< Return to Video

Drama nasıl edebi sanat dalı oldu - Mindy Ploeckelmann

  • 0:18 - 0:20
    11. ve 12. yüzyıllarda,
  • 0:20 - 0:22
    İngiliz halkının çoğu
    okuma yazma bilmiyordu.
  • 0:22 - 0:24
    İncil'i öğrenmelerinin
    hiçbir yolu olmadığı
  • 0:24 - 0:27
    için rahipler
    yaratıcı bir çözüm buldu.
  • 0:27 - 0:29
    Belli İncil hikâyelerinden
    oyunlar düzenleyeceklerdi.
  • 0:29 - 0:32
    Böylece okuma yazma bilmeyenler de
    onları öğrenebilecekti.
  • 0:32 - 0:33
    Tanrının vahiylerini
  • 0:33 - 0:36
    açıkladığından
    bunlara Gizem Oyunları denirdi.
  • 0:36 - 0:37
    Aynı zamanlarda,
  • 0:37 - 0:39
    rahipler ayrıca kilisenin azizleri
  • 0:39 - 0:40
    hakkında Mucize Oyunları
  • 0:40 - 0:42
    denen oyunlar da geliştirdi.
  • 0:42 - 0:43
    Başlangıçta,
  • 0:43 - 0:45
    rahipler İncil
    hikâyelerini kilisenin
  • 0:45 - 0:47
    merdivenlerinde canlandırdı.
  • 0:47 - 0:49
    Seyirci o kadar
    iyi tepkiler verdi ki
  • 0:49 - 0:51
    yakın zamanda meydanın oradaki caddeye
  • 0:51 - 0:53
    taşınmak zorunda kaldılar.
  • 0:53 - 0:55
    Her bir oyunu sahneye
    koyacakları hareketli arabalar
  • 0:55 - 0:57
    inşa ederek ve bunları
    arka arkaya
  • 0:57 - 0:59
    dizerek izleyiciyi
  • 0:59 - 1:00
    Yaratılıştan Vahiylere
  • 1:00 - 1:01
    götürecek oyun
  • 1:01 - 1:02
    dizileri sergilediler.
  • 1:02 - 1:04
    Gösteri alayı da denen
    bu hareketli
  • 1:04 - 1:07
    arabalar tekerlekli
    büyük kutulara benziyordu.
  • 1:07 - 1:08
    Her biri iki katlıydı.
  • 1:08 - 1:10
    Perdeli alt katta
    kostümler olur
  • 1:10 - 1:13
    oyuncular giyinir
    ve sıralarını beklerlerdi.
  • 1:13 - 1:16
    Üst kat ise sahne olarak kullanılırdı.
  • 1:16 - 1:19
    Seyirciler şehrin çeşitli
    köşelerinde toplaşırdı ve
  • 1:19 - 1:21
    gösteri alayı halk tüm
    oyunu görene dek
  • 1:21 - 1:24
    daire çizerek
    hareket ederdi.
  • 1:24 - 1:26
    Sonraları oyunlar rahiplerin
  • 1:26 - 1:28
    bulduğundan çok oyuncu gerektirdi.
  • 1:28 - 1:29
    13. yüzyıla dek,
  • 1:29 - 1:31
    döngülerin farklı kısımlarını sahneye
  • 1:31 - 1:34
    koymaları için farklı birlikler bulundu.
  • 1:34 - 1:35
    Görevler birliklerin uzmanlık
  • 1:35 - 1:37
    alanlarını yansıtacak şekildeydi.
  • 1:37 - 1:40
    Örneğin, Nuh'un Gemisini marangozlar,
  • 1:40 - 1:41
    Son Akşam Yemeğini ise
  • 1:41 - 1:44
    fırıncılar sahneye koyabilirlerdi.
  • 1:44 - 1:46
    İsa'nın Çarmıha Gerilmesini
    kasaplar canlandırsa
  • 1:46 - 1:50
    hikâyeye neler olacağını
    hayal edebiliyor musunuz?
  • 1:50 - 1:51
    Evet, rahipler olmadan
  • 1:51 - 1:53
    oyunlar gerçek incil hikâyelerinden
  • 1:53 - 1:55
    farklı şeylere dönüştü.
  • 1:55 - 1:58
    14. yüzyılın sonunda Ahlak Oyunu denen
  • 1:58 - 2:01
    yeni bir drama formu gelişti.
  • 2:01 - 2:02
    İnanç, hakikat, hayırseverlik
  • 2:02 - 2:03
    ve iyi niyet
  • 2:03 - 2:05
    hepsi sahnede bir karaktere dönüştü.
  • 2:05 - 2:07
    Aynı zamanda karşıt özellikler olan
  • 2:07 - 2:08
    yalan,
  • 2:08 - 2:09
    hırs,
  • 2:09 - 2:10
    şehvet
  • 2:10 - 2:11
    ve şeytan
  • 2:11 - 2:13
    rakip karakterlere hayat verdi.
  • 2:13 - 2:15
    Ahlak oyunları bu karakterlerin
  • 2:15 - 2:19
    ruhu kontrol etmek için savaştığı
    alegorik hikâyelerdi.
  • 2:19 - 2:21
    İzleyiciler ahlak dışı karakterlere
    bayıldı
  • 2:21 - 2:23
    ve oyuncularla
  • 2:23 - 2:25
    temas kurmaktan çekinmedi.
  • 2:25 - 2:26
    Sahneye çürümüş yiyecekler atmak
  • 2:26 - 2:29
    ve diğer seyircilerle
  • 2:29 - 2:31
    kavga etmek yaygınlaştı.
  • 2:31 - 2:32
    Şeytan karakteri sıklıkla
  • 2:32 - 2:34
    seyirciler arasında gezer
  • 2:34 - 2:36
    ve ejderha ağzı diye betimlenen
  • 2:36 - 2:39
    cehenneme masum seyirciler çekerdi.
  • 2:39 - 2:41
    Erdemli İncil hikâyeleri
  • 2:41 - 2:44
    basit ve bazen komik hikâyelere dönüştü.
  • 2:44 - 2:47
    Rahipler ahlaksızlığa karşı
    bu oyunları yaratmışlardı.
  • 2:47 - 2:50
    Ne kadar ironik ki,
    Ahlak Oyunları kötülükleri
  • 2:50 - 2:54
    erdemlere göre daha
    popüler olarak gösterdi.
  • 2:54 - 2:56
    15. yüzyılın ortasına doğru,
  • 2:56 - 2:58
    kilise bu tür oyunları yasakladı.
  • 2:58 - 3:00
    Şehir bildirgesi tiyatroların şehir duvarı
  • 3:00 - 3:03
    ardına inşa edilmesini emretti.
  • 3:03 - 3:04
    İlk tiyatrolardan biri
  • 3:04 - 3:06
    gösteri alayının büyük bir versiyonuydu.
  • 3:06 - 3:08
    Sahnenin önündeki çimenlik alanı
  • 3:08 - 3:11
    çevreleyen katlı balkon
    oturma yerleri vardı.
  • 3:11 - 3:12
    Tanıdık geldi mi?
  • 3:12 - 3:14
    Genç William Shakespeare
  • 3:14 - 3:16
    sonunda dünya olarak
  • 3:16 - 3:19
    adlandırılan bu tiyatroda
    zanaatını geliştirdi.
  • 3:19 - 3:22
    Ortaçağ Ahlak Oyunları,
    insanın vicdanından
  • 3:22 - 3:23
    ve içsel mücadelelerinden
    ilham alan
  • 3:23 - 3:25
    Rönesans oyun yazarlarını doğurdu.
  • 3:25 - 3:28
    Ve bu dramanın edebi sanat dalı olarak
  • 3:28 - 3:30
    nasıl ortaya çıktığının asıl hikâyesidir.
Title:
Drama nasıl edebi sanat dalı oldu - Mindy Ploeckelmann
Description:

Tüm dersi görüntüle: http://ed.ted.com/lessons/the-emergence-of-drama-as-a-literary-art-mindy-ploeckelmann

11. ve 12. yüzyıllarda, İngiliz halkının çoğu okuma yazma bilmiyordu. İngiliz rahipler 11. yüzyılda İncili anlatmak için oyunlar düzenledi. Sonunda oyunlar kiliseden caddelere taşındı. Mindy Ploeckelmann dramanın gelişimini Gizem Oyunlarından Ahlak Oyunlarına ve nihayetinde Shakespeare kadar sürüyor.

Ders: Mindy Ploeckelmann
Animasyon: Johnny Chew
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED-Ed
Duration:
03:47

Turkish subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.