Jak odkopaliśmy Spinozaura
-
0:01 - 0:06Te smoki z zamierzchłych czasów
to niesamowite stworzenia. -
0:06 - 0:07Są niezwykłe,
-
0:07 - 0:09a także piękne,
-
0:09 - 0:12a wiemy o nich tak niewiele.
-
0:12 - 0:14Takie myśli pojawiły się w mojej głowie,
-
0:14 - 0:19gdy patrzyłem na strony
mojej pierwszej książki o dinozaurach. -
0:19 - 0:21Miałem około 5 lat
-
0:21 - 0:23i wtedy właśnie zdecydowałem,
-
0:23 - 0:26że zostanę paleontologiem.
-
0:26 - 0:29Paleontologia pozwoliła mi
połączyć miłość do zwierząt -
0:29 - 0:34z pragnieniem podróżowania
w odległe zakątki świata. -
0:34 - 0:37Minęło już parę lat,
poprowadziłem kilka ekspedycji -
0:37 - 0:42na jeden z najdalszych
zakątków planety, Saharę. -
0:42 - 0:46Pracuję w tym miejscu,
bo staram się odkryć -
0:46 - 0:51nowe szczątki niezwykłego dinozaura,
ogromnego drapieżnika, -
0:51 - 0:54zwanego spinozaurem.
-
0:54 - 0:58Kilka kości tego zwierzęcia znaleziono
-
0:58 - 0:59na pustyniach Egiptu.
-
0:59 - 1:05Około 100 lat temu opisał je
niemiecki paleontolog. -
1:05 - 1:09Niestety, kości te zostały zniszczone
podczas II wojny światowej. -
1:09 - 1:14Zostało nam tylko
kilka rysunków i zapisków. -
1:14 - 1:15Ze szkiców wiemy,
-
1:15 - 1:18że to stworzenie, które żyło
około 100 milionów lat temu, -
1:18 - 1:20było bardzo duże,
-
1:20 - 1:23na plecach wyrastały mu kolce,
tworzące wspaniały żagiel. -
1:23 - 1:28Miało też długie, smukłe szczęki,
trochę jak krokodyl, -
1:30 - 1:32ze stożkowatymi zębami.
-
1:32 - 1:37Mogły być używane do chwytania
śliskiej zdobyczy, na przykład ryb. -
1:37 - 1:39Nie dowiedzieliśmy się niczego więcej
-
1:39 - 1:42przez kolejne 100 lat.
-
1:47 - 1:51Mój obszar pracy znajdował się
na granicy Maroka i Algierii, -
1:51 - 1:54w miejscu zwanym Kem Kem.
-
1:54 - 1:56To trudne miejsce do pracy.
-
1:56 - 2:00Trzeba liczyć się z burzami piaskowymi,
wężami i skorpionami, -
2:00 - 2:03i ciężko tam znaleźć dobre skamieniałości.
-
2:03 - 2:06Ale ciężka praca opłaciła się.
-
2:06 - 2:08Znaleźliśmy wiele niesamowitych okazów.
-
2:08 - 2:10To największa kość dinozaura,
-
2:10 - 2:12jaką znaleziono w tej części Sahary.
-
2:13 - 2:17Znaleźliśmy szczątki
ogromnych drapieżników, -
2:17 - 2:20średnich drapieżników,
-
2:20 - 2:25i osiem różnych drapieżników,
podobnych do krokodyli. -
2:25 - 2:28Te skamieniałości zachowały się
w systemie rzecznym. -
2:28 - 2:33Był to także dom dla ogromnych,
wielkości auta, celakantokształtnych, -
2:34 - 2:36potwornej ryby piły.
-
2:36 - 2:40Niebo nad rzeką było pełne pterozaurów,
-
2:40 - 2:42latających gadów.
-
2:42 - 2:43To było dość niebezpieczne miejsce.
-
2:43 - 2:47Nie chcielibyście się tam przenieść
wehikułem czasu. -
2:48 - 2:51Znajdujemy te niesamowite
skamieniałości zwierząt, -
2:51 - 2:54które żyły wraz ze spinozaurem,
-
2:54 - 2:57ale on sam pozostawał nieuchwytny.
-
2:57 - 2:58Znajdowaliśmy tylko fragmenty,
-
2:58 - 3:03miałem nadzieję, że w końcu
odkryjemy częściowy szkielet. -
3:04 - 3:05W końcu, bardzo niedawno,
-
3:05 - 3:08udało nam się znaleźć wykopalisko,
-
3:08 - 3:13na którym lokalny poszukiwacz skamielin
odkrył kilka kości spinozaura. -
3:13 - 3:16Powróciliśmy w to miejsce,
zebraliśmy więcej kości. -
3:16 - 3:20Po 100 latach w końcu
mieliśmy kolejny częściowy szkielet -
3:20 - 3:23tego niesamowitego zwierzęcia.
-
3:23 - 3:24Mogliśmy go zrekonstruować.
-
3:24 - 3:26Wiemy, że spinozaur miał głowę
-
3:26 - 3:28podobną do krokodyla,
-
3:28 - 3:30całkiem inną niż drapieżne dinozaury,
-
3:30 - 3:33zupełnie inną niż tyranozaur.
-
3:33 - 3:37Ale najciekawsze informacje pochodzą
z pozostałej części szkieletu. -
3:38 - 3:39Mieliśmy długie kolce,
-
3:39 - 3:42które tworzą ogromny żagiel.
-
3:42 - 3:44Kości nóg, kości czaszki,
-
3:44 - 3:47mieliśmy też płetwowate, szerokie stopy,
-
3:47 - 3:50kolejna, nietypowa rzecz dla dinozaurów.
-
3:50 - 3:53Sądzimy, że mogły służyć
do chodzenia po miękkim podłożu -
3:53 - 3:56albo do pływania.
-
3:56 - 3:59Przyjrzeliśmy się mikrostrukturze kości,
-
3:59 - 4:01ich wewnętrznej strukturze.
-
4:01 - 4:04Okazało się, że są bardzo zbite.
-
4:04 - 4:08To typowa cecha zwierząt,
które spędzają dużo czasu w wodzie. -
4:08 - 4:11Pozwala to lepiej
utrzymywać się na powierzchni. -
4:11 - 4:17Prześwietliliśmy kości i zbudowaliśmy
cyfrowy szkielet spinozaura. -
4:17 - 4:19Patrząc na niego,
-
4:19 - 4:23zdaliśmy sobie sprawę,
że ten dinozaur jest zupełnie inny. -
4:23 - 4:25Większy od tyranozaura,
-
4:25 - 4:28a jego głowa mówi wyraźnie,
że żywił się rybami, -
4:28 - 4:32a cały szkielet mówi, że uwielbiał wodę.
-
4:32 - 4:36Zbite kości, płetwowate stopy,
zredukowane tylne kończyny, -
4:36 - 4:39wszystko to jest obecne u zwierząt,
-
4:39 - 4:42które większość czasu przebywają w wodzie.
-
4:43 - 4:46Obudowaliśmy naszego spinozaura ciałem.
-
4:46 - 4:50Patrzę na przyczep mięśni
i owijam go skórą. -
4:50 - 4:54Zdaliśmy sobie sprawę, że mamy
do czynienia z rzecznym potworem. -
4:54 - 4:56To drapieżnik, większy od tyranozaura,
-
4:56 - 4:59władca pradawnych, rzecznych gigantów,
-
4:59 - 5:03żywiący się stworzeniami wodnymi,
które pokazywałem wcześniej. -
5:03 - 5:05Dlatego właśnie
to odkrycie jest niesamowite. -
5:05 - 5:07To zupełnie inny dinozaur.
-
5:07 - 5:10Niektórzy mówili mi, że takie odkrycie
zdarza się tylko raz w życiu. -
5:10 - 5:14Bo już nie zostało wiele do odkrycia.
-
5:15 - 5:18Uważam, że to nieprawda.
-
5:18 - 5:20Sahara jest pełna skarbów.
-
5:20 - 5:23Kiedy ktoś mówi mi, że nie ma już
miejsc niezbadanych, -
5:23 - 5:27cytuję słynnego poszukiwacza dinozaurów,
Roya Chapmana Andrewsa, -
5:27 - 5:33"Przygoda kryje się tuż za rogiem,
-
5:33 - 5:36świat jest wciąż pełen takich zakamarków".
-
5:36 - 5:38Taka była prawda wiele dekad temu,
-
5:38 - 5:40kiedy Andrews napisał te słowa,
-
5:40 - 5:42i wciąż jest to prawdą dzisiaj.
-
5:42 - 5:43Dziękuję.
-
5:43 - 5:45(Brawa)
- Title:
- Jak odkopaliśmy Spinozaura
- Speaker:
- Nizar Ibrahim
- Description:
-
Spinozaur, piętnastometrowy mięsożerca, który polował na swoją zdobycz
w rzekach 97 milionów lat temu, to prawdziwy "smok z zamierzchłych czasów". Paleontolog, Nizar Ibrahim, wraz ze swoją ekipą, odkrył nowe skamieniałości, ukryte w klifach marokańskiej Sahary. Pozwoliły nam one dowiedzieć się więcej
o pierwszym pływającym dinozaurze, który mógł być jednocześnie największym drapieżnikiem wśród prehistorycznych gadów. - Video Language:
- English
- Team:
closed TED
- Project:
- TEDTalks
- Duration:
- 06:02
![]() |
Marta Konieczna approved Polish subtitles for How we unearthed the Spinosaurus | |
![]() |
Marta Konieczna edited Polish subtitles for How we unearthed the Spinosaurus | |
![]() |
Barbara Guzik accepted Polish subtitles for How we unearthed the Spinosaurus | |
![]() |
Barbara Guzik edited Polish subtitles for How we unearthed the Spinosaurus | |
![]() |
Barbara Guzik edited Polish subtitles for How we unearthed the Spinosaurus | |
![]() |
Marta Konieczna edited Polish subtitles for How we unearthed the Spinosaurus | |
![]() |
Marta Konieczna edited Polish subtitles for How we unearthed the Spinosaurus |