Chimamanda Adichie: Hatari ya simulizi moja
-
0:00 - 0:02Mimi ni msimuliaji wa hadithi
-
0:02 - 0:05Ningependa kuwasimulia kidogo maisha yangu
-
0:05 - 0:10juu ya kile ninachopenda kuita
"hatari ya simulizi moja" -
0:11 - 0:14Nilikulia mazingira ya chuo
kikuu magharibi mwa Nigeria -
0:14 - 0:17Mama yangu anasema nilianza kusoma
nikiwa na miaka miwili -
0:17 - 0:21japo nadhani miaka minne ni sahihi zaidi
-
0:22 - 0:24Niliwahi sana kuanza kusoma
-
0:24 - 0:27Nilisoma vitabu vya watoto vya Uingereza
na Marekani -
0:28 - 0:30Pia nilianza kuandika katika umri mdogo
-
0:30 - 0:34Na nilipoanza kuandika,
nikiwa na takriban miaka saba, -
0:34 - 0:36hadithi za penseli na michoro ya rangi
-
0:36 - 0:40ambazo mama yangu alilazimika kuzisoma,
-
0:40 - 0:43niliandika hadithi
sawa na zile nilizokuwa nazisoma: -
0:43 - 0:48Wahusika wangu wote
walikuwa wazungu na wenye macho ya bluu. -
0:48 - 0:50Walicheza katika theluji.
-
0:50 - 0:52Walikula matofaa
-
0:52 - 0:54(Kicheko)
-
0:54 - 0:56Na walizungumza sana kuhusu hali ya hewa,
-
0:56 - 0:58jinsi ilivyo vizuri kuona jua limechomoza.
-
0:58 - 1:00(Kicheko)
-
1:00 - 1:04Yote haya,ingawa niliishi Nigeria.
-
1:04 - 1:05Nilikuwa sijawahi kwenda nje ya Nigeria.
-
1:07 - 1:10Hatukuwa na theluji, tulikula maembe.
-
1:10 - 1:12Na hatukuzungumza kuhusu hali ya hewa,
-
1:12 - 1:14sababu hakukuwa na haja ya kufanya hivyo.
-
1:14 - 1:17Wahusika wangu pia
walikunywa sana bia ya tangawizi -
1:17 - 1:19kwa sababu wahusika
katika vitabu vya Uingereza -
1:19 - 1:21walikunywa bia ya tangawizi.
-
1:21 - 1:24Ijapokuwa
sikuifahamu bia ya tangawizi -
1:24 - 1:26(Kicheko)
-
1:26 - 1:27Na kwa miaka mingi baadaye
-
1:27 - 1:30nilikuwa na shauku
ya kuonja bia ya tangawizi. -
1:30 - 1:32Lakini hiyo ni hadithi nyingine.
-
1:32 - 1:34Ambacho hii inaonyesha,nafikiri
-
1:35 - 1:37Ni namna tulivyo wajinga na wanyonge
-
1:37 - 1:39Tunapokabiliana na simulizi
-
1:39 - 1:40hasa hasa kama watoto
-
1:42 - 1:45Sababu nilisoma vitabu
vyenye wahusika wa kigeni -
1:45 - 1:48Nilikuwa nimeaminishwa kwamba vitabu
-
1:48 - 1:51kwa asili lazima
viwe na wahusika wageni -
1:51 - 1:54Na vielezo kuhusu mambo ambayo
binafsi siyafahamu -
1:56 - 1:58Mambo yalibadilika
Nilipopata vitabu vya Afrika -
1:59 - 2:01havikuwepo kwa wingi
-
2:01 - 2:04Na haikuwa rahisi kuvipata
kama vya kigeni -
2:04 - 2:07Lakini sababu ya waandishi
kama Chinua Achebe na Camara Laye -
2:07 - 2:11Nilipata badiliko la akili
ninavyoiona fasihi -
2:11 - 2:13Niligundua kwamba watu kama mimi,
-
2:13 - 2:15wasichana weusi
-
2:15 - 2:19wenye nywele ngumu
-
2:19 - 2:20pia wapo katika fasihi.
-
2:21 - 2:24Nilianza kuandika
vitu nilivyovifahamu -
2:25 - 2:28Nilikuwa navipenda hivyo vitabu
vya Marekani na Uingereza -
2:28 - 2:32Viliamsha fikra zangu
Vilifunua vitu vipya. -
2:32 - 2:34Lakini matokeo yasiyokusudiwa
-
2:34 - 2:36yalikuwa; sikufahamu kuwa
watu kama mimi -
2:36 - 2:37waweza kuwepo katika fasihi.
-
2:38 - 2:42hivyo ufumbuzi wa waandishi Waafrika:
-
2:42 - 2:46Uliniokoa na mtazamo mmoja
juu ya vitabu -
2:47 - 2:50Ninatoka kwenye familia
ya kawaida -
2:50 - 2:52Baba yangu alikuwa mhadhiri
-
2:52 - 2:54Mama yangu ni
afisa wa utawala -
2:55 - 2:58Kwa hiyo kama kawaida, tulikuwa na,
-
2:58 - 3:03mtumishi wa nyumbani
anayetoka vijiji vya jirani -
3:03 - 3:06Nilipokuwa na miaka nane
tulipata mtumishi wa kiume -
3:07 - 3:08Jina lake aliitwa Fide
-
3:10 - 3:14Mama alituambia kuwa familia
yake ni masikini sana -
3:15 - 3:20Mama alituma magimbi na mchele
na nguo zetu za zamani kwa familia yao -
3:20 - 3:23Na niliposhindwa kumaliza chakula
mama alisema, -
3:23 - 3:27"Maliza chakula! kuna watu
ambao hawana chochote -
3:27 - 3:31Niliwahurumia sana
familia ya Fide -
3:32 - 3:34Jumamosi moja tukaenda
kijijini kwao kutembelea -
3:34 - 3:38na mama yake akatuonyesha
kikapu kizuri -
3:38 - 3:41kilichosukwa kwa ukili uliopakwa rangi
na kaka yake Fide -
3:41 - 3:43Nilishangaa
-
3:43 - 3:46Sikudhani kuwa yeyote katika familia yake
-
3:46 - 3:49angeweza kutengeneza chochote
-
3:49 - 3:52yote niliyowahi kusikia kuhusu wao
ni namna walivyo masikini -
3:52 - 3:56Kwa hiyo ilikuwa haiwezekani kwangu
kuwaona tofauti na umasikini wao -
3:57 - 4:00umasikini wao ilikuwa
ni simulizi moja kwangu -
4:01 - 4:04baadaye niliwaza hili
nilipotoka Nigeria -
4:04 - 4:06Kwenda Marekani kusoma
chuo kikuu -
4:06 - 4:08Nilikuwa na miaka 19
-
4:08 - 4:11Mmarekani niliyekuwa
naishi naye chumba kimoja alinishangaa -
4:12 - 4:16Aliuliza wapi nimefunza
kuzungumza kiingereza vizuri -
4:16 - 4:18Alishangaa nilipomwambia kuwa Nigeria
-
4:18 - 4:20wanatumia kiingereza kama lugha ya taifa
-
4:22 - 4:26Aliomba kusikiliza "nyimbo za kikabila"
-
4:26 - 4:28na alipigwa butwaa vile vile
-
4:28 - 4:30Nilipompa kanda yangu ya Mariah Carey
-
4:30 - 4:33(kicheko)
-
4:33 - 4:37Alidhani kuwa sifahamu
kutumia jiko la umeme -
4:38 - 4:39Kilichonishangaza mimi ni hiki
-
4:39 - 4:42Alikuwa ananihurimia
hata kabla ya kuniona -
4:43 - 4:46Mtazamo wake mbovu,
kunihusu, kama Mwafrika, -
4:46 - 4:49Ulikuwa wa huruma ya kudhalilisha,
yenye kujali -
4:50 - 4:53Alikuwa na simulizi moja
kuhusu Afrika: -
4:54 - 4:56Simulizi ya majanga.
-
4:56 - 4:58Kwenye simulizi hii moja,
-
4:58 - 5:02Hakukuwa na uwezekano wa Mwafrika
kufanana naye kwa namna yeyote, -
5:02 - 5:05Hakukuwa na uwezekano wa hisia
ngumu zaidi ya huruma, -
5:05 - 5:09Hakukuwa na uwezekano wa ushirikiano
kama binadamu walio sawa. -
5:09 - 5:11Lazima niseme kuwa
kabla ya kwenda Marekani, -
5:11 - 5:13Sikuwa nikijitambua kwa undani
kama Mwafrika. -
5:14 - 5:17Lakini Marekani, popote Afrika ilipotajwa,
watu walinigeukia. -
5:17 - 5:20Bila kujali kuwa sifahamu chochote
kuhusu nchi kama Namibia. -
5:21 - 5:23Lakini nilikuja kuupokea
huu utambulisho mpya, -
5:23 - 5:26Na kwa namna nyingi sasa
ninajitazama kama Mwafrika. -
5:26 - 5:30Ijapokuwa bado ninakasirishwa sana
pale Afrika inapoelezewa kama ni nchi -
5:30 - 5:34Mfano wa karibu, ni safari yangu ya ndege
-
5:34 - 5:35Kutoka Lagos hivi juzi,
-
5:35 - 5:38Ambapo kulikuwa na tangazo
-
5:38 - 5:43Kuhusu kazi ya kujitolea kule
"India, Afika na nchi nyingine" -
5:43 - 5:44Kicheko
-
5:44 - 5:48Baada ya kuishi Marekani kama Mwafrica
-
5:48 - 5:51Nikaanza kuelewa mwitikio wa
niliyekuwa naishi naye chumba kimoja -
5:52 - 5:54kama sikukulia Nigeria
-
5:54 - 5:57Na kama kila nilichofahamu kuhusu Afrika
kilitokana na picha maarufu -
5:57 - 6:02Mimi pia ningedhani kuwa Africa ni mahali
penye mandhari nzuri, -
6:02 - 6:04Wanyama wa kupendeza,
-
6:04 - 6:06na watu wasioeleweka,
-
6:06 - 6:10wapiganao vita visivyo na maana,
wanaokufa na umasikini na UKIMWI -
6:10 - 6:12wasioweza kujisemea
-
6:12 - 6:16wanaosubiri kusaidiwa na
mtu mweupe, mgeni mwenye ukarimu -
6:17 - 6:19Ningewaona waafrika
kwa namna ile ambayo mimi, -
6:19 - 6:22nilipokuwa mtoto,
niliiona familia ya Fide -
6:23 - 6:27Hii simulizi moja kuhusu Afrika
nadhani inatokana na fasihi za magharibi -
6:27 - 6:32Sasa, huu ni msemo kutoka katika uandishi
wa mfanyabiashara wa London aitwaye John Lok, -
6:32 - 6:35aliyesafiri kwa maji kuelekea
Afrika magharibi mwaka 1561 -
6:35 - 6:39na aliweka hazina ya kuvutia
kutokana na safari yake. -
6:40 - 6:44Baada ya kuwaita Waafrika weusi kama
" hayawani wasio na nyumba," -
6:44 - 6:48aliandika,"Pia kuna watu wasio na vichwa,
-
6:48 - 6:52midomo na macho yao
yapo katika vifua vyao." -
6:53 - 6:55Sasa, nilicheka kila
nikisoma haya maneno. -
6:55 - 6:58Na lazima mtu
atakubaliana na fikira za John Lok. -
6:59 - 7:01Lakini kipi ni muhimu
kuhusu uandishi wake -
7:01 - 7:03ni kwamba inawakilisha mwanzo
-
7:03 - 7:06wa utamaduni wa kuelezea hadithi
za Afrika kwa Magharibi: -
7:06 - 7:09Utamaduni wa kusini mwa jangwa la Sahara
kama sehemu isiyofaa, -
7:09 - 7:12yenye utofauti, yenye kiza,
-
7:12 - 7:17ya watu ambao, kutokana na maneno ya
mshairi bora aitwaye Rudyard Kipling, -
7:17 - 7:19ni "nusu shetani, nusu watoto."
-
7:20 - 7:23Hivyo, nilianza kuelewa kwamba mwanafunzi
Mmarekani ninayeshirikiana nae chumba -
7:23 - 7:25lazima katika maisha yake
-
7:25 - 7:29atakuwa ameona na kusikia
namna mbalimbali za hii hadithi moja, -
7:29 - 7:31kama ilivyo kwa profesa,
-
7:31 - 7:35ambaye aliwahi niambia kuwa
riwaya yangu haikuwa "na uhalisia wa Kiafrika," -
7:36 - 7:38Sasa, nilikubaliana na kuchanganua
-
7:38 - 7:41kwamba kulikuwa na baadhi ya vitu
ambavyo si sawa katika riwaya hii, -
7:41 - 7:44na kuwa nilifeli katika maeneo mbalimbali,
-
7:44 - 7:46lakini sikufiria kwamba ilifeli
-
7:46 - 7:49katika kutekeleza
uhalisia wake wa Kiafrika. -
7:49 - 7:53Kiukweli, sikufahamu
uhalisia wa Kiafrika ni upi. -
7:54 - 7:58Profesa alinielezza kwamba wahusika kwenye riwaya
walikuwa wanafanana mno kama yeye, -
7:58 - 8:00msomi aliye katika maisha ya kati.
-
8:00 - 8:03Wahusika wangu waliendesha magari.
-
8:03 - 8:05Hawakuwa wanashinda na njaa.
-
8:05 - 8:08Kwa hiyo hawakuwa Waafrika halisi.
-
8:09 - 8:12Lakini niongeze haraka-haraka
kwamba najisikia hatia -
8:12 - 8:14katika swali la la hadithi iliyo moja.
-
8:15 - 8:18Miaka michache iliyopita,
nilitembelea Mexico nikitokea Marekani. -
8:19 - 8:22Hali ya kisiasa nchini Marekani
wakati huo ilikuwa tete, -
8:22 - 8:25kulikuwa na majadiliano yanayoendelea
kuhusu uhamiaji. -
8:25 - 8:27Na, mara kwa mara hutokea Marekani,
-
8:27 - 8:30neno uhamiaji likaja kuwa
linahusishwa na watu wenye asili ya Mexico. -
8:31 - 8:33Kulikuwa na hadithi ndefu
kuhusu Wamexico -
8:33 - 8:36kama watu wanaonyonya mfumo wa afya,
-
8:36 - 8:38wanajipenyeza kwenye mipaka,
-
8:38 - 8:40wanakamatwa kwenye mipaka,
vitu kama hivyo. -
8:42 - 8:46Nakumbuka siku ya kwanza nilipokuwa natembea
eneo liitwalo Guadalajara, -
8:46 - 8:48nikiwaangalia watu wakielekea makazini,
-
8:48 - 8:50wakitengeneza tortilla maeneo ya sokoni,
-
8:50 - 8:52wakivuta sigara, wakicheka.
-
8:53 - 8:56Nakumbuka kwa mara ya kwanza
nilipatwa na mshangao kidogo. -
8:56 - 8:59Kisha, nikagubikwa na aibu.
-
8:59 - 9:04Nikatambua ya kwamba nimezama sana katika habari zinazoelezea watu wa Mexico
-
9:04 - 9:06ambao wamekuwa jambo katika akili yangu,
-
9:06 - 9:08wahamiaji duni,
-
9:09 - 9:11nilidanganyika katika hadithi moja
ya watu wa Mexico -
9:11 - 9:14na sikuweza kujisikia aibu zaidi.
-
9:14 - 9:17Kwa hiyo hiyo ndiyo
namna ya kutengeneza hadithi moja. -
9:17 - 9:19kuwaeleza watu kama jambo moja,
-
9:19 - 9:21kama jambo moja tu,
-
9:21 - 9:23tena na tena,
-
9:23 - 9:25na hivyo ndivyo watakavyokuwa.
-
9:26 - 9:28Haiwezekani kuongelea kuhusu hadithi moja
-
9:28 - 9:30bila kuongelea kuhusu uwezo ya mamlaka.
-
9:31 - 9:33Kuna neno, neno la lugha ya Igbo,
-
9:33 - 9:37ambalo huwa naliwaza kila nikifikiria
mfumo wa mamlaka wa dunia, -
9:37 - 9:38na hili "nkali".
-
9:38 - 9:43Ni nomino ambayo inatafsiriwa kama
"kuwa juu zaidi ya mwigine." -
9:44 - 9:46Kama ulivyo ulimwengu wa
kiuchumi na kisiasa, -
9:47 - 9:51hadithi pia huelezwa kwa kanuni ya nkali:
-
9:51 - 9:53Zinaelezwaje, nani anaelezea,
-
9:53 - 9:56wakati gani zilielezwa,
hadithi ngapi zinaelezwa, -
9:56 - 9:58haya yote yanategemea sana
nguvu ya mamlaka. -
10:00 - 10:03Mamlaka ni uwezo sio tu wa kueleza
hadithi ya kuhusu mtu mwingine, -
10:03 - 10:07lakini kuifanya iwe hadithi mahususi
kuhusu mtu huyo. -
10:07 - 10:09Mshairi wa Kipalestina
Mourid Barghouti aliandika -
10:09 - 10:12kwamba kama unataka kuwaondoa watu,
-
10:12 - 10:15njia rahisi ya kufanya hivyo
ni kuelezea hadithi yao -
10:15 - 10:17na kuanza na, "pili."
-
10:18 - 10:22Anza hadithi na mishale
ya waliokuwa wakazi halisi wa Amerika, -
10:22 - 10:25na sio baada ya kufika kwa Waingereza,
-
10:25 - 10:28na utakuwa na hadithi tofauti nyingine kabisa.
-
10:28 - 10:32Anza na hadithi kuhusu
kuanguka kwa dola za Kiafrika, -
10:32 - 10:36na sio dola za Kiafrika
zilizotokana na ukoloni, -
10:36 - 10:39na utakuwa na hadithi tofauti kabisa.
-
10:40 - 10:42Hivi karibun nilitoa hotuba katika chuo
-
10:42 - 10:46ambapo mwanafunzi aliniambia
kwamba ilikuwa ni aibu -
10:46 - 10:49kwamba wanaume wa Kinigeria
walikuwa wanyanyasaji -
10:49 - 10:51kama alivyo muhusika
ambaye ni baba katika riwaya yangu. -
10:52 - 10:56Nikamwambia nimesoma riwaya
iitwayo "Mwendawazimu wa Kiamerika" -- -
10:56 - 10:58(Kicheko)
-
10:58 - 11:00-- na kwamba ilikuwa aibu
-
11:00 - 11:03kwamba vijana wadogo wa Kiamerika
walikuwa wauaji waliokubuhu. -
11:03 - 11:07(Kicheko)
-
11:07 - 11:13(Makofi)
-
11:13 - 11:16Sasa, kiukweli nilisema hili
kutokana na kukerwa. -
11:16 - 11:18(Kicheko)
-
11:18 - 11:20Lakini isingeweza kutokea kwangu kuwaza
-
11:20 - 11:24kwamba kwa sababu nimesoma riwaya
ambayo muhusika ni muuaji wa kufululiza -
11:24 - 11:28kwamba kwa kiasi fulani
wanawakilisha Wamarekani wote. -
11:28 - 11:31Hii si kwamba mimi
ni mtu bora kuliko yule mwanafunzi, -
11:31 - 11:34lakini kwa sababu ya utamaduni
na nguvu ya uchumi wa Marekani, -
11:34 - 11:36Nilikuwa nina hadithi nyingi za Marekani.
-
11:36 - 11:40Nilisoma Tyler na Updike
na Steinbeck na Gaitskill. -
11:40 - 11:43Sikuwa na hadithi moja ya Marekani.
-
11:44 - 11:45Nilipojifunza, miaka kadhaa iliyopita,
-
11:45 - 11:50kwamba waandishi wanategemewa kuwa na maisha ya utotoni ambayo siyo ya furaha
-
11:50 - 11:52ili kuja kufanikiwa baadaye,
-
11:52 - 11:56Nilianza kuwaza ni namna gani naweza buni
vitu vibaya ambavyo wazazi wangu walinifanyia. -
11:56 - 11:58(Kicheko)
-
11:58 - 12:02Lakini ukweli ni kwamba nilikuwa na maisha ya utoto ambayo yalikuwa ya furaha sana,
-
12:02 - 12:05yaliyojaa vicheko na upendo,
katika familia iliyo na ukaribu sana. -
12:05 - 12:08Lakini pia nilikuwa na mababu
waliofia kwenye kambi za wakimbizi. -
12:09 - 12:13Binamu yangu Polle alifariki
sababu hakupata matibabu yanayostahili. -
12:13 - 12:16Mmoja wa rafiki zangu,Okoloma,
alifariki kwenye ajali ya ndege -
12:16 - 12:19kwa sababu gari zetu za zimamoto
hazikuwa na maji. -
12:19 - 12:22Nimekulia katika serikali ya kijeshi
ambayo ni kandamizi -
12:22 - 12:24ambayo haikujali elimu,
-
12:24 - 12:27kwa muda mwingine,
wazazi walikuwa hawalipwi mishahara. -
12:27 - 12:31Hivyo, kama mtoto, nilianza kuona jamu hakuna mezani wakati wa kupata kifungua kinywa,
-
12:31 - 12:33kisha siagi nayo ikakosekana,
-
12:34 - 12:36kisha mkate ukawa ghali sana,
-
12:36 - 12:38kisha maziwa yakapungua.
-
12:39 - 12:43Na katika yote, hali ya hofu ya kisiasa
-
12:43 - 12:44ikaingilia maisha yetu,
-
12:46 - 12:48Na hadithi zote hizi zimenitengeneza mimi wa leo.
-
12:48 - 12:52Lakini kusisitiza katika hizi hadithi hasi
-
12:52 - 12:55ni kuongeza uzoefu wangu
-
12:55 - 12:59na kuachana na hadithi nyinginezo nyingi ambazo zimenitengeneza mimi.
-
12:59 - 13:02Hadithi moja hutengeneza tabaka,
-
13:02 - 13:07na tatizo la tabaka
si kwamba hazina kweli, -
13:07 - 13:09lakini hazijakamilika.
-
13:09 - 13:12Hufanya hadithi moja kuwa hadithi pekee.
-
13:13 - 13:16Hakika, Afrika ni bara
ambalo limejaa majanga: -
13:16 - 13:19Kuna majanga yaliyo makubwa,
kama ubakaji wa kutisha nchini Congo -
13:19 - 13:21na wa kudidimiza,
-
13:21 - 13:25kama ukweli kwamba watu 5000 wanaomba
nafasi moja ya kazi nchini Nigeria. -
13:26 - 13:30Lakini kuna hadithi nyingine
ambazo hazihusiani na majanga, -
13:30 - 13:33na ni muhimu sana, ni namna kuziongelea.
-
13:33 - 13:35Wakati wote nimekuwa nikihisi haiwezekani
-
13:35 - 13:38kujiunga kwa utaratibu na sehemu au mtu
-
13:38 - 13:42bila kuhusiana na hadithi zote
za mahala pale au mtu huyo. -
13:42 - 13:46Madhara ya hadithi moja ni kwamba:
-
13:46 - 13:48Hunyang'anya watu wa heshima.
-
13:48 - 13:52Hufanya utambuzi wetu
wa usawa wa kibinadamu kuwa mgumu. -
13:52 - 13:56Husisitiza ni jinsi gani tulivyo tofauti
kuliko vile tulivyo sawa. -
13:57 - 13:59Inakuwaje wakati
kabla ya safari yangu ya Mexico, -
14:00 - 14:03Ningefatilia majadiliano ya uhamiaji
kutoka pande zote, -
14:03 - 14:05upande wa Marekani na wa Mexico?
-
14:05 - 14:09Ingekuwaje kama mama yangu angeniambia
familia ya Fide ilikuwa masikini -
14:09 - 14:11na ya wachapakazi?
-
14:11 - 14:13Inakuwaje kama tungekuwa
na mtandao wa televisheni wa Kiafrika -
14:13 - 14:17ambao unarusha vipindi
vya hadithi za Afrika duniani kote? -
14:17 - 14:21Kitu ambacho muandishi wa Kinigeria Chinua Achebe
anaita "usawa wa hadithi." -
14:21 - 14:25Inakuweaje kama mwanafunzi niliyeishi naye chumba kimoja angefahamu kuhusu mchapishaji wangu wa Kinigeria,
-
14:25 - 14:27Muhtar Bakare,
-
14:27 - 14:29mtu wa kipekee ambaye
aliacha kazi ya benki -
14:29 - 14:32na kufuata ndoto zake
na kuanzisha nyumba ya uchapishaji -
14:32 - 14:36Sasa, hekima iliyozoeleka ilikuwa kwamba
Wanigeria huwa hawasomi fasihi. -
14:36 - 14:37Yeye alikataa.
-
14:37 - 14:40Alihisi kwamba watu
ambao wanaweza kusoma, wangesoma, -
14:40 - 14:44kama ungefanya kazi ya fasihi iwe katika bei nafuu na kupatikana kiurahisi.
-
14:45 - 14:47Muda mfupi baada ya kuchapisha
riwaya yangu ya kwanza, -
14:47 - 14:50Nilikwenda kwenye kituo cha televisheni
kilichopo Lagos kwa ajili ya mahojiano, -
14:50 - 14:53na mwanamke ambaye anafanya kazi pale kama karani alinifata na kusema,
-
14:53 - 14:56"Nimependa sana riwaya yako.
Sijapenda mwishoni mwake. -
14:56 - 14:59Sasa, ni lazima uandike muendelezo
na hiki ndicho kitatokea ..." -
14:59 - 15:02(Kicheko)
-
15:02 - 15:05Na alipoendelea kunielezea
kipi cha kuandika kwenye muendelezo. -
15:06 - 15:08Si kwamba nilivutiwa tu,
lakini pia nilisisimka. -
15:08 - 15:11Huyu ni mwanamke, mmoja wa watu wengi
wa kawaida waliopo Nigeria, -
15:11 - 15:13ambao hawakutakiwa kuwa wasomaji.
-
15:14 - 15:16Si kwamba alisoma tu kitabu,
-
15:16 - 15:17lakini pia alikimiliki
-
15:17 - 15:20na aliona ana haki kuaniambia
kitu cha kuandika katika muendelezo. -
15:22 - 15:25Sasa, ingekuwaje kama mwanafunzi niishiye nae chumba kimoja angejua kuhusu rafiki yangu Funmi Lyanda,
-
15:25 - 15:28mwanamke jasiri ambaye anaongoza
kipindi cha televisheni Lagos, -
15:28 - 15:31na anadhamiria kuelezea hadithi
ambazo tunapendelea kuzisahau? -
15:32 - 15:35Inakuwaje kama mwenzangu
angetambua kuhusu upasuaji wa moyo -
15:35 - 15:38ambao ulifanyika wiki iliyopita
jijini Lagos? -
15:38 - 15:42Inakuwaje angefahamu
kuhusu muziki wa kisasa kwa Kinigeria, -
15:42 - 15:45watu wenye vipaji wanaoimba
katika lugha za Kiingereza na pijini, -
15:45 - 15:47na Kiigbo na Kiyoruba na Kiijo,
-
15:47 - 15:51wakichanganya ushawishi
kutoka kwa Jay Z hadi kwa Fela -
15:51 - 15:53kwenda kwa Bob Marley na babu zao.
-
15:54 - 15:56Inakuwaje kama angejua
kuhusu wakili mwanamke -
15:56 - 16:00ambaye hivi karibuni alienda mahakamani nchini Nigeria kuipa changamoto sheria isiyo na maana
-
16:00 - 16:03ambayo inawataka wanawake
kupewa ruhusa na waume zao -
16:03 - 16:06kabla ya kutengeneza hati mpya ya kusafiria?
-
16:06 - 16:09Inakuwaje kama angefahamu kuhusu Nollywood,
-
16:09 - 16:13iliyojawa na watu wabunifu wanaotengeneza filamu ingawaje kuna changamoto nyingi za kiufundi,
-
16:13 - 16:15filamu ambazo ni maarufu sana
-
16:15 - 16:20ambazo ni mfano mzuri unaoonyesha Wanigeria wanatumia kile wanachotengeneza?
-
16:20 - 16:23Inakuwaje kama angefahamu
kuhusu msusi wangu bora kabisa, -
16:23 - 16:27ambaye ameanza biashara yake mwenyewe
akiuza nywele za kuongezea? -
16:27 - 16:31Au kuhusu mamilioni ya Wanigeria wengine ambao huanza biashara na muda mwingine kuanguka,
-
16:31 - 16:34lakini huendelea kukuza azma yao?
-
16:35 - 16:37Muda wote nikiwa nyumbani hukutana
-
16:37 - 16:40na vyanzo vya kila wakati vya kukwaza
kwa Wanigeria wengi: -
16:40 - 16:43miundombinu yetu mibovu,
serikali iliyoanguka, -
16:43 - 16:46lakini pia kwa ustahimilivu mkubwa
-
16:46 - 16:49wa watu ambao hufanikiwa,
bila ya kutegemea serikali, -
16:49 - 16:50bila yenyewe kabisa.
-
16:51 - 16:54Huwa natoa mafunzo ya uandishi
kila kipindi cha joto jijini Lagos, -
16:54 - 16:57na huwa inanishangaza
kwa namna gani watu wengi hujiunga, -
16:57 - 17:00namna ambavyo watu wengi wana shauku ya kuandika,
-
17:00 - 17:01ili kueleza hadithi.
-
17:02 - 17:05Mimi na mchapishaji wa kitabu changu
tumeanzisha taasisi isiyo ya kibiashara -
17:05 - 17:07inayofahamika kama Farafina Trust,
-
17:07 - 17:10na tuna ndoto kubwa ya kujenga maktaba
-
17:10 - 17:12na kukarabati maktaba ambazo tayari zipo
-
17:12 - 17:15na kutoa vitabu kwa shule za majimboni
-
17:15 - 17:17ambazo hazina vitabu katika maktaba zao,
-
17:17 - 17:20na kuandaa mafunzo mengi mno,
-
17:20 - 17:21katika kuandika na kusoma,
-
17:21 - 17:24kwa watu wote ambao wana shauku
ya kuelezea hadithi zetu nyingi. -
17:24 - 17:26Hadithi zina maana.
-
17:26 - 17:28Hadithi nyingi zina maana.
-
17:28 - 17:32Haidithi zimekuwa
zikitumika kupokonya na kukejeli, -
17:32 - 17:36lakini hadithi zinaweza tumika
kuhamasisha na kuleta ubinadamu. -
17:37 - 17:39Hadithi zinaweza kuvunja heshima ya watu,
-
17:39 - 17:43lakini hadithi zinaweza
kurudisha heshima iliyopotea. -
17:44 - 17:46Mwandishi wa Kimarekani
Alice Walker aliandika -
17:46 - 17:50kuhusu ndugu zake wanaotokea Kusini
ambao walihamia Kaskazini. -
17:50 - 17:52Aliwaonyesha kitabu kuhusu
-
17:52 - 17:54maisha ya Kusini ambayo wameyaacha nyuma.
-
17:56 - 17:59"Walikaa, na wakakisoma kitabu,
-
17:59 - 18:05nisikilize mimi soma kitabu,
na raha ya dunia utaipata tena." -
18:06 - 18:08Ningependelea kumalizia na hili wazo:
-
18:08 - 18:11Kwamba pale tunapokataa hadithi moja,
-
18:11 - 18:14tunapogundua kwamba hakuna hadithi moja
-
18:14 - 18:16kuhusu sehemu yoyote,
-
18:16 - 18:18huwa tunarejesha Furaha.
-
18:19 - 18:20Asante.
-
18:20 - 18:23(Makofi)
- Title:
- Chimamanda Adichie: Hatari ya simulizi moja
- Speaker:
- Chimamanda Ngozi Adichie
- Description:
-
Maisha yetu, tamaduni zetu, vimeumbwa na hadithi nyingi zinazoingiliana. Mwandishi wa riwaya Chimamanda Adichie anatoa simulizi ya jinsi alivyogundua sauti yake halisi kiutamaduni -- na anatahadharisha kwamba kama tukisikia hadithi moja juu ya mtu mwingine ama nchi nyingine, tupo hatarini kuelewa visivyo.
- Video Language:
- English
- Team:
- closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 18:29
Nelson Simfukwe approved Swahili subtitles for The danger of a single story | ||
Nelson Simfukwe accepted Swahili subtitles for The danger of a single story | ||
Miriam Loivotoki Elisha edited Swahili subtitles for The danger of a single story | ||
Miriam Loivotoki Elisha edited Swahili subtitles for The danger of a single story | ||
Miriam Loivotoki Elisha edited Swahili subtitles for The danger of a single story | ||
Miriam Loivotoki Elisha edited Swahili subtitles for The danger of a single story | ||
Nelson Simfukwe edited Swahili subtitles for The danger of a single story | ||
Nelson Simfukwe edited Swahili subtitles for The danger of a single story |