WEBVTT

00:00:00.333 --> 00:00:02.329
Hinduizm adətən

00:00:02.329 --> 00:00:05.661
çoxsaylı tanrıları ilə tanınır.

00:00:05.661 --> 00:00:07.830
Bu videonun məqsədi

00:00:07.830 --> 00:00:09.658
onların bir-biri ilə necə bağlı olduğunu göstərib

00:00:09.658 --> 00:00:12.132
necə qəbul edildikləri barədə bir təsəvvür yaratmaqdır.

00:00:12.132 --> 00:00:15.542
Hinduizmin 3 əsas Tanrıları

00:00:15.542 --> 00:00:19.073
Şiva, Vişnu və Brahmadır.

00:00:19.073 --> 00:00:20.773
Bu 3 Tanrı ən vacib Tanrılardan

00:00:20.773 --> 00:00:23.988
hesab olunur.

00:00:23.988 --> 00:00:25.992
Müasir günümüzün Hinduizmində

00:00:25.992 --> 00:00:30.259
Vişnu və Şivanın tərəfdarları daha çoxdur.

00:00:30.259 --> 00:00:31.534
....

00:00:31.534 --> 00:00:33.963
Şiva və Vişnu

00:00:33.963 --> 00:00:35.035
Ali Varlıq hesab olunurlar.

00:00:35.035 --> 00:00:37.851
Şiva və Vişnuya Brahma ilə müqayisədə

00:00:37.851 --> 00:00:40.163
daha çox məbəd həsr olunub.

00:00:40.163 --> 00:00:41.783
Şivanın tərəfdarları

00:00:41.783 --> 00:00:45.772
Şayva adlanırlar.

00:00:45.772 --> 00:00:47.385
....

00:00:47.385 --> 00:00:49.223
Onlar Şayvizmin tərəfdarlarıdır və

00:00:49.223 --> 00:00:52.268
Şayvizmə istinad edirlər.

00:00:52.268 --> 00:00:55.191
Şiva bu Tanrıların bir çoxu kimi

00:00:55.191 --> 00:00:57.992
çoxtərəflidir və

00:00:57.992 --> 00:00:59.698
mürəkkəb əlaqələr daşıyır.

00:00:59.698 --> 00:01:02.661
Lakin çox vaxt O, "Dağıdıcı" və ya

00:01:02.661 --> 00:01:04.932
"Dəyişdirici" qüvvə olaraq da tanınır.

00:01:04.932 --> 00:01:06.477
Dediyim kimi,

00:01:06.477 --> 00:01:08.763
Vişunun da çoxsaylı tərəfdarları var.

00:01:08.763 --> 00:01:12.042
Hinduistlərin böyük bir hissəsi

00:01:12.042 --> 00:01:16.185
Vişnuizm dininə mənsubdur.

00:01:16.185 --> 00:01:19.357
Vişnunun "Qoruyucu" qüvvəsini təmsil etdiyi 
hesab olunur.

00:01:19.357 --> 00:01:21.017
Günümüzdə Brahma davamçılarının sayı

00:01:21.017 --> 00:01:25.365
nisbətən azdır.

00:01:25.365 --> 00:01:28.248
Brahmanın yaradıcı gücə sahib olduğuna inanılır.

00:01:28.248 --> 00:01:30.023
Bəzi yazılarda Brahmanın Yaradıcı olduğu,

00:01:30.023 --> 00:01:32.786
bəzilərində isə Brahmanın Şiva və Vişnu tərəfindən yaradıldığı

00:01:32.786 --> 00:01:36.492
deyilir.

00:01:36.492 --> 00:01:40.754
"Brahma" anlayışını "Brahman" anlayışı ilə

00:01:40.754 --> 00:01:42.741
qarışdırmaq olmaz.

00:01:42.741 --> 00:01:46.552
Brahman İlahi həqiqət,

00:01:46.552 --> 00:01:48.661
hər şeyin həqiqi təbiəti hesab olunur.

00:01:48.661 --> 00:01:52.282
Brahma isə onun bir tərəfi,

00:01:52.282 --> 00:01:55.566
həqiqətin bir parçası olan Tanrıdır.

00:01:55.566 --> 00:01:57.479
Bu videoda və reallıqda gördüyünüz hər şey

00:01:57.479 --> 00:01:59.096
bir Hunduist üçün

00:01:59.096 --> 00:02:01.457
həqiqi Tanrıları,

00:02:01.457 --> 00:02:05.284
Brahmanın həqiqi reallığını

00:02:05.284 --> 00:02:07.867
ifadə edir.

00:02:08.725 --> 00:02:11.286
Hinduizmdə mövcud olan bir maraqlı məqam da

00:02:11.286 --> 00:02:15.453
Tanrıların sadəcə bir cinsə aid olmamasıdır.

00:02:16.322 --> 00:02:19.989
Məsələn, Vişnunun inkarnasiyası qadındır.

00:02:21.070 --> 00:02:23.874
Bəzi Hinduistlər isə Tanrının

00:02:23.874 --> 00:02:28.866
qadın cinsində formalaşdığına inanır.

00:02:28.866 --> 00:02:33.292
Məsələn, Şaktizmin tərəfdarları

00:02:33.292 --> 00:02:35.632
Tanrının qadın cinsində olduğuna,

00:02:35.632 --> 00:02:38.747
Ali İlahənin fərqli formalar ala bildiyinə inanırlar.

00:02:38.747 --> 00:02:40.531
Burada gördüyünüz Parvati

00:02:40.531 --> 00:02:42.346
İlahi Ana adlandırılır.

00:02:42.346 --> 00:02:46.041
O, Şivanın yoldaşı hesab edilir.

00:02:46.041 --> 00:02:48.479
Lakin Parvatinin başqa formaları da var.

00:02:48.479 --> 00:02:50.595
Bu formalardan biri Durqa adlanır və Parvatinin

00:02:50.595 --> 00:02:52.568
daha güclü, daha aqressiv formasını ifadə edir.

00:02:52.568 --> 00:02:54.905
Devi və ya Şakti formasında da təsvir olunur.

00:02:54.905 --> 00:02:57.036
Şakti "güc" deməkdir və

00:02:57.036 --> 00:02:59.012
döyüşcü İlahədir.

00:02:59.012 --> 00:03:01.787
Vişnunun yoldaşının adı isə Lakşmidir.

00:03:01.787 --> 00:03:05.761
O, zənginliyi və bolluğu təmsil edir.

00:03:05.761 --> 00:03:08.021
Sarasvati adlı İlahə isə

00:03:08.021 --> 00:03:10.168
biliyi, musiqini və incəsənəti təmsil edir.

00:03:10.168 --> 00:03:14.517
Sarasvati Brahmanın yoldaşıdır.

00:03:14.517 --> 00:03:16.337
Yuxarıda bir neçə Tanrı adları qeyd

00:03:16.337 --> 00:03:18.239
olunub.

00:03:18.239 --> 00:03:21.238
Həddindən artıq çox Tanrı mövcuddur.

00:03:21.238 --> 00:03:22.293
Hindistanın hansı hissəsində

00:03:22.293 --> 00:03:24.830
olduğunuzdan

00:03:24.830 --> 00:03:28.751
və Hinduizm qrupundan asılı olaraq

00:03:28.751 --> 00:03:31.277
müxtəlif tanrılara fərqli dərəcədə diqqət ayrıldığını

00:03:31.277 --> 00:03:32.502
görə bilərsiz.

00:03:32.502 --> 00:03:35.085
Əlbəttə ki, adət-ənənələr də fərqlənir.

00:03:35.085 --> 00:03:37.920
Fil başlı olan Qaneşa

00:03:37.920 --> 00:03:40.198
çox məşhurdur və

00:03:40.198 --> 00:03:43.250
Qanpati olaraq da tanınır.

00:03:43.250 --> 00:03:46.955
O, Şivanın və Parvatinin oğlu hesab olunur.

00:03:46.955 --> 00:03:49.659
Onun başının niyə fil olması haqqında

00:03:49.659 --> 00:03:52.262
maraqlı hekayə mövcuddur.

00:03:52.262 --> 00:03:55.265
İnanclara görə o, yeni başlanğıcı və

00:03:55.265 --> 00:03:57.662
maneələrin dəf edilməsini təmsil edir.

00:03:57.662 --> 00:04:00.549
Qərbi Hindistan regionlarında

00:04:00.549 --> 00:04:02.665
onun çoxsaylı tərəfdarları var.

00:04:02.665 --> 00:04:03.799
Bu, onun məşhur olduğu yeganə region deyil,

00:04:03.799 --> 00:04:06.712
lakin bu regionların bir çoxunda o,

00:04:06.712 --> 00:04:08.150
əsas Tanrı kimi qəbul olunur.

00:04:08.150 --> 00:04:10.581
Haqqında bəhs etdiyim Durqa,

00:04:10.581 --> 00:04:12.770
Şərqi Hindistanda, xüsusi ilə də Benqaliyada məşhurdur.

00:04:12.770 --> 00:04:14.559
...

00:04:14.559 --> 00:04:17.117
Durqa Puja və ya Durqa üçün Puja

00:04:17.117 --> 00:04:20.120
Durqanın şərəfinə edilən rituallara deyilir və

00:04:20.120 --> 00:04:24.037
Hinduizm dininin vacib hissəsidir.

00:04:24.037 --> 00:04:25.762
Cənuba doğru getsək,

00:04:25.762 --> 00:04:27.245
bəzi Hinduistlərin

00:04:27.245 --> 00:04:30.138
Kartikeya və ya Muruqan kimi tanınan

00:04:30.138 --> 00:04:32.268
Tanrıya inandığını görə bilərik.

00:04:32.268 --> 00:04:34.520
O, müharibə Tanrısıdır.

00:04:34.520 --> 00:04:37.702
Vişnu bir çox vacib inkarnasiya ilə də

00:04:37.702 --> 00:04:39.246
tanınır.

00:04:39.246 --> 00:04:42.123
Onlardan biri Vişnunun yeddinci inkarnasiyası olan

00:04:42.123 --> 00:04:43.992
Ramadır.

00:04:43.992 --> 00:04:46.723
Məşhur Hind eposunda əsas qəhrəman olaraq

00:04:46.723 --> 00:04:48.582
Ramayan kimi tanınır.

00:04:48.582 --> 00:04:52.258
Vişnunun səkkizinci inkarnasiyası Krişnadır.

00:04:52.258 --> 00:04:54.672
O, Mahabharta və

00:04:54.672 --> 00:04:56.278
Mahabhartanın bir hissəsi olan Bhaqavat Gita da

00:04:56.278 --> 00:04:58.142
Hinduizmin çox önəmli

00:04:58.142 --> 00:05:00.465
parçalarıdır.

00:05:00.465 --> 00:05:01.781
...

00:05:01.781 --> 00:05:03.329
...

00:05:03.329 --> 00:05:07.591
Hinduizmdə olan bu müxtəliflik 
olduqca maraqlıdır.

00:05:07.591 --> 00:05:10.351
Şivaya sitayiş edənlərin

00:05:10.351 --> 00:05:12.678
ritualları və inancları

00:05:12.678 --> 00:05:15.830
Vişuya sitayiş edənlərinkindən fərqlidir.

00:05:15.830 --> 00:05:18.591
...

00:05:18.591 --> 00:05:21.842
Necə ki xristianlıqda protestantlar katoliklərdən,

00:05:21.842 --> 00:05:24.509
İslamda sünnilər şiələrdən fərqlənir.

00:05:25.779 --> 00:05:27.971
Hinduizmlə bağlı mara1lı bir şey,

00:05:27.971 --> 00:05:30.323
Şiva və Vişnu tərəfdarları arasında

00:05:30.323 --> 00:05:32.314
konfliktlərin olmamasıdır.

00:05:32.314 --> 00:05:35.287
...

00:05:35.287 --> 00:05:36.462
Bunun səbəbi

00:05:36.462 --> 00:05:38.656
Hinduistlərə görə

00:05:38.656 --> 00:05:41.785
Hindistan boyunca və ya Hinduist ənənələrində

00:05:41.785 --> 00:05:45.849
fərqliliklər olsa belə,
hamısı Brahmanın fərqli tərəflərinin olmasıdır.

00:05:45.849 --> 00:05:49.793
Onların hər biri vizuallaşdırmanın fərqli tərəfləri

00:05:49.793 --> 00:05:53.241
olaraq qəbul edilir və 
fundamental reallıqla və ya

00:05:53.241 --> 00:05:55.355
fundamental Tanrı ilə əlaqələndirilir.

00:05:55.355 --> 00:05:58.688
Bu fərqli praktikaların,

00:05:58.688 --> 00:06:00.514
fərqli ritualların

00:06:00.514 --> 00:06:01.814
birləşə bilməsinin səbəbi

00:06:01.814 --> 00:06:05.541
Hinduizm hesab olunur.

00:06:05.541 --> 00:06:08.520
Ənənələr Hind Vadisi sivilizasiyasından

00:06:08.520 --> 00:06:11.359
Hind- ari xalqlarından,

00:06:11.359 --> 00:06:14.234
Dravidlərdən gəlib.

00:06:14.234 --> 00:06:16.021
Ənənələrdə və dinlərdə ayrı-seçkilik etmək əvəzinə

00:06:16.021 --> 00:06:17.494
onlar 1000 illər ərzində

00:06:17.494 --> 00:06:21.167
birləşiblər və bir dinə çevriliblər.

00:06:21.167 --> 00:06:22.960
"Birləşiblər" dedikdə

00:06:22.960 --> 00:06:25.727
çoxsaylı ritualların,

00:06:25.727 --> 00:06:28.962
çoxsaylı ideyaların, praktikaların birləşməsi nəzərdə tutulur.

00:06:28.962 --> 00:06:30.775
Buna "Sinkretizm"

00:06:30.775 --> 00:06:33.302
deyilir.

00:06:33.302 --> 00:06:37.537
Çoxsaylı praktikaları özündə birləşdirən Hinduizm

00:06:37.537 --> 00:06:40.527
Sinkretizmin ən gözəl nümunələrindən biri ola bilər.

00:06:40.527 --> 00:06:43.572
Burada göstərilən Tanrılar onlardan bir nümunədir.

00:06:43.572 --> 00:06:46.010
Lakin onlar bir-biri ilə əlaqəli şəkildə birləşib.

00:06:46.010 --> 00:06:49.266
Bu müxtəlifliklə dolu olan dinin adı Hinduizmdir.

00:06:49.266 --> 00:06:50.321
Bir Hinduist üçün bütün bu yollar

00:06:50.321 --> 00:06:55.239
fundamental Brahman ilə əlaqə qurmaq üçün uyğundur.

00:06:55.239 --> 00:06:57.356
....

00:06:57.356 --> 00:06:59.548
-

00:06:59.548 --> 00:07:02.715
Əsas həqiqət hesab olunan

00:07:03.810 --> 00:07:06.751
Brahman ilə əlaqəni görə bilirik.

00:07:06.751 --> 00:07:09.016
Bir sual yaranır:

00:07:09.016 --> 00:07:12.548
Hinduizm çox zaman Politeizm dininə aid edilir.

00:07:12.548 --> 00:07:14.488
Politeizm çoxtanrılıq deməkdir.

00:07:14.488 --> 00:07:17.487
Bu videoda da mən Hinduizm dinində mövcud olan

00:07:17.487 --> 00:07:21.053
bir çox Tanrıdan bəhs etdim.

00:07:21.053 --> 00:07:22.353
Lakin eyni zamanda

00:07:22.353 --> 00:07:25.225
bir çox Hinduistə görə bu Tanrıların hamısı

00:07:25.225 --> 00:07:27.722
əsas reallıq olan Brahman ilə birləşmək
və ya əlaqə qurmaq üçün

00:07:27.722 --> 00:07:30.640
bir yol hesab olunur.

00:07:30.640 --> 00:07:35.064
Hinduistlər onu "Həqiqi Tanrı" olaraq adlandırardı

00:07:35.064 --> 00:07:36.410
və

00:07:36.410 --> 00:07:38.864
"Bir Tanrının fərqli tərəfləri" olaraq izah edərdi.

00:07:38.864 --> 00:07:41.945
Buna görə də onlar dinlərinin monoteistik
olduğunu da iddia edə bilərlər.

00:07:41.945 --> 00:07:44.869
Ona görə də Hinduizm ideyasına

00:07:44.869 --> 00:07:47.743
həm monoteistik,

00:07:47.743 --> 00:07:50.678
həm politeistik çərçivədən

00:07:50.678 --> 00:07:52.877
baxa bilərik.

00:07:52.877 --> 00:07:54.665
Ümumilləşdirməyə gəldikdə isə

00:07:54.665 --> 00:07:57.492
Hinduizm dinində bir çox Tanrı və praktikalar mövcuddur.

00:07:57.492 --> 00:08:01.283
Hinduizm Dünyası boyunca fərqliliklər mövcuddur.

00:08:01.283 --> 00:08:03.770
Lakin onların hər biri

00:08:03.770 --> 00:08:06.187
"Brahman" anlayışı ilə əlaqəlidir.