-
...
-
Kimya öğrencilerinin çoğunu bir aşamada kafasını karıştıran
-
bir kavramdan bahsedelim,
-
aslında belli bir katmandan, en basit kavramlardan biri.
-
Bu, mol fikridir, kimyada
-
arka bahçenizi kazamaktan ya da
-
sol gözünüzden kurtulmak istediğiniz şeyden biraz farklıdır(?).
-
Kimyada mol, sadece bir sayıdır.
-
O, sadece bir sayıdır ve bu sayı 6.02
-
çarpı 10 üzeri 23'tür.
-
Yani çok büyük bir sayı.
-
Bu sayıya Avogadro sayısı denir.
-
Belki Avogadro üzerine bir video yapacağım.
-
Avogadro sayısı.
-
Zaten bilmeniz gereken bu kadar.
-
Mol sadece bir sayıdır.
-
Molun çok daha karmakarışık
-
tanımları vardır.
-
Aslında bu değil--aslında, izin verin
-
şunu Vikipedi'den kopyalayıp yapıştırayım.
-
Bu, Vikipedi'nin mol tanımı.
-
Ve umarım videonun sonunda iki tanımın da
-
aynı olduğunu göreceksiniz.
-
Fakat eğer bu ifadeyle çok karşılaşıyorsanız,
-
bence, bu kolay bir ifade biçimi değildir.
-
Temel olarak, "...mol;
-
12 gram karbon 12 elementindeki atom sayısı
-
kadar tanecik içeren sistemdir. (Vikipedi)" Tamam,
-
size söylediğim gibi mol, 6.02 çarpı on üzeri 23'tür.
-
Yani eğer son bölümü alırsanız, 12 gram
-
karbon 12'deki atom miktarı.
-
Bu, 1 mol karbon 12--
-
şöyle yazalım--karbon 12.
-
12 gram karbonda 1 mol karbon 12 atomu bulunur.
-
Bu nedenle mol kullanışlıdır.
-
Yani sadece 1 mol yazmak yerine,
-
12 gram karbonda, 6.02 çarpı 10 üzeri 23 karbon
-
atomu, karbon 12 atomu bulunur yazabilirdim.
-
Bunu nasıl anladınız?
-
Veya sanırım, bu başka ne anlama geliyor?
-
Şunu kastediyorum, biz sadece karbona ekledik, onlar
-
herhangi bir molekülün, atom ağırlık birimleri ve gram
-
arasında çevrildiğinde bulunan madde miktarı dediler.
-
Bunu çok kafa karıştırıcı buluyorum.
-
Bunu başka yerlere nasıl uygulayabiliriz?
-
Anlamamız gereken ilk şey, mol sadece
-
gram ve atomik kütle birimi çevirmek için bir yoldur.
-
Bir karbon 12 nedir?
-
Kütle numarası nedir?
-
12.
-
Bu nedenle ona karbon 14 yerine karbon 12 deniyor.
-
Yani kütlesi 12 atomik kütle birimi.
-
Yani eğer 12 atomik kütle birimi kadar kütlesi
-
olan bir şeyiniz varsa ve bir mol kadar, yada 6.02
-
çarpı 10 üzeri 23 tane, tüm atomlar
-
12 gram kütleye sahip olurlar.
-
Bir başka düşünme şekli de 1 gramın 1
-
atomik kütle birimi olduğunu kabul etmektir.
-
Atomik kütle birimini böyle yazacağım.
-
Ya da 1 gramın 6.02 çarpı 10 üzeri
-
23 atomik kütle birimine eşit olduğunu söyleyebilirsiniz.
-
Ve bunun kullanışlı olma nedeni--ki
-
Vikipedi tanımında biraz söylenmiş-- bize
-
atomik dünya ile--atomik
-
kütle birimleri ile ve, oh, sonunda bir tane
-
fazladan nötronumuz var, hadi atomik kütle numaramıza
-
ekleyelim diye uğraştığımız yer-- ve atomik dünya ile
-
bizim günlük, gramlarla uğraştığımız dünyamız arasında çeviri yapmamıza yardım eder.
-
Ve şimdi bildiğiniz gibi, bir gram hala
-
çok küçük bir kütle miktarı.
-
Bir kilogramın 1/1,000'idir.
-
Bir kilogram yaklaşık iki pounddur.
-
Yani bir gram yaklaşık olarak 1 poundun 1/500'biridir.
-
Yani bu fazla değildir.
-
Yani çok az bir miktar.
-
1 gram karbonda, ya da en azından 12 gram karbonda
-
bir sürü atomunuz vardır. 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane atomunuz vardır.
-
Ana noktayı bulabilmek için, muhtemelen
-
atom hakkında da konuşmuş olmalıyım.
-
Bu kocaman bir sayıdır.
-
Belki görselleştirmek için, bir saç
-
telinin çapını düşünün, bu bir saç teli ve bu da onun
-
çapı ise, bu yönde giderseniz, orada 1 milyon
-
karbon atomu bulunur. Bu yönde 1 milyon karbon atomu.
-
Eğer bir elma alırsak, orantıyı
-
algılayabilmek için, eğer elmanın atomlarından
-
birini--ve belirgin olarak, bir elmanın içinde
-
dolu farklı atom çeşidi vardır--eğer elmanın
-
atomlarından birini alıp onu elma boyutuna getirseydiniz,
-
elma Dünya büyüklüğünde olurdu.
-
Yani bir elma atomunun elmaya oranı, elmanın Dünya'ya
-
oranına eşittir.
-
Yani bunlar belirgin olarak-- bizim için bile kafamızda canlandırması zor,
-
bu boyutlardaki şeyleri.
-
Bir gram--tamam,
-
1 gram hidrojeniniz olduğunu düşünelim
-
1 gram hidrojen.
-
...
-
1 gram hidrojeniniz varsa, bu
-
1 mol hidrojeniniz var demektir.
-
Bunu nasıl biliyorum peki?
-
Çünkü hidrojenin kütle numarası 1.
-
Yani genel olarak, eğer bir element alırsanız--yani
-
kütlesi ne kadar olur, seçeyim, 1 mol alüminyumun?
-
...
-
Yani eğer 6.02 çarpı 10 üzeri 23 alüminyum
-
atomu, bu derlemenin kütlesi ne kadardır?
-
Tamam, her birinin atom kütle numarası 13.
-
Bu yüzden 13 atomik kütleleri var--
-
çarpı altı nokta--peki, öyle
-
yazmayacağım.
-
Bu muhtemelen kafanızı karıştıracak.
-
Bir atomun molü ile ilgili düşünmenin kolay yolu,
-
kütlesini alın-- ben atom numarasını alıyordum,
-
bu iyi değil--kütlesini alın.
-
Bu durumda, diyelim ki 27 olsun.
-
Bu nedenle alüminyum 27 ile uğraşıyoruz diyelim.
-
Kütle numarasını alırsınız, ve eğer 1 mol kadar varsa ondan, o zaman
-
kütlesi 27 gram olacaktır.
-
Yani gerçekten, bir mol kadar atomunuz olduğunda, bu
-
kendisinin kütle numarası ve gramı arasındaki doğrudan çevrimidir. 1
-
mol demir, diyelim ki demir 56--demirin bir çok
-
izotopu vardır--demir 56 ile uğraştığımızı var sayalım.
-
Genel olarak böyle bir şey duymayız, fakat diyelim ki
-
kütle numarası 56 olan bir demir izotopu ile uğraştığımızı
-
düşünelim.
-
Yani bende 1 mol kadar ondan varsa, 1 mol kadar şuradaki atomdan,
-
kütlesi-- işlem zor değil
-
-- 56 gram olur. Ve eğer bunun hakkında düşünürseniz,
-
atomik kütle numarası kaçtır?
-
Peki, bu her atoma 56 atomik kütle birimi demektir.
-
Bunlardan 1 mol kadar olduğuna göre, 6.02 çarpı 10 üzeri
-
23 tane 56 atomik kütle birimi eder.
-
Ve sonra bunu atomik kütle birimi bölü
-
grama bölersiniz.
-
Bu da 56 gram eder.
-
Ancak bunu düşünmenin kolay yolu sadece
-
her neyse kütle numarasını almaktır.
-
Eğer bir mol silikonunuz varsa
-
bir mol silikonun kütlesi - ağırlığı demek istemiyorum çünkü
-
bu herhangi bir gezegende geçerli olmalıdır--28 gram olur.
-
2 mol silikonun ağırlığı nedir peki?
-
...
-
Ve kütle numarasını yazayım.
-
Silikonun kütle numarasının 28 olduğunu var sayalım.
-
İki mol silikon.
-
Peki, 1 mol silikonun kütlesi 28 gram olacaktı, yani 2 mol
-
silikonun kütlesi 56 olacaktır.
-
Örneğin, diyelim ki kütle numarası 16 olan
-
4 mol oksijenim var.
-
Bunun kütlesi ne olurdu?
-
Bu kadar çok oksijen atomunun
-
kütlesi ne olabilirdi?
-
Peki, bu 4 kere--1 mol oksijen
-
16 gram kütleye sahip olur, yani 4 mol oksijen 64 gram olur.
-
Bu kafa karıştırıcı çünkü mol gibi kelimeleri sayı
-
olarak kullanmaya alışık değiliz, fakat hepsi bu, bir sayı.
-
Ve bunun hakkında düşünmenin kolay yolu, mol
-
atomik kütle sayısı ve gram arası çeviriden kurtarır.
-
Derseniz, peki, bu kadar gramı nasıl alırım?
-
Peki, 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane karbon
-
atomum olması lazımdı, bu karbon derlemesinin kütlesinin 12
-
gram olabilmesi için. Mol bu kadardır.
-
Sadece bir sayı.
-
Ve sizi bir şekilde konuştuklarımızla ilgili
-
oynamanız için yüreklendiriyorum,
-
Çünkü bu molün arkasındaki sezgisel noktayı anlayabilmeniz için
-
çok ama çok önemli, başka türlü
-
enerji kavramlarına geçince,
-
kilojul/mol, ve bu tepkimenin enerjisi ne kadardır gibi
-
konularda kafanız karışabilir.
-
Yani bu konuyu sindirdiğinizden
-
oldukça emin olun.
-
Ve eğer olamazsanız bana bildirin ve ben de gelecek videoyu
-
bununla ilgili yaparım, çünkü bu çok önemli.
-
...