WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:00.560
...

00:00:00.560 --> 00:00:03.890
Kimya öğrencilerinin çoğunu bir aşamada kafasını karıştıran

00:00:03.890 --> 00:00:06.790
bir kavramdan bahsedelim,

00:00:06.790 --> 00:00:09.210
aslında belli bir katmandan, en basit kavramlardan biri.

00:00:09.210 --> 00:00:13.160
Bu, mol fikridir, kimyada

00:00:13.160 --> 00:00:15.930
arka bahçenizi kazamaktan ya da

00:00:15.930 --> 00:00:19.060
sol gözünüzden kurtulmak istediğiniz şeyden biraz farklıdır(?).

00:00:19.060 --> 00:00:22.740
Kimyada mol, sadece bir sayıdır.

00:00:22.740 --> 00:00:26.410
O, sadece bir sayıdır ve bu sayı 6.02

00:00:26.410 --> 00:00:27.980
çarpı 10 üzeri 23'tür.

00:00:27.980 --> 00:00:29.540
Yani çok büyük bir sayı.

00:00:29.540 --> 00:00:32.490
Bu sayıya Avogadro sayısı denir.

00:00:32.490 --> 00:00:33.740
Belki Avogadro üzerine bir video yapacağım.

00:00:33.740 --> 00:00:40.106
Avogadro sayısı.

00:00:40.106 --> 00:00:41.600
Zaten bilmeniz gereken bu kadar.

00:00:41.600 --> 00:00:43.160
Mol sadece bir sayıdır.

00:00:43.160 --> 00:00:45.980
Molun çok daha karmakarışık

00:00:45.980 --> 00:00:47.090
tanımları vardır.

00:00:47.090 --> 00:00:49.570
Aslında bu değil--aslında, izin verin

00:00:49.570 --> 00:00:53.160
şunu Vikipedi'den kopyalayıp yapıştırayım.

00:00:53.160 --> 00:00:56.190
Bu, Vikipedi'nin mol tanımı.

00:00:56.190 --> 00:00:58.760
Ve umarım videonun sonunda iki tanımın da

00:00:58.760 --> 00:00:59.650
aynı olduğunu göreceksiniz.

00:00:59.650 --> 00:01:01.870
Fakat eğer bu ifadeyle çok karşılaşıyorsanız,

00:01:01.870 --> 00:01:07.490
bence, bu kolay bir ifade biçimi değildir.

00:01:07.490 --> 00:01:09.550
Temel olarak, "...mol;

00:01:09.550 --> 00:01:15.420
12 gram karbon 12 elementindeki atom sayısı

00:01:15.420 --> 00:01:20.860
kadar tanecik içeren sistemdir. (Vikipedi)" Tamam,

00:01:20.860 --> 00:01:24.650
size söylediğim gibi mol, 6.02 çarpı on üzeri 23'tür.

00:01:24.650 --> 00:01:28.640
Yani eğer son bölümü alırsanız, 12 gram

00:01:28.640 --> 00:01:30.920
karbon 12'deki atom miktarı.

00:01:30.920 --> 00:01:40.310
Bu, 1 mol karbon 12--

00:01:40.310 --> 00:01:43.100
şöyle yazalım--karbon 12.

00:01:43.100 --> 00:01:57.550
12 gram karbonda 1 mol karbon 12 atomu bulunur.

00:01:57.550 --> 00:01:59.670
Bu nedenle mol kullanışlıdır.

00:01:59.670 --> 00:02:02.890
Yani sadece 1 mol yazmak yerine,

00:02:02.890 --> 00:02:08.880
12 gram karbonda, 6.02 çarpı 10 üzeri 23 karbon

00:02:08.880 --> 00:02:12.050
atomu, karbon 12 atomu bulunur yazabilirdim.

00:02:12.050 --> 00:02:13.180
Bunu nasıl anladınız?

00:02:13.180 --> 00:02:15.640
Veya sanırım, bu başka ne anlama geliyor?

00:02:15.640 --> 00:02:17.690
Şunu kastediyorum, biz sadece karbona ekledik, onlar

00:02:17.690 --> 00:02:21.070
herhangi bir molekülün, atom ağırlık birimleri ve gram

00:02:21.070 --> 00:02:23.210
arasında çevrildiğinde bulunan madde miktarı dediler.

00:02:23.210 --> 00:02:25.050
Bunu çok kafa karıştırıcı buluyorum.

00:02:25.050 --> 00:02:26.610
Bunu başka yerlere nasıl uygulayabiliriz?

00:02:26.610 --> 00:02:29.020
Anlamamız gereken ilk şey, mol sadece

00:02:29.020 --> 00:02:33.080
gram ve atomik kütle birimi çevirmek için bir yoldur.

00:02:33.080 --> 00:02:36.800
Bir karbon 12 nedir?

00:02:36.800 --> 00:02:37.700
Kütle numarası nedir?

00:02:37.700 --> 00:02:39.050
12.

00:02:39.050 --> 00:02:41.860
Bu nedenle ona karbon 14 yerine karbon 12 deniyor.

00:02:41.860 --> 00:02:47.130
Yani kütlesi 12 atomik kütle birimi.

00:02:47.130 --> 00:02:50.060
Yani eğer 12 atomik kütle birimi kadar kütlesi

00:02:50.060 --> 00:02:53.990
olan bir şeyiniz varsa ve bir mol kadar, yada 6.02

00:02:53.990 --> 00:02:57.850
çarpı 10 üzeri 23 tane, tüm atomlar

00:02:57.850 --> 00:03:01.840
12 gram kütleye sahip olurlar.

00:03:01.840 --> 00:03:10.020
Bir başka düşünme şekli de 1 gramın 1

00:03:10.020 --> 00:03:15.000
atomik kütle birimi olduğunu kabul etmektir.

00:03:15.000 --> 00:03:16.550
Atomik kütle birimini böyle yazacağım.

00:03:16.550 --> 00:03:23.690
Ya da 1 gramın 6.02 çarpı 10 üzeri

00:03:23.690 --> 00:03:26.220
23 atomik kütle birimine eşit olduğunu söyleyebilirsiniz.

00:03:26.220 --> 00:03:28.390
Ve bunun kullanışlı olma nedeni--ki

00:03:28.390 --> 00:03:31.540
Vikipedi tanımında biraz söylenmiş-- bize

00:03:31.540 --> 00:03:34.140
atomik dünya ile--atomik

00:03:34.140 --> 00:03:37.050
kütle birimleri ile ve, oh, sonunda bir tane

00:03:37.050 --> 00:03:40.960
fazladan nötronumuz var, hadi atomik kütle numaramıza

00:03:40.960 --> 00:03:43.540
ekleyelim diye uğraştığımız yer-- ve atomik dünya ile

00:03:43.540 --> 00:03:45.540
bizim günlük, gramlarla uğraştığımız dünyamız arasında çeviri yapmamıza yardım eder.

00:03:45.540 --> 00:03:47.490
Ve şimdi bildiğiniz gibi, bir gram hala

00:03:47.490 --> 00:03:50.400
çok küçük bir kütle miktarı.

00:03:50.400 --> 00:03:52.340
Bir kilogramın 1/1,000'idir.

00:03:52.340 --> 00:03:54.210
Bir kilogram yaklaşık iki pounddur.

00:03:54.210 --> 00:03:56.590
Yani bir gram yaklaşık olarak 1 poundun 1/500'biridir.

00:03:56.590 --> 00:03:58.470
Yani bu fazla değildir.

00:03:58.470 --> 00:04:03.570
Yani çok az bir miktar.

00:04:03.570 --> 00:04:07.100
1 gram karbonda, ya da en azından 12 gram karbonda

00:04:07.100 --> 00:04:11.070
bir sürü atomunuz vardır. 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane atomunuz vardır.

00:04:11.070 --> 00:04:12.670
Ana noktayı bulabilmek için, muhtemelen

00:04:12.670 --> 00:04:14.730
atom hakkında da konuşmuş olmalıyım.

00:04:14.730 --> 00:04:16.610
Bu kocaman bir sayıdır.

00:04:16.610 --> 00:04:22.770
Belki görselleştirmek için, bir saç

00:04:22.770 --> 00:04:25.600
telinin çapını düşünün, bu bir saç teli ve bu da onun

00:04:25.600 --> 00:04:31.750
çapı ise, bu yönde giderseniz, orada 1 milyon

00:04:31.750 --> 00:04:35.130
karbon atomu bulunur. Bu yönde 1 milyon karbon atomu.

00:04:35.130 --> 00:04:43.660
Eğer bir elma alırsak, orantıyı

00:04:43.660 --> 00:04:48.170
algılayabilmek için, eğer elmanın atomlarından

00:04:48.170 --> 00:04:51.020
birini--ve belirgin olarak, bir elmanın içinde

00:04:51.020 --> 00:04:52.795
dolu farklı atom çeşidi vardır--eğer elmanın

00:04:52.795 --> 00:04:55.980
atomlarından birini alıp onu elma boyutuna getirseydiniz,

00:04:55.980 --> 00:04:58.690
elma Dünya büyüklüğünde olurdu.

00:04:58.690 --> 00:05:01.190
Yani bir elma atomunun elmaya oranı, elmanın Dünya'ya

00:05:01.190 --> 00:05:03.310
oranına eşittir.

00:05:03.310 --> 00:05:07.810
Yani bunlar belirgin olarak-- bizim için bile kafamızda canlandırması zor,

00:05:07.810 --> 00:05:09.070
bu boyutlardaki şeyleri.

00:05:09.070 --> 00:05:13.170
Bir gram--tamam,

00:05:13.170 --> 00:05:15.480
1 gram hidrojeniniz olduğunu düşünelim

00:05:15.480 --> 00:05:16.880
1 gram hidrojen.

00:05:16.880 --> 00:05:23.110
...

00:05:23.110 --> 00:05:25.540
1 gram hidrojeniniz varsa, bu

00:05:25.540 --> 00:05:29.400
1 mol hidrojeniniz var demektir.

00:05:29.400 --> 00:05:31.760
Bunu nasıl biliyorum peki?

00:05:31.760 --> 00:05:35.070
Çünkü hidrojenin kütle numarası 1.

00:05:35.070 --> 00:05:40.690
Yani genel olarak, eğer bir element alırsanız--yani

00:05:40.690 --> 00:05:44.715
kütlesi ne kadar olur, seçeyim, 1 mol alüminyumun?

00:05:44.715 --> 00:05:48.570
...

00:05:48.570 --> 00:05:53.270
Yani eğer 6.02 çarpı 10 üzeri 23 alüminyum

00:05:53.270 --> 00:05:56.240
atomu, bu derlemenin kütlesi ne kadardır?

00:05:56.240 --> 00:06:00.780
Tamam, her birinin atom kütle numarası 13.

00:06:00.780 --> 00:06:08.280
Bu yüzden 13 atomik kütleleri var--

00:06:08.280 --> 00:06:13.340
çarpı altı nokta--peki, öyle

00:06:13.340 --> 00:06:14.200
yazmayacağım.

00:06:14.200 --> 00:06:15.620
Bu muhtemelen kafanızı karıştıracak.

00:06:15.620 --> 00:06:18.810
Bir atomun molü ile ilgili düşünmenin kolay yolu,

00:06:18.810 --> 00:06:21.360
kütlesini alın-- ben atom numarasını alıyordum,

00:06:21.360 --> 00:06:24.280
bu iyi değil--kütlesini alın.

00:06:24.280 --> 00:06:27.310
Bu durumda, diyelim ki 27 olsun.

00:06:27.310 --> 00:06:30.490
Bu nedenle alüminyum 27 ile uğraşıyoruz diyelim.

00:06:30.490 --> 00:06:36.760
Kütle numarasını alırsınız, ve eğer 1 mol kadar varsa ondan, o zaman

00:06:36.760 --> 00:06:41.810
kütlesi 27 gram olacaktır.

00:06:41.810 --> 00:06:44.340
Yani gerçekten, bir mol kadar atomunuz olduğunda, bu

00:06:44.340 --> 00:06:49.090
kendisinin kütle numarası ve gramı arasındaki doğrudan çevrimidir. 1

00:06:49.090 --> 00:06:54.520
mol demir, diyelim ki demir 56--demirin bir çok

00:06:54.520 --> 00:06:58.450
izotopu vardır--demir 56 ile uğraştığımızı var sayalım.

00:06:58.450 --> 00:07:00.380
Genel olarak böyle bir şey duymayız, fakat diyelim ki

00:07:00.380 --> 00:07:02.790
kütle numarası 56 olan bir demir izotopu ile uğraştığımızı

00:07:02.790 --> 00:07:04.610
düşünelim.

00:07:04.610 --> 00:07:12.070
Yani bende 1 mol kadar ondan varsa, 1 mol kadar şuradaki atomdan,

00:07:12.070 --> 00:07:16.170
kütlesi-- işlem zor değil

00:07:16.170 --> 00:07:23.180
-- 56 gram olur. Ve eğer bunun hakkında düşünürseniz,

00:07:23.180 --> 00:07:25.170
atomik kütle numarası kaçtır?

00:07:25.170 --> 00:07:30.850
Peki, bu her atoma 56 atomik kütle birimi demektir.

00:07:30.850 --> 00:07:33.815
Bunlardan 1 mol kadar olduğuna göre, 6.02 çarpı 10 üzeri

00:07:33.815 --> 00:07:37.830
23 tane 56 atomik kütle birimi eder.

00:07:37.830 --> 00:07:39.700
Ve sonra bunu atomik kütle birimi bölü

00:07:39.700 --> 00:07:41.950
grama bölersiniz.

00:07:41.950 --> 00:07:43.390
Bu da 56 gram eder.

00:07:43.390 --> 00:07:45.330
Ancak bunu düşünmenin kolay yolu sadece

00:07:45.330 --> 00:07:47.280
her neyse kütle numarasını almaktır.

00:07:47.280 --> 00:07:50.100
Eğer bir mol silikonunuz varsa

00:07:50.100 --> 00:07:53.150
bir mol silikonun kütlesi - ağırlığı demek istemiyorum çünkü

00:07:53.150 --> 00:07:56.750
bu herhangi bir gezegende geçerli olmalıdır--28 gram olur.

00:07:56.750 --> 00:07:58.325
2 mol silikonun ağırlığı nedir peki?

00:07:58.325 --> 00:08:04.170
...

00:08:04.170 --> 00:08:05.230
Ve kütle numarasını yazayım.

00:08:05.230 --> 00:08:09.950
Silikonun kütle numarasının 28 olduğunu var sayalım.

00:08:09.950 --> 00:08:12.720
İki mol silikon.

00:08:12.720 --> 00:08:17.010
Peki, 1 mol silikonun kütlesi 28 gram olacaktı, yani 2 mol

00:08:17.010 --> 00:08:23.570
silikonun kütlesi 56 olacaktır.

00:08:23.570 --> 00:08:30.100
Örneğin, diyelim ki kütle numarası 16 olan

00:08:30.100 --> 00:08:33.059
4 mol oksijenim var.

00:08:33.059 --> 00:08:35.140
Bunun kütlesi ne olurdu?

00:08:35.140 --> 00:08:37.659
Bu kadar çok oksijen atomunun

00:08:37.659 --> 00:08:39.000
kütlesi ne olabilirdi?

00:08:39.000 --> 00:08:44.750
Peki, bu 4 kere--1 mol oksijen

00:08:44.750 --> 00:08:52.960
16 gram kütleye sahip olur, yani 4 mol oksijen 64 gram olur.

00:08:52.960 --> 00:08:55.660
Bu kafa karıştırıcı çünkü mol gibi kelimeleri sayı

00:08:55.660 --> 00:08:58.490
olarak kullanmaya alışık değiliz, fakat hepsi bu, bir sayı.

00:08:58.490 --> 00:09:00.480
Ve bunun hakkında düşünmenin kolay yolu, mol

00:09:00.480 --> 00:09:06.640
atomik kütle sayısı ve gram arası çeviriden kurtarır.

00:09:06.640 --> 00:09:08.530
Derseniz, peki, bu kadar gramı nasıl alırım?

00:09:08.530 --> 00:09:11.610
Peki, 6.02 çarpı 10 üzeri 23 tane karbon

00:09:11.610 --> 00:09:15.760
atomum olması lazımdı, bu karbon derlemesinin kütlesinin 12

00:09:15.760 --> 00:09:18.360
gram olabilmesi için. Mol bu kadardır.

00:09:18.360 --> 00:09:19.445
Sadece bir sayı.

00:09:19.445 --> 00:09:21.740
Ve sizi bir şekilde konuştuklarımızla ilgili

00:09:21.740 --> 00:09:22.800
oynamanız için yüreklendiriyorum,

00:09:22.800 --> 00:09:25.140
Çünkü bu molün arkasındaki sezgisel noktayı anlayabilmeniz için

00:09:25.140 --> 00:09:27.780
çok ama çok önemli, başka türlü

00:09:27.780 --> 00:09:31.470
enerji kavramlarına geçince,

00:09:31.470 --> 00:09:34.330
kilojul/mol, ve bu tepkimenin enerjisi ne kadardır gibi

00:09:34.330 --> 00:09:35.310
konularda kafanız karışabilir.

00:09:35.310 --> 00:09:37.970
Yani bu konuyu sindirdiğinizden

00:09:37.970 --> 00:09:38.530
oldukça emin olun.

00:09:38.530 --> 00:09:40.290
Ve eğer olamazsanız bana bildirin ve ben de gelecek videoyu

00:09:40.290 --> 00:09:42.590
bununla ilgili yaparım, çünkü bu çok önemli.

00:09:42.590 --> 00:09:43.061
...