1
00:00:00,000 --> 00:00:00,560
...

2
00:00:00,560 --> 00:00:03,890
Kimya öğrencilerinin çoğunu bir aşamada kafasını karıştıran

3
00:00:03,890 --> 00:00:06,790
bir kavramdan bahsedelim,

4
00:00:06,790 --> 00:00:09,210
aslında belli bir katmandan, en basit kavramlardan biri.

5
00:00:09,210 --> 00:00:13,160
Bu, mol fikridir, kimyada

6
00:00:13,160 --> 00:00:15,930
arka bahçenizi kazamaktan ya da

7
00:00:15,930 --> 00:00:19,060
sol gözünüzden kurtulmak istediğiniz şeyden biraz farklıdır(?).

8
00:00:19,060 --> 00:00:22,740
Kimyada mol, sadece bir sayıdır.

9
00:00:22,740 --> 00:00:26,410
O, sadece bir sayıdır ve bu sayı 6.02

10
00:00:26,410 --> 00:00:27,980
çarpı 10 üzeri 23'tür.

11
00:00:27,980 --> 00:00:29,540
Yani çok büyük bir sayı.

12
00:00:29,540 --> 00:00:32,490
Bu sayıya Avogadro sayısı denir.

13
00:00:32,490 --> 00:00:33,740
Belki Avogadro üzerine bir video yapacağım.

14
00:00:33,740 --> 00:00:40,106
Avogadro sayısı.

15
00:00:40,106 --> 00:00:41,600
Zaten bilmeniz gereken bu kadar.

16
00:00:41,600 --> 00:00:43,160
Mol sadece bir sayıdır.

17
00:00:43,160 --> 00:00:45,980
Molun çok daha karmakarışık

18
00:00:45,980 --> 00:00:47,090
tanımları vardır.

19
00:00:47,090 --> 00:00:49,570
Aslında bu değil--aslında, izin verin

20
00:00:49,570 --> 00:00:53,160
şunu Vikipedi'den kopyalayıp yapıştırayım.

21
00:00:53,160 --> 00:00:56,190
Bu, Vikipedi'nin mol tanımı.

22
00:00:56,190 --> 00:00:58,760
Ve umarım videonun sonunda iki tanımın da

23
00:00:58,760 --> 00:00:59,650
aynı olduğunu göreceksiniz.

24
00:00:59,650 --> 00:01:01,870
Fakat eğer bu ifadeyle çok karşılaşıyorsanız,

25
00:01:01,870 --> 00:01:07,490
bence, bu kolay bir ifade biçimi değildir.

26
00:01:07,490 --> 00:01:09,550
Temel olarak, "...mol;

27
00:01:09,550 --> 00:01:15,420
12 gram karbon 12 elementindeki atom sayısı

28
00:01:15,420 --> 00:01:20,860
kadar tanecik içeren sistemdir. (Vikipedi)" Tamam,

29
00:01:20,860 --> 00:01:24,650
size söylediğim gibi mol, 6.02 çarpı on üzeri 23'tür.

30
00:01:24,650 --> 00:01:28,640
Yani eğer son bölümü alırsanız, 12 gram

31
00:01:28,640 --> 00:01:30,920
karbon 12'deki atom miktarı.

32
00:01:30,920 --> 00:01:40,310
Bu, 1 mol karbon 12--

33
00:01:40,310 --> 00:01:43,100
şöyle yazalım--karbon 12.

34
00:01:43,100 --> 00:01:57,550
12 gram karbonda 1 mol karbon 12 atomu bulunur.

35
00:01:57,550 --> 00:01:59,670
Bu nedenle mol kullanışlıdır.

36
00:01:59,670 --> 00:02:02,890
Yani sadece 1 mol yazmak yerine,

37
00:02:02,890 --> 00:02:08,880
12 gram karbonda, 6.02 çarpı 10 üzeri 23 karbon

38
00:02:08,880 --> 00:02:12,050
atomu, karbon 12 atomu bulunur yazabilirdim.

39
00:02:12,050 --> 00:02:13,180
Bunu nasıl anladınız?

40
00:02:13,180 --> 00:02:15,640
Veya sanırım, bu başka ne anlama geliyor?

41
00:02:15,640 --> 00:02:17,690
Şunu kastediyorum, biz sadece karbona ekledik, onlar

42
00:02:17,690 --> 00:02:21,070
herhangi bir molekülün, atom ağırlık birimleri ve gram

43
00:02:21,070 --> 00:02:23,210
arasında çevrildiğinde bulunan madde miktarı dediler.

44
00:02:23,210 --> 00:02:25,050
Bunu çok kafa karıştırıcı buluyorum.

45
00:02:25,050 --> 00:02:26,610
Bunu başka yerlere nasıl uygulayabiliriz?

46
00:02:26,610 --> 00:02:29,020
Anlamamız gereken ilk şey, mol sadece

47
00:02:29,020 --> 00:02:33,080
gram ve atomik kütle birimi çevirmek için bir yoldur.

48
00:02:33,080 --> 00:02:36,800
Bir karbon 12 nedir?

49
00:02:36,800 --> 00:02:37,700
Kütle numarası nedir?

50
00:02:37,700 --> 00:02:39,050
12.

51
00:02:39,050 --> 00:02:41,860
Bu nedenle ona karbon 14 yerine karbon 12 deniyor.

52
00:02:41,860 --> 00:02:47,130
Yani kütlesi 12 atomik kütle birimi.

53
00:02:47,130 --> 00:02:50,060
Yani eğer 12 atomik kütle birimi kadar kütlesi

54
00:02:50,060 --> 00:02:53,990
olan bir şeyiniz varsa ve bir mol kadar, yada 6.02

55
00:02:53,990 --> 00:02:57,850
çarpı 10 üzeri 23 tane, tüm atomlar

56
00:02:57,850 --> 00:03:01,840
12 gram kütleye sahip olurlar.

57
00:03:01,840 --> 00:03:10,020
Bir başka düşünme şekli de 1 gramın 1

58
00:03:10,020 --> 00:03:15,000
atomik kütle birimi olduğunu kabul etmektir.

59
00:03:15,000 --> 00:03:16,550
Atomik kütle birimini böyle yazacağım.

60
00:03:16,550 --> 00:03:23,690
Ya da 1 gramın 6.02 çarpı 10 üzeri

61
00:03:23,690 --> 00:03:26,220
23 atomik kütle birimine eşit olduğunu söyleyebilirsiniz.

62
00:03:26,220 --> 00:03:28,390
Ve bunun kullanışlı olma nedeni--ki

63
00:03:28,390 --> 00:03:31,540
Vikipedi tanımında biraz söylenmiş-- bize

64
00:03:31,540 --> 00:03:34,140
atomik dünya ile--atomik

65
00:03:34,140 --> 00:03:37,050
kütle birimleri ile ve, oh, sonunda bir tane

66
00:03:37,050 --> 00:03:40,960
fazladan nötronumuz var, hadi atomik kütle numaramıza

67
00:03:40,960 --> 00:03:43,540
ekleyelim diye uğraştığımız yer-- ve atomik dünya ile

68
00:03:43,540 --> 00:03:45,540
bizim günlük, gramlarla uğraştığımız dünyamız arasında çeviri yapmamıza yardım eder.

69
00:03:45,540 --> 00:03:47,490
Ve şimdi bildiğiniz gibi, bir gram hala

70
00:03:47,490 --> 00:03:50,400
çok küçük bir kütle miktarı.

71
00:03:50,400 --> 00:03:52,340
Bir kilogramın 1/1,000'idir.

72
00:03:52,340 --> 00:03:54,210
Bir kilogram yaklaşık iki pounddur.

73
00:03:54,210 --> 00:03:56,590
Yani bir gram yaklaşık olarak 1 poundun 1/500'biridir.

74
00:03:56,590 --> 00:03:58,470
Yani bu fazla değildir.

75
00:03:58,470 --> 00:04:03,570
Yani çok az bir miktar.

76
00:04:03,570 --> 00:04:07,100
1 gram karbonda, ya da en azından 12 gram karbonda

77
00:04:07,100 --> 00:04:11,070
bir sürü atomunuz vardır. 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane atomunuz vardır.

78
00:04:11,070 --> 00:04:12,670
Ana noktayı bulabilmek için, muhtemelen

79
00:04:12,670 --> 00:04:14,730
atom hakkında da konuşmuş olmalıyım.

80
00:04:14,730 --> 00:04:16,610
Bu kocaman bir sayıdır.

81
00:04:16,610 --> 00:04:22,770
Belki görselleştirmek için, bir saç

82
00:04:22,770 --> 00:04:25,600
telinin çapını düşünün, bu bir saç teli ve bu da onun

83
00:04:25,600 --> 00:04:31,750
çapı ise, bu yönde giderseniz, orada 1 milyon

84
00:04:31,750 --> 00:04:35,130
karbon atomu bulunur. Bu yönde 1 milyon karbon atomu.

85
00:04:35,130 --> 00:04:43,660
Eğer bir elma alırsak, orantıyı

86
00:04:43,660 --> 00:04:48,170
algılayabilmek için, eğer elmanın atomlarından

87
00:04:48,170 --> 00:04:51,020
birini--ve belirgin olarak, bir elmanın içinde

88
00:04:51,020 --> 00:04:52,795
dolu farklı atom çeşidi vardır--eğer elmanın

89
00:04:52,795 --> 00:04:55,980
atomlarından birini alıp onu elma boyutuna getirseydiniz,

90
00:04:55,980 --> 00:04:58,690
elma Dünya büyüklüğünde olurdu.

91
00:04:58,690 --> 00:05:01,190
Yani bir elma atomunun elmaya oranı, elmanın Dünya'ya

92
00:05:01,190 --> 00:05:03,310
oranına eşittir.

93
00:05:03,310 --> 00:05:07,810
Yani bunlar belirgin olarak-- bizim için bile kafamızda canlandırması zor,

94
00:05:07,810 --> 00:05:09,070
bu boyutlardaki şeyleri.

95
00:05:09,070 --> 00:05:13,170
Bir gram--tamam,

96
00:05:13,170 --> 00:05:15,480
1 gram hidrojeniniz olduğunu düşünelim

97
00:05:15,480 --> 00:05:16,880
1 gram hidrojen.

98
00:05:16,880 --> 00:05:23,110
...

99
00:05:23,110 --> 00:05:25,540
1 gram hidrojeniniz varsa, bu

100
00:05:25,540 --> 00:05:29,400
1 mol hidrojeniniz var demektir.

101
00:05:29,400 --> 00:05:31,760
Bunu nasıl biliyorum peki?

102
00:05:31,760 --> 00:05:35,070
Çünkü hidrojenin kütle numarası 1.

103
00:05:35,070 --> 00:05:40,690
Yani genel olarak, eğer bir element alırsanız--yani

104
00:05:40,690 --> 00:05:44,715
kütlesi ne kadar olur, seçeyim, 1 mol alüminyumun?

105
00:05:44,715 --> 00:05:48,570
...

106
00:05:48,570 --> 00:05:53,270
Yani eğer 6.02 çarpı 10 üzeri 23 alüminyum

107
00:05:53,270 --> 00:05:56,240
atomu, bu derlemenin kütlesi ne kadardır?

108
00:05:56,240 --> 00:06:00,780
Tamam, her birinin atom kütle numarası 13.

109
00:06:00,780 --> 00:06:08,280
Bu yüzden 13 atomik kütleleri var--

110
00:06:08,280 --> 00:06:13,340
çarpı altı nokta--peki, öyle

111
00:06:13,340 --> 00:06:14,200
yazmayacağım.

112
00:06:14,200 --> 00:06:15,620
Bu muhtemelen kafanızı karıştıracak.

113
00:06:15,620 --> 00:06:18,810
Bir atomun molü ile ilgili düşünmenin kolay yolu,

114
00:06:18,810 --> 00:06:21,360
kütlesini alın-- ben atom numarasını alıyordum,

115
00:06:21,360 --> 00:06:24,280
bu iyi değil--kütlesini alın.

116
00:06:24,280 --> 00:06:27,310
Bu durumda, diyelim ki 27 olsun.

117
00:06:27,310 --> 00:06:30,490
Bu nedenle alüminyum 27 ile uğraşıyoruz diyelim.

118
00:06:30,490 --> 00:06:36,760
Kütle numarasını alırsınız, ve eğer 1 mol kadar varsa ondan, o zaman

119
00:06:36,760 --> 00:06:41,810
kütlesi 27 gram olacaktır.

120
00:06:41,810 --> 00:06:44,340
Yani gerçekten, bir mol kadar atomunuz olduğunda, bu

121
00:06:44,340 --> 00:06:49,090
kendisinin kütle numarası ve gramı arasındaki doğrudan çevrimidir. 1

122
00:06:49,090 --> 00:06:54,520
mol demir, diyelim ki demir 56--demirin bir çok

123
00:06:54,520 --> 00:06:58,450
izotopu vardır--demir 56 ile uğraştığımızı var sayalım.

124
00:06:58,450 --> 00:07:00,380
Genel olarak böyle bir şey duymayız, fakat diyelim ki

125
00:07:00,380 --> 00:07:02,790
kütle numarası 56 olan bir demir izotopu ile uğraştığımızı

126
00:07:02,790 --> 00:07:04,610
düşünelim.

127
00:07:04,610 --> 00:07:12,070
Yani bende 1 mol kadar ondan varsa, 1 mol kadar şuradaki atomdan,

128
00:07:12,070 --> 00:07:16,170
kütlesi-- işlem zor değil

129
00:07:16,170 --> 00:07:23,180
-- 56 gram olur. Ve eğer bunun hakkında düşünürseniz,

130
00:07:23,180 --> 00:07:25,170
atomik kütle numarası kaçtır?

131
00:07:25,170 --> 00:07:30,850
Peki, bu her atoma 56 atomik kütle birimi demektir.

132
00:07:30,850 --> 00:07:33,815
Bunlardan 1 mol kadar olduğuna göre, 6.02 çarpı 10 üzeri

133
00:07:33,815 --> 00:07:37,830
23 tane 56 atomik kütle birimi eder.

134
00:07:37,830 --> 00:07:39,700
Ve sonra bunu atomik kütle birimi bölü

135
00:07:39,700 --> 00:07:41,950
grama bölersiniz.

136
00:07:41,950 --> 00:07:43,390
Bu da 56 gram eder.

137
00:07:43,390 --> 00:07:45,330
Ancak bunu düşünmenin kolay yolu sadece

138
00:07:45,330 --> 00:07:47,280
her neyse kütle numarasını almaktır.

139
00:07:47,280 --> 00:07:50,100
Eğer bir mol silikonunuz varsa

140
00:07:50,100 --> 00:07:53,150
bir mol silikonun kütlesi - ağırlığı demek istemiyorum çünkü

141
00:07:53,150 --> 00:07:56,750
bu herhangi bir gezegende geçerli olmalıdır--28 gram olur.

142
00:07:56,750 --> 00:07:58,325
2 mol silikonun ağırlığı nedir peki?

143
00:07:58,325 --> 00:08:04,170
...

144
00:08:04,170 --> 00:08:05,230
Ve kütle numarasını yazayım.

145
00:08:05,230 --> 00:08:09,950
Silikonun kütle numarasının 28 olduğunu var sayalım.

146
00:08:09,950 --> 00:08:12,720
İki mol silikon.

147
00:08:12,720 --> 00:08:17,010
Peki, 1 mol silikonun kütlesi 28 gram olacaktı, yani 2 mol

148
00:08:17,010 --> 00:08:23,570
silikonun kütlesi 56 olacaktır.

149
00:08:23,570 --> 00:08:30,100
Örneğin, diyelim ki kütle numarası 16 olan

150
00:08:30,100 --> 00:08:33,059
4 mol oksijenim var.

151
00:08:33,059 --> 00:08:35,140
Bunun kütlesi ne olurdu?

152
00:08:35,140 --> 00:08:37,659
Bu kadar çok oksijen atomunun

153
00:08:37,659 --> 00:08:39,000
kütlesi ne olabilirdi?

154
00:08:39,000 --> 00:08:44,750
Peki, bu 4 kere--1 mol oksijen

155
00:08:44,750 --> 00:08:52,960
16 gram kütleye sahip olur, yani 4 mol oksijen 64 gram olur.

156
00:08:52,960 --> 00:08:55,660
Bu kafa karıştırıcı çünkü mol gibi kelimeleri sayı

157
00:08:55,660 --> 00:08:58,490
olarak kullanmaya alışık değiliz, fakat hepsi bu, bir sayı.

158
00:08:58,490 --> 00:09:00,480
Ve bunun hakkında düşünmenin kolay yolu, mol

159
00:09:00,480 --> 00:09:06,640
atomik kütle sayısı ve gram arası çeviriden kurtarır.

160
00:09:06,640 --> 00:09:08,530
Derseniz, peki, bu kadar gramı nasıl alırım?

161
00:09:08,530 --> 00:09:11,610
Peki, 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane karbon

162
00:09:11,610 --> 00:09:15,760
atomum olması lazımdı, bu karbon derlemesinin kütlesinin 12

163
00:09:15,760 --> 00:09:18,360
gram olabilmesi için. Mol bu kadardır.

164
00:09:18,360 --> 00:09:19,445
Sadece bir sayı.

165
00:09:19,445 --> 00:09:21,740
Ve sizi bir şekilde konuştuklarımızla ilgili

166
00:09:21,740 --> 00:09:22,800
oynamanız için yüreklendiriyorum,

167
00:09:22,800 --> 00:09:25,140
Çünkü bu molün arkasındaki sezgisel noktayı anlayabilmeniz için

168
00:09:25,140 --> 00:09:27,780
çok ama çok önemli, başka türlü

169
00:09:27,780 --> 00:09:31,470
enerji kavramlarına geçince,

170
00:09:31,470 --> 00:09:34,330
kilojul/mol, ve bu tepkimenin enerjisi ne kadardır gibi

171
00:09:34,330 --> 00:09:35,310
konularda kafanız karışabilir.

172
00:09:35,310 --> 00:09:37,970
Yani bu konuyu sindirdiğinizden

173
00:09:37,970 --> 00:09:38,530
oldukça emin olun.

174
00:09:38,530 --> 00:09:40,290
Ve eğer olamazsanız bana bildirin ve ben de gelecek videoyu

175
00:09:40,290 --> 00:09:42,590
bununla ilgili yaparım, çünkü bu çok önemli.

176
00:09:42,590 --> 00:09:43,061
...