olan Brahman ilə birləşmək
və ya əlaqə qurmaq üçün
-
bir yol hesab olunur.
-
Hinduistlər onu "Həqiqi Tanrı" olaraq adlandırardı
-
və
-
"Bir Tanrının fərqli tərəfləri" olaraq izah edərdi.
-
Buna görə də onlar dinlərinin monoteistik
olduğunu da iddia edə bilərlər.
-
Ona görə də Hinduizm ideyasına
-
həm monoteistik,
-
həm politeistik çərçivədən
-
baxa bilərik.
-
Ümumilləşdirməyə gəldikdə isə
-
Hinduizm dinində bir çox Tanrı və praktikalar mövcuddur.
-
Hinduizm Dünyası boyunca fərqliliklər mövcuddur.
-
Lakin onların hər biri
-
"Brahman" anlayışı ilə əlaqəlidir.
Khan Academy
