< Return to Video

Сөзіңіз жүрекке жетсін |Марлеен Лашет | TEDxTrondheim

  • 0:09 - 0:15
    365 миллион адам ағылшынды өз
    ана тілі ретінде есептейді.
  • 0:17 - 0:21
    Екі миллиардтан астам адам
    ағылшын тілін екінші немесе тіл
  • 0:21 - 0:23
    ретінде үйреніп, сөйлеп жүр.
  • 0:24 - 0:26
    Егер сіз ағылшынша сөйлесеңіз,
  • 0:26 - 0:32
    сізді 2.5 миллиард адам
    түсінеді.
  • 0:32 - 0:37
    Не үшін сізге басқа шет тілдерін
    үйрену қажет?
  • 0:37 - 0:41
    Ол дегеніңіз күлкілі және уақытты
    бос өткізу емес пе?
  • 0:41 - 0:45
    Нельсон Манделланы
    африкаанс тілінде сөйлегені
  • 0:45 - 0:49
    үшін Оңтүстік Африкалықтар
    қатты сынаған еді.
  • 0:50 - 0:51
    Ол былай деп жауап берді:
  • 0:51 - 0:55
    "Сіз адам түсінетін тілде
    жауап берсеңіз,
  • 0:56 - 0:58
    ол оның миына жетеді.
  • 0:59 - 1:02
    Егер сіз оның тілінде сөйлесеңіз,
  • 1:03 - 1:04
    ол оның жүрегіне жетеді".
  • 1:05 - 1:07
    Мәселе мынада екен:
  • 1:07 - 1:09
    егер біреуді жеңгіңіз келсе,
  • 1:09 - 1:12
    сіз олардың жүрегіне жеткізіп
    сөйлеуіңіз керек.
  • 1:13 - 1:15
    Рим папалары мұны біледі.
  • 1:15 - 1:19
    Иоанн Павел II он тілде
    еркін сөйледі, тағы
  • 1:19 - 1:22
    оншақты тілде бастапқы
    деңгейде сөйлей алды.
  • 1:23 - 1:27
    Қай жаққа барса да,
    ол адамдарды
  • 1:27 - 1:31
    ана тілінде бір-екі сөйлеммен
    болса да қошеметтейтін;
  • 1:31 - 1:36
    бұл оның танымалдылығының
    кілті еді.
  • 1:37 - 1:40
    Қайын енесі шет ел азаматы
    болған немесе
  • 1:40 - 1:43
    шет ел азаматы болатын
    адамдар бұл туралы біледі.
  • 1:44 - 1:46
    Олар қалыңдықтарымен
    ағылшынша сөйлесуі мүмкін,
  • 1:46 - 1:51
    бірақ қыздың анасымен жақсы
    қарым-қатынаста болу үшін,
  • 1:51 - 1:55
    жігіттердің түрлі тілдерді
    үйренулеріне тура келеді,
  • 1:55 - 1:57
    мысалы, голланд тілін.
  • 1:57 - 1:59
    (Күлкі)
  • 1:59 - 2:01
    Көбінесе оның қулығы бар.
  • 2:02 - 2:03
    Неге?
  • 2:04 - 2:09
    Біздің ана тіліміз
    тұлғамызбен, жанымызбен
  • 2:09 - 2:13
    ұштасып жатыр.
  • 2:13 - 2:18
    Жеке тарихымыздың тамыры
    тереңде жатыр,
  • 2:18 - 2:21
    ол ана тілімізбен сіңісіп кеткен.
  • 2:21 - 2:28
    Сөзбен, тіркестермен байланысты
    соншама сезім мен естеліктер, тіпті,
  • 2:29 - 2:32
    өсе келе қалыптасқан
    грамматикада да бар.
  • 2:33 - 2:37
    Егер сіз басқа адамның тілін
    үйренсеңіз,
  • 2:37 - 2:40
    шын мәнінде, ол адамның
    өмірі мен тұлғасына
  • 2:40 - 2:44
    қызығушылық танытқаныңызды көрсетесіз.
  • 2:45 - 2:48
    Әрбір қайынене риза болмай ма?
  • 2:49 - 2:53
    Өз ана тіліңізді естігенде,
    сіз байланысқа түскеніңізді сезесіз.
  • 2:54 - 2:56
    Сіз саяхатта жүргенде
  • 2:56 - 3:00
    бір күн немесе апта бойы
    шет тілінде сөйлейсіз, сонан кейін
  • 3:01 - 3:03
    ұшақта отырған сәтіңізде
  • 3:03 - 3:06
    ұшқыш сізге ана тіліңізде
    сөйлегенде,
  • 3:06 - 3:08
    сіз үйге бара жатқаныңызды сезесіз.
  • 3:10 - 3:14
    Егер ана тілінің иісі болса,
  • 3:14 - 3:19
    менің ойымша, олардан тәттінің
    иісі шығар еді,
  • 3:19 - 3:21
    дәмді тауық сорпасының,
  • 3:22 - 3:24
    әжемнің иіс суының -
  • 3:25 - 3:28
    мүмкін, тіпті, кішкене нафталиннің.
  • 3:29 - 3:34
    Бұл тілдер құрылымының
    себебі болуы мүмкін,
  • 3:34 - 3:40
    эсперанто сияқты көп тарамаған тіл.
  • 3:41 - 3:44
    Дегенмен жақсы құрастырылған,
  • 3:44 - 3:47
    қарапайым, үйренуге оңай
  • 3:48 - 3:53
    жасанды тілді ешбір ел
    өз ана тіліндей қабылдамады.
  • 3:54 - 3:59
    Жүйелі түрде оқытылатын
    шет тілі сияқты
  • 3:59 - 4:03
    ұзақ уақыт бойы
    кең көлемде
  • 4:03 - 4:05
    таратылып көрді.
  • 4:06 - 4:12
    Бірақ табиғи тілдермен
    байланысты қиындықтарға қарамай,
  • 4:12 - 4:15
    қайшылықтардан көңілі қалса да,
  • 4:15 - 4:20
    жазылуы мен айтылуындағы
    сәйкессіздіктер болса да,
  • 4:20 - 4:25
    кейде грамматиканның өзі
    абсурдқа айналса да,
  • 4:26 - 4:27
    осының бәріне қарамай,
  • 4:28 - 4:34
    адамдармен бірге қалыптасқан
    тілдерді үйренуге талпынамыз.
  • 4:36 - 4:40
    Жүйеленген тілдер адам басына бағытталады.
  • 4:41 - 4:45
    Табиғи тілдер - тәттілердің дәмі сияқты.
  • 4:46 - 4:52
    Африкаанс тілін үйренген Манделлаға
    тіл "жауыңды білу" дегенге сайды.
  • 4:52 - 4:57
    Ол: "Оларды жеңу үшін
    тілін, құштарлығын біліңіз,
  • 4:57 - 5:00
    үмітін, қорқынышын
    біліңіз", - деді.
  • 5:01 - 5:04
    Осыны істеді. Бұл нәтиже берді.
  • 5:05 - 5:08
    Бірақ бұл тек қана жауға
    қатысты нәрсе емес?
  • 5:09 - 5:12
    Бұл адам қарым-қатынастарының
    барлық бөлігін қамтиды.
  • 5:13 - 5:18
    Мен қайыненемді жау ретінде көретін
    соңғы адам болармын,
  • 5:18 - 5:19
    дейтін болсақ болсақ.
  • 5:20 - 5:23
    Жеті немесе сегіз жыл бұрын
  • 5:23 - 5:26
    отбасыммен бірге Польшада
    машинамен саяхаттадым.
  • 5:27 - 5:31
    Дүкендер жабық болатын,
    бірақ бізге тамақ керек болды.
  • 5:32 - 5:36
    Біраздан кейін жолдың арғы
    бетінде супермаркет көрдік.
  • 5:37 - 5:42
    Оған жетудің бір ғана жолы бар,
    шұғыл бұрылыс жасау.
  • 5:42 - 5:43
    Мен осыны істедім.
  • 5:44 - 5:47
    Бұл қауіпті еді.
  • 5:48 - 5:50
    Бұл, сөзсіз, заңға қайшы еді.
  • 5:52 - 5:58
    Машина тұрағында, моторды
    өшірейін деп жатқанда
  • 5:58 - 6:00
    мен терезенің тықылын естідім.
  • 6:01 - 6:06
    Терезені төмен түсіргенде
    екі адамды көрдім.
  • 6:08 - 6:12
    Бұл полиция қызметкерлері еді.
  • 6:13 - 6:18
    Қазір мен поляк тілін қай
    деңгейде білетінімді айта алмаймын,
  • 6:18 - 6:19
    қызықты сәт туа қалғанда
  • 6:20 - 6:24
    шағын әңгіме-дүкен
    құра алатын едім.
  • 6:24 - 6:28
    Бірақ өзімнің кінәлі екенімді
    сезіп,
  • 6:29 - 6:32
    форма киген екі ер адаммен
    көзбе көз тұрғанда
  • 6:33 - 6:38
    поляк сөздерінің аузымнан
    қалай шыққанын білмей қалдым.
  • 6:40 - 6:44
    Дегенмен мен бір сәтте де
  • 6:45 - 6:48
    жағдайды шешу үшін
    ағылшын тілін қолданбадым.
  • 6:49 - 6:53
    Ағылшын тілі, мүмкін, маған
    лингвистикалық үстемдік берер еді,
  • 6:54 - 6:57
    бірақ ол полиция қызметкерлеріне
    ыңғайсыздық тудырады.
  • 6:58 - 7:01
    Сөйтіп мен поляк тілінде
    сөйлеуді жөн көрдім.
  • 7:02 - 7:03
    Қалай?
  • 7:04 - 7:09
    Миымдағы поляк сөздерін сақтайтын
    бөлік бос әрі тар болды десе болады,
  • 7:10 - 7:12
    ойымда тек бір ғана нәрсе бар.
  • 7:13 - 7:18
    Мен жиі-жиі қайталап жүрген
    бір нәрсе бар еді, оны
  • 7:18 - 7:21
    ұйықтап жатқанда да айта аламын.
  • 7:23 - 7:25
    Бұл - балалар әні,
  • 7:28 - 7:30
    ауырып жатқан бақа туралы.
  • 7:30 - 7:32
    (Күлкі)
  • 7:33 - 7:35
    Барым осы болды.
  • 7:35 - 7:40
    Менің істегенім ақымақтық болса да,
    ойланбастан айта бастадым:
  • 7:40 - 7:43
    (Полякша) Бақалар ауырып қалды
  • 7:43 - 7:46
    біз дәрігерге барып
    оның ауырғанын айттық.
  • 7:46 - 7:50
    Дәрігер көзілдірігін шешті,
    өйткені ол қарт еді.
  • 7:52 - 7:54
    Мен полицияға қарадым.
  • 7:54 - 7:56
    Олар көздері бақырайып қарап тұрды.
  • 7:56 - 7:58
    (Күлкі)
  • 7:59 - 8:02
    Меніңше біреуі басын
    қасығандай болды.
  • 8:03 - 8:05
    Содан кейін олар күліп жіберді.
  • 8:06 - 8:07
    Олар күлді.
  • 8:07 - 8:11
    Бұл мені аздап тыныштандырды,
  • 8:11 - 8:14
    осы сәтке сәйкес сөздер
  • 8:14 - 8:17
    ойыма оралып,
  • 8:17 - 8:20
    аздап тұтығып болса да
    мына сөйлемді айттым:
  • 8:20 - 8:23
    "Кешірім сұраймын, тамақ керек
    болды, екінші рет қайталанбайды."
  • 8:25 - 8:26
    Олар мені "қармағынан" босатты.
  • 8:27 - 8:32
    Дүкенге кіргенде олар маған,
    (Полякша) “Szczęśliwej podróży!" деді.
  • 8:32 - 8:34
    "Жолыңыз болсын!"
  • 8:35 - 8:39
    Менің ниетім сіздерді
    тіл үйренуге шақыру емес,
  • 8:39 - 8:43
    сіз әлемді шарлап, саяхаттап
    заңды бұзып, кете аласыз.
  • 8:45 - 8:49
    Бірақ осы қысқа оқиға,
    аз ғана сөздің,
  • 8:50 - 8:54
    тіпті, қарапайым немесе күлкілі
    болса да, адам жүрегіне жетіп,
  • 8:54 - 8:58
    оны жылытатынын көрсетті.
  • 8:59 - 9:02
    Айтпақшы, ол жерде ауру бақаға
    балама болды.
  • 9:02 - 9:04
    Мен жақсы білетін тағы
    бір нәрсе болды:
  • 9:06 - 9:07
    мас болғанда айтылатын өлең.
  • 9:07 - 9:09
    (Күлкі)
  • 9:09 - 9:11
    Мүмкін бұл маған күлкілі орнына
  • 9:12 - 9:14
    жергілікті полиция бөлімінде
    қан тестін жасауға
  • 9:14 - 9:16
    жолдама болар еді.
  • 9:18 - 9:21
    Сізге көп тілді оқудың қажеті жоқ,
  • 9:21 - 9:24
    оны түбіне дейін білудің
    да қажеті жоқ.
  • 9:24 - 9:26
    Кішкене қадам үлкен жолға бастайды.
  • 9:27 - 9:30
    Жүректен шыққан он сөз
    миыңыздағы мың сөзден
  • 9:30 - 9:33
    артық әсер етуі мүмкін.
  • 9:35 - 9:39
    Сіз ылғи ағылшынша сөйлеп
    жолдың ортасында бола аласыз.
  • 9:40 - 9:45
    Бірақ сіз ортаңғы сызықты
    басып өтіп
  • 9:45 - 9:49
    жаңа танысты, қарсыласыңызды
    немесе кез келген адамды
  • 9:49 - 9:51
    оның территориясында кездестіре аласыз.
  • 9:52 - 9:55
    Басқа тілде сөйлеу сізді
    әлсіз қылмайды, ол сіздің
  • 9:55 - 9:57
    мықты екеніңізді дәлелдейді.
  • 9:58 - 10:04
    Батылдығы бар және сызықты
    басып өте алатын адам
  • 10:05 - 10:07
    соңында жеңіске жетеді.
  • 10:08 - 10:12
    Қате жіберемін деп қорықпаңыз.
    Қателер сіздің адам екеніңізді көрсетеді.
  • 10:13 - 10:17
    Бұл жағдайда сізге бонус бар:
  • 10:18 - 10:21
    егер сіз қате жіберсеңіз,
  • 10:21 - 10:26
    басқаларға сізге көмектесуге, сізбен
    кездесуге мүмкіндік бересіз.
  • 10:26 - 10:32
    Яғни, сіздің жасаған байланысыңыз
    күштірек болады.
  • 10:33 - 10:37
    Өзіңізді түсінгенін қалайсыз ба
  • 10:38 - 10:40
    немесе байланысқыңыз келе ме?
  • 10:42 - 10:47
    Ағылшын тілін үйренуді және
    қолдануды жалғастыра берейік.
  • 10:48 - 10:53
    TEDx-тегідей біз аралас аудиториямен
    өзара әрекет жасай аламыз.
  • 10:54 - 10:58
    Ағылшын тілі білімді бөлісуге
    арналған күшті құрал,
  • 10:58 - 11:04
    ғаламдық мәселелер бойынша
    халықаралық конвенциялар үшін.
  • 11:05 - 11:10
    Сонымен бірге ағылшын тілі
    365 млн. жүрекке апаратын жол.
  • 11:11 - 11:17
    365 миллион адамға ағылшын
    тілінің дәмі - тәттілер сияқты.
  • 11:19 - 11:21
    Неге ол жерде тоқтайсыз?
  • 11:22 - 11:25
    Неге қосымша күш салып
  • 11:25 - 11:28
    тағы бір шет тілін
    үйренбеске?
  • 11:29 - 11:32
    Тәтілердің түрлі дәмі бар.
  • 11:32 - 11:34
    Жүріңіз, тағы біреуін татып көрейік.
  • 11:35 - 11:36
    Рақмет.
  • 11:36 - 11:38
    (Қол шапалақтау)
Title:
Сөзіңіз жүрекке жетсін |Марлеен Лашет | TEDxTrondheim
Description:

Бұл TED конференциясы форматында өткізілген жергілікті қауымдастықтың ұйымдастырған TEDx шарасында сөйлеген сөз. Толығырақ мына сілтемеден қараңыздар: http://ted.com/tedx

Тіл ерекшеліктері және ауру бақа өміріңізді қалай құтқаратыны туралы.

Марлеен - филолог және тіл мен баяндау дағдыларын дамыту, қарым-қатынас бойынша сарапшы.

Өзінің блогында ол мультилингвизмнің пайдасы мен әсері туралы, мәдени әртүрлілік туралы жазады. Оның жазбалары өз өмірінен алынған лингвистикалық және мәдени кірігу тәжирибелерінен тұратын оқиғаларға негізделген.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDxTalks
Duration:
11:56

Kazakh subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.